Τα Προεδρικά Διατάγματα, όπως και κάθε νομοθετική ρύθμιση για την υγιεινή και την ασφάλεια, είναι σαν να μην υπήρξαν ποτέ αν δεν εφαρμοστούν στους χώρους εργασίας κι αν δεν ελέγχεται διεξοδικά η εφαρμογή τους. Αυτή ήταν η πρώτη επισήμανση που έκανε ο γιατρός Εργασίας, Σπύρος Δρίβας,όταν ζητήσαμε να σχολιάσει το εν λόγω νομοθέτημα, θέτοντας εξ αρχής την ουσία της υπόθεσης.

"Δεν υπάρχουν σήμερα οι κατάλληλες υποδομές, οι επιθεωρήσεις εργασίας δε φτάνουν, ιατρικοί ελεγκτές επίσης δεν υπάρχουν, ποιος θα τα εφαρμόσει αυτά;",σημείωσε ο Σπ. Δρίβας. Παράλληλα, σημείωσε πως η ευρύτατη επέκταση των ηλεκτρονικών υπολογιστών στους χώρους εργασίας όχι μόνο σε μεγάλες επιχειρήσεις, αλλά κυρίως σε εταιρίες ή καταστήματα με πολύ λίγο προσωπικό δημιουργούν ακόμα μεγαλύτερες δυσκολίες. Επικεντρώνοντας σε δύο ακόμα κεντρικά προβλήματα, τόνισε πως υπάρχει τεράστιο πρόβλημα πληροφόρησης των εργαζομένων σχετικά με την ορθή χρήση των ηλεκτρονικών υπολογιστών, που σε σημαντικό βαθμό οφείλεται στη μηδαμινή ανάπτυξη της Ιατρικής της Εργασίας, εφόσον οι υπάρχοντες γιατροί με αυτή την ειδικότητα μετριούνται στα δάχτυλα. Επίσης ο Σπ. Δρίβας συμπλήρωσε ότι η πρόσφατη νομοθετική ρύθμιση - πρόκειται για εναρμόνιση της ελληνικής νομοθεσίας με κοινοτική οδηγία - εκδόθηκε με καθυστέρηση 2 ετών.

Σύμφωνα με όσα μας είπε ο γιατρός εργασίας, οι κίνδυνοι για την υγεία που μπορεί να προκληθούν από τη χρήση ηλεκτρονικών υπολογιστών, εστιάζονται κυρίως σε παθήσεις του μυοσκελετικού συστήματος, και σε οφθαλμολογικές παθήσεις.Παρ' όλα αυτά, εξ αρχής ο Σπ. Δρίβας σημείωσε πως η πιθανότητα επιπτώσεων στην υγεία από τη χρήση Η/Υ, δεν πρέπει σε καμία περίπτωση να είναι αιτία πανικού. Αντίθετα - συμπληρώνουμε - μάλλον πρέπει να οδηγεί στην εφαρμογή βασικών κανόνων αυτοπροστασίας του εργαζόμενου.

Ενα μεγάλο μέρος των επιπτώσεων στο μυοσκελετικό σύστημα των εργαζομένων, επιβαρύνει τη σπονδυλική στήλη των χειριστών. Αιτία, η λανθασμένη στάση με την οποία πολλοί εργαζόμενοι δουλεύουν. Αυτό σε πολλές περιπτώσεις οφείλεται στην ανυπαρξία των κατάλληλων καθισμάτων και γραφείων, τα οποία οι επιχειρήσεις δεν προμηθεύονται.

Επίσης, σειρά παθήσεων εκδηλώνονται στα χέρια, αυτές αποτελούν ίσως και τις πιο συνηθισμένες επαγγελματικές ασθένειες των χειριστών Η/Υ και ειδικά των δακτυλογράφων. Χαρακτηριστικό είναι ότι σε επιστημονική έρευνα που πραγματοποιήθηκε σε χώρο εργασίας με 16 εργαζόμενες (δακτυλογράφους - γραμματείς) σε 11 παρατηρήθηκε τενοντίτιδα και σε 9 μυοπάθειες στον βραχίονα.Επίσης οι περισσότερες εργαζόμενες είχαν συμπτώματα τέτοιων ασθενειών, όπως πόνους στους μύες ή στους τένοντες, όταν κινούσαν το χέρι τους και ελάττωση της μυικής τους δύναμης. Να τονίσουμε ότι σε περιπτώσεις τέτοιων παθήσεων, πολλές φορές οι εργαζόμενοι οδηγούνται στο υποχρεωτικό σταμάτημα της απασχόλησής τους. Αυτό, γιατί όταν εκδηλωθούν τα πρώτα συμπτώματα τέτοιων παθήσεων, δεν έχουν τη δυνατότητα να σταματήσουν να εργάζονται, αφού χρειάζονται το μισθό τους. Ετσι συνεχίζουν να δουλεύουν - χρησιμοποιώντας βοηθήματα, επιδεινώνοντας όμως την υγεία τους.

Οπως μας πληροφόρησε ο Σπ. Δρίβας, στο παρελθόν στις χειρίστριες ηλεκτρονικών υπολογιστών είχε παρατηρηθεί η ένταση του φαινομένου των αποβολών σε έγκυες εργαζόμενες. Παρά το γεγονός όμως ότι υπήρξαν φημολογίες σχετικά με το ότι ευθύνεται η ακτινοβολία που εκπέμπουν οι οθόνες, η πραγματική αιτία βρίσκονταν στο γεγονός ότι η στάση των χειριστριών (καθιστές με συγκεκριμένο τρόπο στην καρέκλα) επέφερε δυσκολίες στην αιμάτωση της μήτρας με αποτέλεσμα να αποβάλλουν.

Οσον αφορά τις οφθαλμολογικές παθήσεις, οι επιπτώσεις από το χειρισμό Η/Υ υπάρχουν, χωρίς όμως το ίδιο το μηχάνημα να τα γεννά. Η κόπωση των ματιών που σίγουρα υπάρχει (ιδιαίτερα όταν κανείς εργάζεται μπροστά σε έγχρωμη οθόνη), όμως επιτείνονται και επιβαρύνονται ήδη υπάρχουσες οφθαλμολογικές ασθένειες, οι οποίες ήταν πιθανόν να μην είχαν εκδηλωθεί στο παρελθόν.

Γεράσιμος ΛΙΒΙΤΣΑΝΟΣ

Το Προεδρικό Διάταγμα 398, που έχει ήδη δημοσιευτεί στην "Εφημερίδα της Κυβερνήσεως" προβλέπει τις ελάχιστες προδιαγραφές ασφάλειας και υγείας για τους εργαζόμενους σε ηλεκτρονικούς υπολογιστές ή αντίστοιχα μηχανήματα που διαθέτουν οθόνες απεικόνισης. Ισως διαβάζοντας κανείς τις διατάξεις του, που αναφέρονται εν περιλήψει πιο κάτω, θεωρήσει ότι όσα προβλέπονται είναι λεπτομέρειες χωρίς ιδιαίτερη σημασία. Ομως η τήρηση αυτών των προφυλάξεων και μέτρων πρόληψης, κυρίως από την πλευρά των εργοδοτών, αλλά και των ίδιων των εργαζόμενων, στο σύνολό τους, μπορούν να οδηγήσουν στην αποφυγή πολύ δυσάρεστων καταστάσεων για την υγεία.

Προδιαγραφές εργασίας

Επίβλεψη υγείας: Ο εργοδότης έχει την υποχρέωση να εξασφαλίζει ότι ο εργαζόμενος θα υποβληθεί σε ιατρικές εξετάσεις όρασης και μυοσκελετικού συστήματος πριν προσληφθεί. Πρέπει επίσης να γίνονται οι ίδιες ιατρικές εξετάσεις μία φορά το χρόνο ή όταν ο εργαζόμενους αισθανθεί σχετικές ενοχλήσεις. Πρέπει να παρέχονται στους εργαζόμενους ειδικά γυαλιά για όσο εργάζονται μπροστά σε οθόνη εάν αυτό κρίνεται απαραίτητο. Για τις έγκυες γυναίκες ο εργοδότης οφείλει να παρέχει συμπληρωματική ενημέρωση και μέριμνα, για οποιοδήποτε είδος προβλήματος.

Οθόνες: Οι οθόνες πρέπει να διαθέτουν ευκρινείς χαρακτήρες μεγάλων διαστάσεων, με επαρκές διάστημα απόστασης μεταξύ τους. Κρίνεται απαραίτητη η ύπαρξη σταθερής εικόνας που δεν τρεμοπαίζει ή εμφανίζει άλλες μορφές αστάθειας. Υποχρεωτική είναι η δυνατότητα ρύθμισης της σχέσεις φωτεινότητας της οθόνης και λαμπρότητας των χαρακτήρων. Πρέπει να αποφεύγεται η ύπαρξη αντανακλάσεων από άλλες φωτεινές πηγές που συνυπάρχουν στον ίδιο χώρο.

Πληκτρολόγιο: Βασική προϋπόθεση θεωρείται το να είναι ανεξάρτητο από την οθόνη απεικόνισης, για να μπορεί ο εργαζόμενος να δουλεύει στην κατάλληλη στάση. Επίσης μπροστά από το πληκτρολόγιο πρέπει να υπάρχει χώρος για να στηρίζονται οι βραχίονες.

Επιφάνεια και κάθισμα Εργασίας: Καταρχήν πρέπει το τραπέζι ή οποιαδήποτε επιφάνεια στην οποία εργάζεται ένας χειριστής ηλεκτρονικού υπολογιστή να διαθέτει το κατάλληλο ύψος, επίσης πρέπει να είναι ευρύχωρο και ευσταθές. Οσον αφορά το κάθισμα εργασίας, πάνω από όλα πρέπει να είναι ρυθμιζόμενο, ενώ η "πλάτη" του καθίσματος χρειάζεται να διαθέτει δυνατότητα ρύθμισης (κλίση, ύψος) ανάλογα με τις ανάγκες του χειριστή. Αξίζει εδώ να σημειώσουμε ότι στην ελληνική αγορά, δε διατίθενται έπιπλα εργασίας των οποίων η σχεδίαση να έχει προέλθει από ανθρωπομετρικές μελέτες που έχουν γίνει στην Ελλάδα και είναι σύμφωνες με τα ελληνικά φυλετικά χαρακτηριστικά.

Προγράμματα Η/Υ : Τα προγράμματα που χρησιμοποιούνται στους υπολογιστές πρέπει να είναι ανάλογα των γνώσεων των χειριστών τους, ενώ είναι υποχρεωτικό να παρέχουν προειδοποιητικές ενδείξεις για τα πιθανά λάθη από εσφαλμένο χειρισμό τους. Επίσης στο Προεδρικό Διάταγμα προβλέπεται σαφώς ότι ΑΠΑΓΟΡΕΥΕΤΑΙ η χρήση οποιουδήποτε συστήματος ποσοτικού ή ποιοτικού ελέγχου της εργασίας χωρίς να είναι ο εργαζόμενους ΠΛΗΡΩΣ ΕΝΗΜΕΡΩΜΕΝΟΣ γι' αυτό.

Διαλείμματα: Θεωρούνται απολύτως απαραίτητα. Συγκεκριμένα κάθε 2 ώρες εργασίας, πρέπει να γίνεται ένα 15λεπτο διάλειμμα. Σε καμία περίπτωση αυτά τα διαλείμματα δεν πρέπει να συσσωρεύονται. Επίσης στο Προεδρικό Διάταγμα επισημαίνεται ότι εάν είναι δυνατόν, πρέπει η εργασία του χειριστή να οργανώνεται με τέτοιον τρόπο, ώστε σε μία εργάσιμη ημέρα να αλλάζει δραστηριότητα εάν έχει πολλαπλά καθήκοντα.

• Ολα τα παραπάνω, ορίζονται στα πλαίσια του Προεδρικού Διατάγματος λεπτομερώς και με αριθμητικά στοιχεία.

Ολο και περισσότερο επεκτείνεται η χρήση Η/Υ σε χώρους εργασίας

Χωριστό πληκτρολόγιο από την οθόνη. Βασική προϋπόθεση υγιεινής και ασφάλειας

Η/Υ: χρήσιμα εργαλεία που μπορούν όμως να γίνουν επικίνδυνα...

Οι ηλεκτρονικοί υπολογιστές (Η/Υ) καθώς και άλλα μηχανήματα της λεγόμενης "νέας τεχνολογίας" - όσο κοινότοπο κι αν ακούγεται - έχουν μπει για τα καλά στη ζωή μας. Οπως, όμως, η κάθε τεχνολογική καινοτομία (αν μπορεί να ονομαστεί έτσι πλέον ένας Η/Υ), πριν από όλα επεκτάθηκαν στην παραγωγική διαδικασία, άρα στην εργασία.

Χιλιάδες υπάλληλοι κάθε είδους επιχείρησης, μικρής ή μεγάλης στον ιδιωτικό και τον δημόσιο τομέα, επί ώρες ή για έναν ολόκληρο ωράριο εργάζονται μπροστά σε οθόνες ηλεκτρονικών υπολογιστών ή παρόμοιων μηχανημάτων, δακτυλογραφώντας ή χειριζόμενοι προγράμματα.

Για την υγιεινή και ασφάλεια αυτού του είδους της εργασίας, δημοσιεύτηκε πρόσφατα στην "Εφημερίδα της Κυβερνήσεως" ένα Προεδρικό Διάταγμα που καθορίζει τις ελάχιστες προδιαγραφές, ώστε ο υπάλληλος που χειρίζεται τέτοια μηχανήματα, να μη θέτει σε κίνδυνο την υγεία του. Τα όσα προβλέπονται εκεί είναι αμφίβολο αν θα εφαρμοστούν, άλλα, με αφορμή αυτό, επιχειρούμε μια παρουσίαση των προβλημάτων που υπάρχουν.