Eurokinissi

Από τη συνάντηση των υπουργών Αμυνας Ελλάδας και Τουρκίας, Ν. Παναγιωτόπουλου και Χ. Ακάρ, μεσοβδόμαδα στις Βρυξέλλες

Καθόλου τυχαία, ο αρμόδιος για θέματα Ενέργειας βοηθός υπουργού Εξωτερικών των ΗΠΑ, Φ. Φάνον, φρόντισε να επισημάνει μιλώντας για την περιοχή μας πως «αν τα κράτη καταφέρουν να αντιληφθούν τη σημασία της Ενέργειας και να επικεντρωθούν σε αυτήν, ανεξαρτήτως των όποιων άλλων μακροχρόνιων πολιτικών ζητημάτων που μπορεί να προκαλούν δυσκολίες, τότε εκτιμώ πως ακριβώς αυτές οι σχέσεις στον τομέα της Ενέργειας είναι δυνατόν να επηρεάσουν άλλους τομείς». Πρόσθεσε δε πως «οι σχέσεις που έχουμε και με την Τουρκία είναι πολύ σημαντικές» και πως «η Τουρκία λόγω και της γεωγραφικής θέσης της μπορεί να καταστεί ενεργειακός κόμβος», επισημαίνοντας ότι «υπάρχουν αρκετές προοπτικές που μπορούν να αξιοποιήσουν όλοι» και καταλήγοντας: «Δεν πρέπει να έχουμε την προσέγγιση του "εμείς εναντίον των άλλων" ή ότι "εμείς θα πρέπει να πάρουμε το μεγαλύτερο μερίδιο της πίτας", αλλά να δημιουργήσουμε μία μεγάλη πίτα όπου όλοι θα μπορούν να επωφεληθούν από αυτήν. Διαφορετικά κανείς δεν θα μπορέσει να βγει κερδισμένος».

Μέσα σε αυτό το φόντο, μεσοβδόμαδα συναντήθηκαν οι υπουργοί Αμυνας Τουρκίας - Ελλάδας, Χουλουσί Ακάρ και Νίκος Παναγιωτόπουλος (στο περιθώριο της συνάντησης των ομολόγων τους από το ΝΑΤΟ), με την ελληνική πλευρά να τονίζει «τη σημασία των ανοικτών διαύλων επικοινωνίας και την ανάγκη η Τουρκία να απέχει από ενέργειες που τροφοδοτούν την ένταση». Επίσης, η συζήτηση ασχολήθηκε και με τον νέο γύρο των Μέτρων Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης που ξεκινά τη Δευτέρα 17 Φλεβάρη.

Τις προσδοκίες της ελληνικής πλευράς περιέγραψε ο κυβερνητικός εκπρόσωπος Στ. Πέτσας, που αφού αναγνώρισε ότι «η ρητορική της γειτονικής χώρας είναι δεδομένη και είναι προκλητική», τόνισε: «Το ερώτημα είναι: "Υπάρχουν θέματα για τα οποία μπορούμε να ανοίξουμε μία ατζέντα;"», ενώ διευκρίνισε ξανά το ρόλο που μπορούν να παίξουν τα ΜΟΕ, αφού αν «προχωρήσουν με έναν θετικό βηματισμό», τότε θα «έχουμε τη δυνατότητα για διερευνητικές επαφές. Kαι αν αυτές προχωρήσουν, να φτάσουμε σε ένα συνυποσχετικό», αναφερόμενος στην οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας. Αλλά και όταν κλήθηκε να σχολιάσει νέες προειδοποιήσεις της Αγκυρας για «απάντηση με βαρύ τρόπο» που θα πάρει όποιος «ακουμπήσει οτιδήποτε δικό μας», ο κυβερνητικός εκπρόσωπος απάντησε: «Μας έχουν συνηθίσει σε προκλητικές ενέργειες και προκλητικές δηλώσεις. Αναμένουμε την αποκλιμάκωση αυτών των προκλητικών ενεργειών».

Σε αυτές τις συνθήκες, πρέπει να καταγραφεί και συνέντευξη του πρώην Α/ΓΕΝ (την περίοδο 2002 - 2006), ναύαρχου Aντώνη Αντωνιάδη, που έσπευσε να αναπαραγάγει η τουρκική εφημερίδα «Χουριέτ», ο οποίος μίλησε για τη «μοναδικότητα της γεωγραφίας του Αιγαίου» και χαρακτήρισε «αβλαβείς διελεύσεις» τις παραβιάσεις του ελληνικού εναέριου χώρου από τουρκικά μαχητικά και υποστηρίζοντας ότι «ο ελληνικός λαός υποθέτει ψευδώς ότι ολόκληρο το Αιγαίο είναι ελληνικό πέλαγος». Ο ίδιος εκτίμησε ότι «πρέπει να διαπραγματευτούμε με την Τουρκία» και ότι «θα έπρεπε να αξιολογήσουμε τι μπορούμε να πάρουμε ως αντάλλαγμα για την αποποίηση ποιων από τις επίσημες αξιώσεις μας». Τόνισε δε ότι «η Τουρκία είναι μια περιφερειακή υπερδύναμη. Εχουν το δεύτερο ισχυρότερο στρατό στο ΝΑΤΟ μετά τις ΗΠΑ. Η γεωστρατηγική της σημασία είναι μεγάλη. Η Τουρκία επίσης κρατά την κάνουλα της μεταναστευτικής ροής. Ο Τούρκος Πρόεδρος μιλά με τον Αμερικανό Πρόεδρο Τραμπ και τον Ρώσο ηγέτη Πούτιν τακτικά...».

Ολα τα παραπάνω βέβαια καταγράφονται ενώ τουρκικά μαχητικά εξακολουθούν να κάνουν «σουρωτήρι» το Αιγαίο και ενώ η Αγκυρα εξακολουθεί να θέτει π.χ. ζήτημα αποστρατιωτικοποίησης του Αιγαίου, που βεβαίως από το ΝΑΤΟ θεωρείται ενιαίος επιχειρησιακός χώρος. Μάλιστα, ο Ακάρ εξέφρασε δυσαρέσκεια επειδή «η προσέγγιση της Ελλάδας (...) καθιστά δύσκολη την εξεύρεση κοινού εδάφους» και συμπλήρωσε: «Είμαστε γείτονες και στο ΝΑΤΟ, οι σύμμαχοί μας από την Ελλάδα, με βάση το Διεθνές Δίκαιο, περιμένουμε να συμμορφωθούν με τις υπογεγραμμένες συμφωνίες», επαναλαμβάνοντας πάντως ότι «δεν θα ανεχτούμε την παραβίαση των δικαιωμάτων μας στην Κύπρο, στην Ανατολική Μεσόγειο και στο Αιγαίο, δεν θα επιτρέψουμε να ληφθούν κάποιες αποφάσεις ενάντια σε αυτά τα δικαιώματα με οποιονδήποτε τρόπο. Από την αρχή λέμε ότι δεν υπάρχει περίπτωση επιβίωσης κανενός σχεδίου αν δεν είμαστε μέσα κι εμείς...».

Η σημασία της περιοχής για ευρύτερες ιμπεριαλιστικές επιδιώξεις φαίνεται και από τα στρατιωτικά στελέχη και πλοία που αυτήν την περίοδο πηγαινοέρχονται στην Κύπρο.

Την Πέμπτη ελληνοκυπριακά δημοσιεύματα περιέγραφαν δυσκολίες που δημιουργεί στα λιμάνια Λάρνακας και Λεμεσού ο συνωστισμός πολεμικών πλοίων που φτάνουν ή θα φτάσουν, είτε συμμετέχοντας σε ασκήσεις είτε για ανεφοδιασμό κατά την πορεία τους σε σημαντικές επιχειρήσεις (όπως το γαλλικό αεροπλανοφόρο «Σαρλ ντε Γκολ», που βρίσκεται σε νέα αποστολή στην περιοχή μας, συνοδεία και ελληνικής φρεγάτας). Στις αρχές του μήνα βρέθηκε στην Κύπρο άλλωστε ο διοικητής των αμερικανικών Χερσαίων Δυνάμεων στην Ευρώπη, στρατηγός Κρίστοφερ Καβόλι, που είχε συναντήσεις με θέμα «τα τεκταινόμενα στην ευρύτερη περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου» και «τις διμερείς συμφωνίες στρατιωτικής συνεργασίας της Κύπρου με άλλες χώρες και τη συμμετοχή της στην Κοινή Πολιτική Ασφάλειας και Αμυνας της Ευρωπαϊκής Ενωσης».

Τέλος, μέσα σ' όλα αυτά ξεχώρισαν οι στόχοι που έθεσε για το 2020 η κυπριακή Εθνική Φρουρά (οι κυπριακές Ενοπλες Δυνάμεις), που χαρακτηρίζοντας το νέο έτος «έτος αυτογνωσίας και εξωστρέφειας», ιεραρχεί «τις ασκήσεις και συνεκπαιδεύσεις με Ενοπλες Δυνάμεις ξένων χωρών» και «τη σύναψη προγραμμάτων στρατιωτικής συνεργασίας με ξένες χώρες», τη «συμμετοχή στελεχών σε ευρωπαϊκές επιχειρήσεις». Στόχοι που συν τοις άλλοις επανέφεραν στο προσκήνιο τις επισημάνσεις πολλών ιμπεριαλιστικών δυνάμεων (ΗΠΑ, Γαλλίας, Γερμανίας, Ρωσίας κ.τ.λ.) για τη γεωστρατηγική σημασία της Κύπρου και το ρόλο που μπορεί να διαδραματίσει για την «ασφάλεια και σταθερότητα» - όπως κάθε ιμπεριαλιστικό επιτελείο χρησιμοποιεί αυτούς τους όρους για να περιγράψει δικές του προτεραιότητες - αλλά και τα σχέδιά τους για αναμόρφωση ή διαμόρφωση νέων και παλιών στρατιωτικών υποδομών (βλ. βάσεων), που συνδέονται φυσικά και με τη διευθέτηση του Κυπριακού και τον έλεγχο ενεργειακών πόρων, αγωγών και γεωστρατηγικών σφαιρών επιρροής.

Το υποκριτικό ψήφισμα περί «βιώσιμης εκεχειρίας» στη Λιβύη και «οδικού χάρτη» για την επίτευξη δήθεν «πολιτικής λύσης» που εξέδωσε στα μέσα της βδομάδας το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ με 14 ψήφους υπέρ (η Ρωσία απείχε), όπως αναμενόταν δεν μείωσε, ούτε κατ' ελάχιστον, τις σφοδρές συγκρούσεις που διεξάγονται, σφοδρότερες, τις τελευταίες μέρες σε κεντρικές και νότιες συνοικίες της πρωτεύουσας της Λιβύης, Τρίπολης.

Αντίθετα, οι ένοπλες δυνάμεις των αντιτιθέμενων πλευρών, του δοτού πρωθυπουργού Φαγιέζ Σάρατζ (που στηρίζεται κυρίως από Τουρκία, Κατάρ και πιο συγκαλυμμένα από την Ιταλία κ.ά.) και του στρατηγού, αρχηγού του «Λιβυκού Εθνικού Στρατού», Χαλίφα Χάφταρ (που στηρίζεται από Αίγυπτο, Σαουδική Αραβία, Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, Γαλλία και έμμεσα από τη Ρωσία), συνέχισαν απτόητες τις συγκρούσεις. Προφανής στόχος η προσπάθεια να εδραιώσουν τη θέση τους, όπως και οι δυνάμεις που τις στηρίζουν, για τον έλεγχο του τεράστιου ενεργειακού πλούτου της χώρας, διαδικασία που ξεκίνησε το 2011 με την ιμπεριαλιστική επέμβαση η οποία ανέτρεψε τον έως τότε σύμμαχό τους Μ. Καντάφι, όταν θέλησε να επαναδιαπραγματευτεί τα πετρελαϊκά συμβόλαια με νέους «παίκτες», όπως η Ρωσία και η Κίνα.

Χαρακτηριστική ήταν και η επίσκεψη που πραγματοποίησε την Τετάρτη και την Πέμπτη σε Τρίπολη και Βεγγάζη ο Ιταλός υπουργός Εξωτερικών, Λουίτζι Ντι Μάγιο για την προώθηση των συμφερόντων ιταλικών μονοπωλιακών ομίλων. Ο Ιταλός υπουργός αφού συνάντησε τον δοτό πρωθυπουργό Σάρατζ και τον στρατηγό Χάφταρ δήλωσε πως «η Ρώμη δεν εγκρίνει κανενός είδους έξωθεν παρέμβαση» και ότι «πρέπει να καταβληθεί σημαντική προσπάθεια, με στόχο μια μόνιμη κατάπαυση του πυρός».

Το ίδιο διάστημα το πρακτορείο ΑΡ δημοσιοποίησε απόρρητο μνημόνιο που κυκλοφόρησε τη Δευτέρα στο Συμβούλιο Υπουργών Εξωτερικών της ΕΕ στις Βρυξέλλες, με το οποίο καλούνται οι χώρες - μέλη να συνεισφέρουν συγκεκριμένα με ναυτικές δυνάμεις ώστε να επαναληφθεί (όπως έχει ήδη αποφασιστεί από το τέλος Γενάρη) η «Επιχείρηση ΣΟΦΙΑ» που είχε ξεκινήσει το 2015 με πρόσχημα την καταπολέμηση του δουλεμπορίου και την τήρηση του δήθεν εμπάργκο όπλων του ΟΗΕ στα λιβυκά εγχώρια ύδατα. Στο μνημόνιο της διπλωματικής υπηρεσίας της ΕΕ επισημαίνεται πως εάν δεν ληφθεί σύντομα «συγκεκριμένη δράση» για τήρηση του εμπάργκο όπλων του ΟΗΕ και παρεμπόδιση της ροής όπλων και μισθοφόρων από τρίτες χώρες (π.χ. Τουρκία...) «η ΕΕ θα μείνει στο περιθώριο των εξελίξεων και θα αναλάβουν ρόλο άλλοι να καθορίσουν την πορεία των γεγονότων στη Λιβύη με τρόπους που δεν θα απαντούν στα δικά μας συμφέροντα».

Οι αντιθέσεις και ανταγωνισμοί είναι βέβαιο ότι θα εκφραστούν για άλλη μια φορά και στη σύνοδο υπουργών Εξωτερικών της λεγόμενης «διαδικασίας του Βερολίνου για τη Λιβύη» που θα πραγματοποιηθεί την Κυριακή στο Μόναχο στο περιθώριο της λεγόμενης Διάσκεψης Ασφαλείας.

Στην πρώτη συνάντηση που είχε πραγματοποιηθεί στις 19 Γενάρη, είχαν πάρει μέρος εκπρόσωποι κυβερνήσεων από Αλγερία, Κίνα, Αίγυπτο, Γαλλία, Γερμανία, Ιταλία, Ρωσία, Τουρκία, Κονγκό, Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, Βρετανία, ΗΠΑ και επίσης από ΟΗΕ, ΕΕ, Αφρικανική Ενωση και Αραβικό Σύνδεσμο.