Σε αυτόν τον τόπο εκτελέστηκαν, για αδικήματα ανύπαρκτα ή σκηνοθετημένα, τουλάχιστον 500 κομμουνιστές, μαχητές του ΔΣΕ και άλλοι αγωνιστές, την περίοδο 1941 - 1950. Την ώρα που η ένοπλη ταξική σύγκρουση φούντωνε, το αστικό κράτος προσπαθούσε με τη «λευκή τρομοκρατία», τη δράση των φασιστικών συμμοριών, τα έκτακτα στρατοδικεία και με τις εκτελέσεις να κάμψει το φρόνημα, να λυγίσει την ψυχή όλων εκείνων που υπερασπίστηκαν έως το τέλος το δίκιο του λαού.
Εκείνων που πρωτοστάτησαν και μάτωσαν για να δημιουργηθεί και να μεγαλουργήσει το μαζικό ένοπλο ηρωικό κίνημα της Αντίστασης, το ΕΑΜ, ο ΕΛΑΣ, η ΕΠΟΝ. Εκείνων που μπροστά στο δίλημμα «υποταγή ή οργάνωση της πάλης και αντεπίθεση» διάλεξαν τον δεύτερο δρόμο και πάλεψαν μέσα από τον ΔΣΕ, κρατώντας ψηλά τη σημαία της κοινωνικής απελευθέρωσης από τα δεσμά της ταξικής εκμετάλλευσης.
FRAGKOU STRATOS |
Στην εκδήλωση αυτή αναμένεται να βρεθούν άνθρωποι από όλη τη Θεσσαλία και άλλες περιοχές της χώρας, συγγενείς και απόγονοι των εκτελεσμένων, αλλά και νεότεροι που μαθαίνουν και εμπνέονται από την Ιστορία του ΚΚΕ.
Το Μνημείο περιλαμβάνει δύο σχεδόν εγκάρσιους τοίχους, κατασκευασμένους από εμφανές μπετόν. Δεν έχει στην πραγματικότητα «εσωτερικό» και «εξωτερικό» χώρο, κατ' επέκταση οι δύο τοίχοι δεν έχουν εσωτερική και εξωτερική πλευρά. «Κοιτάει» ταυτόχρονα και προς τα μέσα, στον χώρο που οριοθετείται από τους δύο τοίχους, αλλά και προς τα έξω, προς τον δρόμο, για να γίνεται αντιληπτό και να απευθύνεται και στους περαστικούς.
Επιχειρεί με αυτόν τον τρόπο να δηλώσει ότι η συγκεκριμένη μνήμη δεν είναι μόνο υπόθεση των κομμουνιστών αλλά αφορά και απευθύνεται στον εργαζόμενο, στον νεολαίο που κινείται μέσα στην πόλη και μπορεί να μάθει την Ιστορία και τον ηρωισμό των αγώνων της τάξης του.
Ο χαμηλότερος τοίχος, που τοποθετείται παράλληλα στον δρόμο, φέρει προς τη μεριά του δρόμου μικρές παράλληλες σχισμές, τόσες όσες και τα ονόματα των νεκρών. Ο περιπατητής του λόφου θα μπορεί έτσι να αντιληφθεί ότι δεν πρόκειται για έναν τοίχο περίφραξης, αλλά για ένα στοιχείο με συμβολικό περιεχόμενο, μέρος μιας συνολικότερης αρχιτεκτονικής και μνημονικής σύνθεσης.
Κατά τις βραδινές ώρες, ορισμένες από τις σχισμές θα φωτίζονται γραμμικά, τονίζοντας την αίσθηση της πορείας και της κίνησης, προσελκύοντας και τον βραδινό επισκέπτη να ανακαλύψει τον χώρο, να εισέλθει στον ιστορικό τόπο.
Από την αρχική αρχιτεκτονική και τοπιακή μελέτη, που έκανε η Κέλλυ Παπαϊωάννου, εξελίχθηκαν διάφορα συνθετικά στοιχεία, με την παρέμβαση και τη συμβολή και άλλων αρχιτεκτόνων, καθώς και του γλύπτη Αντώνη Μυρωδιά, που φιλοτέχνησε και το Μνημείο του ΚΚΕ στη Γυάρο. Ετσι, οι δύο μεταλλικές φιγούρες που πλαισιώνουν την κεντρική είσοδο του μνημειακού χώρου ανασχεδιάστηκαν, με νέες πιο πλαστικές φόρμες, που ενισχύουν το συμβολικό και πραγματολογικό ταυτόχρονα στοιχείο.
Η μια από τις δύο φιγούρες αναπαριστά με μια έντονα γλυπτική μορφή τον νεκρό ήρωα, δηλώνοντας ταυτόχρονα το στοιχείο της ανάτασης, το γεγονός ότι η θυσία τους δεν σηματοδοτεί μόνο το τετελεσμένο του θανάτου αλλά, κυρίως, τη συνέχεια και τη νέα πνοή, τη δυναμική της ταξικής πάλης. Η άλλη φιγούρα είναι η όρθια φιγούρα του αντάρτη που συνεχίζει, που υποδέχεται τον επισκέπτη με τη στιβαρή θωριά του συνειδητοποιημένου και αποφασισμένου αγωνιστή.
Προστίθεται επιπλέον μια 3η μεταλλική φόρμα, στον άξονα του διαδρόμου με τις μαρμάρινες πλάκες και στο τέλος αυτού, η οποία συμβολικά και γεωμετρικά συνδέει και ολοκληρώνει συνθετικά τις μεταλλικές μορφές.
Δηλώσεις της Ρίτας Αντωνοπούλου και του Μανόλη Ανδρουλιδάκη για τη συμμετοχή τους στην εκδήλωση
Akis Christou |
Από την πλευρά του, ο Μανόλης Ανδρουλιδάκης επισημαίνει: «Είναι συγκλονιστικό να βρίσκεσαι σε τόπους τόσο ηρωικούς. Οφείλουμε να κρατήσουμε ζωντανή τη μνήμη όσων έπεσαν, πιστοί στην ιδεολογία τους και το όραμα για έναν καλύτερο κόσμο. Η αποφασιστικότητά τους και το πανανθρώπινο όραμά τους είναι ιδιαίτερα επίκαιρο στους δύσκολους καιρούς που περνάμε, καθώς οι απάνθρωποι ιμπεριαλιστές, η πλουτοκρατία και οι πολιτικοί τους εκπρόσωποι, αγωνιώντας για το μέλλον που τους επιφυλάσσουν οι λαοί, υποθάλπουν ξανά τον φασισμό και διαγκωνίζονται στην προσπάθεια για στέρηση βασικών αγαθών για τον καθημερινό άνθρωπο.
Ελάχιστη προσφορά, λοιπόν, και ιδιαίτερα τιμητική η συμμετοχή στην ιστορική στιγμή των εγκαινίων του Μνημείου του λόφου του Μεζούρλου, με την καταλυτική παρουσία, μάλιστα, των μπροστάρηδων των λαϊκών αγώνων κομμουνιστών. Θα ακουστούν τραγούδια ταιριαστά με την περίσταση και τον τόπο. Πρόκειται για έργα που αγαπάμε ιδιαίτερα και ανήκουν στους σημαντικούς δημιουργούς που έγραψαν ιστορία με τον (πολιτικό) λόγο και τη μουσική τους. Ανάμεσά τους κάποια εμβληματικά αντάρτικα. Γι' αυτό το σπουδαίο ρεπερτόριο, θεωρώ ιδανική ερμηνεύτρια την Ρίτα και ευτυχή συνθήκη την παρουσία της στα πολιτιστικά μας πράγματα, όχι μόνο λόγω των αδιαμφισβήτητων τραγουδιστικών της ικανοτήτων, αλλά και γιατί κατανοεί σε βάθος το νόημα των όσων ερμηνεύει».
Στην εκδήλωση θα παραβρεθούν συγγενείς και απόγονοι των εκτελεσθέντων. Ο «Ριζοσπάστης» μίλησε με δύο από αυτούς και μεταφέρει τη συγκίνηση και την προσμονή τους μπροστά στην αποκάλυψη του Μνημείου.
Ο Γιώργος Σβάρνας γεννήθηκε λίγα χρόνια μετά την εκτέλεση του αδελφού του, παίρνοντας μάλιστα και το όνομά του. Συγκινημένος μας λέει: «Το παράδειγμα του αδελφού μου είναι ζωντανό. Είμαι περήφανος για αυτόν και την αγωνιστική του διαδρομή, για τα ιδανικά που πάλευε και τον οδήγησαν μέχρι την εκτέλεση με χαλκευμένες κατηγορίες. Τον αγώνα αυτό, που το αστικό κράτος των δοσίλογων διέκοψε με την εκτέλεσή του, τον συνεχίζω εγώ και η οικογένειά μου, μέχρι να βρουν δικαίωση τα ιδανικά για τα οποία πάλευε ο ίδιος και οι υπόλοιποι εκτελεσμένοι στο Μεζούρλο! Παραλαμβάνουμε την κληρονομιά τους και συνεχίζουμε, πάντα μπροστά».
Η Ολυμπία Χριστίδου, 95 ετών σήμερα, βαθιά συγκινημένη, διηγείται το θάρρος και το σθένος που έδειξε ο εικοσάχρονος τότε ξάδελφος της, Ευριπίδης Γεωργακούλης, όταν με ψηλά το κεφάλι στάθηκε μπροστά στους αδίστακτους εκτελεστές του: «Ευχαριστώ το ΚΚΕ, που δεν ξέχασε όσους αγωνίστηκαν και θυσιάστηκαν για την απελευθέρωση και την καλύτερη ζωή του λαού. Ακόμη, ένα ευχαριστώ για το μνημείο - φόρο τιμής στους εκτελεσμένους του Μεζούρλου, που θα αποτελεί για πάντα ιστορική αναφορά, διδάσκοντας και εμπνέοντας τη νέα γενιά, αλλά και τις επόμενες».