«Το ταξίδι του Αμερικανού ΥΠΕΞ αποτελεί το πιο πρόσφατο παράδειγμα για τη βιώσιμη αφοσίωση της κυβέρνησης Μπάιντεν - Χάρις στις χώρες του Ινδο-Ειρηνικού (...) Ως έθνος του Ινδο-Ειρηνικού, τα συμφέροντα της Αμερικής στην οικονομία και την ασφάλεια είναι άρρηκτα δεμένα με τη διατήρηση της έννομης τάξης που μας έχει εξυπηρετήσει τόσο καλά»...

Αυτά σημείωσε ο Ντ. Κρίτενμπρικ, βοηθός Αμερικανός ΥΠΕΞ για την Ανατολική Ασία και τον Ειρηνικό, παρουσιάζοντας τις επιδιώξεις της επικείμενης νέας πολυήμερης περιοδείας στην Ασία από τον υπουργό Εξωτερικών των ΗΠΑ, Αντ. Μπλίνκεν.

Είναι επίσης ενδεικτικό ότι πριν φτάσει στην Ασία, ο Μπλίνκεν θα συμμετάσχει σε ειδική σύνοδο των ΥΠΕΞ του G7 στη Βρετανία (στενός εταίρος των ΗΠΑ με ιδιαίτερο ρόλο στην παρέμβασή τους στον Ινδο-Ειρηνικό, όπως έδειξε και η συγκρότηση της AUKUS), όπου έχουν επίσης προσκληθεί εκπρόσωποι από Αυστραλία, Ινδία, Νότια Κορέα και τα μέλη της ASEAN (Ενωση Κρατών Νοτιοανατολικής Ασίας).

Ο Κρίτενμπιρκ υπογράμμισε ότι το ταξίδι του ΥΠΕΞ θα εστιάσει στη σύσφιξη σχέσεων και την αναβάθμιση συνεργασιών σε Ασφάλεια, Υγεία, οικονομία, αλλά και «δημοκρατία», «ανθρώπινα δικαιώματα» κ.τ.λ., δηλαδή σε τομείς που ξεχωρίζουν στην όξυνση της ιμπεριαλιστικής αντιπαράθεσης ΗΠΑ - Κίνας.

Εστιάζοντας στην Ασφάλεια, ο βοηθός ΥΠΕΞ είπε ότι οι επαφές «θα εστιάσουν στην ενίσχυση των υποδομών για την περιφερειακή ασφάλεια, προς απάντηση της παρενόχλησης της Κίνας στη Νότια Κινεζική Θάλασσα. Ο υπουργός θα συζητήσει ακόμα και για τις μονομερείς ενέργειες της Κίνας στην περιοχή του ποταμού Μεκόνγκ (σ.σ. βασικός υδάτινος κόμβος στη Νοτιοανατολική Ασία, που είναι επίκεντρο διαφόρων επενδυτικών και γεωπολιτικών συνεργασιών, χωρών της περιοχής και όχι μόνο)».

Οι αναφορές σε «υποδομές για την περιφερειακή ασφάλεια» παραπέμπουν βέβαια σε κινήσεις ενίσχυσης της στρατιωτικής παρουσίας των ΗΠΑ στην περιοχή, όπως π.χ. συμβαίνει με τις συμφωνίες τους με τις Φιλιππίνες για τη «διευκόλυνση» της ανάπτυξης και δράσης στρατιωτικών δυνάμεων, ή τα παζάρια γύρω από την εγκατάσταση «αντιπυραυλικών ασπίδων» (βλ. THAAD στην Κορεατική Χερσόνησο), την ώρα που και η Κίνα εντείνει αντίστοιχα σχέδια.

Καθόλου τυχαία, ο Κρίτενμπρικ ρωτήθηκε ειδικά για το «αν θα τεθούν στις συζητήσεις οι ανησυχίες γύρω από τη βάση Ream» στην Καμπότζη, όπου προχωρούν διαπραγματεύσεις για την «αναβάθμιση» της κινεζικής στρατιωτικής παρουσίας, αν και ακόμα δεν έχει ανακοινωθεί επίσημη λειτουργία νέας βάσης.

Τέλος, όσον αφορά την οικονομία, ο Μπλίνκεν θα παζαρέψει όσο το δυνατόν μεγαλύτερη στήριξη και συμμετοχή του «οικονομικού πλαισίου για τον Ινδο-Ειρηνικό» που επεξεργάστηκε η κυβέρνηση Μπάιντεν, προσπαθώντας να διασφαλίσει κολιγιές ευνοϊκές για τα μονοπώλια που εκπροσωπεί, την ώρα που η Κίνα «πολιορκεί» ακόμα και στενούς συμμάχους των ΗΠΑ, με τη συνύπαρξή της σε σχήματα όπως η RCEP (που στήθηκε με πρωτοβουλία Κίνας αλλά συμμετέχουν και Ιαπωνία, Αυστραλία, Ν. Κορέα κ.τ.λ.).

Σε ένα τέτοιο φόντο, τα υπουργεία Εξωτερικών και Εμπορίου των ΗΠΑ ανακοίνωσαν την Τετάρτη επιβολή εμπάργκο όπλων στην Καμπότζη, επικαλούμενα την ανοχή των αρχών σε φαινόμενα διαφθοράς, αλλά και το ότι η χώρα «συνεχίζει να επιτρέπει στην Κίνα να επεκτείνει τη στρατιωτική της δράση και να οικοδομεί υποδομές αποκλειστικής χρήσης στον Κόλπο της Ταϊλάνδης».

Μέσα σε αυτές τις συνθήκες, να σημειωθεί ότι ο πρωθυπουργός της Καμπότζης Χουν Σεν (που το επόμενο διάστημα θα αναλάβει την προεδρία της ASEAN) δέχτηκε στην πρωτεύουσα της χώρας, Πνομ Πενχ, τον ΥΠΕΞ της βιρμανικής χούντας Γούνα Μαούνγκ Λβιν. Η επίσκεψη του ΥΠΕΞ έγινε μια μέρα αφού ανακοινώθηκε η καταδίκη της πρώην επικεφαλής της κυβέρνησης που ανέτρεψε το πραξικόπημα της 1ης Φλεβάρη, Αούνγκ Σαν Σου Τσι.

Στην τελευταία συνάντηση της ASEAN η Μιανμάρ δεν συμμετείχε, μετά από όρους που απέρριψαν οι πραξικοπηματίες, ωστόσο ο Χουν δήλωσε ότι οι εκπρόσωποι της Μιανμάρ πρέπει να προσκαλούνται στις συναντήσεις της, ενώ αποδέχτηκε πρόσκληση των πραξικοπηματιών να επισκεφτεί τη Μιανμάρ στις αρχές Γενάρη.

Διεργασίες που «τρέχουν» εδώ και χρόνια στο αστικό πολιτικό τοπίο της Γαλλίας φαίνεται να εντείνει η εσωκομματική εκλογή της Βαλερί Πεκρές ως υποψήφιας των Ρεπουμπλικάνων (LR) στις προεδρικές εκλογές του επόμενου Απρίλη.

Δημοσκόπηση της «Harris Initiative» εμφανίζει την Πεκρές να συγκεντρώνει 20% (από 9% προηγουμένως), να περνά στον δεύτερο γύρο πίσω από τον Πρόεδρο Εμ. Μακρόν (23%) και στη συνέχεια να τον κερδίζει με 52% έναντι 48%.

Στην ίδια δημοσκόπηση η Μαρίν Λεπέν μένει τρίτη με 15% και ο επίσης ακροδεξιός Ζεμούρ τέταρτος με 14%.

Σε άλλη δημοσκόπηση, για λογαριασμό της «Φιγκαρό», η Πεκρές εμφανίζεται να συγκεντρώνει την «εμπιστοσύνη» του 54% των οπαδών της «δεξιάς» (αυξημένη κατά 15%) και του 35% του «κέντρου», αλλά και του 33% των οπαδών του κόμματος της Λεπέν.

Στο μεταξύ η Αν Ινταλγκό, υποψήφια του Σοσιαλιστικού Κόμματος και δήμαρχος Παρισιού, κάλεσε την «αριστερά» να ενωθεί, αλλιώς «δεν θα μπορέσει να συνεχίσει να υπάρχει στη χώρα μας», ζητώντας τη στήριξή της από άλλους «συγγενείς» χώρους. Αντίστοιχη «ετοιμότητα» εξέφρασε και ο υποψήφιος Αρνό Μοντεμπούργκ, πρώην υπουργός σε κυβερνήσεις του Σοσιαλιστικού Κόμματος.

Αρνητική είναι προς το παρόν η απάντηση τόσο από τον υποψήφιο των Πρασίνων, Γιανίκ Ζαντό, όσο και από τον χώρο της οπορτουνιστικής «Ανυπότακτης Γαλλίας» με υποψήφιο τον Ζαν - Λικ Μελανσόν.

Σ' αυτές τις συνθήκες, ο Μακρόν παρουσίασε χτες τις προτεραιότητες της γαλλικής προεδρίας της ΕΕ από 1η Γενάρη. Μεταξύ άλλων τόνισε ότι «πρέπει να μετακινηθούμε από μια Ευρώπη που συνεργάζεται εντός των συνόρων της σε μια Ευρώπη που είναι ισχυρή στον κόσμο, πλήρως κυρίαρχη, ελεύθερη στις επιλογές της και κυρία της μοίρας της». Πρόσθεσε ότι μεταξύ των προτάσεων της γαλλικής προεδρίας θα είναι η δημιουργία ενός μηχανισμού αντίδρασης έκτακτης ανάγκης που να βοηθάει τις χώρες - μέλη να αντιμετωπίσουν κρίσεις στα σύνορά τους.

• Σε μια παράλληλη εξέλιξη, μεθαύριο Κυριακή διεξάγεται νέο δημοψήφισμα στη Νέα Καληδονία (μικρή εξωχώρια κτήση της Γαλλίας στον Ειρηνικό, ανατολικά της Αυστραλίας) για την ανεξαρτητοποίησή της από τη Γαλλία. Πρόκειται για το 3ο συνεχόμενο δημοψήφισμα που γίνεται τα τελευταία χρόνια, με βάση συμφωνία του 1988. Το 2018 αλλά και το 2020 είχε επικρατήσει το «Οχι», με 56,7% και 53,26% αντίστοιχα.

Με την υπενθύμιση παλιότερων δηλώσεων Μπάιντεν από τις πρώτες μέρες που ανέλαβε Πρόεδρος των ΗΠΑ - περί «υπεράσπισης» της δημοκρατίας, «πάλης» για αυτήν και για την «ανανέωσή» της - ξεκίνησε χτες και ολοκληρώνεται σήμερα η διαδικτυακή «Σύνοδος για τη Δημοκρατία» που διοργανώνει η Ουάσιγκτον, με τη συμμετοχή μιας σειράς χωρών τις οποίες ξεχωρίζει ως προς τον ρόλο που μπορούν να διαδραματίσουν για την ενίσχυση της γεωπολιτικής της ισχύος.

Μεταξύ άλλων έχουν προσκληθεί ηγέτες κρατών αλλά και εκπρόσωποι από τον «ιδιωτικό τομέα» και ΜΚΟ από πάνω από 100 χώρες, στις οποίες περιλαμβάνονται στενοί εταίροι των ΗΠΑ, όπως Γαλλία, Βρετανία, ΕΕ και Ισραήλ, χώρες με κρίσιμη γεωγραφική θέση, π.χ. στον Ειρηνικό, όπως Νήσοι Σολομώντα, Ναουρού, Φίτζι, Παπούα - Νέα Γουινέα, καθώς επίσης χώρες βαρύνουσας οικονομικής και στρατιωτικής ισχύος, όπως η Ινδία.

Μεταξύ των συμμετεχόντων, ξεχωρίζουν χώρες από περιοχές όπου οξύνεται η αναμέτρηση με Ρωσία, Κίνα κ.λπ., όπως τα Βαλκάνια (Βουλγαρία, Βόρεια Μακεδονία, Σερβία, Κροατία, το ΝΑΤΟικό προτεκτοράτο του Κοσόβου κ.ά.), η Νοτιοανατολική Μεσόγειος (τη χτεσινή πρώτη μέρα έγιναν και παρεμβάσεις από τον Ελληνα πρωθυπουργό Κυρ. Μητσοτάκη και τον Κύπριο Πρόεδρο Ν. Αναστασιάδη - βλ. σελ. 8). Χαρακτηριστική είναι η πρόσκληση της Ταϊβάν (κάτι που από την πρώτη στιγμή προκάλεσε την αντίδραση του Πεκίνου), όπως και η μη πρόσκληση Κίνας και Ρωσίας. Επίσης, στους προσκεκλημένους δεν είναι η Τουρκία, με φόντο το σύνθετο παζάρι με την Αγκυρα.

Στόχος της Συνόδου, σύμφωνα με τον Λευκό Οίκο, είναι «να τεθεί προς εφαρμογή μια θετική ατζέντα για τη δημοκρατική ανανέωση και τη διαχείριση μέσω συλλογικής δράσης των μεγαλύτερων απειλών που αντιμετωπίζουν σήμερα οι δημοκρατίες».

Εντείνουν οι ΗΠΑ την οικονομική πίεση προς το Ιράν και κράτη που διατηρούν οικονομικές σχέσεις με αυτό, εν μέσω διαπραγματεύσεων στη Βιέννη για τη «διάσωση» της διεθνούς συμφωνίας του 2015 για το ιρανικό πυρηνικό πρόγραμμα και μια ενδεχόμενη επιστροφή των ΗΠΑ σε αυτήν.

Οι ΗΠΑ αποχώρησαν από τη συμφωνία επί προεδρίας Τραμπ, επιβάλλοντας κυρώσεις σε όσους ομίλους συνεχίζουν εμπορικές και επενδυτικές δραστηριότητες στο Ιράν, ενώ παρέμειναν οι ΕΕ, Γαλλία, Γερμανία, Κίνα, Ρωσία, Βρετανία.

Το αμερικανικό ΥΠΕΞ θα στείλει αντιπροσωπεία την ερχόμενη βδομάδα στα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα (ΗΑΕ) για να ενισχύσει την επιβολή κυρώσεων κατά του Ιράν, σε μια περίοδο που τα ΗΑΕ - στενός σύμμαχος των ΗΠΑ - βρίσκονται σε διαπραγματεύσεις για να βελτιώσουν τους δεσμούς με την Τεχεράνη. Η αμερικανική αντιπροσωπεία θα ...«προειδοποιήσει» τις τράπεζες στα ΗΑΕ που έχουν συναλλαγές με το Ιράν και δεν συμμορφώνονται με τις κυρώσεις. Σύμφωνα με εκπρόσωπο του Στέιτ Ντιπάρτμεντ, οι ΗΠΑ έχουν στοιχεία μη συμμόρφωσης και θα μπορούσαν να επιβληθούν κυρώσεις ή πρόστιμα.

Στο μεταξύ, οι διαπραγματεύσεις στη Βιέννη που ξεκίνησαν χτες μετά από διακοπή μιας βδομάδας, φαίνεται να μη σημειώνουν σημαντική πρόοδο. Δυτικοί αξιωματούχοι δήλωσαν ότι το Ιράν έχει εγκαταλείψει πολλούς συμβιβασμούς που είχε κάνει στους προηγούμενους έξι γύρους συνομιλιών, ζητώντας πολλά περισσότερα. Το Ιράν ζήτησε σταδιακή άρση όλων των κυρώσεων που επέβαλαν οι ΗΠΑ από το 2018.

Εάν δεν καταλήξουν οι συνομιλίες, οι ΗΠΑ αναμένεται να στείλουν αντιπροσωπείες σε πολλές άλλες χώρες για να ενισχύσουν την οικονομική πίεση στο Ιράν, αναφέρει δημοσίευμα της «Wall Street Journal».

Σε αυτό το φόντο, οι υπουργοί Αμυνας των ΗΠΑ και του Ισραήλ συναντήθηκαν χτες στο αμερικανικό Πεντάγωνο. Ανώτερος Αμερικανός αξιωματούχος δήλωσε στο «Reuters» ότι προγραμματιζόταν συζήτηση για πιθανές στρατιωτικές ασκήσεις, για να προετοιμαστούν για «ένα χειρότερο σενάριο καταστροφής των πυρηνικών εγκαταστάσεων του Ιράν εάν αποτύχει η διπλωματία».

Στο μεταξύ, το Ιράν απάντησε στις προχτεσινές νέες αμερικανικές κυρώσεις με δικές του κυρώσεις εναντίον προσώπων και θεσμών στις ΗΠΑ, επαναλαμβάνοντας τις κατηγορίες που χρησιμοποίησε και η Ουάσιγκτον ότι «εμπλέκονται σε σοβαρές παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων»...