ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥΠΟΛΗ (Της απεσταλμένης μας: ΜΠΕΡΡΥ ΤΣΟΥΓΚΡΑΝΗ).-

Απ' την άλλη οφείλεις να ζητήσεις και μια «συγγνώμη» - προκαταβολικά κι αυτή - για τις λέξεις που όσες και όπως κι αν τις χρησιμοποιήσεις, ξέρεις απ' την αρχή πως θα σταθούν αδύναμες μπροστά σε τόσες και σε τέτοιες «κορυφές», μπροστά σε τόσα και σε τέτοια συναισθήματα. Το «μπαλάκι», όμως, που μας πέταξε η Φατμά είναι βαρύ, πολύ βαρύ, σαν το χρέος που έχουμε πλέον όλοι όσοι είδαμε, όλοι όσοι ακούσαμε κι όλοι όσοι - πολύ περισσότερο - αισθανθήκαμε πως το τέλος σ' αυτές τις περιπτώσεις δεν είναι τέλος, είναι απλώς μια καινούρια, μια αλλιώτικη αρχή. Ναι, Ρεσίτ, όπως και να δει κανείς το πράγμα έχεις δίκιο: «Μια θέληση που είναι αντιμέτωπη με το θάνατο, δεν μπορείς να τη νικήσεις». Το άλλο δε που είπες, είναι δίκιο αιώνων: «'Η μια ελεύθερη ανθρώπινη ζωή ή θάνατος. Δεν υπάρχει άλλη λύση». Κι ας έχουν θαφτεί αυτές οι αλήθειες «απ' αυτούς που στόχο έχουν βάλει το μυαλό μας κι όχι τα κορμιά μας» στο χρονοντούλαπο της σύγχρονης ιστορίας...

Αλλά εσύ Ρεσίτ είσαι στα 42 σου χρόνια. Νέος βέβαια ακόμα, αλλά με μια διαδρομή πίσω σου και μάλιστα σπουδαία. Το ίδιο, μάλλον, ισχύει και για την 38χρονη Χούλια, επίσης αποφασισμένη να παραδώσει ψυχή για τη σπουδαία, τη μεγάλη αλλαγή στην οποία ελπίζει. Η Φατμά, όμως, είναι μόλις στα 22 της και η Ζεχρά ούτε καν στα 19 της. Κι αυτά τα κορίτσια, πριν προλάβουν καλά - καλά να πάρουν γεύσεις ζωής, «φεύγουν». Το ξέρουν και το ξέρουμε. Κι αυτό ο νους δεν μπορεί να το χωρέσει. Οπως δεν μπορούν να χωρέσουν στα μάτια σου αυτό το πλατύ, βαθύ χαμόγελο της Φατμά που θέλεις να το αρπάξεις και να το κάνεις ουρλιαχτό, κραυγή για να ξυπνήσουν οι εθελοντικά κοιμώμενοι.

Το Κιουτσούκ Αρμπουκλού (Μικρή Αχλαδιά) είναι μια απ' τις φτωχότερες συνοικίες της Κωνσταντινούπολης, στην οποία σχεδόν 15.000 άνθρωποι δίνουν κυριολεκτικά μαθήματα αντίστασης σε όλο τον κόσμο. Είναι, μάλιστα, απ' όσα μας έλεγε ο Τούρκος μεταφραστής μας, μια απ' τις ελάχιστες γειτονιές στην οποία η τουρκική αστυνομία δύσκολα φτάνει, αφού γνωρίζει πολύ καλά πως εκεί τίποτα δεν επιβάλλεται «διά ροπάλου». Και είναι σίγουρα η μοναδική περιοχή της Πόλης (γιατί πουθενά δε συναντάς σύνθημα ούτε για δείγμα), όπου οι εξωτερικοί τοίχοι όλων των σπιτιών - πλινθόκτιστες παράγκες στην ουσία - είναι γεμάτοι από επαναστατικά συνθήματα, όλα γραμμένα με κόκκινη μπογιά. Ολα εκεί με «κόκκινο» χρώμα γράφονται...

Στο 25ο σοκάκι αυτής της γειτονιάς, λοιπόν, βρίσκεται το σπίτι των ηρώων. Ενα δωμάτιο όλο κι όλο με τρία κρεβάτια και στρώματα ριγμένα καταγής, και με μια κουζινούλα στο βάθος. Ενα τραπέζι με 5 - 6 καρέκλες στην αυλή του, μια μπουκαμβίλια ολάνθιστη σαν να προσπαθεί να σπάσει τη μυρωδιά του θανάτου κι ένας Βόσπορος να απλώνεται μπροστά σου ήρεμος και γαλήνιος, σαν τίποτα να μη συμβαίνει. Κι όμως. Ηδη απ' το δωμάτιο αυτού του σπιτιού έχουν βγει νεκροί τρεις αγωνιστές. Τέσσερις ακόμα τρεμοσβήνουν χαμογελώντας. Ζωή ή θάνατος. Δεν υπάρχει, δε νοείται γι' αυτούς μέση λύση. Κάτι που αντιλαμβάνεται ακόμα και ο 8χρονος Ερντέμ, που είδε τη μάνα του Σενάι Χανόγλου, στις 22 Απρίλη να βγαίνει νεκρή απ' αυτό το δωμάτιο μετά από 160 μέρες απεργίας πείνας. Τώρα κλοτσά την μπάλα - πόσο ανέμελα μόνο η καρδούλα του το ξέρει - ατενίζει βουβά τον Βόσπορο και ξέρει, ίσως καλύτερα απ' το οποιοδήποτε άλλο παιδί της ηλικίας του, τι θα γίνει όταν μεγαλώσει...

Η πρώτη εικόνα της άφιξής μας στο σπίτι του Κιουτσούκ Αρμουκλού ήταν το πρόσωπο της Ζεχρά. Μεσημεράκι Σαββάτου και το 19χρονο κορίτσι (φοιτήτρια στο Οικονομικό) έμοιαζε - έτσι όπως ήταν καθισμένο στην αυλή - να ρουφά τις τελευταίες εικόνες απ' αυτή τη ζωή που αργοσβήνει, απ' αυτόν τον ήλιο που δείχνει, στο γκριζόλευκο πρόσωπό της, να 'χει πάρει ήδη το δρόμο της δύσης. Ο Σαφέτ Ερντζάν, ο γιατρός που παρακολουθεί την πορεία της υγείας των απεργών πείνας μέχρι θανάτου σ' αυτό το σπίτι, υπήρξε κάθετος για την περίπτωση της Ζεχρά: «Δεν πρέπει να σας μιλήσει, οι παλμοί της καρδιάς της είναι πολύ χαμηλοί». Η Ζεχρά αποχώρησε βουβά. Μπήκε αργά στο δωμάτιο απ' όπου ούτε ένα μήνα πριν βγήκε νεκρή η 17χρονη αδελφή της Σιμπέλ. Κι έκατσε απέναντί μας η τραγική φιγούρα του 42χρονου πατέρα Αχμέτ Κουλαζίτ, που βλέπει μέσα σε λίγους μήνες να χάνει όλα όσα έχτισε μιαν ολόκληρη ζωή: Τις δύο μονάκριβες κόρες του...

«Ούτε η Σιμπέλ, ούτε η Ζεχρά με ρώτησαν όταν πήραν αυτή την απόφαση. Οι ίδιες το αποφάσισαν και παρά τον πόνο μου, δείχνω μεγάλο σεβασμό σ' αυτή τους την απόφαση, αλλά και σ' αυτές τις ίδιες». Δικές του είναι αυτές οι κουβέντες και βγαίνουν ψιθυριστά απ' το στόμα του, ίσα που ακούγονται. Τα μάτια του χαμηλωμένα στο τραπέζι, τα δάχτυλά του παίζουν διαρκώς με το πακέτο των τσιγάρων του. Το κλάμα μοιάζει να απαγορεύεται σ' αυτό το σπίτι. Και η συγκίνηση πρέπει να ελέγχεται, αυτό είναι το χρέος.

Ο Αχμέτ δε μιλά πια με τη Ζεχρά για τη Σιμπέλ, ούτε για τη δική της απόφαση να πεθάνει. Οι κουβέντες τους, επιδιώκει να 'ναι «ανώδυνες». Θέλει όμως - έτσι ξερά μάς το λέει - να απευθύνει δύο κουβέντες στον ελληνικό λαό. Και λέει: «Ως πατέρας που έχασε τη μια του κόρη και σε λίγο θα χάσει και την άλλη, έχω ορισμένες απαιτήσεις απ' τον ελληνικό λαό και την κυβέρνησή σας. Ετσι κι αλλιώς οι πολιτικοί κρατούμενοι στις φυλακές της Τουρκίας θα νικήσουν. Το σημαντικό, όμως, είναι αυτό να γίνει πριν χαθούν άδικα κι άλλες ψυχές. Γνωρίζω τις ευαισθησίες του ελληνικού λαού, πιστεύω στα δημοκρατικά του αισθήματα. Γι' αυτό τού ζητώ να πιέσει την κυβέρνησή σας, για να πιέσει κι αυτή με τη σειρά της την ΕΕ. Να μη δεχτεί την Τουρκία στην ΕΕ έτσι όπως είναι η κατάσταση εδώ σήμερα. Θα είναι μεγάλη ντροπή, εάν γίνει αυτό το πράγμα».

Ο Σαφέτ μέσα στο δωμάτιο εξετάζει τους τέσσερις απεργούς. Πρώτα επιτρέπει στην 38χρονη Χούλια να βγει στο τραπεζάκι της αυλής και να μας μιλήσει. Ευγενική και χαμογελαστή η Χούλια, με την κόκκινη κορδέλα στο κεφάλι, μας χαιρετά, κάθεται στην καρέκλα και ζητά ένα τσιγάρο. Ηδη έχει συμπληρώσει πάνω από 170 μέρες απεργίας πείνας. «Βλέπω μπροστά στα μάτια μου τα κορίτσια μας, να βγαίνουν καμένες απ' τις φυλακές το Δεκέμβρη και δεν μπορώ να ησυχάσω στον ύπνο μου. Μισώ αυτή τη ζωή, μισώ την καταπίεση, τις τακτικές του ιμπεριαλισμού που εφαρμόζονται στη χώρα μου. Ξέρω ότι ένας άνθρωπος δεν μπορεί να ζήσει μόνος. Ξέρω, όμως, ότι μπορεί να πεθάνει μόνος κι αυτός ο θάνατος να γίνει ελπίδα για τις ζωές των ερχόμενων γενιών». Αυτά είπε η Χούλια Σιμσέκ, που διέλυσε μέσα σε λίγους μήνες τη ζωή της, το μαγαζάκι της, τον ίδιο της τον εαυτό...

Η επόμενη άδεια δόθηκε απ' το γιατρό στην 22χρονη Φατμά, στο κορίτσι που με το χαμόγελό του, το βλέμμα και τη ζωή που αναβλύζει παντού από μέσα του, κατέκτησε όλα τα μέλη της ελληνικής αποστολής. «Είσαι πολύ όμορφη», ήταν το σχόλιο μιας Ελληνίδας και η απάντηση της Φατμά χωρίς περιστροφές: «Η ομορφιά δεν είναι έξω, μέσα βρίσκεται. Στις καρδιές και στα μυαλά των ανθρώπων». Η ερώτηση αναπόφευκτη: «Πώς πήρες αυτή τη δύσκολη απόφαση, τόσο νέα;». Κι η απάντηση πάλι με χαμόγελο δοσμένη: «Η θέληση για να ζήσω και η θέληση για να γίνω η αιτία να ζήσουν άλλοι καλύτερα από μένα. Αγαπώ τη ζωή, αγαπώ τους ανθρώπους. Αυτό που κάνω, νιώθω ότι είναι το ελάχιστο που μπορώ να προσφέρω. Αλλά το κέρδος απ' αυτή την πράξη είναι μεγάλο. Καπνίζω και αντιλαμβάνομαι διαφορετικά την ουσία αυτής της επιλογής. Πίνω το τσάι μου και συμβαίνει το ίδιο. Τώρα πια η κάθε στιγμή έχει μια τρομακτική αξία. Το καθετί έχει αξία. Κι αν χαμογελώντας οδηγούμαι στο θάνατο, είναι γιατί τώρα αγαπώ τη ζωή, τώρα νιώθω το μεγαλείο της». Η Φατμά παίρνει, πάλι χαμογελώντας, μια κόλλα χαρτί και γράφει πάνω: «Ολους σάς αγαπήσαμε πολύ. Η ζωή είναι αντίσταση. Θα νικήσουμε». Και λίγο πιο κάτω, η υποσημείωση: «Με την ελπίδα πως θα συναντηθούμε κι άλλη φορά. Μετά τη νίκη». Μακάρι Φατμά, μακάρι...

Βγήκε τελευταίος απ' το δωμάτιο, με την κόκκινη κορδέλα στο κεφάλι και το το σήμα της νίκης ψηλά. Εκατσε ήρεμος δίπλα μας, με μια νηφαλιότητα στο βλέμμα, που, κυριολεκτικά, τσάκιζε κόκαλα. Στα 42 του ο Ρεσίτ Σαρέ, προσφέρει κι αυτός τη ζωή του για να φυτρώσει πάνω της η ελπίδα. «Οσο ζω, για όσο ακόμα θα ζω, δε θα πάψω να αγωνίζομαι», είναι οι πρώτες κουβέντες του πρώην καπετάνιου. Η συνέχεια το ίδιο συγκλονιστική: «Εχουμε κερδίσει ήδη τον αγώνα, γιατί δεν κατάφεραν να εξαφανίσουν την αντίσταση. Γιατί αυτός είναι ο στόχος των ιμπεριαλιστών: Η αντίστασή μας και τα μυαλά μας».

Η απόφασή του να πεθάνει - έχει συμπληρώσει σχεδόν 175 μέρες απεργίας πείνας - πάρθηκε, όπως λέει, αβίαστα. «Ηταν η ευθύνη που αισθανόμουν απέναντι στις γενιές που θα 'ρθουν μετά από μας. Μόνο γι' αυτόν το λόγο αποφάσισα να χρησιμοποιήσω το δικαίωμα της αντίστασης». Ο Ρεσίτ ήταν στις φυλακές κρατούμενος επί εφτά ολόκληρα χρόνια. Βγήκε το Δεκέμβρη του 1999, μια βδομάδα πριν γίνει η μεγάλη σφαγή σε 20 απ' τις φυλακές της χώρας. Ξεκίνησε αμέσως απεργία πείνας, σε ένδειξη συμπαράστασης προς τους φίλους - συγκρατούμενούς του. Αργότερα πήρε την απόφαση η απεργία αυτή να γίνει μέχρι θανάτου. «Θέλουν όχι μόνο τους πολιτικούς κρατούμενους, αλλά και όσους βρίσκονται έξω να τους κλείσουν σ' ένα κελί. Να μη βλέπουν, να μην καταλαβαίνουν τίποτα. Δεν μπορώ να το δεχτώ αυτό. Και αγωνίζομαι για ν' αλλάξει», λέει.

Ηδη η κατάσταση της υγείας του είναι σοβαρή και κρίσιμη. Τα μάγουλά του έχουν χαθεί, το πρόσωπό του ρουφηγμένο. Προσπάθησε, μας είπε, το προηγούμενο βράδυ (σ.σ.: της Παρασκευής) να γράψει ένα γράμμα σ' έναν φίλο του. «Δεν μπόρεσα να συγκεντρωθώ, δεν τα κατάφερα». Του ζητάμε να γράψει ένα γράμμα προς τον ελληνικό λαό, σκέφτεται λίγο και απευθύνει το μήνυμα προς όλους μας:

«Αυτοί που σήμερα κυριαρχούν στον κόσμο, μια χούφτα άνθρωποι, κι εκμεταλλεύονται όλους τους λαούς, θέλουν να επιβάλουν σε όλον τον πλανήτη ένα πολύ συγκεκριμένο σχέδιο. Στόχος του σχεδίου είναι να απομονωθούμε μεταξύ μας, για να μην έχουν απέναντί τους μια οργανωμένη μορφή αντίστασης και πάλης. Αυτό που επιδιώκουν είναι πολύ απλό: Να κυριαρχήσουν στα μυαλά μας. Η επιχείρηση του τουρκικού κράτους στις φυλακές και τα όσα εκεί συμβαίνουν είναι... λεπτομέρειες. Το ουσιαστικό γι' αυτούς είναι η επιχείρηση που πρέπει να γίνει στα μυαλά μας.

Αυτή η απεργία θανάτου που κάνουμε έχει μεγάλη σημασία: Ο ιμπεριαλισμός θέλει να βιάσει την ουσία, το μεγαλείο της ιδέας του σοσιαλισμού. Η αντίσταση που κάνουμε είναι ακριβώς απέναντι σ' αυτό. Ξέρουμε τις συνέπειες αυτής της επιλογής μας, και θα πληρώσουμε - όσο χρειαστεί - γι' αυτό. Μέσα σ' αυτόν τον σημαντικό αγώνα αισθανόμαστε μεγάλη ευχαρίστηση για τη συμπαράσταση του ελληνικού λαού και τον ευχαριστούμε πολύ γι' αυτό. Τώρα που θα γυρίσετε στην Ελλάδα να πείτε στο λαό σας ότι πιστεύουμε στη νίκη και πως μια μέρα θα ξεκάνουμε το φασισμό στην Τουρκία.

Θέλω να κλείσω με δύο ακόμη λέξεις: Μια θέληση που είναι αντιμέτωπη με το θάνατο δεν μπορεί να νικηθεί. `Η μια ελεύθερη ζωή ή θάνατος. Στέλνουμε χαιρετίσματα στους συντρόφους μας, πολιτικούς πρόσφυγες, που βρίσκονται στην Ελλάδα και τους λέμε πως τη μέρα που θα νικήσουμε, θα χορέψουμε όλοι μαζί σ' έναν μεγάλο, πολύ μεγάλο κύκλο». Και μεις θα χορέψουμε σ' αυτόν τον κύκλο, Ρεσίτ, και μεις...