Η δράση της «Εθνικής Επιχορήγησης για τη Δημοκρατία» αποκαλύπτει τον ύπουλο ρόλο της άσκησης «ήπιας πολιτικής» για τα συμφέροντα των ΗΠΑ
Στο πλαίσιο αυτών των ανταγωνισμών, που επισύρουν τον κίνδυνο μιας γενικευμένης στρατιωτικής αντιπαράθεσης, χρησιμοποιούνται απ' όλες τις πλευρές μια σειρά από «μη συμβατικά» όπλα, με στόχο την αποδυνάμωση του αντίπαλου, αξιοποιώντας υπαρκτές αντιθέσεις στο εσωτερικό των καπιταλιστικών κρατών και των ιμπεριαλιστικών κέντρων.
Ενα τέτοιο «εργαλείο» της αμερικανικής εξωτερικής πολιτικής είναι η οργάνωση «National Endowment for Democracy» (NED - Εθνική Επιχορήγηση για τη Δημοκρατία), που καταγγέλθηκε ευθέως για ενεργή ανάμειξη στις διαδηλώσεις και τα επεισόδια στο Χονγκ Κονγκ, μαζί με άλλες που δραστηριοποιούνται στην Κίνα.
Ανεξάρτητα από το ιστορικό, οικονομικό και κοινωνικό υπόβαθρο των κινητοποιήσεων στο Χονγκ Κονγκ, «ο βίος και η πολιτεία» της αμερικανικής αυτής οργάνωσης είναι αποκαλυπτικά για τις μεθόδους παρέμβασης των ΗΠΑ στο εσωτερικό τρίτων χωρών, προκειμένου να προωθούν τα συμφέροντά τους, σε βάρος των λαών, που είναι οι μόνοι αρμόδιοι να αποφασίζουν για το παρόν και το μέλλον τους.
Ο «Ριζοσπάστης» παρουσιάζει μια αποκαλυπτική «ακτινογραφία» της οργάνωσης NED, που τα πλοκάμια της απλώνονται σε Βαλκάνια, ΝΑ Ευρώπη και Μέση Ανατολή, εκπέμποντας σήμα κινδύνου για το «βάθος» της παρέμβασης των ΗΠΑ και τις συνέπειες που έχει για το λαό η ελληνική εμπλοκή στα σχέδιά τους, ιδιαίτερα μετά την ανανέωση και επέκταση της συμφωνίας για τη «στρατιωτική συνεργασία» μαζί τους.
Η NED, οργάνωση - ομπρέλα της αμερικανικής κυβέρνησης, η οποία αυτοπαρουσιάζεται ως ιδιωτική, μη κερδοσκοπική εταιρεία (στην πραγματικότητα χρηματοδοτείται ολοκληρωτικά από το Κογκρέσο, μέσω του Στέιτ Ντιπάρτμεντ), έχει πλούσιο ιστορικό παρεμβάσεων σε κράτη όπως η Νικαράγουα, η πρώην Γιουγκοσλαβία, η Αϊτή, η Βενεζουέλα, αλλά και η Ουκρανία. Βάσει των επίσημων στοιχείων, επικεντρώνει την παρουσία και τη δράση της σε χώρες που δεν ανήκουν στον ευρωατλαντικό άξονα, με στόχο να προωθεί τα συμφέροντα και την εξωτερική πολιτική των ΗΠΑ.
Βασική της λειτουργία αποτελεί η χρηματοδότηση μιας ευρείας γκάμας οργανισμών που «εργάζονται για την προώθηση της δημοκρατίας», συμπεριλαμβανομένων πολιτικών οργανώσεων και κομμάτων, εφημερίδων και άλλων Μέσων Ενημέρωσης, εργατικών συνδικάτων, επιχειρηματικών οργανώσεων, φοιτητικών ομάδων, κινημάτων και διαφόρων άλλων φορέων της «κοινωνίας των πολιτών», που είτε λειτουργούν ήδη είτε στήνονται εξαρχής από την ίδια.
Ολα τα παραπάνω, ασχέτως του γεγονότος ότι λαμβάνουν χρηματοδότηση, υλικά μέσα, εκπαίδευση και τεχνογνωσία από την αμερικανική κυβέρνηση, παρουσιάζονται με θράσος από τη NED ως «ανεξάρτητα».
Οι δραστηριότητές της αφορούν συλλογή πληροφοριών, έρευνες κοινής γνώμης, σεμινάρια, συνέδρια, εκπαίδευση και προετοιμασία διαφόρων ειδών «εκπαιδευτών», αξιοποίηση νέων τεχνολογιών κ.ά. Ολα αυτά συγκλίνουν τελικά στην «καθοδήγηση» και τον εξοπλισμό μιας ευρείας γκάμας οργανισμών, προκειμένου να αναπτύσσουν δράση και να αυξάνουν την επιρροή τους, υποστηρίζοντας τις επιδιώξεις της αμερικανικής εξωτερικής πολιτικής έναντι κυρίως των ανταγωνιστών της.
Τα χρήματα αυτά φτάνουν στους αποδέκτες από τη NED μέσω της επιδότησης των τεσσάρων οργανώσεών της, οι οποίες στη συνέχεια αναδιανέμουν τα ποσά στα πολυάριθμα προγράμματα που συγκροτούν. Οι τέσσερις αυτές οργανώσεις είναι:
Η υποδομή αυτή, που θα καθοδηγούσε στο εξής «εργατικά συνδικάτα, ΜΜΕ, κόμματα και πανεπιστήμια» αυτονομήθηκε από το «κυρίως σώμα» των μυστικών υπηρεσιών, ώστε να λειτουργεί πιο ευέλικτα από τη «μητρική» της, ειδικά μετά τα μεγάλα σκάνδαλα που είχε αντιμετωπίσει η CIA στα τέλη της δεκαετίας του '70.
Ο Allen Weinstein, ένα εκ των ιδρυτικών στελεχών της οργάνωσης, μιλώντας στην «Washington Post» το 1991 για τη δράση της, ανέφερε μεταξύ άλλων ότι «πολλά από αυτά που κάνουμε εμείς σήμερα, γίνονταν μυστικά 25 χρόνια πριν από τη CIA»1.
Μιλώντας για την ανάγκη δημιουργίας της NED, o πρόεδρος του οργανισμού από το 1984, Carl Gershman, είχε αναφέρει στους «New York Times» το 1986 πως «δεν έπρεπε να κάνουμε αυτήν τη δουλειά μέσω των μυστικών υπηρεσιών. Θα ήταν απαίσιο για τις δημοκρατικές ομάδες στον κόσμο να φανεί πως επιδοτούνται από τη CIA. Το είδαμε αυτό να συμβαίνει τη δεκαετία του '60 και αυτός είναι ο λόγος που το σταματήσαμε»2.
Στην ετήσια έκθεση της NED, το 2003, παρουσιάζοντας την εικοσαετή της πορεία, παρέθεσε στοιχεία για τη χρηματοδότηση 6.000 πολιτικών οργανώσεων. Ανάμεσα σε αυτές, στην έκθεση αναφέρεται πως η NED αποτέλεσε τον κύριο χρηματοδότη της οργάνωσης «Charta 77» (αντεπαναστατική οργάνωση στην Τσεχοσλοβακία, που έπαιξε ρόλο στη λεγόμενη «βελούδινη επανάσταση» και στελέχη της αναδείχτηκαν σε θέσεις - κλειδιά του κράτους μετά τις ανατροπές του 1989), του «Solidarnoc» στην Πολωνία (η γνωστή «Αλληλεγγύη» του Λεχ Βαλέσα) και πιο πρόσφατα του «κινήματος» «Otpor» στη Γιουγκοσλαβία3.
Το «Otpor», όπως ανέφερε σε συνέντευξή του το στέλεχος της NED, Paul McCarthy, έλαβε το μεγαλύτερο τμήμα των 3 εκατ. δολαρίων που η NED διοχέτευσε στη Γιουγκοσλαβία για να στηρίξει αντιπολιτευόμενες στον Πρόεδρο Μιλόσεβιτς οργανώσεις και κόμματα. Τη χρηματοδότηση επιβεβαίωσε αργότερα και ο Slobodan Homen, ηγετική μορφή του «κινήματος»4.
Παραπομπές
1. «Washington Post», 22/9/1991
2. «The New York Times», 1/6/1986
3. 2003 NED Annual Report, σελ. 51
4. «The New York Times», 26/10/2000
Εκατομμύρια ευρώ σε προγράμματα επηρεασμού της «κοινής γνώμης» και αύξησης της πολιτικής επιρροής πολιτικών κομμάτων, σε χώρες με ισχυρό ενδιαφέρον για τις ΗΠΑ
Αλλά και στα πρόσφατα χρόνια, πολύ μετά τις ανατροπές και το διαμελισμό της πρώην Γιουγκοσλαβίας, ο απολογισμός δράσης της οργάνωσης στην ευρύτερη περιοχή μας παραμένει πλούσιος, όπως δείχνουν και τα προγράμματα που συνεχίζει να χρηματοδοτεί.
Αναλυτικά, την περίοδο 2016 - 2019 χρηματοδοτήθηκαν στα Δυτικά Βαλκάνια 52 προγράμματα στη Β. Μακεδονία, ύψους 3,3 εκατ. δολαρίων, 19 στην Αλβανία (1,7 εκατ.), 57 στο Κόσοβο (2,6 εκατ.), 58 στη Σερβία (3,2 εκατ.), 81 στη Βοσνία (5 εκατ.).
Αντίστοιχα, 32 προγράμματα στο Λίβανο ύψους 3,5 εκατ. δολαρίων, 36 στην Παλαιστίνη (2,8 εκατ.), 31 στην Τουρκία (6,5 εκατ.), 92 στην Αίγυπτο (5,4 εκατ.) και 38 στη Συρία (2,97 εκατ.), ενώ μόνο στην Ουκρανία οι οργανισμοί της NED χρηματοδότησαν το ίδιο χρονικό διάστημα 209 προγράμματα, συνολικής αξίας 13,7 εκατ. δολαρίων.
Ιδιαίτερα αποκαλυπτικός είναι ο τρόπος που η οργάνωση περιγράφει στην ιστοσελίδα της τους στόχους των προγραμμάτων που χρηματοδοτεί (πρόσβαση υπάρχει μόνο για την περίοδο 2016 - 2019) ιδιαίτερα στην περιοχή των Δυτικών Βαλκανίων και της Ανατολικής Μεσογείου. Ορισμένα παραδείγματα:
Μπορεί τα ποσά αυτά να μην ακούγονται τεράστια, καθώς η χρηματοδότηση κατακερματίζεται σε μεγάλο αριθμό προγραμμάτων, πολλά από τα οποία περιγράφουν παρόμοιους σκοπούς. Η σημασία ωστόσο της δραστηριότητας αυτής φάνηκε στο εσωτερικό των ΗΠΑ όταν το 2018 ο Πρόεδρος Τραμπ επιχείρησε να μειώσει μεταξύ άλλων και τη χρηματοδότηση της NED κατά τα 2/3, σηκώνοντας θύελλα αντιδράσεων. «Ο προϋπολογισμός αυτός διαλύει την "ήπια ισχύ" (soft power) των ΗΠΑ» είχε δηλώσει τότε ο ρεπουμπλικάνος γερουσιαστής Lindsey Graham.
Το παράδειγμα των «Αμερικανικών Γωνιών»
Οι ΗΠΑ προωθούν τα συμφέροντά τους και στη χώρα μας μέσω της λεγόμενης «Δημόσιας Διπλωματίας». Ενα από τα εργαλεία της είναι για παράδειγμα οι λεγόμενες «Αμερικανικές Γωνιές» (American Spaces). Πάνω από 600 τέτοιες δομές λειτουργούν σε όλο τον κόσμο μέσω των πρεσβειών των ΗΠΑ, με διάφορες μορφές, από τμήματα δημόσιων βιβλιοθηκών έως και αυτοτελή πολιτιστικά κέντρα υψηλής τεχνολογίας.
Σκοπός τους είναι η καλύτερη επικοινωνία «των αξιών, της πολιτικής και της κουλτούρας των ΗΠΑ με το κοινό» και η «εξειδίκευση των πολιτικών στόχων των ΗΠΑ σε τοπικό επίπεδο, ακόμα και σε σημεία εκτός της ακτίνας των αμερικανικών πρεσβειών και προξενείων».
Στην Ελλάδα λειτουργούν έξι τέτοιες δομές: Δύο στην Αθήνα (μία στο Ιδρυμα Ευγενίδου και μία στο Athens American Center) και οι υπόλοιπες στη Δημόσια Κεντρική Βιβλιοθήκη Σπάρτης, στη Δημόσια Κεντρική Βιβλιοθήκη Βέροιας, στη Δημόσια Κεντρική Βιβλιοθήκη Κέρκυρας και στο Κέντρο Πολιτισμού Δήμου Ξάνθης.
Σημειωτέον, οι δομές αυτές δημιουργήθηκαν και λειτουργούν με τη συνεργασία του μορφωτικού τμήματος της αμερικάνικης πρεσβείας με τοπικούς φορείς, όπως για παράδειγμα το «American Space» της Ξάνθης, το οποίο δημιουργήθηκε σε συνεργασία με το Κέντρο Πολιτισμού του Δήμου και τη Δημοτική Βιβλιοθήκη, με τη συμφωνία όλων των παρατάξεων στο Δημοτικό Συμβούλιο της πόλης, που στηρίζονται από τα αστικά κόμματα.
Συγκεκριμένα, το «American Space» της Ξάνθης επελέγη στην κατηγορία των δέκα ενισχυμένων αντίστοιχων δομών που λειτουργούν στην Ευρώπη, για «τη δυνατότητά του να παρέχει υπηρεσίες στο πολυπολιτισμικό περιβάλλον της ευρύτερης περιοχής». Από τον Απρίλη του 2017 ο χώρος ανακαινίστηκε και εγκαινιάστηκε, με την επωνυμία «Xanthi TechLab», επικεντρώνοντας τις δραστηριότητές του σε θέματα τεχνολογίας και Εκπαίδευσης.
Ποια ακριβώς είναι η συμβολή των «Αμερικανικών Γωνιών» το εξηγεί σε συνέντευξή του ο Chris Dunnet, διευθυντικό στέλεχος του γραφείου των «Αμερικανικών Γωνιών» από το 2015. Οπως αναφέρει, από τη θέση του αντιλήφθηκε «τη δύναμη της δημόσιας διπλωματίας στο να καταφέρνει συστημικές αλλαγές που να συμβαδίζουν με τα συμφέροντα και τους στόχους της εξωτερικής πολιτικής των ΗΠΑ μέσω των Αμερικανικών Γωνιών».
Πρόσθεσε δε ότι οι τελευταίες «βρίσκονται σε ιδιαίτερα ισχυρή θέση να επιτυγχάνουν πραγματικό αντίκτυπο σε στρατηγικές περιοχές, καθώς δεν είναι μονάχα εργαλεία δημόσιας διπλωματίας αλλά και πηγή για την υποστήριξη ολόκληρου του εύρους της αμερικανικής πολιτικής και των συμφερόντων μας».
ΡΕΠΟΡΤΑΖ: Δημήτρης ΜΑΒΙΔΗΣ