Παπαγεωργίου Βασίλης

Μέσα σε ένα χρόνο η μετοχή της «Enron» έχασε το 99% της αξίας της. Τον Αύγουστο του 2000 άξιζε 90,56 δολάρια και την περασμένη Πέμπτη είχε καταποντιστεί στα 40 σεντς..! Η πορεία της μετοχής αντανακλά, εν μέρει, τη γενική πορεία της εταιρίας, η οποία κατείχε πέρσι την έβδομη θέση στη λίστα 500 μεγαλύτερων εταιριών του κόσμου.

Η «Enron» δραστηριοποιείται κυρίως στον τομέα της ενέργειας και ειδικότερα της ηλεκτρικής ενέργειας και είναι χαρακτηριστικό ότι διαχειρίζεται το 20% της διαπραγμάτευσης ενέργειας στις ΗΠΑ και την Ευρώπη. Από πέρσι επεκτάθηκε ταχύτατα και σε άλλους κλάδους της οικονομίας, στις νέες τεχνολογίες και περισσότερο στις τηλεπικοινωνίες. Σ' αυτή την επέκταση, σε συνδυασμό με τα προβλήματα στον ενεργειακό τομέα, και σε ένα περιβάλλον οικονομικής ύφεσης, αποδίδουν οι οικονομικοί αναλυτές την ταχύτατη πτώση.

Οι μεγάλες τράπεζες χτυπούν η μια μετά την άλλη την πόρτα της «Enron», απαιτώντας την αποπληρωμή των δανείων και η απάντηση που παίρνουν είναι η ίδια: «Ουκ αν λάβοις...». Ετσι τα πράγματα πήραν το δρόμο τους...

Η πιθανολογούμενη πτώχευση της «Enron» θα είναι η μεγαλύτερη στην ιστορία των ΗΠΑ. Η μέχρι σήμερα μεγαλύτερη πτώχευση είναι της «Texaco» το 1987, με ενεργητικό περίπου το μισό της «Enron». H εξέλιξη αυτή αποδεικνύει το βάθος και την ένταση της ύφεσης στην αμερικάνικη οικονομία, σε συνδυασμό με την επιβράδυνση στην οικονομία της Ευρωπαϊκής Ενωσης και τη στασιμότητα της ιαπωνικής οικονομίας. Το κύμα των πτωχεύσεων δεν αφορά πλέον τις μικρομεσαίες (για τα δεδομένα των ΗΠΑ) επιχειρήσεις, αλλά και τους «κολοσσούς». Οι ανακατατάξεις του κεφαλαίου τείνουν να πάρουν τη μορφή «χρηματοοικονομικής καταιγίδας», όπως έγραφε την Πέμπτη η «New York Times».

Φυσικά, τα πρώτα θύματα αυτών των εξελίξεων είναι οι εργαζόμενοι και το πιο σκληρό τίμημα γι' αυτούς είναι η ανεργία. Ηδη, το ποσοστό της ανεργίας στις ΗΠΑ σπάει τα ρεκόρ κάθε μήνα και οι επιχειρήσεις ανακοινώνουν καθημερινά τις απολύσεις δεκάδων χιλιάδων εργαζομένων. Στη συγκεκριμένη περίπτωση, η πτώχευση της «Enron» θα ρίξει στο δρόμο 21.000 εργαζόμενους επιπλέον.

Ομως στην περίπτωση της «Enron» έχουμε και μια εξαιρετικά διδακτική ιστορία για τις ιδιωτικοποιήσεις στον τομέα της ηλεκτρικής ενέργειας. Η εν λόγω εταιρία είχε πρωταγωνιστήσει το περασμένο καλοκαίρι στο «σκάνδαλο της Καλιφόρνιας». Είχε υπογράψει ένα μεγάλο συμβόλαιο για την παροχή ηλεκτρικού ρεύματος και πέρσι μαζί με τις άλλες εταιρίες που συμμετείχαν στον ιδιωτικό τομέα παραγωγής και διανομής ηλεκτρικής ενέργειας στην Καλιφόρνια εκβίαζαν τις αρχές της Πολιτείας για πρόσθετες επιδοτήσεις, προβαίνοντας σε εκτεταμένες διακοπές ρεύματος, με ανυπολόγιστες συνέπειες. Μάλιστα, η «Enron» είχε κατηγορηθεί από τις επίσημες αρχές ότι εκμεταλλευόταν την ενεργειακή κρίση για να κερδοσκοπήσει.

Διδακτική ιστορία, πολύ περισσότερο αφού μόλις προχτές η ελληνική κυβέρνηση ανακοίνωσε το σχέδιο για την ιδιωτικοποίηση της Δημόσιας Επιχείρησης Ηλεκτρισμού.

Πολύ δυσκολότερη από όσο αρχικώς αναμενόταν θα είναι η έξοδος της αμερικανικής οικονομίας από την πρώτη ύφεση της 10ετίας. Σύμφωνα με τα στοιχεία που ανακοινώθηκαν την Παρασκευή, η αμερικανική οικονομία συρρικνώθηκε σε ποσοστό 1,1% στο τρίτο τρίμηνο του έτους. Πρόκειται για τη μεγαλύτερη συρρίκνωση του ΑΕΠ των ΗΠΑ από την ύφεση του 1991, οπότε και είχε σημειώσει μείωση κατά 2%. Να σημειωθεί ότι οι αναλυτές ανέμεναν μια μείωση της τάξης του 0,8%.

Στο υψηλότερο επίπεδο των τελευταίων 50 χρόνων διαμορφώθηκε ο δείκτης ανεργίας στην Ιαπωνία, καθώς μεγαλώνει το κύμα των απολύσεων από τις επιχειρήσεις οι οποίες αδυνατούν να αντεπεξέλθουν στη ραγδαία αύξηση του κόστους και την ταυτόχρονη μείωση των πωλήσεων. Σύμφωνα με τα στοιχεία που ήρθαν στο φως της δημοσιότητας, τον τελευταίο μήνα η ανεργία έφτασε το 5,4%, την ίδια περίοδο που η βιομηχανική παραγωγή υποχώρησε στα χαμηλότερα επίπεδα των τελευταίων 13 ετών. Ο αριθμός των ανέργων αυξήθηκε κατά 3,6 εκατ. τον προηγούμενο μήνα σύμφωνα με τα ίδια στοιχεία, που είναι και το μεγαλύτερο νούμερο απολύσεων από το 1953.

Στο χαμηλότερο επίπεδο των τελευταίων επτάμισι ετών υποχώρησε ο δείκτης καταναλωτικής εμπιστοσύνης στις ΗΠΑ το Νοέμβρη, καθώς η ανεργία αυξάνεται και οι ανησυχίες για τη βραχυπρόθεσμη πορεία της οικονομίας εντείνονται. Ο δείκτης διαμορφώθηκε στο 82,2% από 85,3% τον Οκτώβρη, πολύ χαμηλότερα από τις εκτιμήσεις των αναλυτών. Οπως επισημαίνουν άλλωστε, με την οικονομία σε ύφεση και τον πόλεμο σε εξέλιξη, η εμπιστοσύνη των καταναλωτών δεν προβλέπεται να αποκατασταθεί σύντομα. Είναι ενδεικτικό ότι η μεγαλύτερη υποχώρηση των προσδοκιών των καταναλωτών αφορά στις εκτιμήσεις του για τους επόμενους έξι μήνες.

Στην υποβάθμιση της πιστοληπτικής ικανότητας της Ιαπωνίας κατά ένα κλιμάκιο προχώρησε η «Standard & Poors», ακολουθώντας τους άλλους διεθνείς οίκους αξιολόγησης «Moody's» και «Fitch IBCA». Στην ανακοίνωσή της η S&P αφήνει ανοιχτό το ενδεχόμενο περαιτέρω υποβάθμισης της πιστοληπτικής ικανότητας της χώρας, καθώς, όπως αναφέρει, η κυβέρνηση του πρωθυπουργού Γιουνιχίρο Κοϊζούμι έχει να επιδείξει μικρή πρόοδο στην υλοποίηση των εξαγγελιών της. Οπως επισημαίνουν οι αναλυτές, η Ιαπωνία και η Αργεντινή είναι αυτή τη στιγμή τα μεγαλύτερα προβλήματα στο παγκόσμιο πιστωτικό σύστημα.

Νέο κύκλο απολύσεων ετοιμάζουν οι αυτοκινητοβιομηχανίες «Ford» και «General Motors» σε μια προσπάθεια να μειώσουν το κόστος παραγωγής και να συγκρατήσουν τις ζημιές τους. Συγκεκριμένα, η «General Motors» ανακοίνωσε πως θα απολύσει άλλους 1.500 εργαζόμενους επιπλέον των 16.700 που έχει ήδη απολύσει, ενώ σύμφωνα με την ανακοίνωσή της το 2002 θα συνεχίσει την περικοπή εργατικού δυναμικού της στην Ευρώπη κατά 10%. Οι απολύσεις θα γίνουν σε εργοστάσια σε Μεγάλη Βρετανία και Γερμανία. Από την πλευρά της η «Ford» προς το παρόν επικεντρώνει τις απολύσεις της στη Βόρεια Αμερική, καθώς μετά την ανακοίνωση απολύσεων 8.000 υπαλλήλων γραφείων, εκτιμάται ότι στην επόμενη συνεδρίαση του ΔΣ της εταιρίας θα ανακοινωθούν επιπλέον απολύσεις, σε εργαζόμενους εργοστασίων αυτή τη φορά.