Ο Σπύρος Ευαγγελάτος ανήκει σε εκείνους τους ανθρώπους του θεάτρου μας, που, ενώ διαθέτουν κλασική παιδεία, γνώση, σεβασμό και θητεία στην ερμηνευτική μας παράδοση, όσον αφορά στο αρχαίο δράμα, τολμούν να αμφισβητήσουν αυτοκριτικά μια παλιά σκηνική τους "ανάγνωση" στο ίδιο έργο (ο Σπ. Ευαγγελάτος σκηνοθέτησε την "Ιφιγένεια εν Ταύροις" το 1976 στο Εθνικό Θέατρο) και να ριψοκινδυνεύσουν με μια νέα κι αντίθετη. Η νέα, ρηξικέλευθη "ανάγνωση" της "Ιφιγένειας" από τον Ευαγγελάτο αντλεί ερμηνευτικά "ερείσματα" από τη σπουδαία παράστασή του με την ιλαροτραγωδία του Κατσαϊτη"Ιφιγένεια εν Ληξουρίω", για να προβάλει την αμφισημία του ευριπίδειου "δράματος". Για να υπογραμμίσει το κριτικό "παίγνιο" του Ευριπίδη ως προς το "φιλάνθρωπο" ρόλο των "θεών", την "αλήθεια" και την "τραγικότητα" του μύθου της Ιφιγένειας, που ενώ σφάχτηκε στην Αυλίδα... σωσμένη από την Αρτεμη ζει στην Ταυρίδα συνεργώντας σε ανθρωποθυσίες Ελλήνων για χάρη της "θεάς" και όταν φτάνουν εκεί ο Ορέστης κι ο Πυλάδης τούς σώζει από τη σφαγή και αρπάζοντας το είδωλο της θεάς φυγαδεύεται μαζί τους για την Ελλάδα, δίνοντας αίσιο τέλος σ' αυτήν την περιπέτεια του ματοβαμμένου γένους τους. Για να εκλογικεύσει, να ορθολογικοποιήσει τον υπερρεαλιστικό μύθο, αποδείχνοντας την αμφίρροπη πορεία του ανθρώπου από τη θλίψη στη χαρά, από το δάκρυ στο γέλιο.

Αυτή την ορθολογικοποίηση ανέλαβε, στηρίζοντας ως βάθρο όλους τους συντελεστές της σκηνικής ερμηνείας, η μετάφραση του Κ. Χ. Μύρη,με γλώσσα λυρικότατη στα Χορικά (το έργο αυτό διακρίνεται για τα αριστουργηματικά του Χορικά), αλλά και άμεση, σαφέστατη, "κοφτή" στα επεισόδια, με αίσθηση της λεπτής ευριπίδειας ειρωνείας και του χιούμορ που απαιτούσε η μεθοδικά αποδραματοποιητική "ανάγνωση" της σκηνοθεσίας. "Ανάγνωση", που, με συνέπεια, αμφισβήτησε τη δραματικότητα του μύθου, καθώς, ξεκινώντας με τη χωρίς φόβο και πάθος εκλογικευμένη προλογική διήγηση της Ιφιγένειας που μοιάζει να αμφιβάλει και εκείνη για τη σοβαρότητα της "τραγωδίας" της, ώσπου στο τέλος ευφρόσυνα, σχεδόν κωμικά, η ίδια με το πανούργο σχέδιό της δίνει τη "λύση" της. "Ανάγνωση", που θέλησε το λιτό σκηνικό του ναού και τα καλαίσθητα, με μέτρο βαρύτιμα, κοστούμια της Λαλούλας Χρυσικοπούλου να συμβολίζουν "ανάκτορο" και τη χλιδή μιας επίγειας εξουσίας. Η μουσική του Θάνου Μικρούτσικου να σχολιάζει το γεγονός των ανθρωποθυσιών, να μελαγχολεί για περασμένα πάθη και βάσανα της Ιφιγένειας, να μελωδεί λυρικότατα τη νοσταλγία του Χορού για την πατρίδα και να χαίρεται "παίζοντας" με το αίσιο τέλος. Πρόκειται, κατά τη γνώμη μας, για μια εξαίρετη δουλιά του συνθέτη, διδαγμένη άψογα από τον Φρίξο Μόρτζο και καλλίφωνα εκτελεσμένη από τον εφταμελή Χορό.

Την ενδιαφέρουσα σκηνοθετική άποψη υπηρέτησαν όλοι οι ηθοποιοί. Η Λήδα Τασοπούλου και διά της υποκριτικής της ιδιοτυπίας και με την αμεσότητα και το χιούμορ της στο τελευταίο επεισόδιο. Ο κωμικότατος καθόλα (λόγος, κίνηση, έκφραση) βουκόλος του Σπύρου Μαβίδη προανήγγειλε την έκπληξη που επιφύλασσε το τολμηρά "παιγνιώδες" φινάλε. Σε σχεδόν φαρσική διακωμώδηση του μύθου και των προσώπων κινήθηκαν οι ερμηνείες των Γιώργου Κροντήρη, Σωτήρη Βάγια.Συνειδητά, σχηματικά "δραματικές" ήταν οι ερμηνείες των Δημήτρη Λιγνάδη και Νίκου Γιαχαλή,ενώ "αποθεοποιημένη" η Αθηνά της Δήμητρας Παπαχρήστου.

Λαμπρή, ίσως η λαμπρότερη, σελίδα στην ιστορία του ελληνικού θεάτρου και της αναβίωσης της αριστοφανικής κωμωδίας, θα παραμένει πάντοτε η παράσταση των "Ορνίθων" από το "Θέατρο Τέχνης". Μια παράσταση, που, με την ιδιοφυή σκηνοθετική σύλληψη και ερμηνευτική τόλμη της, την απροσμέτρητη σκηνογραφική και ενδυματολογική της καλαισθησία και ομορφιά, τη θεσπέσια μουσική της, τη διεγερτική χορογραφία της, και τη λαγαρή, χυμώδη μετάφρασή της, αποτελεί υπόδειγμα του υψηλότατου βαθμού ποιοτικής ατομικής και συλλογικής δημιουργίας. Μια παράσταση - "πάντρεμα" όλων των τεχνών, με την οποία - υπό τη σκηνοθετική έμπνευση και καθοδήγηση του Κουν - ευτύχησαν όλοι οι συντελεστές της - ο Τσαρούχης,ο Χατζιδάκις,η Νικολούδη (που επεξεργάστηκε και πλούτισε την αρχική χορογραφία της Μάνου), ο Ρώτας - και τους "καρπούς" της οποίας κληροδότησαν, έκτοτε, στους ερμηνευτές της παράστασης.

Με αυτό το ανεπανάληπτο συλλογικό σκηνικό "θαύμα", με αυτή τη διονυσιακή"ευλογία", τιμά φέτος (την περασμένη βδομάδα στην Επίδαυρο) το "ΘΤ" τον δάσκαλό του. Τη σκηνοθετική αναβίωση της σοφά σχεδιασμένης, σε όλες τις παραμέτρους της, παράστασης των "Ορνίθων" ανέλαβαν οι βιωματικά "ζυμωμένοι" και με αυτήν την παράσταση μαθητές του Κουν, Γιώργος Λαζάνης και Μίμης Κουγιουμτζής.Η Ζουζού Νικολούδη ξαναδίδαξε τη χορογραφία της. Ο Διονύσης Φωτόπουλος επιμελήθηκε τη δημιουργία του αγαπημένου του Τσαρούχη και ο Νίκος Κυπουργός τη μουσική του Χατζιδάκι. Επιτυχές το εγχείρημά όλων, είχε και αγάπη και σεβασμό στο δημιούργημα, αλλά και μέτρο και ψυχή, ώστε να μην είναι μια "μουσειακή" παράσταση, αλλά μια παράσταση ολοζώντανη, χαρά των ηθοποιών και απόλαυση των θεατών.

Απόλαυση, με πρώτο και κύριο συντελεστή το μοναδικό κωμικό "οίστρο" του (επίσης "ζυμωμένου" στο παρελθόν με την παράσταση) Θύμιου Καρακατσάνη.Μόνον ο Καρακατσάνης κατέχει την τέχνη να κάνει απολαυστικά κωμικό το ρόλο του Πεισθέταιρου, έναν περίεργο ρόλο που αφήνει στη "μέση του δρόμου" το κωμικό στοιχείο. Είναι ο πρώτος Πεισθέταιρος, που έβγαλε χορταστικό γέλιο και μάλιστα με τον Καρακατσάνη απόλυτα αυτοελεγχόμενο, χωρίς καταφυγή του στις τεράστιες κωμικές ευκολίες του. Στη σκηνική ευφορία, όμως, προσφέρουν πλουσιοπάροχα και οι κωμικά ευθύβολες ερμηνείες ιδιαίτερα των έμπειρων Περικλή Καρακωνσταντόγλου (Χρησμολόγος, Συκοφάντης, Ηρακλής), Αλέξανδρου Μυλωνά (Εποπας, Ποσειδώνας), Παντελή Παπαδόπουλου (Ευελπίδης, Προμηθέας), Γιάννη Δεγαϊτη ((Ιερέας, Επιτετραμμένος), αλλά και των νέων ηθοποιών Ευριπίδη Λασκαρίδη (ποιητής), Διονύση Ακτύπη (Ψηφισματοπώλης), Νίκου Μόσχοβου (Μέτων), Αννας Κουτσαφτίκη (Ιρις). Θα ήταν άδικο να μη σημειωθεί και η καθοριστική για την ποιότητα της έξοχης αυτής παράστασης συμβολή όλων των ηθοποιών στους μικρούς ρόλους και στο Χορό.

ΘΥΜΕΛΗ

Η παράσταση των "Ορνίθων" του "Θεάτρου Τέχνης - Κάρολος Κουν",που ενθουσίασε το κοινό της Επιδαύρου, φιλοξενείται, σήμερα, δεύτερη μέρα, στο Αρχαίο Ωδείο της Πάτρας. Η παράσταση στηρίζεται στη σκηνοθεσία του Καρόλου Κουν,την επιμέλεια της οποίας έχουν αναλάβει ο Γιώργος Λαζάνης και ο Μίμης Κουγιουμτζής.Οι "Ορνιθες" ανεβαίνουν με μετάφραση Βασίλη Ρώτα,μουσική Μάνου Χατζιδάκι,σκηνικά - κοστούμια Γιάννη Τσαρούχη και χορογραφία Ζ. Νικολούδη.Η επιμέλεια των σκηνικών είναι του Διονύση Φωτόπουλου και η επιμέλεια της μουσικής του Νίκου Κηπουργού.Τους ρόλους ερμηνεύουν: Θύμιος Καρακατσάνης, Παντελής Παπαδόπουλος, Αλέξανδρος Μυλωνάς, Γιάννης Δεγαϊτης, Περικλής Καρακωνσταντόγλου, Δημήτρης Καλαντζής, κ. ά. Συμμετέχει ο τενόρος Μάριος Φραγκούλης.Στα χορευτικά μετέχει η χορευτική ομάδα "Χορικά".

• Την τελευταία παράσταση των "Ατρειδών",μια συμπαραγωγή του "Αετοπούλειου" Πολιτιστικού Κέντρου και του "Θεάτρου της Ανοιξης",με ελεύθερη είσοδο, μπορείτε να παρακολουθήσετε, σήμερα, στο "Θέατρο της Ρεματιάς",(9.30μ.μ.). Οι "Ατρείδες" ανεβαίνουν σε μετάφραση Κ. Χ. Μύρη,επιλογή και σκηνοθεσία Γιάννη Μαργαρίτη,σκηνικά - κοστούμια Αγνής Ντούτση και μουσική Λευτέρη Γρηγορίου.Παίζουν: Ελενα Αρβανίτη, Χρυσάνθη Δούζη, Δημήτρης Καραμπέτσης, Αντώνης Μπαμπούνης,κ. ά.
• Στο Θέατρο της Εταιρείας Ηπειρωτικών Μελετών θα παρουσιάσει, σήμερα, το ΔΗΠΕΘΕ Βόλου την κλασική κωμωδία του Μολιέρου "Δον Ζουάν",που ανεβαίνει σε μετάφραση Παναγιώτας Πανταζή,σκηνοθεσία Θέμη Μουμουλίδη,σκηνικά Αγνής Ντούτση,κοστούμια Κώστα Βελινόπουλου και μουσική Δημήτρη Παπαδημητρίου.Παίζουν: Γιάννης Φέρτης, Γιάννης Μπέζος, Θέμις Μπαζάκα, Νίκος Γαροφάλου,κ.ά.
• Επιστρέφοντας από τη Νέα Υόρκη το "Δωδεκανησιακό Θέατρο",όπου παρουσίασε το "Φιάκα" του Δ. Μισιτζή,ξεκινάει αυτή την εβδομάδα περιοδεία στην Ελλάδα με το έργο του Μ. Χουρμούζη "Λεπρέντης".Η παράσταση ανεβαίνει σε σκηνοθεσία και δραματουργική επεξεργασία Γιώργη Χριστοφιλάκη,μουσική Μιχάλη Μπότσιου και σκηνικά - κοστούμια Ελένης Λύρα.Παίζουν:Σταμάτης Τζελέπης, Κώστας Μπακάλης, Βάσω Δημητρίου,κ. ά.

Με το έργο του Χάινριχ φον Κλάιστ "Η σπασμένη στάμνα" ξεκινάει το τρίτο μέρος της περιοδείας του το ΚΘΒΕ, αύριο από το Παλιό Φρούριο στην Κέρκυρα. Ακολουθούν: Ιωάννινα (2/8), Γρεβενά (4/8), Καστοριά (6/8), Βέροια (10/8), Πλαταμώνας (13/8) και Πτολεμαϊδα (22/8). Το έργο ανεβαίνει σε μετάφραση Τζένης Μαστοράκη,σκηνοθεσία Νίκου Σακαλίδη,σκηνικά - κοστούμια Αφροδίτης Κουτσουδάκη και μουσική επιμέλεια Ασημάκη Κοντογιάννη.Παίζουν: Τάσος Ψωμόπουλος, Χάρης Τσιτσάκης, Γρηγόρης Μήττας, Φώτης Ζήκος, Αννα Μανουσαρίδου,κ. ά.