Το ταξικό συνδικαλιστικό κίνημα στη χώρα μας ξέρει καλά από επιθέσεις στα δικαιώματά του και αντεπιτίθεται

Ο «Ρ», που πολλές φορές έχει αποκαλύψει την ουσία και το περιεχόμενο των επιδιώξεων της Ευρωπαϊκής Ενωσης και των «δικών μας» κυβερνήσεων της ΝΔ και του ΠΑΣΟΚ, παρουσιάζει σήμερα τα βασικά στοιχεία του συνταξιοδοτικού συστήματος που ισχύει στη Δανία. Η συγκεκριμένη χώρα, κι αυτό δεν πρέπει να διαφεύγει της προσοχής, για δεδομένους πολιτικοοικονομικούς λόγους, αποτέλεσε για πολλές δεκαετίες ένα από τα κράτη - βιτρίνα για ολόκληρο τον καπιταλιστικό κόσμο, για το υψηλό της βιοτικό επίπεδο για τις σχετικά αμβλυμένες κοινωνικές αντιθέσεις, χαρακτηριστικά που σε κάποιο βαθμό εξακολουθεί και τα διατηρεί, σε σχέση και συγκριτικά με τις άλλες χώρες - μέλη της ΕΕ.

Από τις πρόσφατες μεγάλες κινητοποιήσεις των Δανών, ενάντια στην αντιλαϊκή πολιτική της κυβέρνησης

Το συνταξιοδοτικό σύστημα της Δανίας, όπως προκύπτει από σχετικό κείμενο της Γενικής Γραμματείας Κοινωνικών Ασφαλίσεων του υπουργείου Απασχόλησης και Κοινωνικής Προστασίας, περιλαμβάνει τις παρακάτω κατηγορίες συντάξεων:

Πρώτο: Τη δημόσια σύνταξη γήρατος. Χορηγείται, θεωρητικά, σε όλους τους πολίτες μόλις κλείσουν το 65οέτος της ηλικία τους. Η δημόσια σύνταξη χωρίζεται σε δύο μέρη: Το βασικό (το δικαιούνται όλοι οι συνταξιούχοι) και το συμπληρωματικό (δίνεται ανάλογα με τα όποια άλλα ατομικά και οικογενειακά εισοδήματα).

Αν προσπαθήσει κάποιος να υπολογίσει με αριθμούς τα ποσά αυτής της δημόσιας σύνταξης γήρατος διαπιστώνει ότι: Η βασική δημόσια σύνταξη είναι όλα κι όλα 5.195 ευρώ το χρόνο, δηλαδή, με βάση τα δεδομένα του δικού μας εργατικού δικαίου των 14 μισθών, είναι 371 ευρώ το μήνα (!!!), για παντρεμένους ή για άτομα που συζούν. Το ποσό αυτό γίνεται 7.095 ευρώ το χρόνο (507 ευρώ το μήνα), για κάθε συνταξιούχο που ζει μόνος του. Οσοι συνταξιούχοι δεν έχουν απολύτως κανένα άλλο εισόδημα, το συμπληρωματικό ποσό της δημόσιας σύνταξης γήρατος μπορεί να είναι άλλο τόσο. Αν υπάρχουν άλλα εισοδήματα, το συμπληρωματικό ποσό μειώνεται σταδιακά, μέχρι τον πλήρη μηδενισμό του. Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία, συμπληρωματικό ποσό δεν εισπράττει καθόλου το 37% των συνταξιούχων! Για να κατανοηθούν καλύτερα οι αριθμοί αυτοί και τα σχετικά ποσά, να πούμε ότι σύμφωνα με τη Γιούροστατ, το 2004 οι μέσες μηνιαίες αποδοχές των Δανών εργαζομένων, υπολογίζονταν στα 4.101 ευρώ!!!

Δεύτερο: Τη δημόσια υποχρεωτική επικουρική σύνταξη. Καλύπτει όλους τους μισθωτούς, τους ανέργους και πολλές κατηγορίες αυτοαπασχολούμενων (προαιρετικά). Ανεξάρτητα και σε αντίθεση με το ρόλο που είχε τις προηγούμενες δεκαετίες, όταν πράγματι λειτουργούσε ως ταμείο επικουρικής σύνταξης, σήμερα λειτουργεί σε ανταποδοτική βάση με στοιχεία αναδιανομής, ενώ από το 2002 άλλαξε και ο τρόπος υπολογισμού της σύνταξης στην κατεύθυνση της πλήρους ανταπόδοσης.

Ολοι οι εργαζόμενοι 16 - 64 ετών που εργάζονται πάνω από 9 ώρες τη βδομάδα ασφαλίζονται υποχρεωτικά για τη σύνταξη αυτή, καταβάλλοντας εισφορές. Η μέση ετήσια εισφορά ανέρχεται σε 400 ευρώ, ενώ η μέση σύνταξη σε 1.200 το χρόνο ή 86 ευρώ το μήνα. Η μεγαλύτερη, πλήρης σύνταξη (προφανώς για τους ασφαλισμένους που ασφαλίστηκαν - εργάστηκαν όλα τα 48 χρόνια), μπορεί να φτάσει τα 3.000 ευρώ το χρόνο ή τα 215 ευρώ το μήνα.

Τρίτο: Την ειδική επικουρική σύνταξη, που καθιερώθηκε το 1999 με στόχο, όπως επίσημα αναφέρεται, «την αύξηση των κρατικών αποταμιεύσεων». Ολοι οι μισθωτοί συνεισφέρουν υποχρεωτικά στο Ταμείο το 1% του εισοδήματός τους. Το Ταμείο έχει σήμερα 3,3 εκατομμύρια ασφαλισμένους, δημιουργημένο κεφάλαιο 3,8 δισ. ευρώ, αλλά ελάχιστους συνταξιούχους. Κι αυτό επειδή από το 2002 λειτουργεί σε καθαρά κεφαλαιοποιητική βάση, με αποτέλεσμα να μη συμφέρει κανέναν να πάρει τα ψίχουλα που δίνει ως - υποτίθεται - συμπληρωματική σύνταξη.

Τέταρτο: Τις συντάξεις των επαγγελματικών Ταμείων. Πρόκειται για κατ' όνομα επαγγελματικά Ταμεία, αφού στην ουσία πρόκειται για οργανισμούς που λειτουργούν και δίνουν συντάξεις, με βάση τις εισφορές των ασφαλισμένων και τις αποδόσεις των αποθεματικών. Ετσι, παρά το γεγονός ότι στη Δανία παρόμοια Ταμεία υπάρχουν από τον 19ο ακόμα αιώνα, μέχρι και το 1980 μόλις το 30% των εργαζομένων προσέφευγε σ' αυτά. Ωστόσο, η συνεχής υπονόμευση του συνταξιοδοτικού συστήματος και η σταδιακή μείωση των συντάξεων είχε σαν αποτέλεσμα, σήμερα να συγκεντρώνουν το 90% των εργαζομένων. Η σύνταξη που δίνουν μπορεί - στην καλύτερη περίπτωση, και λόγος γίνεται για ασφαλισμένους αρκετών δεκαετιών - να φτάσει το 20% του μισθού.

Πέμπτο: Ατομικές συντάξεις από ιδιωτική ασφάλιση. Πρόκειται για συνταξιοδοτικά σχήματα που λειτουργούν σε τράπεζες και ασφαλιστικές εταιρείες, με όλες τις επιφυλάξεις και τους ενδοιασμούς που προκαλούν αυτού του είδους τα προγράμματα και τα οποία σε κάθε περίπτωση δεν έχουν καμιά απολύτως σχέση με οποιαδήποτε πλευρά των συστημάτων Κοινωνικής Ασφάλισης και συνταξιοδότησης, μια υποχρέωση που ανήκει αποκλειστικά στο Δημόσιο και αποκλειστικά από αυτό οφείλεται να παρέχεται. Σήμερα, στη Δανία περίπου 1.000.000 άτομα είναι ασφαλισμένα σε ιδιωτικά σχήματα, χωρίς κανείς, έστω και μέσω της στατιστικής, να είναι σε θέση να πει ούτε πόσα καταβάλλουν στις εταιρείες τραπεζασφαλειών, ούτε αν και πόσα εισπράττουν από αυτές.

Το πολυδιαφημισμένο, λοιπόν, σύστημα συντάξεων στη Δανία, δεν είναι τίποτα άλλο από τα συστήματα που προβάλλονται και στη χώρα μας και τα οποία στηρίζονται στους τρεις περιβόητους πυλώνες ασφάλισης - συνταξιοδότησης. Τυπικά, αυτοί που προτείνουν την εφαρμογή τέτοιων συστημάτων συνταξιοδότησης, ακόμα και όταν δεν το ομολογούν ανοιχτά, έχουν υπόψη τους το εξής σχήμα: Εναν πρώτο πυλώνα που θα έχει δημόσιο, τουλάχιστον μέχρι στιγμής, χαρακτήρα και να αντικαθιστά τη σύνταξη από κάποιο γενικευμένο επίδομα εξαθλίωσης και πείνας. Ο δεύτερος θα έχει απόλυτα ανταποδοτικό χαρακτήρα και θα δίνει συντάξεις σε όσους έχουν κρατήσεις και ανάλογα με τις κρατήσεις που έχουν καταβάλει. Ο τρίτος πυλώνας είναι αυτός της ιδιωτικής ασφάλισης, που στην ουσία δεν είναι τίποτα άλλο από τη μετατροπή των υποψήφιων συνταξιούχων σε πελάτες διαφόρων «επενδυτικών σχημάτων» και χρηματιστηριακού τζόγου, των τραπεζών και των ασφαλιστικών εταιρειών, που θα πάρουν κάποια σύνταξη ή κάποιο εφάπαξ, αν και εφόσον αυξάνουν συστηματικά τις καταβολές και μόνο στο βαθμό που οι τοποθετήσεις των τραπεζών θα έχουν καλές αποδόσεις.

Με δυο λόγια: Μόλις ακούμε «τρεις πυλώνες για τις συντάξεις», πρέπει αυτόματα να συνειδητοποιούμε πως λόγος γίνεται για την πλήρη και ολοκληρωτική ακύρωση της Κοινωνικής Ασφάλισης και πλήρη κατάργηση της ίδιας της έννοιας των συντάξεων και της συνταξιοδότησης, όπως τη γνωρίσαμε τον προηγούμενο αιώνα. Αλλωστε, το σύνολο των παρεμβάσεων που απεργάζονται η ΕΕ και οι εθνικές κυβερνήσεις, προβλέπει - και έχουν τέτοιο πλέον θράσος που το ομολογούν και το προπαγανδίζουν ως στόχο - αφενός τη γενικευμένη αύξηση των ορίων ηλικίας για συνταξιοδότηση, αφετέρου τη δραματική μείωση των συντάξεων που δικαιούνται οι εργαζόμενοι. Πρόκειται για μια δρομολογημένη πολιτική που σε άλλες χώρες - μέλη της ΕΕ ήδη μπαίνει σε εφαρμογή, ενώ στην Ελλάδα, το χρονοδιάγραμμα προβλέπει ολομέτωπη επίθεση σε βάρος των εργαζομένων από την επομένη των ερχόμενων βουλευτικών εκλογών.

Πολλοί θα είναι εκείνοι που μπαίνουν στον πειρασμό να υπολογίσουν με τον έναν ή τον άλλον τρόπο πώς διαμορφώνονται οι συντάξεις στη Δανία. Αν και αυτό δεν είναι το κύριο, το ενδιαφέρον είναι μάλλον εύλογο, αφού αυτού του είδους τα συστήματα συνταξιοδότησης διαφημίζουν - ανοιχτά ή καλυμμένα - ΝΔ και ΠΑΣΟΚ και στη χώρα μας. Με τα δεδομένα που υπάρχουν, για να κάνει κάποιος τους σχετικούς υπολογισμούς, πρέπει ευθύς εξαρχής να έχει ξεκαθαρισμένο ότι για την περίπτωση της ειδικής επικουρικής σύνταξης, για τη σύνταξη των επαγγελματικών ταμείων και φυσικά για τις απολαβές που μπορεί μετά από κάποιες δεκαετίες να προκύψουν από την ιδιωτική ασφάλιση, δεν υπάρχει τίποτα που να είναι δεδομένο και κατοχυρωμένο. Τα ποσά αυτά ανήκουν στην κατηγορία ...«όταν, αν και εφόσον» και δε θεωρούνται κατοχυρωμένα στο παραμικρό. Αρα τα μόνα δεδομένα για να γίνει ο οποιοσδήποτε υπολογισμός είναι η δημόσια σύνταξη και η υποχρεωτική δημόσια επικουρική σύνταξη. Με βάση αυτά προκύπτει ότι:

• Σε περίπτωση που ο 65χρονος ή 67χρονος πολίτης - δικαιούχος της δημόσιας σύνταξης γήρατος της Δανίας, δεν έχει απολύτως κανένα άλλο εισόδημα, θα πάρει σύνταξη 10.390 ευρώ το χρόνο (743 ευρώ το μήνα), αν είναι παντρεμένος ή συζεί με κάποιον άλλον. Αν είναι μόνος του, το σχετικό ποσό διαμορφώνεται στα 14.190 ευρώ το χρόνο (1.014 ευρώ το μήνα).
• Αν ο ίδιος ο δικαιούχος έχει και άλλα εισοδήματα, τότε θα πάρει το 50% των παραπάνω ποσών, ενώ ανάλογα με τα εισοδήματα που έχει, το υπόλοιπο 50% μειώνεται μέχρι και τον πλήρη μηδενισμό.
• Αν δικαιούται πλήρη δημόσια υποχρεωτική επικουρική σύνταξη, μπορεί να αυξήσει κατά μέσο όρο τη σύνταξή του κατά 86 ευρώ το μήνα, χωρίς ωστόσο να διευκρινίζεται αν αυτό το ποσό θα αφαιρεθεί από τη δημόσια σύνταξη γήρατος, όπως καλή ώρα γίνεται στη χώρα μας με το ΕΚΑΣ, όποτε δίνεται κάποια ονομαστική αύξηση στις βασικές συντάξεις.

Με δυο λόγια πάντως, στην απόλυτα καλύτερη περίπτωση κάποιος που βγαίνει κοντά στα 70 στη σύνταξη δικαιούται 1.100 ευρώ το μήνα. Αυτά είναι τα δεδομένα και ούτε σεντς παραπάνω!

Για να υπάρχει κάποιο μέτρο σύγκρισης και να συνειδητοποιηθεί το μέγεθος της επίθεσης που έχουν υποστεί οι εργαζόμενοι της Δανίας, με βάση βεβαίως το βιοτικό επίπεδο που είχε διαμορφωθεί στη χώρα όλες τις προηγούμενες δεκαετίες, να συμπληρώσουμε ορισμένα στοιχεία.

Πρώτον: Σε μια εποχή που οι εργαζόμενοι αγωνίζονται για την εξασφάλιση αξιοπρεπών συνθηκών διαβίωσης στο συντάξιμο χρόνο τους και διεκδικούν συντάξεις ίσες με το 80% του μισθού, στη Δανία, όπου οι μεγαλύτερες συντάξεις είναι της τάξης των 1.100 ευρώ, οι μέσες μηνιαίες αποδοχές των εργαζομένων, σύμφωνα με τη Γιούροστατ, το 2004 υπολογίζονταν στα 4.101 ευρώ! Ποσοστό κάλυψης 27%!!!

Δεύτερο: Απόρροια της συνεχούς χειροτέρευσης των συνθηκών ζωής των Δανών είναι και το γεγονός ότι επίσης το 2004 οι «μισθωτοί με μια δεύτερη εργασία», όσα πρόσωπα είχαν περισσότερες από μια εργασίες συγχρόνως έφτασαν τους 312.000!!! Αξιοσημείωτο είναι ότι η Δανία βρίσκεται στην πρώτη θέση των ρυθμών αύξησης των εργαζομένων με δεύτερη εργασία, μια και ο σχετικός αριθμός είναι αυξημένος κατά 126% συγκριτικά με το 1994. Τη Δανία ακολουθεί - ποιος άλλος - η Ιρλανδία με ποσοστό αύξησης 105%. Τρίτη είναι η Ισπανία με 101%, ενώ οι υπόλοιπες χώρες ακολουθούν με ποσοστά κάτω του 80%.

Τρίτο: Αποτέλεσμα της κλιμακούμενης ανατροπής των δεδομένων που είχαν κατακτηθεί στο παρελθόν είναι και το γεγονός ότι η Δανία φιγουράρει στις πρώτες θέσεις των χωρών - μελών της ΕΕ με βάση τους απασχολούμενους ηλικίας 55-64 ετών. Ετσι, ενώ στην ΕΕ των «25» εξακολουθεί να εργάζεται το 41% των ατόμων αυτής της ηλικίας, το αντίστοιχο ποσοστό στη Δανία είναι 60,3%. Εδώ αξίζει να σημειωθεί ότι μόλις το 1996 το αντίστοιχο ποσοστό ήταν κάτω από 50%!!!

Μπορεί η διακομματική συμφωνία της συναίνεσης το 2000 να είχε προβληθεί στη Δανία ως η λύση του συνταξιοδοτικού με ορίζοντα κάποιες δεκαετίες, όμως επειδή το κεφάλαιο και η άρχουσα τάξη μόλις της... δώσεις δάκτυλο σου τρώει ολόκληρο το χέρι, στις 20 του Ιούνη που μας πέρασε, είχαμε νέες εξελίξεις που κάνουν τα πράγματα του συνταξιοδοτικού της Δανίας ακόμα χειρότερα.

Ετσι, μετά από συνοπτικές διαδικασίες... διαλόγου, κυβέρνηση και αντιπολίτευση, στην ουσία τα κόμματα που ανήκουν στο Λαϊκό Κόμμα της Ευρώπης και στο Σοσιαλιστικό, τα αδελφάκια της ΝΔ και του ΠΑΣΟΚ, κατέληξαν σε συμφωνία, «έπειτα από ένα ασυνήθιστα σύντομο χρονικό διάστημα διαβουλεύσεων» όπως ειπώθηκε χαρακτηριστικά. Η συμφωνία προβλέπει τη σταδιακή αύξηση της ηλικίας συνταξιοδότησης από τα 65 στα 67 έτη και μείωση των ποσών των συντάξεων...