Οι κόντρες του τελευταίου διαστήματος για τις «κουμπαριές» και ο αγώνας δρόμου ανάμεσα στη ΝΔ και το ΠΑΣΟΚ, για το ποιος είναι λιγότερο διεφθαρμένος και βουτηγμένος στα σκάνδαλα εξυπηρέτησης του κεφαλαίου, είχαν σαν αποτέλεσμα να περάσουν σε δεύτερη γραμμή καυτά ζητήματα που ταλανίζουν τους εργαζόμενους. Στα «ψιλά» πέρασαν και οι νέες... προτροπές της ΕΕ για αλλαγές στο κοινωνικοασφαλιστικό σύστημα και τις συντάξεις. Εναν τομέα στον οποίο οι αντιλαϊκές ρυθμίσεις υλοποιούνται είτε με βάση τους σχεδιασμούς που είχαν γίνει ακόμα από την προηγούμενη κυβέρνηση, είτε με ρυθμίσεις της ΝΔ, ένα θέμα όμως για το οποίο και η ΝΔ και το ΠΑΣΟΚ αποφεύγουν να πουν ανοιχτά τι πρόκειται να κάνουν στο επόμενο διάστημα. Το βέβαιο είναι ότι και οι δύο έχουν υιοθετήσει απόλυτα την αντίληψη ότι χρειάζονται νέες ...μεταρρυθμίσεις. Από εκεί και πέρα, επειδή δεν τολμούν να πουν δημόσια ότι μεθοδεύουν να επιβάλουν ένα σύστημα που θα αυξήσει τα όρια ηλικίας και θα καταργήσει τις συντάξεις όπως τις γνωρίσαμε μέχρι σήμερα, ανταλλάσσουν μισόλογα για το «μοντέλο» που προτίθενται να ακολουθήσουν. Στις πρώτες θέσεις βρίσκονται μοντέλα όπως το Δανικό, το Ιρλανδικό, το Σουηδικό και κάποια άλλα. Κοινός παρονομαστής όλων είναι η ολοκληρωτική ανατροπή του συνταξιοδοτικού συστήματος που ξέρουμε και η μετατροπή των απόμαχων της δουλιάς σε επαίτες.

Ο «Ρ», που πολλές φορές έχει αποκαλύψει την ουσία και το περιεχόμενο των επιδιώξεων της Ευρωπαϊκής Ενωσης και των «δικών μας» κυβερνήσεων της ΝΔ και του ΠΑΣΟΚ, παρουσιάζει σήμερα τα βασικά στοιχεία του συνταξιοδοτικού συστήματος που ισχύει στη Δανία. Η συγκεκριμένη χώρα, κι αυτό δεν πρέπει να διαφεύγει της προσοχής, για δεδομένους πολιτικοοικονομικούς λόγους, αποτέλεσε για πολλές δεκαετίες ένα από τα κράτη - βιτρίνα για ολόκληρο τον καπιταλιστικό κόσμο, για το υψηλό της βιοτικό επίπεδο για τις σχετικά αμβλυμένες κοινωνικές αντιθέσεις, χαρακτηριστικά που σε κάποιο βαθμό εξακολουθεί και τα διατηρεί, σε σχέση και συγκριτικά με τις άλλες χώρες - μέλη της ΕΕ.

Οπως διαφημίζουν οι κυβερνώντες τη Δανία, το συνταξιοδοτικό τους σύστημα στηρίζεται στην κοινωνική συναίνεση που εξασφαλίστηκε το 2000, μετά από συμφωνία της κυβέρνησης με τα πολιτικά κόμματα της χώρας. Είχε προηγηθεί ολόκληρη εκφοβιστική - τρομοκρατική καμπάνια για τους ...κινδύνους να αδειάσουν τα δημόσια ταμεία και να μη μπορούν να πληρωθούν οι συντάξεις, καμπάνια την οποία ακολούθησε μαζική πλύση εγκεφάλου πως η πληρωμή των συντάξεων δεν μπορεί να γίνεται με την εγγύηση του Δημοσίου. Η συμφωνία του 2000, προβλέπει ότι το Δημόσιο εγγυάται τη χορήγηση μόνο της δημόσιας σύνταξης γήρατος για όλους τους σημερινούς και μελλοντικούς συνταξιούχους, η οποία χρηματοδοτείται από τη φορολογία.

Το συνταξιοδοτικό σύστημα της Δανίας, όπως προκύπτει από σχετικό κείμενο της Γενικής Γραμματείας Κοινωνικών Ασφαλίσεων του υπουργείου Απασχόλησης και Κοινωνικής Προστασίας, περιλαμβάνει τις παρακάτω κατηγορίες συντάξεων:

Πρώτο: Τη δημόσια σύνταξη γήρατος. Χορηγείται, θεωρητικά, σε όλους τους πολίτες μόλις κλείσουν το 65οέτος της ηλικία τους. Η δημόσια σύνταξη χωρίζεται σε δύο μέρη: Το βασικό (το δικαιούνται όλοι οι συνταξιούχοι) και το συμπληρωματικό (δίνεται ανάλογα με τα όποια άλλα ατομικά και οικογενειακά εισοδήματα).

Αν προσπαθήσει κάποιος να υπολογίσει με αριθμούς τα ποσά αυτής της δημόσιας σύνταξης γήρατος διαπιστώνει ότι: Η βασική δημόσια σύνταξη είναι όλα κι όλα 5.195 ευρώ το χρόνο, δηλαδή, με βάση τα δεδομένα του δικού μας εργατικού δικαίου των 14 μισθών, είναι 371 ευρώ το μήνα (!!!), για παντρεμένους ή για άτομα που συζούν. Το ποσό αυτό γίνεται 7.095 ευρώ το χρόνο (507 ευρώ το μήνα), για κάθε συνταξιούχο που ζει μόνος του. Οσοι συνταξιούχοι δεν έχουν απολύτως κανένα άλλο εισόδημα, το συμπληρωματικό ποσό της δημόσιας σύνταξης γήρατος μπορεί να είναι άλλο τόσο. Αν υπάρχουν άλλα εισοδήματα, το συμπληρωματικό ποσό μειώνεται σταδιακά, μέχρι τον πλήρη μηδενισμό του. Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία, συμπληρωματικό ποσό δεν εισπράττει καθόλου το 37% των συνταξιούχων! Για να κατανοηθούν καλύτερα οι αριθμοί αυτοί και τα σχετικά ποσά, να πούμε ότι σύμφωνα με τη Γιούροστατ, το 2004 οι μέσες μηνιαίες αποδοχές των Δανών εργαζομένων, υπολογίζονταν στα 4.101 ευρώ!!!

Δεύτερο: Τη δημόσια υποχρεωτική επικουρική σύνταξη. Καλύπτει όλους τους μισθωτούς, τους ανέργους και πολλές κατηγορίες αυτοαπασχολούμενων (προαιρετικά). Ανεξάρτητα και σε αντίθεση με το ρόλο που είχε τις προηγούμενες δεκαετίες, όταν πράγματι λειτουργούσε ως ταμείο επικουρικής σύνταξης, σήμερα λειτουργεί σε ανταποδοτική βάση με στοιχεία αναδιανομής, ενώ από το 2002 άλλαξε και ο τρόπος υπολογισμού της σύνταξης στην κατεύθυνση της πλήρους ανταπόδοσης.

Ολοι οι εργαζόμενοι 16 - 64 ετών που εργάζονται πάνω από 9 ώρες τη βδομάδα ασφαλίζονται υποχρεωτικά για τη σύνταξη αυτή, καταβάλλοντας εισφορές. Η μέση ετήσια εισφορά ανέρχεται σε 400 ευρώ, ενώ η μέση σύνταξη σε 1.200 το χρόνο ή 86 ευρώ το μήνα. Η μεγαλύτερη, πλήρης σύνταξη (προφανώς για τους ασφαλισμένους που ασφαλίστηκαν - εργάστηκαν όλα τα 48 χρόνια), μπορεί να φτάσει τα 3.000 ευρώ το χρόνο ή τα 215 ευρώ το μήνα.

Τρίτο: Την ειδική επικουρική σύνταξη, που καθιερώθηκε το 1999 με στόχο, όπως επίσημα αναφέρεται, «την αύξηση των κρατικών αποταμιεύσεων». Ολοι οι μισθωτοί συνεισφέρουν υποχρεωτικά στο Ταμείο το 1% του εισοδήματός τους. Το Ταμείο έχει σήμερα 3,3 εκατομμύρια ασφαλισμένους, δημιουργημένο κεφάλαιο 3,8 δισ. ευρώ, αλλά ελάχιστους συνταξιούχους. Κι αυτό επειδή από το 2002 λειτουργεί σε καθαρά κεφαλαιοποιητική βάση, με αποτέλεσμα να μη συμφέρει κανέναν να πάρει τα ψίχουλα που δίνει ως - υποτίθεται - συμπληρωματική σύνταξη.

Τέταρτο: Τις συντάξεις των επαγγελματικών Ταμείων. Πρόκειται για κατ' όνομα επαγγελματικά Ταμεία, αφού στην ουσία πρόκειται για οργανισμούς που λειτουργούν και δίνουν συντάξεις, με βάση τις εισφορές των ασφαλισμένων και τις αποδόσεις των αποθεματικών. Ετσι, παρά το γεγονός ότι στη Δανία παρόμοια Ταμεία υπάρχουν από τον 19ο ακόμα αιώνα, μέχρι και το 1980 μόλις το 30% των εργαζομένων προσέφευγε σ' αυτά. Ωστόσο, η συνεχής υπονόμευση του συνταξιοδοτικού συστήματος και η σταδιακή μείωση των συντάξεων είχε σαν αποτέλεσμα, σήμερα να συγκεντρώνουν το 90% των εργαζομένων. Η σύνταξη που δίνουν μπορεί - στην καλύτερη περίπτωση, και λόγος γίνεται για ασφαλισμένους αρκετών δεκαετιών - να φτάσει το 20% του μισθού.

Πέμπτο: Ατομικές συντάξεις από ιδιωτική ασφάλιση. Πρόκειται για συνταξιοδοτικά σχήματα που λειτουργούν σε τράπεζες και ασφαλιστικές εταιρείες, με όλες τις επιφυλάξεις και τους ενδοιασμούς που προκαλούν αυτού του είδους τα προγράμματα και τα οποία σε κάθε περίπτωση δεν έχουν καμιά απολύτως σχέση με οποιαδήποτε πλευρά των συστημάτων Κοινωνικής Ασφάλισης και συνταξιοδότησης, μια υποχρέωση που ανήκει αποκλειστικά στο Δημόσιο και αποκλειστικά από αυτό οφείλεται να παρέχεται. Σήμερα, στη Δανία περίπου 1.000.000 άτομα είναι ασφαλισμένα σε ιδιωτικά σχήματα, χωρίς κανείς, έστω και μέσω της στατιστικής, να είναι σε θέση να πει ούτε πόσα καταβάλλουν στις εταιρείες τραπεζασφαλειών, ούτε αν και πόσα εισπράττουν από αυτές.

Το πολυδιαφημισμένο, λοιπόν, σύστημα συντάξεων στη Δανία, δεν είναι τίποτα άλλο από τα συστήματα που προβάλλονται και στη χώρα μας και τα οποία στηρίζονται στους τρεις περιβόητους πυλώνες ασφάλισης - συνταξιοδότησης. Τυπικά, αυτοί που προτείνουν την εφαρμογή τέτοιων συστημάτων συνταξιοδότησης, ακόμα και όταν δεν το ομολογούν ανοιχτά, έχουν υπόψη τους το εξής σχήμα: Εναν πρώτο πυλώνα που θα έχει δημόσιο, τουλάχιστον μέχρι στιγμής, χαρακτήρα και να αντικαθιστά τη σύνταξη από κάποιο γενικευμένο επίδομα εξαθλίωσης και πείνας. Ο δεύτερος θα έχει απόλυτα ανταποδοτικό χαρακτήρα και θα δίνει συντάξεις σε όσους έχουν κρατήσεις και ανάλογα με τις κρατήσεις που έχουν καταβάλει. Ο τρίτος πυλώνας είναι αυτός της ιδιωτικής ασφάλισης, που στην ουσία δεν είναι τίποτα άλλο από τη μετατροπή των υποψήφιων συνταξιούχων σε πελάτες διαφόρων «επενδυτικών σχημάτων» και χρηματιστηριακού τζόγου, των τραπεζών και των ασφαλιστικών εταιρειών, που θα πάρουν κάποια σύνταξη ή κάποιο εφάπαξ, αν και εφόσον αυξάνουν συστηματικά τις καταβολές και μόνο στο βαθμό που οι τοποθετήσεις των τραπεζών θα έχουν καλές αποδόσεις.

Με δυο λόγια: Μόλις ακούμε «τρεις πυλώνες για τις συντάξεις», πρέπει αυτόματα να συνειδητοποιούμε πως λόγος γίνεται για την πλήρη και ολοκληρωτική ακύρωση της Κοινωνικής Ασφάλισης και πλήρη κατάργηση της ίδιας της έννοιας των συντάξεων και της συνταξιοδότησης, όπως τη γνωρίσαμε τον προηγούμενο αιώνα. Αλλωστε, το σύνολο των παρεμβάσεων που απεργάζονται η ΕΕ και οι εθνικές κυβερνήσεις, προβλέπει - και έχουν τέτοιο πλέον θράσος που το ομολογούν και το προπαγανδίζουν ως στόχο - αφενός τη γενικευμένη αύξηση των ορίων ηλικίας για συνταξιοδότηση, αφετέρου τη δραματική μείωση των συντάξεων που δικαιούνται οι εργαζόμενοι. Πρόκειται για μια δρομολογημένη πολιτική που σε άλλες χώρες - μέλη της ΕΕ ήδη μπαίνει σε εφαρμογή, ενώ στην Ελλάδα, το χρονοδιάγραμμα προβλέπει ολομέτωπη επίθεση σε βάρος των εργαζομένων από την επομένη των ερχόμενων βουλευτικών εκλογών.