Εν είδει «αναδρομικής»
Γόνος αριστοκρατικής μιλανέζικης οικογένειας, ο Βισκόντι γεννήθηκε το Νοέμβρη του 1906. Από παιδί ζυμώθηκε σε περιβάλλον καλλιτεχνικό, μια που οι φιλότεχνοι, πάμπλουτοι γονείς του φιλοξενούσαν συχνότατα στο λαμπερό τους ανάκτορο παραστάσεις λυρικού θεάτρου και μουσικής, με τα παιδιά της οικογένειας στην πρωτοκαθεδρία, να προσπαθούν κι αυτά ν' αποστηθίσουν Σαίξπηρ και ν' ανεβάσουν δικά τους έργα... Σπουδαία αισθητική εμπειρία για το συναισθηματικό έφηβο με την ευαίσθητη και ανήσυχη ιδιοσυγκρασία. Το1935, σ' ένα Παρίσι που πάνω του πλανάται ο οίστρος της δημοκρατικής αλλαγής που ευαγγελίζεται το νεαρό Λαϊκό Μέτωπο, γνωρίζεται με τον κομμουνιστή σκηνοθέτη Ζαν Ρενουάρ και μπαίνει στην ερασιτεχνική ομάδα παραγωγής του, σαν τρίτος βοηθός σκηνοθέτη. Καθοριστική, στην ιδεολογική στράτευση του αριστοκράτη Βισκόντι, η συνάντησή του με τον Ρενουάρ και το σοβιετικό κινηματογράφο της Επανάστασης, καθώς και η συναναστροφή του με μαρξιστικούς κύκλους Ιταλών διανοουμένων - κυρίως την ομάδα κριτικών του κινηματογραφικού περιοδικού «Cinema». Το «Cinema» θα δημοσιεύσει άρθρο-φωτιά του Βισκόντι για τις πνευματικές αυθεντίες του φασιστικού καθεστώτος, με αποτέλεσμα η φασιστική λογοκρισία να απαντήσει το 1941, με την απαγόρευση της πρώτης του ταινίας. Απ' αυτήν την απαγόρευση, θα γεννηθεί η πρώτη ταινία του Βισκόντι «Ossessione» - «Διαβολικοί εραστές» (1942), βασισμένη στο μυθιστόρημα του Τζέιμς Κέιν «Ο Ταχυδρόμος χτυπάει πάντα δυο φορές». Η ασπρόμαυρη ταινία ήταν βαθιά ριζωμένη στη σύγχρονη ιταλική πραγματικότητα και ο τρόπος που ο σκηνοθέτης έδινε κινηματογραφική υπόσταση στη θεματική της, θεωρήθηκε ως πρόδρομος του ιταλικού νεορεαλισμού. «Αυτό το είδος κινηματογράφου το βλέπω για πρώτη φορά - είπε ο μοντέρ της ταινίας -, το ονομάζω νεορεαλιστικό». Ετσι καθιερώθηκε η έκφραση...
Λίγα χρόνια μετά, στο ασπρόμαυρο δράμα θαρραλέου ρεαλισμού «Μπελίσιμα» (1951) - που προβάλλεται απόψε στις 20.00 - σε σενάριο του κομμουνιστή και θεωρητικού του νεορεαλισμού Τσέζαρε Τσαβατίνι, μας αποκαλύπτεται μια λαϊκή Ιταλία, μέσα από μεγεθυμένα κλισέ συμβατικότητας και την πληθωρική ερμηνεία της Αννα Μανιάνι. Μια γυναίκα του λαού ονειρεύεται μέλλον «σταρ» για τη μικρή της κόρη, όνειρο για το οποίο θυσιάζει οικογένεια και χρήματα. Οταν όμως συνειδητοποιεί το πού οδηγεί η κερδοφόρα εμπορία της αυταπάτης, επιστρέφει στη δική της καθημερινότητα της ανωνυμίας.
Τέλος, με τον «Γατόπαρδο» (1963) - διασκευή του ομώνυμου μυθιστορήματος του ντι Λαμπεντούζα - ο Βισκόντι ανανεώνει το διάλογο με την Ιστορία και την Αναγέννηση (Risorgimento) που άρχισε με το «Σένσο», καταδεικνύοντας την αέναη κίνηση, τη νομοτέλεια του νέου που γίνεται παλιό... Μια κοινωνική τάξη δύει, μια άλλη, η αστική, χονδροειδής και αμόρφωτη, ανατέλλει... Ενας Σικελός πρίγκιπας, η οικογένειά του, η γη του, οι χωρικοί του, στη χαραυγή του 1860, την εποχή της εποποιίας του Γκαριμπάλντι. Πομπώδες, μεγαλοπρεπές και εκλεπτυσμένο κινηματογραφικό μωσαϊκό, με εξαιρετικά παραστατικά ανάγλυφα - όπως οι σκηνές μάχης στους δρόμους του Παλέρμο, το ταξίδι της οικογένειας των ευγενών που διασχίζει το σικελικό τοπίο και η μακρά σεκάνς του χορού στο τέλος, που διαρκεί μια ολόκληρη σχεδόν ώρα, με τον πρίγκιπα να συνειδητοποιεί εκεί ότι βρίσκεται στις παραμονές του δικού του θανάτου και του τέλους του κόσμου του... Στο πρόσωπο του πρίγκηπα δεν μπορεί κανείς να μην αναγνωρίσει τη γερασμένη, κουρασμένη αριστοκρατία, προσωποποίηση του ίδιου του Βισκόντι, κόμη του Μοντρόνε... Η ταινία προβάλλεται στις 22.00.
-- Στο χώρο Α της Πειραιώς 260 εγκαινιάστηκε η εικαστική εγκατάσταση του Αντώνη Βολανάκη «The Holy Bachelorette in the Wedding Cave». Μέσα στον αχανή αυτό χώρο ο επισκέπτης συναντά ένα δάσος από χρησιμοποιημένα νυφικά και υφάσματα, καθώς κι έναν παλιό αργαλειό. Ταυτόχρονα, σε βίντεο προβάλλονται οι απαντήσεις διαφόρων γυναικών πάνω στα σύγχρονα θέματα που τις απασχολούν. Ολα αυτά συνδέονται με ένα μαγικό τρόπο με την περίφημη Πηνελόπη έτσι όπως την είδε η βραβευμένη Καναδή συγγραφέας Μάργκαρετ Ατγουντ. Η είσοδος είναι ελεύθερη.
-- Μέχρι και τις 8 Ιούλη, θα παρουσιάζεται η παράσταση «Στη μέση του δρόμου - Αθήνα» του Πρόδρομου Τσινικόρη, στην Πλατεία Κλαυθμώνος. Ωρα έναρξης: 21.00. Διάρκεια: 60'. Με αφετηρία την έρευνα γύρω από τους άστεγους της Αθήνας, ο Πρόδρομος Τσινικόρης μαζί με τους συνεργάτες του προσκαλεί σε μια διαφορετική περιήγηση - audio walk στο κέντρο της πόλης. Οι θεατές του Φεστιβάλ εξοπλισμένοι με mp3 player και ακουστικά θα έχουν τη δυνατότητα να ακούσουν τις φωνές των πιο σιωπηλών συμπολιτών μας. Στα κείμενα, που θα είναι διαφορετικά μεταξύ τους, εκτός από προσωπικές ιστορίες θα ακούγονται και οδηγίες που θα κατευθύνουν τον εκάστοτε θεατή σε ένα σημείο συνάντησης, πέριξ της πλατείας, με τον προσωπικό του αφηγητή.
Σύλληψη και σκηνοθεσία Πρόδρομος Τσινικόρης. Ηχητική εγκατάσταση: Νίκος Πάστρας. Ειδική συνεργάτης για το θέατρο με ευάλωτες ομάδες: Ιωάννα Βαλσαμίδου. Ερευνα και δραματουργία: Ολη η ομάδα. Ωρες παραστάσεων: 17.00, 18.00, 19.00, 20.00. Αριθμός θεατών για κάθε ώρα: 7.
Ο Νορβηγός, ρομαντικός συνθέτης Εντβαρντ Γκριγκ έγραψε το Κοντσέρτο για πιάνο (παραδόξως το μοναδικό ολοκληρωμένο κοντσέρτο στην εργογραφία του) σε ηλικία 25 ετών, έχοντας ως πηγή έμπνευσης το αντίστοιχο Κοντσέρτο του Σούμαν. Το έργο του Γκριγκ, φέροντας στοιχεία της γερμανικής ρομαντικής παράδοσης, αλλά και της παραδοσιακής μουσικής της ιδιαίτερης πατρίδας του και συνδυάζοντας λυρισμό και δεξιοτεχνία, απέσπασε κατά την πρεμιέρα του στη Δανία, την άνοιξη του 1869, τη θερμή υποδοχή του κοινού και έκτοτε το θαυμασμό σπουδαίων συνθετών από τον Λιστ έως τον Σένμπεργκ.
Καθιερωμένη ως μία από τις δημοφιλέστερες συμφωνίες του Γκούσταβ Μάλερ, η Πέμπτη Συμφωνία σηματοδοτεί τη στροφή του Αυστριακού συνθέτη προς μία πιο αφηρημένη, υποκειμενική και δαιδαλώδη δομικά μουσική γραφή, φορτισμένη συναισθηματικά και πιο ανοικτή σε διαφορετικές αναγνώσεις.
Η Συμφωνία χωρίζεται σε τρεις ενότητες: Η πρώτη περιλαμβάνει τα δύο πρώτα μέρη, που γράφτηκαν το καλοκαίρι του 1901, λίγους μόλις μήνες μετά από μία, παρ' ολίγον μοιραία για τον Μάλερ, περιπέτεια υγείας. Το πρώτο μέρος είναι ένα μακάβριο πένθιμο εμβατήριο, ενώ το δεύτερο εκφράζει μια άγρια και επώδυνη, εσωτερική σύγκρουση. Την τραγική αυτή ατμόσφαιρα έρχεται να διαλύσει η δεύτερη ενότητα, που περιλαμβάνει και το κομβικό σημείο όλης της Συμφωνίας, ένα βαλς σχεδόν... «σχιζοφρενικό». Η τρίτη ενότητα γράφτηκε το καλοκαίρι του 1902, σε μια περίοδο ψυχικής ευφορίας, μια που τον προηγούμενο χειμώνα ο συνθέτης είχε γνωρίσει, ερωτευτεί και παντρευτεί την Αλμα Σίντλερ. Η Πέμπτη Συμφωνία αναπτύσσεται, δηλαδή, ως ένα συγκλονιστικό «μουσικό μυθιστόρημα», που διανύει μια μακριά διαδρομή, από τα σκοτεινά χρώματα του πρώτου μέρους ως τη θριαμβευτική κατάφαση της ζωής στο φινάλε.