Το αποτύπωσε με αποκαλυπτικό τρόπο ο νέος υπουργός Επικρατείας, Μ. Βορίδης, λέγοντας σε συνέντευξή του πριν από λίγες μέρες: «Εκείνο το οποίο σκεφτόμαστε είναι να ενεργοποιήσουμε τις διακρατικές συμφωνίες οι οποίες, στο πλαίσιο του άρθρου 28 του Συντάγματος, μας επιτρέπουν να φέρουμε τα ιδιωτικά πανεπιστήμια στην Ελλάδα, κάνοντας μια διακρατική συμφωνία με κάποια ευρωπαϊκή χώρα καταρχήν. Γιατί προφανώς εδώ η ερμηνεία (σ.σ. ως προς τη συνταγματικότητα) θα έχει να κάνει με την Ευρωπαϊκή Συνθήκη, η οποία, καθώς θα συνδέονται οι διακρατικές συμφωνίες και ουσιαστικά θα γίνονται εις εκτέλεση συγκεκριμένων προβλέψεων της Ευρωπαϊκής Συνθήκης, θα συμβάλλουν στην ευρωπαϊκή ολοκλήρωση. Αυτό έχει υπερσυνταγματικό χαρακτήρα και μπορεί να κάμψει κάποιες επιφυλάξεις, κάποιες αντιρρήσεις».

Επομένως, το ίδιο το Σύνταγμα, οι διακρατικές συμφωνίες και η «ευρωπαϊκή ολοκλήρωση» αξιοποιούνται ως «φερετζές» για την ίδρυση ιδιωτικών πανεπιστημίων!

Η χρονική στιγμή που ξετυλίγεται αυτή η συζήτηση, εμπεριέχει μια μεγάλη ειρωνεία: Μόλις πριν λίγες μέρες ανακοινώθηκαν οι βαθμολογίες των πανελλαδικών εξετάσεων και για άλλη μια χρονιά αποκαλύφθηκε ότι υποψήφιοι με υψηλές βαθμολογίες μένουν εκτός των σχολών πρώτης τους επιλογής λόγω της Ελάχιστης Βάσης Εισαγωγής (ΕΒΕ), που θεσμοθέτησε και διατηρεί η κυβέρνηση. Η κυβέρνηση λοιπόν ισχυρίζεται από τη μια ότι τα ιδιωτικά πανεπιστήμια θα δώσουν διέξοδο σε όσους δεν βρίσκουν μια θέση στα δημόσια και από την άλλη, με τεχνητούς φραγμούς, κόβει τον δρόμο προς τα ΑΕΙ ακόμα και σε μαθητές που πετυχαίνουν μεγάλες επιδόσεις στις εξετάσεις.

Μια πρώτη απάντηση έδωσε ο ίδιος ο Βορίδης, λέγοντας στην ίδια συνέντευξη: «Θα δοκίμαζα να πάω τις διακρατικές και εκτός ΕΕ, προκειμένου να δούμε και εκεί πώς μπορεί να δει κανείς τη σχέση των διεθνών συνθηκών με το άρθρο 16 του Συντάγματος». Δηλαδή, για το άνοιγμα της εκπαιδευτικής «αγοράς» στα ιδιωτικά πανεπιστήμια «ενδιαφέρονται» και χώρες εκτός ΕΕ, σε τέτοιο βαθμό μάλιστα, που η κυβέρνηση δηλώνει έτοιμη να δοκιμάσει για χάρη τους ακόμα και τα όρια του Συντάγματος, μέχρι να αναθεωρήσει το επίμαχο άρθρο 16!

Το ποιοι είναι αυτοί, κάνει «νιάου νιάου» στα κεραμίδια. Το απαντάει ωστόσο ευθαρσώς ο γγ Ανώτατης Εκπαίδευσης του υπουργείου Παιδείας, ο οποίος, μιλώντας πριν λίγες μέρες για το άρθρο 28 του Συντάγματος και τις διακρατικές συμφωνίες, θύμισε την επίσκεψη εκπροσώπων 30 αμερικανικών πανεπιστημίων πριν έναν χρόνο στη χώρα μας, που, όπως είπε, «είχαν επαφές με τα δικά μας πανεπιστήμια σε συζήτηση για κοινά προγράμματα ανάπτυξης μεταπτυχιακών, αλλά και προπτυχιακών προγραμμάτων»...

Το «Pharos Summit 2022», που ανέφερε ο γγ του υπουργείου Παιδείας, δηλαδή στη «Σύνοδο για την Ελληνοαμερικανική Συνεργασία στον τομέα της Ανώτατης Εκπαίδευσης» (διοργανώθηκε από το υπουργείο Παιδείας σε συνεργασία με το Ινστιτούτο Διεθνούς Εκπαίδευσης των ΗΠΑ, την πρεσβεία των ΗΠΑ και το Ιδρυμα Fulbright), ήταν στην πραγματικότητα στραμμένο σε δυο κατευθύνσεις: Από τη μια, στο πώς τα ελληνικά ΑΕΙ θα υιοθετήσουν τις πρακτικές και το πνεύμα της εμπορευματοποίησης, της επιχειρηματικής λειτουργίας σε όλα τα επίπεδα, της διάρθρωσης των σπουδών σε αντιδραστική κατεύθυνση.

Από την άλλη, έγινε προσπάθεια και σε εκείνη τη Σύνοδο να εμφανιστεί η Ελλάδα προς τα ξένα ιδρύματα ως ένας χώρος ιδανικός για επενδύσεις. Οπως είπε ο ίδιος ο πρωθυπουργός στη Σύνοδο, η χώρα μας «βρίσκεται σε μια πολύ κρίσιμη γεωπολιτική θέση, μια χώρα όπου, εκτός από κλασικές σπουδές, μπορείς να εστιάσεις την έρευνά σου σε θέματα όπως η μετανάστευση, τα θέματα ασφαλείας, το κλίμα»,αναδεικνύοντας πως και η συγκεκριμένη πρωτοβουλία δεν ήταν ξεκομμένη από τη γενικότερη στρατηγική της ελληνοαμερικανικής συνεργασίας σε όλα τα επίπεδα.

Παράλληλα, ο Στρατηγικός Διάλογος Ελλάδας - ΗΠΑ έχει «χαιρετίσει» τα τελευταία χρόνια τις ανταλλαγές φοιτητών και «τις συνεχείς προσπάθειες της Ελλάδας να διεθνοποιήσει τα πανεπιστήμιά της και να αυξήσει τις ευκαιρίες κινητικότητας των φοιτητών με τις Ηνωμένες Πολιτείες, τον εταίρο της επιλογής της Ελλάδας στην εκπαιδευτική συνεργασία», όπως λέει χαρακτηριστικά το τελευταίο σχετικό ανακοινωθέν.

Ο διάλογος αυτός είχε από την αρχή στην ατζέντα του το θέμα της συνεργασίας και των ανταλλαγών φοιτητών, ενώ το 2021 σημειωνόταν χαρακτηριστικά: «Οι Ηνωμένες Πολιτείες επιβεβαίωσαν εκ νέου τη στήριξή τους στις προσπάθειες της Ελλάδας να δημιουργήσει νέες συνεργασίες μεταξύ αμερικανικών και ελληνικών πανεπιστημίων». Περιττό να πούμε βέβαια ότι οι συνεργασίες αυτές δεν περιορίζονται στα διάφορα summer schools και στις άλλες «άτυπες» μορφές «ανταλλαγών» που ήδη υπάρχουν και επεκτείνονται... Αντίθετα, στρώνουν τον δρόμο για το επόμενο βήμα, για το οποίο, όπως όλα δείχνουν, η κυβέρνηση έχει «ζεστή την πλάτη της» και από τα άλλα κόμματα, λογαριάζει όμως χωρίς τον ξενοδόχο: Τους φοιτητές και τους αγώνες τους!

Οι φοιτητές δήλωσαν ακόμα πιο αποφασισμένοι να διεκδικήσουν συλλογικά, ανά πάσα στιγμή και σε οποιεσδήποτε συνθήκες, να αντιμετωπιστούν οι πραγματικές ανάγκες, να μπουν φραγμός στην εμπορευματοποίηση, δίνοντας αγωνιστική απάντηση στις προγραμματικές δηλώσεις που έδειξαν ότι η κυβέρνηση θεωρεί «σύγχρονο» ένα πανεπιστήμιο που βρίσκεται έτη φωτός μακριά από αυτές.

Με μια αιφνιδιαστική κίνηση, βρέθηκαν στην είσοδο του ξενοδοχείου όπου γίνονται οι εργασίες της Συνόδου. Μέσα από την κινητοποίηση ακούστηκε δυνατά και αποφασιστικά η φωνή των φοιτητών μέχρι τη Σύνοδο, που είναι προγραμματισμένη παρουσία του υπουργού Παιδείας αλλά και εκπροσώπων των βιομηχάνων, για να συζητηθούν θέματα που αφορούν τους φοιτητές, χωρίς αυτούς.

Οι φοιτητές άνοιξαν πανό με το σύνθημα: «Ακούστε καλά τι λένε οι φοιτητές, δημόσιες δωρεάν σύγχρονες σπουδές, όχι στην περαιτέρω εμπορευματοποίηση της Παιδείας, καμία αναθεώρηση του άρθρου 16», δηλώνοντας: «Φτάσαμε μέχρι την Καστοριά για να ξεκαθαρίσουμε ότι ο αγώνας για τα δικαιώματα και τις ανάγκες μας δεν χωρά αναβολή». Διαμήνυσαν στους πρυτάνεις, την ηγεσία του υπουργείου, τους βιομηχάνους ότι παλεύουν για αποκλειστικά δημόσιες και δωρεάν σπουδές.

Στο μεταξύ, ο υπουργός Παιδείας, Κυρ. Πιερρακάκης, «έκλεισε το μάτι» στα οικονομικά αιτήματα των πανεπιστημιακών και δήλωσε στη Σύνοδο των Πρυτάνεων ότι δρομολογεί αύξηση απολαβών ακαδημαϊκού και ερευνητικού προσωπικού, αύξηση κονδυλίων για την έρευνα, απλούστευση διαδικασιών και αντιμετώπιση δυσλειτουργιών σχετικά με τα Ειδικά Κονδύλια Ερευνας και χρηματοδότηση καινοτόμων ιδεών μέσω πανεπιστημιακών ταμείων.

Παράλληλα, έκανε λόγο για εφαρμογή του νόμου - πλαισίου, χωρίς να αποκλείει «βελτιωτικές κινήσεις» σε αυτόν σε συνεργασία με τις πρυτανικές αρχές.

Υμνώντας την «ανάγκη» στενότερης συνεργασίας μεταξύ πανεπιστημίων και επιχειρήσεων, μίλησε στη Σύνοδο και ο Γιώργος Ξηρογιάννης, γενικός διευθυντής του ΣΕΒ, που ανέδειξε από την πλευρά του του τις εξής προτεραιότητες:

• Γεφύρωση της απόστασης μεταξύ των εξαιρετικών επιδόσεων των Ελλήνων ερευνητών στα ανταγωνιστικά προγράμματα (6η θέση στην ΕΕ) και των περιορισμένων επιδόσεων στον μετασχηματισμό της καινοτομίας σε εμπορεύσιμα προϊόντα στις επιχειρήσεις (20οί στην ΕΕ).
• Αναβάθμιση του θεσμού της πρακτικής άσκησης, η οποία πρέπει να ενταχθεί ως υποχρεωτική οργανική διαδικασία στα περισσότερα πτυχία STEM, κάτι που θα διευκολύνει τη μετάβαση των νέων στην απασχόληση.
• Επικαιροποίηση του χάρτη αλλά και του περιεχομένου των προγραμμάτων σπουδών, «εκκινώντας από την ξεκάθαρη ανάγκη να αυξήσουμε το 3,5% των εισακτέων τεχνολογιών πληροφορικής και επικοινωνιών στο 6%, προκειμένου να καλυφθούν υπαρκτές ανάγκες της αγοράς εργασίας».