ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
Σάββατο 24 Ιούλη 2004
Σελ. /28
ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ
ΚΡΙΤΙΚΗ ΤΑΙΝΙΩΝ
Κινηματογράφος για σκεπτόμενους και κινηματογράφος για σκέψεις

Το καλό απαιτεί προσοχή, για να το κατανοήσεις ολόκληρο και με όλες τις παραμέτρους του. Το κακό, για τους ίδιους λόγους, επίσης, απαιτεί προσοχή!

ΥΠΑΡΧΕΙ ΚΑΙ - ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΙΚΗ - ΣΚΕΨΗ
«Θεώρημα»

Του Πιερ Πάολο Παζολίνι

Το «Θεώρημα», σύμφωνα με το λεξικό, είναι μια πρόταση ή μια αλήθεια που ζητάει αποδείξεις! Ο Πιερ Πάολο Παζολίνι στο δικό του «Θεώρημα» έκανε τη δική του πρόταση, έδωσε τη δική του απόδειξη στη δική του αλήθεια. Η αστική τάξη, λέει ο ποιητής -σκηνοθέτης, είναι ένα εύθραυστο οικοδόμημα που μόλις δεχτεί μια δυνατή γροθιά - παρέμβαση θα γκρεμιστεί. Και θα γκρεμιστεί γιατί η «σύνθεσή» της, ο τρόπος που ενώνονται τα μέλη της, η έλλειψη ισχυρών ηθικών αξιών που τη διακρίνει, προδικάζουν και τη συντριβή της.

Η ταινία δεν είναι «εύκολη». Γι' αυτό άλλωστε πολλοί, κατά καιρούς, έδωσαν πολλές και διαφορετικές ερμηνείες. Μερικοί, μάλιστα, έφτασαν να την ερμηνεύσουν σαν μια μεταφυσική ταινία και μια αλληγορία για την άφιξη του Ιησού, δήθεν! Κάποιοι άλλοι την είδαν σαν μια προκλητική ερωτική ιστορία. Αυτές οι σκόπιμα λαθεμένες ερμηνείες σκοπό έχουν να αποδυναμώσουν πολιτικά την ταινία. Το «Θεώρημα» του Πιερ Πάολο Παζολίνι είναι καθαρό! Τα σχόλια του διανοούμενου Ιταλού αριστερού σκηνοθέτη για την αστική τάξη, αμέσως με την έναρξη της ταινίας, αποδεικνύουν τη θέλησή του να «κατευθύνει» το θεατή προς τα πού να κοιτάξει!

Η παρουσία του «Ξένου», η εισβολή καλύτερα του «Ξένου», μέσα στο αστικό σπίτι - οικοδόμημα, η φιλοσοφία του, ο τρόπος σκέψης του, η συμπεριφορά του γενικά, η ελευθερία του προκαλεί τριγμούς. Τα μέλη της οικογένειας είναι τόσο ευάλωτα, άλλωστε. Ολόκληρη η οικογένεια, άντρες - γυναίκες, υποκύπτουν στη γοητεία του «Ξένου», του παραδίδονται ερωτικά. Σε πολύ λίγο όλη αυτή η γνωστή γυαλιστερή αστική επιφάνεια θα γίνει συντρίμμια. Οταν ο ξένος φύγει, πίσω του δε θα έχει μείνει τίποτα όρθιο! Η παρουσία του ήταν, πράγματι, καταλυτική. Το σπίτι - οικοδόμημα έχει αποσαθρωθεί!

Αλλά το «Θεώρημα» δεν είναι μόνον περιεχόμενο. Είναι και φόρμα! Μια γοητευτική κινηματογραφική φόρμα. Με θαυμάσια φωτογραφία, με πλάνα - κάδρα, πίνακες μοντέρνας αναγεννησιακής ζωγραφικής, με μουσική Μότσαρτ και Μορικόνε! Και, κυρίως, με υπέροχες ποιητικές σιωπές. Θερμή παράκληση: ξεχάστε το κινηματογραφικό fast food. Η πρόσκληση σε «γεύμα» του Παζολίνι απαιτεί όλες τις αισθήσεις σας.

Παίζουν: Τέρενς Σταμπ, Σιλβάνα Μαγκάνο, Μασίμο Τσιρότι, Αλφόνσο Γκάτο, Λάουρα Μπέτι.

ΥΠΑΡΧΕΙ ΚΑΙ - ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΙΚΟ - «ΠΑΙΧΝΙΔΙ»
«Ο τρελός Πιερό»

Του Ζαν Λικ Γκοντάρ

Ενα «χαριτωμένο» και «εύθυμο» ζευγάρι μικροκακοποιών-φιλοσόφων φεύγει από το Παρίσι σε ένα «ταξίδι στη Μεσόγειο». Στη διαδρομή σκοτώνει, κλέβει, κυνηγάει και κυνηγιέται, αγαπιέται, φιλοσοφεί και τέλος!

Υπάρχουν ταινίες που ο χρόνος δεν τις καταργεί. Σε μερικές, μάλιστα απ' αυτές ο χρόνος τούς προσθέτει. Δεν μπορούμε να πούμε ότι «Ο Τρελός Πιερό» άντεξε και νίκησε το χρόνο, με την έννοια πως η ταινία μάς προβληματίζει βαθιά. Οι χιονοστιβάδες που πέρασαν πάνω μας, και πάνω στη ζωή γενικά, από το 1965 μέχρι σήμερα, αναστάτωσαν τις συνειδήσεις μας, άλλαξαν τις σκέψεις μας και τις αισθητικές μας. Σήμερα, πια, τίποτα δεν είναι και τίποτα δεν μπορεί να περάσει σαν αθώο. Σαν ένα κινηματογραφικό και φιλοσοφικό «παιχνίδι», όπως ο «Τρελός Πιερό». Ο κόσμος έχει «σοβαρέψει»... Ετσι ο Γκοντάρ φαντάζει λίγο «αφελής», λίγο «ξεπερασμένος». Οι, έτσι και αλλιώς, εξεζητημένες, και τότε ακόμα, φιλοσοφικές ανησυχίες του, δε σε αναστατώνουν. Δε βγαίνεις από την αίθουσα με την επιθυμία να τρέξεις στις βιβλιοθήκες όπως, ενδεχομένως, θα έκανες τότε (1965).

Αλλά και η «τεχνική» της ταινίας, η «αποστασιοποιημένη» κάμερα, το σταθερό κάδρο και τα πρόσωπα να μας απευθύνουν κατευθείαν το λόγο, οι φωτεινές ανταύγειες στα παρ-μπριζ των αυτοκινήτων, ο πολύς, σχεδόν ακατάσχετος και ποιητικός έστω λόγος, το «ανατρεπτικό» παίξιμο των ηθοποιών δεν εντυπωσιάζουν. Οι «ταινίες δρόμου» έχουν γίνει, πια, ρεαλιστικές. Το «τοπίο» σήμερα είναι άγριο. Το ζευγάρι, ο Πιερό και η φίλη του (Μπελμοντό-Καρίνα), φαντάζει «ψεύτικο» μπροστά στα αντίστοιχα αμερικάνικα πρόσωπα, σε αντίστοιχες (καλές) ταινίες. (Περισσότερο ψεύτικο απ' ό,τι ο ίδιος ο σκηνοθέτης επιθυμούσε).

Ομως, δεν μπορεί να μη δεις τον «Τρελό Πιερό»! Γιατί η γαλλική νουβέλ βαγκ, και ο Ζαν Λικ Γκοντάρ ειδικά, έχουν προκαλέσει τόσες διαφωνίες. Κανένας, επίσης, δεν μπορεί να αρνηθεί πως ο Γκοντάρ «έπασχε». Μια ζωή «ανησυχούσε». Γύριζε φιλμ που λογοκρίνονταν ή δεν παίζονταν καθόλου. Ακόμα και στον Πιερό υπάρχουν σχόλια για το Βιετνάμ, για τον αμερικάνικο «τρόπο ζωής», για το ιαπωνικό «φαινόμενο», για την Παλαιστίνη και το Λίβανο. Αλλο, βέβαια, αν όλα αυτά έχουν μια «κοσμοπολίτικη» άποψη και ιδεολογία. Εμείς αναφερόμαστε στις προθέσεις του! Μην ξεχνάτε, άλλωστε, πως μόλις τρία χρόνια αργότερα, το Μάη του 1968, αυτές οι «αντιλήψεις», αυτός ο «κοσμοπολιτισμός» για κάποιες ώρες, για κάποιες μέρες, βρήκανε έδαφος στα γαλλικά πανεπιστήμια και στα γαλλικά πεζοδρόμια. Και ύστερα, βέβαια, μια βαθιά σιωπή! Και οι «φιλόσοφοι» εκείνης της περιόδου ή σκόρπισαν ή ενσωματώθηκαν!

Η ταινία έχει καλή φωτογραφία (Πάουλ Κουρτάντ) και θαυμάσια μουσικά κομμάτια γραμμένα ή επιλεγμένα από τον Αντουάν Ντουχαμέλ.

Παίζουν: Ζαν Πολ Μπελμοντό, Αννα Καρίνα, Ντερκ Σόντερς, Ρεϊμόντ Ντεβός κ.ά.

ΥΠΑΡΧΕΙ ΚΑΙ - ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΙΚΗ - ΒΙΑ
«Jeepers creepers»

Του Βίκτορ Σάλβα

Ενα λεωφορείο με μαθητές παγιδεύεται σε μια ερημιά μέσα στη νύχτα. Ξαφνικά εμφανίζεται το «τέρας» και γίνεται χαλασμός...

Σε αντίθεση με την ηρεμία του Γκοντάρ, εδώ σου ανακατώνονται τα έντερα. Λίγο πριν κάνεις εμετό, οι «δημιουργοί» της ταινίας, από ναρκισσισμό ίσως, από δίψα για περισσότερη βία και αίμα (το πιθανότερο), ξεπερνάνε το επιτρεπτό σημείο της ανοχής. Το «τέρας» ξεκολλάει μόνο του το μισό - σπασμένο του - κεφάλι και συνεχίζει με το υπόλοιπο μισό να σκορπάει τον τρόμο! Στο σημείο αυτό η «σοβαρότητα», που απαιτεί το θρίλερ, αρχίζει να κλονίζεται. Στη συνέχεια, ευτυχώς για την ψυχική σου ισορροπία και υγεία, οι «δημιουργοί» ξεσαλώνουν! Το «τέρας» μένει τελείως ακέφαλο. Μετά του κόβονται και τα χέρια και τα πόδια. Και, ωστόσο, εξακολουθεί να πετάει στους ουρανούς και από εκεί να βουτάει πάνω στα παιδιά του σχολικού λεωφορείου. Η «σοβαρότητα» - και το σοκ της αρχής - καθώς καταλαβαίνετε, πάει - εκ των πραγμάτων - περίπατο! Τα πράγματα αυτο-γελοιοποιούνται. Και, εν πολλοίς αυτο-αναιρούνται.

Κάποιοι θα πουν, «ταινία για γερά νεύρα». Φυσικά και υπάρχει ένταση! Πώς θα γινόταν αλλιώς; Οταν, εντελώς ξαφνικά, δυο τεράστια ατσάλινα χέρια βουτάνε, από το πουθενά, στο παγιδευμένο σχολικό λεωφορείο, πιάνουν το κεφάλι ενός μαθητή και το κάνουν «πίτα». Και μετά ξαναβουτάνε και αποκεφαλίζουν έναν άλλον. Μετά ένα κοντάρι τρυπάει ένα τρίτο παιδί. Κοντάρια μπαινοβγαίνουν στα στομάχια και τις καρδιές πότε των παιδιών και πότε στο ίδιο το «τέρας». Δεν προλαβαίνεις να πάρεις ανάσα από τα ξεκοιλιάσματα και τις κραυγές!

Ωστόσο, το ερώτημα παραμένει: Είναι ετούτο το πράγμα κινηματογράφος; Εστω και κινηματογράφος τρόμου; Σιγά το ταλέντο! Ο καθένας μπορεί να προκαλέσει τον τρόμο, αν μπήξει ένα μαχαίρι στην καρδιά κάποιου και το στρίβει. ΄Η αν χώσει ένα λοστό στο μάτι κάποιου και το περάσει στο πίσω μέρος του κρανίου του. Και ο τρόμος θα μεγαλώσει, φυσικά, αν αυτός που τραυματίστηκε, έστω και αν είναι «τέρας», προσπαθεί μόνος του να βγάλει το λοστό. Και όταν τον βγάλει, βγάζει μαζί και το μάτι του!

Οσοι εμπλέκονται σε τέτοιου είδους «τέχνη» χρειάζονται, σίγουρα, ψυχανάλυση. Εστω και αν είναι συνειδητά όργανα των γνωστών κύκλων, που σκοπό έχουν να «καλλιεργούν» κοινωνική ανοσία στη βία, αλλά και καθήλωση των συνειδήσεων μέσα από τον τρόμο, για να μπορούν, στη συνέχεια, να «εκτελούν» τις γνωστές «αποστολές» τους με λιγότερες αντιδράσεις.

Παίζουν: Τζόναθαν Μπρεκ, Ρέι Γουάιζ, Νίκι Λιν Εϊκοξ.


Κριτική: Νίκος ΑΝΤΩΝΑΚΟΣ

ΥΠΑΡΧΕΙ ΚΑΙ - ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΙΚΗ - ΑΝΟΗΣΙΑ
«Ο μαφιόζος της διπλανής πόρτας ξαναχτυπά»

Του Χάουαρντ Ντόιτς

Ο «Τουλίπας», ένας επαγγελματίας δολοφόνος, έχει αποσυρθεί στο εξοχικό του! Η φιλόδοξη γυναίκα του, όμως, τον ξαναμπλέκει στην ...περιπέτεια. Από εκεί και πέρα το πιστολίδι πάει σύννεφο!

Μην «κουμπώνεστε». Μάλλον με κωμωδία έχουμε να κάνουμε. Ασχετο, βέβαια, αν χάνεται ο αριθμός των πτωμάτων. Τα είπαμε: Η βία πρέπει να περάσει στις φλέβες μας με όλους τους «προσιτούς» τρόπους.

Στη συγκεκριμένη περίπτωση γίνεται με το γνωστό, τα τελευταία χρόνια, «χαβαλέ». Τα «κωμικά» στιγμιότυπα, οι υπερβολές, τα σόκιν και οι αφέλειες έρχονται να συμπληρώσουν την περιπέτεια. Είναι κάποιες στιγμές που ο ξεπεσμός ξεπερνάει τα όρια. Ποιος, όμως, να νοιαστεί. Τα «παιδιά-θεατές» γελάνε! Και μερικά απ' αυτά, τα πιο ανώριμα, βγαίνουν από την αίθουσα εντυπωσιασμένα. Η ζημιά στην αισθητική τους, γενικά, θα φανεί αργότερα.

Η ταινία και για τους γνωστούς πρωταγωνιστές που διαθέτει και για το γεγονός ότι είναι η συνέχεια μιας πρώτης «πετυχημένης» ταινίας, αλλά και, κυρίως, για το «μέγεθος» του γραφείου που τη διανέμει θα φτάσει σε πολλά μάτια. Ελπίζουμε οι θεατές να φοράνε αλεξίσφαιρα...

Παίζουν: Μπρους Γουίλις, Μάθιου Πέρι, Αμάντα Πιτ, Κέβιν Πόλακ, κ.ά.



Ευρωεκλογές Ιούνη 2024
Μνημεία & Μουσεία Αγώνων του Λαού
Ο καθημερινός ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ 1 ευρώ