Στην Πορτογαλία, η διαδικασία ιδιωτικοποιήσεων,ταυτόχρονα με την επίθεση αποδιάρθρωσης και καταστροφής των θεμελίων του δικαιώματος εργασίας, αποτελούν τους κεντρικούς στόχους του εθνικού και πολυεθνικού κεφαλαίου και της πρακτικής της κυβέρνησης του Σοσιαλιστικού Κόμματος.

Τα τελευταία χρόνια, ο δημόσιος τομέας ήταν και είναι πάντα ο στόχος μιας διαδικασίας καταστροφής που εξαπολύθηκε από τις κυβερνήσεις της Δεξιάς, αλλά και του Σοσιαλιστικού Κόμματος. Οσο οι άνεμοι του φιλελευθερισμού έφθαναν προωθημένοι από τον Ρίγκαν στις ΗΠΑ και από τη Θάτσερ στο Ηνωμένο Βασίλειο και η διαδικασία ένταξης στην ΕΕ προχωρούσε, η κατεδάφιση και η ιδιωτικοποίηση των στρατηγικών τομέων έγιναν το βασικό αντικείμενο της οικονομικής πολιτικής που εφαρμόστηκε από τις διάδοχες κυβερνήσεις.

Αρχισαν από τους τραπεζικούς τομείς, τους ασφαλιστικούς και τις αστικές συγκοινωνίες.Στο όνομα των κριτηρίων του Μάαστριχτ και της τυφλής πορείας προς το κοινό νόμισμα, η κυβέρνηση του Σοσιαλιστικού Κόμματος σχεδίασε τη σχεδόν ολοκληρωτική καταστροφή του τομέα των δημοσίων επιχειρήσεων (επικοινωνιών, ηλεκτρισμού, πετρελαίου και αερίου, τσιμέντου, βαριάς μεταλλομηχανουργίας, σιδηρουργίας, χαρτοβιομηχανίας, οδοποιίας, αερομεταφορών, καπνοβιομηχανίας, ύδρευσης και ναυπηγείων). Γίναμε μάρτυρες μιας πραγματικής "σύλησης" του κράτους, διά μέσω υποτιμήσεων και της εισόδου σε πλειστηριασμό των, προς ιδιωτικοποίηση, επιχειρήσεων.

Οι βασικές συνέπειες ήταν οι εξής:

1. Τα πολλά δισεκατομμύρια εσκούδος που ο προϋπολογισμός του κράτους

έχασε σε μετοχές και σε κέρδη από αυτές τις ιδιαίτερα κερδοφόρες

επιχειρήσεις.

2. Κατάργηση, υποβάθμιση και περιορισμός των προσφερόμενων στους πολίτες υπηρεσιών.

3. Μείωση δεκάδων χιλιάδων αποτελεσματικών θέσεων εργασίας, είτε μέσα από αναγκαστικές ακυρώσεις συμφωνιών και πρόωρες συνταξιοδοτήσεις (σε όλες τις ιδιωτικές επιχειρήσεις μειώθηκαν οι θέσεις εργασίας).

4. Μείωση ή αφαίρεση των προσωπικών ή συλλογικών δικαιωμάτων των εργαζομένων.

5. Μείωση της οικονομικής ανεξαρτησίας και κυριαρχίας της Πορτογαλίας, καθώς σε βασικούς και στρατηγικούς τομείς τον πλήρη έλεγχο έχουν ξένα ισχυρά οικονομικά γκρουπ.

Η πάλη αντίστασης και καταγγελίας που δίνεται από το Πορτογαλικό Κομμουνιστικό Κόμμα και τα συνδικάτα αρχίζει τώρα να έχει αποτελέσματα, καθώς επιδεινώνονται οι συνθήκες ζωής και εργασίας του λαού και των εργαζομένων.

Η κυβέρνηση, βέβαια, προσπάθησε να εξουδετερώσει αυτή την αντίσταση, μοιράζοντας ορισμένες ευθύνες εργασίας στους εργαζόμενους και απομακρύνοντας από τις επιχειρήσεις τούς πιο συνειδητούς και δραστήριους εργαζόμενους.

Τα συνδικάτα, τα προσανατολισμένα στην κατεύθυνση της υπεράσπισης των δικαιωμάτων των εργαζομένων, μόνο τώρα προβάλλουν τα κοινά σημεία ανάμεσα σε αυτή τη γραμμή άμυνας και στα ίδια τα δικαιώματα και τα συμφέροντα των εκμεταλλευομένων, που μέχρι σήμερα παρέμεναν ουδέτεροι από την ιδεολογική εκστρατεία αμφισβήτησης που εξαπέλυσε η κυβέρνηση και το κεφάλαιο μέσα από τα ΜΜΕ.

Μια νέα έφοδος ανακοινώθηκε: η ιδιωτικοποίηση των κοινωνικών λειτουργιών του κράτους (υγεία, παιδεία, κοινωνική ασφάλιση, δημόσιες υπηρεσίες στους τομείς του περιβάλλοντος, της ύδρευσης και της καθαριότητας).

Το Κόμμα ανέπτυξε πολλές πρωτοβουλίες πολιτικές και θεσμικές, με στόχο την κοινή γνώμη και τους εργαζόμενους. Τώρα βρίσκεται σε εξέλιξη μια εκστρατεία υπό το σύνθημα "Το δημόσιο είναι το καλό της χώρας. Το ιδιωτικό είναι το καλό μερικών".

Στην Πορτογαλία, η Κοινωνική Ασφάλιση αποτελεί δικαίωμα όλων των πολιτών, που καθιερώνεται από το Σύνταγμα της Δημοκρατίας.

Μπροστά στους "πεινασμένους" ιδιώτες, και ιδιαίτερα αυτούς των μεγάλων ασφαλιστικών εταιριών, η κυβέρνηση των Σοσιαλιστών θέλει να "απελευθερώσει" το κράτος από τις υποχρεώσεις του και να μειώσει το ρόλο του στο επίπεδο του "Κράτους Βοηθείας". Φοβούμενη μια μεγάλη κοινωνική αναταραχή, η κυβέρνηση επέλεξε τη σταδιακή υιοθέτηση μέτρων.

α. Περιορίζει τη χρηματοδότηση και τα κονδύλια του προϋπολογισμού, αυξάνει τα βάρη της Κοινωνικής Ασφάλισης μέσα από την αύξηση της ανεργίας και τις πρόωρες συντάξεις, μειώνει τη συνεισφορά της εργοδοσίας μέσα από την ενίσχυση της αβέβαιης και κρυφής εργασίας.

β. Μειώνει τις επιχορηγήσεις και την κοινωνική βοήθεια.

γ. Θέλει να δημιουργήσει πλαφόν για τις μεταρρυθμίσεις, έχοντας στόχο να διώξει από το σύστημα της δημόσιας Κοινωνικής Ασφάλισης τους φορολογούμενους με υψηλές ασφαλιστικές κρατήσεις.

Είναι μια διαδικασία που βρίσκεται υπό εξέλιξη. Το συνδικαλιστικό κίνημα αντιμετωπίζει την υπεράσπιση της Κοινωνικής Ασφάλισης σαν μέτωπο προτεραιότητας της πάλης. Το Κόμμα θα ξεκινήσει άμεσα μια εκστρατεία αποσαφήνισης και ευαισθητοποίησης σε εθνική κλίμακα.

Η κλιμάκωση της αποδιάρθρωσης ενάντια στα θεμελιώδη δικαιώματα των εργαζομένων υπακούει στις βασικές κατευθύνσεις των κέντρων αποφάσεων του κεφαλαίου, με σαφή ευθυγράμμιση από την πλευρά της κυβέρνησης των Σοσιαλιστών.

Πέντε βασικά θέματα αμφισβητούνται: Εργασία, ωράριο, μισθοί, επαγγέλματα και συλλογικές συμβάσεις.

Οσον αφορά την εργασία,η "ανακάλυψη" της νέας αντίληψης της "απασχολησιμότητας",εμπεριέχει τον κρυφό στόχο να ελαχιστοποιήσει την αρχή του δικαιώματος στη δουλιά και στην κοινωνική ασφάλιση μέσα στην εργασία, μετατρέποντας την αβεβαιότητα σε γενικό κανόνα.

Σε συμφωνία με αυτά, όσον αφορά στο σχέδιο του εργασιακού ωραρίου, γίνεται προσπάθεια μέσω της οργάνωσης του χρόνου δουλιάς, να αυξηθεί η εκμετάλλευση και οι ρυθμοί παραγωγής, κερδίζοντας τη δυνατότητα απασχόλησης των μηχανών 24 ώρες την ημέρα.

Η "εμπειρία" της μείωσης των ωραρίων, που συνοδεύτηκε από τη μείωση μισθών δεν προχώρησε στην Πορτογαλία, εξαιτίας των εξαιρετικά χαμηλών μισθών των Πορτογάλων εργαζομένων και την κάθετη αντίθεση των συνδικάτων και των εργαζομένων.

Οσον αφορά τους μισθούς,υπάρχει μια προσπάθεια προσδιορισμού μιας νέας αντίληψης, που στοχεύει να μειώσει θεμελιωδώς τις συνεισφορές της εργοδοσίας στην Κοινωνική Ασφάλιση και να δημιουργήσει μια σταθερή βάση και έναν άλλο βηματισμό με κριτήρια καθορισμένα μόνο από την εταιρία.

Οσον αφορά τα επαγγέλματα και την εξέλιξη της επαγγελματικής καριέρας, ο στόχος είναι να δημιουργηθούν μοναδικές κατηγορίες (τύπος βιομηχανικού εργάτη ή διοικητικού εργαζόμενου), που θα επιτρέπουν πολυαντοχή λειτουργιών χωρίς καμία πρόοδο στην καριέρα.

Η εργοδοσία και η κυβέρνηση, μπροστά στο εμπόδιο των συλλογικών συμβάσεων που επικυρώνουν τα δικαιώματα των εργαζομένων, οδηγούν σε αδιέξοδο τις διαπραγματεύσεις των συμβάσεων, επιχειρώντας παράλληλα νομοθετικά μέτρα που υποβαθμίζουν τις συλλογικές συμβάσεις και τα κατακτημένα δικαιώματα.

Μια γραμμή που θρέφουν και προωθούν είναι η θεσμική δέσμευση των Συνδικάτων με τη μεσολάβηση Κοινωνικού Συμβουλίου,μετατρέποντάς τα σε συνυπεύθυνα στις "επίπονες επιλογές για τους εργαζομένους", απομακρύνοντάς τα από μια γραμμή πάλης μαζών και συνδικαλιστικής δουλιάς στη βάση.

Το CGTP - In, (Κεντρικό ταξικό Συνδικάτο),συνεχίζει να δίνει προτεραιότητα στη δράση του με τα συνδικάτα και τους εργαζομένους.

Το πλέον πρόσφατο παράδειγμα υπήρξε η πάλη για τη μείωση του ωραρίου δουλιάς όπου, μετά από απεργιακές κινητοποιήσεις, την πάλη στους δρόμους, την αλληλέγγυα δέσμευση ολόκληρου του συνδικαλιστικού κινήματος, καθώς και τη δράση του Κόμματος, συνέβαλαν σε σημαντικές νίκες.

Η πάλη για τις συλλογικές συμβάσεις, για καλύτερους μισθούς και ωράρια, για την απασχόληση, για την Κοινωνική Ασφάλιση, είναι, σήμερα, το κεντρικό καθήκον του πορτογαλικού εργατικού και συνδικαλιστικού κινήματος.

"Για σένα κτυπά η καμπάνα",προειδοποιούσε ο Μαρξ στην εποχή του τον Γερμανό εργάτη, απαντώντας στη φιλολογία που είχε αναπτυχθεί τότε, ότι η ανάπτυξη του καπιταλισμού στην Αγγλία και τα δεινά που επέφερε στους Αγγλους εργάτες ήταν δήθεν "ξένα" και δε θα έπρεπε να απασχολούν τους Γερμανούς εργαζόμενους.

Με αφορμή τη δημοσίευση στοιχείων που ζητήσαμε και πρόθυμα μας παραχώρησε το Κομμουνιστικό Κόμμα Πορτογαλίας (ΚΚΠ) για τις συνέπειες των ιδιωτικοποιήσεων και της διάλυσης του παραγωγικού και κοινωνικού τομέα του κράτους από αστικές κυβερνήσεις της χώρας αυτής, μπορούμε να πούμε - παραφράζοντας το σύνθημα του Μαρξ - ότι η καμπάνα κτυπά πλέον δυνατά και για τον Ελληνα εργαζόμενο, για όλους τους Ευρωπαίους εργαζόμενους.

Οποιος διαβάσει τα στοιχεία του ΚΚΠ θα εκπλαγεί από την ομοιότητα των πολιτικών διάλυσης των εργασιακών σχέσεων, του κρατικού παραγωγικού μηχανισμού, των αλλαγών στην κοινωνική ασφάλιση. Κυριολεκτικά έχει την εντύπωση ότι διαβάζει το πρόγραμμα της κυβέρνησης Σημίτη. Μέχρι και η διαβόητη έννοια του "απασχολήσιμου" που την παρουσίασε σαν δική του πρωτοτυπία ο πρωθυπουργός, και αυτή δανεισμένη από το εξωτερικό είναι.

Αποδεικνύεται δηλαδή ότι οι κυβερνήσεις της Πορτογαλίας και της Ελλάδας δεν εφαρμόζουν "δικά τους" προγράμματα για τη δήθεν αντιμετώπιση των οικονομικών προβλημάτων των χωρών τους, αλλά σαν καλοί διαχειριστές υλοποιούν τις πολιτικές που χαράζονται από το σκληροπυρηνικό Διευθυντήριο των Βρυξελλών και το πολυεθνικό κεφάλαιο.

Το μεγάλο συμπέρασμα που βγαίνει είναι ότι οι εργαζόμενοι της Ευρώπης, θύματα της ίδιας ανηλεούς επίθεσης του κεφαλαίου, θα πρέπει να αντιτάξουν κοινή γραμμή άμυνας, για να αποκρούσουν κατ' αρχάς την επίθεση και να χαράξουν τους επόμενους στόχους. Σε μία Ευρώπη όπου τα "εθνικά" οικονομικά προγράμματα εκτυπώνονται στις μηχανογραφικές υπηρεσίες των Βρυξελλών και μοιάζουν το ένα με το άλλο σαν δύο σταγόνες νερό, ο συντονισμός της δράσης των Ευρωπαίων εργαζομένων, των ταξικών, πολιτικών και συνδικαλιστικών δυνάμεων προβάλλει πλέον επιτακτικά.

Το σύνθημα "Προλετάριοι όλων των χωρών ενωθείτε", που ποτέ δεν έχασε την επικαιρότητά του, προβάλλει σήμερα σαν μία επιτακτική αναγκαιότητα, διέξοδος στους μονόδρομους των διάφορου τύπου λογιστών των χρηματιστηρίων και των "αγορών".

Θ. Κ.