Η Β. Σταματίου κατάφερε να δει ολοκληρωμένο το επεισόδιο στον υπολογιστή της Ρ. Βιτάλη στον οίκο ευγηρίας, στη Στυλίδα, όπου φιλοξενούνταν.

Την ώρα που έφευγα, αναφέρει η Ρ. Βιτάλη, σηκώθηκε με δυσκολία. «Να σε βοηθήσω να ξαπλώσεις στο κρεβάτι σου;», τη ρώτησε η Ρέα Βιτάλη. «Οχι», της απάντησε, «θέλω να με θυμάσαι όρθια», και ανασήκωσε τις πλατούλες της σαν «φτερά». Μόλις τέσσερις ώρες μετά η Βάσω Σταματίου πέταξε στον ουρανό. Ησυχη, γαλήνια. Η ιστορία της είχε φτάσει στα αυτιά της ανθρωπότητας...

Η Βάσω Σταματίου πάλεψε ενάντια στους ναζί κατακτητές. Για τη δράση της αυτή συνελήφθη και οδηγήθηκε στο Αουσβιτς. Ηταν μια από τις ελάχιστες Ελληνίδες που χωρίς να είναι Εβραίες έφτασαν έως το στρατόπεδο του Αουσβιτς και κατάφεραν να επιβιώσουν.

Γεννήθηκε στην Αριδαία του νομού Πέλλας και μεγάλωσε στη Θεσσαλονίκη. Την άνοιξη του 1944, όντας δεκαεννιά χρόνων και φοιτήτρια Νομικής, συνελήφθη από τους Γερμανούς και μεταφέρθηκε από τις φυλακές «Παύλου Μελά» στις φυλακές Μπάνιτσα, έξω από το Βελιγράδι της Γιουγκοσλαβίας.

Στις 28 Ιούνη 1944 μεταφέρθηκε στο Αουσβιτς στην Πολωνία και στις 30 Σεπτέμβρη 1944 στο Ράβενσμπουργκ της Γερμανίας. Από κει, στις 27 Οκτώβρη 1944, στο Μπούχενβαλντ. Επέστρεψε στη Θεσσαλονίκη στις 14 Σεπτέμβρη 1945.

Ολη αυτή η συγκλονιστική διαδρομή περιγράφεται και στο βιβλίο της, «Βαρούμ? Γιατί; Μια Ελληνίδα στο Αουσβιτς», που κυκλοφόρησε από τη «Σύγχρονη Εποχή» λίγο πριν «φύγει» από τη ζωή η Β. Σταματίου, φέτος τον Ιούνη.

Εξιστορεί όλη την πορεία της από τη στιγμή που συνελήφθη μέχρι που απελευθερώθηκε. Με λόγια απλά και συγκλονιστικά περιγράφονται στις σελίδες του βιβλίου της τα βασανιστήρια και οι εξευτελισμοί που έζησε και η ίδια, αλλά και οι συγκρατούμενές της, το πώς πολεμούσαν οι γυναίκες αυτές να σταθούν όρθιες μέσα στη φρίκη των στρατοπέδων συγκέντρωσης - και ειδικά του Αουσβιτς - όπου άνθρωποι καίγονταν ζωντανοί μέσα στους φούρνους των στρατοπέδων, εκτελούνταν ή τρελαίνονταν και αυτοκτονούσαν.

Η υπόμνησή της στο τέλος του βιβλίου, «Οσο για τους επίσημους νεκρούς (των στρατοπέδων συγκέντρωσης), τους κουβαλάει η ανθρωπότητα στην πλάτη της σαν τη μεγαλύτερη ντροπή της, ντροπή που δυστυχώς για αρκετούς σήμερα (...) γίνεται σημαία μαύρη με τον αγκυλωτό σταυρό του φασισμού στο κέντρο. Προλάβετε, λαοί...», είναι η δική της παρακαταθήκη.

Την Βάσω Σταματίου είχε την ευκαιρία να τη συναντήσει ο ΓΓ της ΚΕ του ΚΚΕ, Δημήτρης Κουτσούμπας, σε μία από τις περιοδείες του στον νομό Φθιώτιδας τον Δεκέμβρη του 2022. Για τη συνάντηση μαζί της είχε αναφέρει τότε ότι είναι «μεγάλη τιμή και χαρά, καθώς είναι μια γυναίκα πραγματική αγωνίστρια της ζωής, του κόσμου, που αγωνίστηκε για υψηλά ιδανικά και βασανίστηκε».

Παράλληλα, καλωσόρισε το πλήθος κόσμου που παρευρέθηκε στη μεγάλη συναυλία που διοργανώθηκε ενάντια στην Υπουργική Απόφαση άρσης της παραχώρησης του κτιρίου στον Σύλλογο Ελλήνων Αρχαιολόγων, χωρίς καν να του έχει παραχωρηθεί άλλη στέγη.

Θυμίζουμε ότι στην απόφασή της η υπουργός Πολιτισμού, Λ. Μενδώνη, επικαλείται «λόγους προστασίας του ακινήτου μνημείου και της ιδιοκτησίας του Ελληνικού Δημοσίου, που επιβάλλει το δημόσιο συμφέρον», επειδή από τον Σύλλογο Ελλήνων Αρχαιολόγων έγιναν «παραχώρηση της χρήσης σε τρίτους» και πραγματοποίηση από αυτούς εκδήλωσης για το εγκληματικό ναυάγιο της Πύλου.

Στη συναυλία που συνδιοργανώθηκε με άλλα σωματεία του χώρου, την ΠΟΘΑ και με την υποστήριξη του Εργατικού Κέντρου Αθήνας, συμμετείχαν οι Νένα Βενετσάνου, Σπύρος Γραμμένος, Σαββίνα Γιαννάτου, Αργυρώ Καπαρού, Μαρία Κηλαηδόνη, Δημήτρης Μητσοτάκης, Μαρίνα Σάττι, Σκιαδαρέσες, Νεφέλη Φασούλη, Μάρθα Φριντζήλα, Κώστας Γιαννάκης, Αρης Φαλιάγκας, Ρίτσα Πέτσα με λαϊκό συγκρότημα από την Καρδίτσα, η χορωδία «Ασμα Αιγάλεω» και ο Αποστόλης Μπαρμπαγιάννης.

Επίσης, χτες το πρωί ο ΣΕΑ πραγματοποίησε συνέντευξη Τύπου, στην οποία ανακοινώθηκαν τα βήματα στα οποία έχει καταφύγει έως σήμερα: Αίτηση ακύρωσης και αίτηση αναστολής με αίτημα χορήγησης προσωρινής διαταγής στο Συμβούλιο της Επικρατείας, προκειμένου να κρατήσει την ιστορική έδρα του και να συνεχίσει να λειτουργεί για την εκπλήρωση των καταστατικών του σκοπών, διαμηνύοντας με κάθε τρόπο ότι δεν θα αποχωρήσει από το κτίριο μέχρι να κριθεί η υπόθεση.

Ενώ ανακοινώθηκαν και οι επόμενες δράσεις του οι οποίες είναι: Σήμερα Τετάρτη 11 και αύριο Πέμπτη 12 Οκτωβρίου το κτίριο θα παραμείνει ανοιχτό για τα μέλη του Συλλόγου, από τις 4 μ.μ. για τα μέλη, και στις 8 μ.μ. με προβολή ταινιών, ενώ την Παρασκευή στις 4 μ.μ. θα πραγματοποιηθεί τοπική συνέλευση των μελών του ΣΕΑ της Αττικής.