ΒΡΥΞΕΛΛΕΣ (του ανταποκριτή μας ΒΗΣ. ΓΚΙΝΙΑ).-

Η Τουρκία διαμήνυσε στην Κομισιόν και την Ευρωπαϊκή Ενωση (ΕΕ) ότι, στον κατάλογο κερδών του Ελσίνκι επιμένει να προσθέσει και τη σύναψη «εταιρικής σχέσης προσχώρησης», στην οποία δε θα γίνεται καμία αναφορά ούτε στο Κυπριακό ούτε στις διμερείς ελληνο-τουρκικές σχέσεις. Πρόκειται για πάγια θέση της Αγκυρας, η οποία είχε καταστεί σαφής και πριν το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο του Ελσίνκι (10/11 Δεκέμβρη 1999) με τη δήλωση του πρωθυπουργού Μπ. Ετσεβίτ ότι «δεν τίθεται θέμα να αποδεχτούμε ως προκαταρκτικό όρο την επίλυση των προβλημάτων με την Ελλάδα για την έναρξη των ενταξιακών μας διαπραγματεύσεων με την ΕΕ». Την τουρκική αδιαλλαξία για το περιεχόμενο της εταιρικής ενταξιακής σχέσης, επανέλαβε στον αρμόδιο για τη διερεύνηση, Γερμανό επίτροπο Γκ. Βερχόγκεν, ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών Ισμαΐλ Τζεμ, κατά την πρόσφατη επίσκεψη της Κομισιόν στην Τουρκία, για την οποία ενημερώθηκε χτες στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο η Μεικτή Κοινοβουλευτική Επιτροπή ΕΕ/Τουρκίας.

Σύμφωνα με την ενημέρωση της Κομισιόν προς τους ευρωβουλευτές, ο ΥΠΕΞ Ισμ. Τζεμ ήταν αμετακίνητος στον πάγιο ισχυρισμό της τουρκικής διπλωματίας, ότι τα διμερή προβλήματα με την Ελλάδα δεν αποτελούν αντικείμενο των σχέσεων ΕΤ/Τουρκίας. Μάλιστα στην παρατήρηση του επιτρόπου ότι ο Ελληνας ΥΠΕΞ Γ. Παπανδρέου επιθυμεί την εγγραφή του θέματος των 5.000 Ελλήνων της Κωνσταντινούπολης, ο Ισμ. Τζεμ υποστήριξε ότι σε μια τέτοια περίπτωση θα πρέπει να τεθεί και το θέμα των 120.000 Τούρκων που ζουν στην Ελλάδα. Υπενθυμίζεται ότι σύμφωνα με το Ελσίνκι η «προενταξιακή στρατηγική» της αναβαθμισμένης, άνευ όρων σε υποψήφια για ένταξη, Τουρκίας θα περιλαμβάνει (1) «ενισχυμένο πολιτικό διάλογο», (2) «εταιρική σχέση προσχώρησης με προτεραιότητες στις οποίες πρέπει να επικεντρωθούν οι προπαρασκευαστικές εργασίες για την προσχώρηση λαμβανομένων υπόψη των πολιτικών και οικονομικών κριτηρίων και των υποχρεώσεων» και, (3) «ενιαίο πλαίσιο για το συντονισμό όλων των πηγών κοινοτικής προενταξιακής χρηματοδοτικής ενίσχυσης της ΕΕ» προς την Τουρκία.

Ο πολιτικός διάλογος έχει αρχίσει από τις αρχές του χρόνου, χωρίς τα παλιά «προσκόμματα» που προέβαλλε η ελληνική πλευρά, και στις 11 Απρίλη πραγματοποιείται το πρώτο, μετά τρίχρονο, Συμβούλιο Σύνδεσης της ΕΕ με την Τουρκία στο Λουξεμβούργο. Για τα λεφτά, η Ελλάδα έχει άρει όλες τις επιφυλάξεις που είχε διατυπώσει μετά τα Ιμια, και μάλιστα άνευ όρων, και οι κανονισμοί για «βοήθεια» και δάνεια προς την Αγκυρα ύψους δύο δισ. ΕΥΡΩ για πέντε χρόνια, είναι σχεδόν έτοιμοι και σε λίγο αρχίζει η εκταμίευση. Ο Τζεμ σχεδόν (...) απείλησε τον επίτροπο, ότι αν η Τουρκία δεν πάρει «τώρα» τα λεφτά, θα θεωρήσει ότι υπάρχει «πολιτική διάκριση» σε βάρος της.

Η «εταιρική σχέση» αποτελεί, επομένως το τελευταίο κείμενο που ακόμη δεν έχει ετοιμαστεί και αναμένεται να έχει ολοκληρωθεί μέχρι τον ερχόμενο Σεπτέμβρη. Αν και σ' αυτό δεν υπάρξει καμία αναφορά στο Κυπριακό και τα Ελληνοτουρκικά, η Τουρκία θα αρχίσει την προενταξιακή διαδικασία «αναλυτικής εξέτασης του κοινοτικού κεκτημένου» (screening), κοινή για όλες τις άλλες 12 υποψήφιες για ένταξη χώρες, χωρίς να υπάρχει πουθενά γραμμένο τίποτα που να δεσμεύει, έστω και γενικόλογα, την Αγκυρα έναντι της Αθήνας και της Λευκωσίας.

Αρχίζουν να καταργούνται από τις 26 του Μάρτη οι έλεγχοι διαβατηρίων στις αεροπορικές γραμμές που συνδέουν την Ελλάδα με τις περισσότερες χώρες της ΕΕ, οι οποίες μετέχουν ήδη στο χώρο Σένγκεν εφαρμόζοντας την ελεύθερη διέλευση στα μεταξύ τους σύνορα. Η Ελλάδα, που «πέρασε τις εξετάσεις» για την προσχώρηση στο Σένγκεν τον περασμένο Γενάρη, εφαρμόζει ήδη την ελεύθερη διακίνηση στα θαλάσσια σύνορα με τους εταίρους της, ενώ επεκτείνεται σε δεύτερη φάση τώρα και στις αεροπορικές διαδρομές. Ορισμένες «επιφυλάξεις» που είχαν διατυπωθεί, για το κατά πόσον είναι «τεχνικά» έτοιμη η Ελλάδα, σ' αυτές τις προθεσμίες, να ανταποκριθεί στις οργανωτικές προδιαγραφές που απαιτεί η Συνθήκη Σένγκεν και προϋποθέτει την κατάργηση των ελέγχων, στα αεροδρόμια, ήρθησαν, με αποτέλεσμα η αρμόδια κοινοτική Επιτροπή παρακολούθησης να δώσει «το πράσινο φως». Για την αποτελεσματική εφαρμογή των κανόνων ασφαλείας - που προβλέπει η Συνθήκη Σένγκεν - τους πρώτους μήνες, οι ελληνικές υπηρεσίες ασφαλείας θα συνεργαστούν με την Επιτροπή Επιθεώρησης (απαρτιζόμενη από στελέχη των χωρών - μελών του χώρου Σένγκεν), που συγκροτήθηκε μετά από πρόταση της Γερμανίας και σύμφωνη γνώμη της Ελλάδας, η οποία θα φθάσει το καλοκαίρι στην Ελλάδα. Η Επιτροπή Επιθεώρησης θα έχει συμβουλευτικό ρόλο αλλά και επιχειρησιακής συνδρομής στις ελληνικές υπηρεσίες που θα πραγματοποιούν τους ελέγχους των συνόρων και κυρίως στον Πειραιά, στην Πάτρα και την Κρήτη, που θεωρούνται σημεία εισόδου για τους προερχόμενους από Τουρκία, ΠΓΔΜ και Βουλγαρία. Καλείται τέλος, η Ελλάδα να ενισχύσει τους ελέγχους στα σύνορα με την Τουρκία.

ΣΤΡΑΣΒΟΥΡΓΟ.-

Η ολομέλεια του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου συζήτησε χθες και ενέκρινε μια ομάδα τριών εκθέσεων για την κατάσταση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στην ΕΕ, καθώς και την ετήσια έκθεση για την κατάσταση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στην Ενωση, που εκπονεί για λογαριασμό του Ευρωκοινοβουλίου η Επιτροπή Εξωτερικών Υποθέσεων.

Η σημαντικότερη από τις τέσσερις εκθέσεις, αυτή του Βρετανού ευρωβουλευτή των Φιλελευθέρων Μπέρτελ Χάαρντερ, που πραγματοποιούσε αρκετές αναφορές στην Ελλάδα, εγκρίθηκε από την Ολομέλεια με 265 ψήφους υπέρ, 125 κατά και 33 αποχές. Σύμφωνα με το τροποποιημένο κείμενο της εγκριθείσας έκθεσης, καλείται η Ελλάδα να κυρώσει τη σύμβαση πλαίσιο του 1995 περί προστασίας των εθνικών μειονοτήτων, τον Ευρωπαϊκό Χάρτη του 1998 για τις περιφερειακές και μειονοτικές γλώσσες, ενώ το ψήφισμα που συνοδεύει την έκθεση ζητεί από την Ελλάδα να προχωρήσει στην πλήρη και ταχεία εφαρμογή της νομοθεσίας, που έχει ήδη θεσπίσει για την αναγνώριση των δικαιωμάτων των αντιρρησιών συνείδησης.

Στην εγκριθείσα έκθεση γίνεται αναφορά και στην κατάσταση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στην Τουρκία, όπου επισημαίνεται ότι, παρά τα όποια θετικά βήματα έγιναν, η κατάσταση απέχει πολύ από το να είναι ικανοποιητική. Παράλληλα, υπογραμμίζεται με έμφαση ότι ενώ η Τουρκία έχει κερδίσει την ιδιότητα της υποψήφιας προς ένταξη χώρας, δεν είναι δυνατό να αρχίσουν προενταξιακές διαπραγματεύσεις, μέχρις ότου η Τουρκία εκπληρώσει όλα τα κριτήρια περί ανθρωπίνων δικαιωμάτων, που έθεσε το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο της Κοπεγχάγης.

Στην εγκριθείσα έκθεση, μεταξύ άλλων, επισημαίνεται η αναγκαιότητα να αποκτήσει το ευρωπαϊκό ταμείο για τους πρόσφυγες την κατάλληλη νομική βάση και επαρκείς δημοσιονομικούς πόρους, ώστε να είναι σε θέση να χρηματοδοτεί μέτρα υποδοχής, ένταξης και επιστροφής, προς όφελος των προσφύγων, των ατόμων που ζητούν άσυλο και των ατόμων, στα οποία παρέχεται ειδική ή προσωρινή προστασία. Επίσης, το Κοινοβούλιο, στην έκθεση που εγκρίθηκε, εκφράζει την ευχή όλα τα κράτη - μέλη της Ενωσης να προσαρμόσουν το συντομότερο δυνατόν τις νομοθεσίες τους, ώστε να επεκταθεί το δικαίωμα του εκλέγειν και εκλέγεσθαι στις δημοτικές και τις ευρωπαϊκές εκλογές, σε όλους τους εξωκοινοτικούς πολίτες, που έχουν μόνιμη διαμονή στο έδαφός τους για διάστημα άνω της πενταετίας.