ΒΡΥΞΕΛΛΕΣ (του ανταποκριτή μας ΒΗΣ. ΓΚΙΝΙΑ).-

Η Τουρκία διαμήνυσε στην Κομισιόν και την Ευρωπαϊκή Ενωση (ΕΕ) ότι, στον κατάλογο κερδών του Ελσίνκι επιμένει να προσθέσει και τη σύναψη «εταιρικής σχέσης προσχώρησης», στην οποία δε θα γίνεται καμία αναφορά ούτε στο Κυπριακό ούτε στις διμερείς ελληνο-τουρκικές σχέσεις. Πρόκειται για πάγια θέση της Αγκυρας, η οποία είχε καταστεί σαφής και πριν το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο του Ελσίνκι (10/11 Δεκέμβρη 1999) με τη δήλωση του πρωθυπουργού Μπ. Ετσεβίτ ότι «δεν τίθεται θέμα να αποδεχτούμε ως προκαταρκτικό όρο την επίλυση των προβλημάτων με την Ελλάδα για την έναρξη των ενταξιακών μας διαπραγματεύσεων με την ΕΕ». Την τουρκική αδιαλλαξία για το περιεχόμενο της εταιρικής ενταξιακής σχέσης, επανέλαβε στον αρμόδιο για τη διερεύνηση, Γερμανό επίτροπο Γκ. Βερχόγκεν, ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών Ισμαΐλ Τζεμ, κατά την πρόσφατη επίσκεψη της Κομισιόν στην Τουρκία, για την οποία ενημερώθηκε χτες στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο η Μεικτή Κοινοβουλευτική Επιτροπή ΕΕ/Τουρκίας.

Σύμφωνα με την ενημέρωση της Κομισιόν προς τους ευρωβουλευτές, ο ΥΠΕΞ Ισμ. Τζεμ ήταν αμετακίνητος στον πάγιο ισχυρισμό της τουρκικής διπλωματίας, ότι τα διμερή προβλήματα με την Ελλάδα δεν αποτελούν αντικείμενο των σχέσεων ΕΤ/Τουρκίας. Μάλιστα στην παρατήρηση του επιτρόπου ότι ο Ελληνας ΥΠΕΞ Γ. Παπανδρέου επιθυμεί την εγγραφή του θέματος των 5.000 Ελλήνων της Κωνσταντινούπολης, ο Ισμ. Τζεμ υποστήριξε ότι σε μια τέτοια περίπτωση θα πρέπει να τεθεί και το θέμα των 120.000 Τούρκων που ζουν στην Ελλάδα. Υπενθυμίζεται ότι σύμφωνα με το Ελσίνκι η «προενταξιακή στρατηγική» της αναβαθμισμένης, άνευ όρων σε υποψήφια για ένταξη, Τουρκίας θα περιλαμβάνει (1) «ενισχυμένο πολιτικό διάλογο», (2) «εταιρική σχέση προσχώρησης με προτεραιότητες στις οποίες πρέπει να επικεντρωθούν οι προπαρασκευαστικές εργασίες για την προσχώρηση λαμβανομένων υπόψη των πολιτικών και οικονομικών κριτηρίων και των υποχρεώσεων» και, (3) «ενιαίο πλαίσιο για το συντονισμό όλων των πηγών κοινοτικής προενταξιακής χρηματοδοτικής ενίσχυσης της ΕΕ» προς την Τουρκία.

Ο πολιτικός διάλογος έχει αρχίσει από τις αρχές του χρόνου, χωρίς τα παλιά «προσκόμματα» που προέβαλλε η ελληνική πλευρά, και στις 11 Απρίλη πραγματοποιείται το πρώτο, μετά τρίχρονο, Συμβούλιο Σύνδεσης της ΕΕ με την Τουρκία στο Λουξεμβούργο. Για τα λεφτά, η Ελλάδα έχει άρει όλες τις επιφυλάξεις που είχε διατυπώσει μετά τα Ιμια, και μάλιστα άνευ όρων, και οι κανονισμοί για «βοήθεια» και δάνεια προς την Αγκυρα ύψους δύο δισ. ΕΥΡΩ για πέντε χρόνια, είναι σχεδόν έτοιμοι και σε λίγο αρχίζει η εκταμίευση. Ο Τζεμ σχεδόν (...) απείλησε τον επίτροπο, ότι αν η Τουρκία δεν πάρει «τώρα» τα λεφτά, θα θεωρήσει ότι υπάρχει «πολιτική διάκριση» σε βάρος της.

Η «εταιρική σχέση» αποτελεί, επομένως το τελευταίο κείμενο που ακόμη δεν έχει ετοιμαστεί και αναμένεται να έχει ολοκληρωθεί μέχρι τον ερχόμενο Σεπτέμβρη. Αν και σ' αυτό δεν υπάρξει καμία αναφορά στο Κυπριακό και τα Ελληνοτουρκικά, η Τουρκία θα αρχίσει την προενταξιακή διαδικασία «αναλυτικής εξέτασης του κοινοτικού κεκτημένου» (screening), κοινή για όλες τις άλλες 12 υποψήφιες για ένταξη χώρες, χωρίς να υπάρχει πουθενά γραμμένο τίποτα που να δεσμεύει, έστω και γενικόλογα, την Αγκυρα έναντι της Αθήνας και της Λευκωσίας.