Στην αναγνώριση ότι οι αντιθέσεις και τα αντικρουόμενα συμφέροντα ΗΠΑ - Ρωσίας παραμένουν σε μια σειρά από μέτωπα, όπως και στην επιδίωξη για μια πιο «σταθερή» και «προβλέψιμη» σχέση των δύο χωρών και για διάλογο σε ζητήματα «στρατηγικής σταθερότητας», στάθηκαν στις δημόσιες τοποθετήσεις τους οι υπουργοί Εξωτερικών των ΗΠΑ, Αντονι Μπλίνκεν, και της Ρωσίας, Σεργκέι Λαβρόφ, αναφορικά με τη συνάντηση που πραγματοποίησαν προχτές βράδυ στο Ρέικιαβικ, στο περιθώριο της 12ης Υπουργικής Συνόδου του Αρκτικού Συμβουλίου.

Υπενθυμίζεται ότι η πρώτη συνάντηση των δύο υπουργών έγινε στο φόντο της σημαντικής όξυνσης των σχέσεων ΗΠΑ - Ρωσίας το προηγούμενο διάστημα, με ανταλλαγή κυρώσεων και αντι-κυρώσεων, εκατέρωθεν απελάσεις διπλωματών, έντονη στρατιωτική κινητικότητα και «προειδοποιήσεις» από τις δύο πλευρές γύρω από την Ουκρανία και τη Μαύρη Θάλασσα. Παράλληλα με τα παραπάνω, σε εξέλιξη βρίσκονται οι διαβουλεύσεις για μια πιθανή συνάντηση των Προέδρων των δύο χωρών το καλοκαίρι στην Ευρώπη.

Οι δύο ΥΠΕΞ συζήτησαν την έναρξη από σήμερα της διετούς προεδρίας της Ρωσίας στο Αρκτικό Συμβούλιο, με τον Αντ. Μπλίνκεν να σημειώνει ότι στο πλαίσιό του «ΗΠΑ και Ρωσία έχουν συνεργαστεί καλά στο παρελθόν» και ότι ελπίζει αυτό να συνεχιστεί.

«Δεν είναι κρυφό ότι έχουμε διαφορές», συνέχισε ο Αμερικανός ΥΠΕΞ και «αν η Ρωσία ενεργεί επιθετικά εναντίον μας και εναντίον των συμμάχων μας, θα απαντάμε» για να «υπερασπιστούμε τα συμφέροντά μας».

Σύμφωνα με το Στέιτ Ντιπάρτμεντ, ο Μπλίνκεν ζήτησε από τη Ρωσία να απελευθερώσει τους Αμερικανούς Πολ Γουίλαν και Τρέβορ Ριντ, που κατηγορούνται για κατασκοπεία, εξέφρασε «ανησυχία» για τις «συνεχιζόμενες στρατιωτικές ενέργειες της Ρωσίας εντός και κοντά στην Ουκρανία», τις ενέργειές της για κλείσιμο των ΜΜΕ «Voice Of America» και «Radio Free Europe/Radio Liberty», την υπόθεση Ναβάλνι και την καταστολή οργανώσεων της αντιπολίτευσης.

Από την άλλη, σύμφωνα με τον Μπλίνκεν, «υπάρχουν πολλοί τομείς όπου τα συμφέροντά μας συναντιούνται» και «μπορούμε να συνεργαστούμε και να χτίσουμε πάνω σε αυτά τα συμφέροντα».

«Χρειάζεται να αποφασίσουμε πώς θα συνεχιστούν οι σχέσεις μας», σημείωσε από την πλευρά του ο Σ. Λαβρόφ, συμπληρώνοντας πως τα δύο κράτη αποκλίνουν πολύ στις εκτιμήσεις για τη διεθνή κατάσταση και για το πώς πρέπει να επιλυθούν σχετικά ζητήματα. Η θέση της Ρωσίας «είναι σαφής», είπε ο Λαβρόφ, δηλαδή «είμαστε έτοιμοι για ειλικρινείς συζητήσεις για όλα τα θέματα», ενώ σημείωσε παράλληλα την ετοιμότητα της Ρωσίας να απαντά σε κάθε εχθρική ενέργεια.

Οπως υπογραμμίστηκε, οι σχέσεις Μόσχας - Ουάσιγκτον έχουν μεγάλη επίδραση στη διεθνή κατάσταση και «όπως επιβεβαίωσαν και οι δύο Πρόεδροι στις τηλεφωνικές συνομιλίες, χρειάζεται να συνεργαστούμε όπου έχουμε παρόμοιες οπτικές», όπως π.χ. στη «στρατηγική σταθερότητα».

Οι δύο ΥΠΕΞ σημείωσαν επίσης πως τα κράτη τους «αλληλεπιδρούν» και σε ζητήματα όπως η Κορεατική Χερσόνησος, η συμφωνία για το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν, η «επόμενη μέρα» στο Αφγανιστάν. Επίσης συζητήθηκαν η «ανθρωπιστική βοήθεια» στη Συρία και η ανάγκη «εξεύρεσης μακροπρόθεσμης πολιτικής λύσης στη σύγκρουση Αρμενίας - Αζερμπαϊτζάν» στο Ναγκόρνο Καραμπάχ.

«Εποικοδομητικές» χαρακτήρισε τις συνομιλίες με τον Αμερικανό ομόλογό του ο Σ. Λαβρόφ, λέγοντας πως οι δύο χώρες «κατανοούν την ανάγκη να ξεπεραστεί η αφύσικη κατάσταση» στις διμερείς σχέσεις «που δημιουργήθηκε τα τελευταία χρόνια», με σωρεία απελάσεων, κυρώσεων και αντιποίνων. «Εχουμε πολλά προβλήματα, είναι δύσκολο να επιλυθούν», πρόσθεσε, αλλά σημείωσε ότι οι δύο πλευρές θέλουν να γίνει αυτό.

Επίσης, σύμφωνα με τον Λαβρόφ, «επιβεβαιώσαμε την πρόθεσή μας για έναρξη διαλόγου, για όλες τις πτυχές, όλους τους παράγοντες που επηρεάζουν τη στρατηγική σταθερότητα: Πυρηνικά, μη πυρηνικά, επιθετικά, αμυντικά».

Σχετικά με την πιθανή συνάντηση των Προέδρων ΗΠΑ - Ρωσίας στα μέσα Ιούνη σε κάποια ευρωπαϊκή πόλη, ο Βλ. Πούτιν θα αποφασίσει για την πραγματοποίησή της αφού αξιολογήσει το αποτέλεσμα της συνάντησης Μπλίνκεν - Λαβρόφ, ανακοίνωσε χτες το Κρεμλίνο.

Στο μεταξύ, το Κρεμλίνο χαρακτήρισε «θετικό σημάδι» το γεγονός ότι οι ΗΠΑ αποσύρουν τις κυρώσεις ενάντια στη διαχειρίστρια εταιρεία «Nord Stream 2 AG» και τον Γερμανό διευθύνοντα σύμβουλό της, Ματίας Βάρνινγκ. Πάντως παραμένουν οι κυρώσεις σε τέσσερα πλοία, πέντε εταιρείες και ένα άτομο που συμμετέχουν στην κατασκευή του αγωγού φυσικού αερίου, ο οποίος έχει κατασκευαστεί κατά περίπου 95%.

Σχολιάζοντας την απόφαση των ΗΠΑ και αποκαλύπτοντας μέρος των παζαριών, η Γερμανίδα καγκελάριος, Αγκελα Μέρκελ, σημείωσε ότι τώρα που αίρονται αυτές οι κυρώσεις για τον αγωγό «για τον οποίο διαφωνούμε με τις ΗΠΑ», θα διευρυνθούν οι συζητήσεις ΗΠΑ - Γερμανίας «για τις αναγκαίες ομοιότητες σε σχέση με τη Ρωσία». Εξάλλου, συμπλήρωσε, «βρισκόμαστε σε συζητήσεις για πολλά ζητήματα», ιδιαίτερα για «την ενίσχυση της οικονομικής μας συνεργασίας».

Την ίδια ώρα, σε μια περίοδο που η Αρκτική μπαίνει όλο και πιο έντονα στο «στόχαστρο» πολλών ιμπεριαλιστικών κέντρων, καθώς το λιώσιμο των πάγων ενδέχεται να αποκαλύψει συμφέρουσες εμπορικές διαδρομές και τον πλούσιο ορυκτό πλούτο της περιοχής, η χτεσινή Σύνοδος των υπουργών Εξωτερικών των 8 χωρών του Αρκτικού Συμβουλίου (ΗΠΑ, Καναδάς, Ρωσία, Νορβηγία, Δανία, Σουηδία, Ισλανδία, Φινλανδία) κατέληξε στο πρώτο «στρατηγικό σχέδιο» που εγκρίθηκε ποτέ στο πλαίσιο του εν λόγω συμβουλίου.

Το στρατηγικό σχέδιο δίνει το πλαίσιο για τις επόμενες δεκαετίες και ένα «όραμα της Αρκτικής» έως το 2030.

Παρά τις εκκλήσεις για «ειρήνη», «ήπια ανάπτυξη» και «συνεργασία» στην Αρκτική, έχει αυξηθεί σημαντικά η στρατιωτική δραστηριότητα της Ρωσίας και του ΝΑΤΟ στην περιοχή, ενώ και η Κίνα από το 2018 δημοσίευσε τα σχέδιά της για τον «Πολικό Δρόμο του Μεταξιού» και αυτοανακηρύχθηκε κράτος «κοντά στην Αρκτική». Εξάλλου λίγες μέρες πριν από την έναρξη του συμβουλίου ο Μπλίνκεν επιτέθηκε στη Ρωσία, η οποία ελέγχει μέρος της ναυσιπλοΐας στη Βόρεια Θαλάσσια Διαδρομή.

Ο Ρώσος ΥΠΕΞ προέτρεψε τα κράτη της Αρκτικής να ξαναρχίσουν στρατιωτικές συναντήσεις υψηλού επιπέδου εν μέσω αυξανόμενης έντασης στην περιοχή και εξέφρασε ανησυχία για την ανάπτυξη ξένων στρατευμάτων (ΝΑΤΟικών) στη Νορβηγία, κοντά στα ρωσικά σύνορα.

Χωρίς να κατονομάσει την Κίνα, ο Αμερικανός ΥΠΕΞ υπογράμμισε πως «η Αρκτική, ως περιοχή στρατηγικού ανταγωνισμού, έχει τραβήξει την προσοχή του κόσμου, αλλά η Αρκτική είναι κάτι περισσότερο από μια στρατηγικά ή οικονομικά σημαντική περιοχή».

Σημειώνεται ότι στο Αρκτικό Συμβούλιο συμμετέχουν ως παρατηρητές κράτη - μέλη της ΕΕ, η Βρετανία, η Ιαπωνία, η Κίνα, η Ινδία κ.ά., με τις ΗΠΑ και τη Ρωσία να επιδιώκουν να διατηρήσουν τη συμμετοχή των κρατών αυτών σε τυπικό επίπεδο.