Η αντιλαϊκή και αντικοινωνική πολιτική της κυβέρνησης αποτυπώθηκε φέτος και στον προϋπολογισμό του ΙΚΑ, που ψηφίστηκε χτες κατά πλειοψηφία απ' το Διοικητικό Συμβούλιο του Ιδρύματος. Η έγκριση του προϋπολογισμού έγινε με καθυστέρηση αρκετών μηνών. Τον προϋπολογισμό καταψήφισαν ο Δ. Μαυροδόγλου,εκπρόσωπος των συνταξιούχων, και ο Γ. Σκιαδιώτης,από τη ΓΣΕΕ, εκπρόσωπος της ΕΣΑΚ, οι οποίοι ζήτησαν την απόσυρσή του και τη σύνταξη ενός νέου προϋπολογισμού που θα κινείται σε αντίθετη κατεύθυνση.

Το οργανικό έλλειμμα του ΙΚΑ, σύμφωνα με τον προϋπολογισμό, θα ανέλθει το 1996 σε 61,05 δισ. δραχμές και το σωρευτικό έλλειμμα σε 237 δισ. (βλέπε Πίνακα ΙΙ). Να σημειωθεί ότι για το 1995 είχε προϋπολογιστεί οργανικό πλεόνασμα 4,65 δισ. και το σωρευτικό έλλειμμα είχε υπολογιστεί σε 150 δισ. δραχμές (βλέπε Πίνακα Ι).

Κι ενώ υπάρχει αυτή η δραματική εξέλιξη των μεγεθών του ΙΚΑ, η κυβέρνηση ετοιμάζεται να κάνει χαριστικές ρυθμίσεις στα χρέη των οφειλετών, που στο τέλος του 1995 ήταν 295,943 δισ. δραχμές - εκ των οποίων τα 208,614 δισ. τα όφειλε ο ιδιωτικός τομέας - και μαζί με τα πρόσθετα τέλη ανέρχονταν σε 651 δισ. δραχμές. Ετσι, στον προϋπολογισμό υπολογίστηκαν μόνο 26,8 δισ. από πρόσθετα τέλη. Επιπλέον, η κυβέρνηση ετοιμάζεται να καταργήσει - και ταυτόχρονα ανέχεται παραβιάσεις - το νόμο για την απόδοση των ασφαλιστικών εισφορών στο ΙΚΑ των εκπαιδευομένων στα κοινοτικά προγράμματα. Επίσης, το ΙΚΑ δέχτηκε ένα ακόμα πλήγμα απ' την απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας, με την οποία αμφισβητείται ο αντικειμενικός προσδιορισμός των ενσήμων στις οικοδομές.

Μια απ' τις αιτίες των ελλειμμάτων - σύμφωνα με τη διοίκηση του ΙΚΑ - είναι η "διαδικασία της αυτόματης αναπροσαρμογής και η σύνδεση των κατώτερων ορίων με το ημερομίσθιο του ανειδίκευτου εργάτη κατά τις περιόδους που ίσχυσαν και η μετέπειτα ασκηθείσα εισοδηματική πολιτική". Η αιτιολογία αυτή χρησιμοποιείται εδώ και χρόνια απ' τις διοικήσεις του ΙΚΑ ως δικαιολογία των οργανικών ελλειμμάτων. Ομως, η ερμηνεία αυτή αποτελεί αντίφαση με τις προτάσεις του ΙΚΑ για θεσμική επαναφορά των κατώτερων συντάξεων στο Ιδρυμα στα 20 ημερομίσθια του ανειδίκευτου εργάτη, που τελικά απέρριψε η κυβέρνηση και προχώρησε στα διαβόητα Επιδόματα Κοινωνικής Αλληλεγγύης (ΕΚΑΣ). Βέβαια, η αρχική απόφαση του ΙΚΑ (9.11.1995) ήταν να καλυφθεί το κόστος αυτής της ρύθμισης απ' τον κρατικό προϋπολογισμό. Επιπλέον, στον προϋπολογισμό δε φαίνεται ξεχωριστό για τα ΕΚΑΣ, που εξήγγειλε η κυβέρνηση για το 1996.

Η δραματική κατάσταση του μεγαλύτερου ασφαλιστικού οργανισμού της χώρας - πέραν των στοιχείων που προαναφέρθηκαν - οφείλεται κυρίως στην ακολουθούμενη πολιτική των κυβερνήσεων απέναντι στο ΙΚΑ και όχι στις συντάξεις, που δεν μπορούν να συμπιεστούν άλλο. Η κρατική επιχορήγηση παραμένει ουσιαστικά η ίδια (το 1994 ήταν 212 δισ. και το 1996 είναι 215 δισ.). Ετσι, το Ιδρυμα οδηγείται σε δανεισμούς για να αντεπεξέλθει στις υποχρεώσεις του. (Το 1995 τα χρεολύσια ήταν 90,1 δισ. και οι τόκοι 30 δισ., ενώ το 1996 υπολογίζονται σε 131,7 δισ. και 30 δισ., αντίστοιχα).

Ο Δ. Μαυροδόγλου και ο Γ. Σκιαδιώτης στις τοποθετήσεις τους υπογράμμισαν ότι ο προϋπολογισμός εκφράζει πιστά την κατεύθυνση της κυβερνητικής πολιτικής, για χτύπημα και παραπέρα υποβάθμιση των υπηρεσιών υγείας προς τους ασφαλισμένους στο Ιδρυμα. Η κυβέρνηση και η διοίκηση του Ιδρύματος, τόνισαν, αποδέχονται το σωρευτικό έλλειμμα όταν δεν παίρνεται κανένα μέτρο για τις βασικές αιτίες της κατάστασης στο ΙΚΑ, που είναι η καταλήστευση των αποθεματικών του, οι εισφοροαπαλλαγές, η εισφοροδιαφυγή, η άσκηση απ' τις κυβερνήσεις - χωρίς τα αντίστοιχα κονδύλια - κοινωνικής πολιτικής, η μη ασφάλιση των ανασφάλιστων και τα δήθεν αναπτυξιακά κίνητρα προς τους ιδιώτες, που "φεσώνουν" το ΙΚΑ με εκατοντάδες δισεκατομμύρια.

Γ. Μ.

Τη διαπίστωση αυτή έκαναν πριν από χρόνια κάποιοι επιστήμονες και την κατέγραψαν σε εργασία τους. Ισχύει όμως μόνο για τους άντρες, οι οποίοι είναι σχεδόν αποκλειστικά οι πελάτες των καφενείων.

Το καφενείο υπήρξε και "μικρή Βουλή". Εκεί ανεβαίνουν και κατεβαίνουν κυβερνήσεις και οι πολιτικές λογομαχίες έφταναν - τουλάχιστον παλιότερα - σε έντονους διαξιφισμούς. Στα μέσα της δεκαετίας του '80 τα καφενεία χωρίστηκαν σε "πράσινα" και "μπλε" και έχασαν τον "κοινοβουλευτικό" τους χαρακτήρα. Τώρα ζωηρεύουν, πού και πού, ιδιαίτερα σε προεκλογικές περιόδους.

- Το κλείνω το μαγαζί, είπε.

- Γιατί;

Και απνευστί κατέθεσε: "Πρέπει να πληρώσω στην Εφορία 80.000 δραχμές προκαταβολή για την γκανιότα. Τότε, γιατί στην αρχή του χρόνου πλήρωσα 60.000 για την άδεια χαρτοπαιξίας και θα πληρώσω και άλλες 80.000 δραχμές για του χρόνου; Αυτά να τα πάρουν απ' τις λέσχες. Εδώ τι να πάρουν; Ο άλλος σκέφτεται να πιει έναν καφέ ή ένα ούζο που κάνουν 200 ή 300 δραχμές. Είναι σαν να λένε, πάρ' του 200 δραχμές την ώρα όταν παίξει δηλωτή. Κι αν ο πελάτης δεν κάθεται στην τσόχα αλλά σε άλλο τραπέζι - και με πιάσουν - τότε θα πληρώσω και 500.000 δραχμές πρόστιμο".

Βέβαια, δεν μπορεί να θεωρηθεί τζόγος το "αλαφρό στοίχημα για να 'χει ενδιαφέρον". Τα γεροντάκια, λόγου χάρη, που παίζουν "Θανάση" ή κουμ - καν στους συνοικιακούς καφενέδες με 100 ή 200 δραχμές, κάνουν περισσότερο τζόγο χτυπώντας τα χέρια τους στις τσόχες, παρά για τη "χασούρα".

Αιντε, όμως, να ξεχωρίσεις πότε στο τραπέζι γίνεται "αλαφρό παιχνίδι" και πότε τζόγος. Αλλά στην Ελλάδα, όταν παίρνεται ένα μέτρο, μαζί με τα χλωρά καίγονται και τα ξερά...

Και με τα μέτρα που θα ισχύσουν απ' τις 20 Ιούλη 1996, απειλούν τους καφενόβιους με στέρηση μιας απ' τις καλύτερες απασχολήσεις και απολαύσεις τους.

Και το επιστέγασμα είναι το καλαμπούρι με τους χαμένους που πληρώνουν τα κεράσματα.

Ο καφενές - αυτόν που γνωρίσαμε και νοσταλγούμε - πρέπει να διατηρηθεί. Θα τον χρειαστούμε πολύ σύντομα, καθώς ο επί των Οικονομικών υπουργός, Αλ. Παπαδόπουλος - καίτοι Ηπειρώτης, όπου ακμάζει η δηλωτή - δείχνει αλλοπαρμένος με τους δείκτες του προγράμματος "σύγκλισης".

Θα τον χρειαστούμε, δηλαδή, για θεραπευτικούς λόγους. Γιατί έτσι που πάμε με το κυνήγι αυτών των δεικτών, σίγουρα θα σαλέψουμε.

Γιώργος ΜΟΥΣΓΑΣ