Με μια πολύπλευρα σημαντική δημιουργία, το «Για πάντα» του Δημήτρη Παπαϊωάννου, έκλεισε προχτές το 7ο Διεθνές Φεστιβάλ Χορού Καλαμάτας. Μια παράσταση (συμπαραγωγή της «Ομάδας Εδάφους» και του Διεθνούς Κέντρου Χορού Καλαμάτας), η οποία αποδεικνύει την καλή «ρότα» του Διεθνούς Φεστιβάλ Χορού Καλαμάτας, τη χρησιμότητα και συμβολή του για την πρόοδο και προβολή της ελληνικής χορευτικής χοροθεατρικής δημιουργίας σε διεθνές επίπεδο. Μια παράσταση, η οποία γέμισε ασφυκτικά την Κυριακή και τη Δευτέρα το (800 θέσεων) θέατρο του Κάστρου Καλαμάτας, προσέλκυσε πολλούς ανθρώπους του Χορού και του Θεάτρου και απέσπασε ενθουσιώδη, ασταμάτητα χειροκροτήματα και «μπράβο» από το σύνολο του κοινού.

Δικαίως, γιατί επρόκειτο για μια χοροθεατρική δημιουργία, η οποία με το θέμα του (αρκετά αυτοβιογραφικό) και τη διάρθρωσή του σε ευφάνταστα, σύντομα, πυκνών νοημάτων, σχολιαστικά -και διά του λόγου- «επεισόδια» πρόσφερε βαθύτατη συγκίνηση, αλλά και ανακουφιστικό χαμόγελο. Γιατί η υψηλού αισθητικού γούστου εικαστική της όψη (σκηνικό Λίλη Πεζανού, κοστούμια, βίντεο Δ. Παπαϊωάννου), σε συνδυασμό με την εκφραστικότατη, σύγχρονης αντίληψης χορογραφία (Δ. Παπαϊωάννου) και την υπεραισθαντική σωματική «υποκριτική» των εξαιρετικών χορευτών παρήγαγε κινούμενες «εικόνες» που συνειρμικά εμπλουτίζουν το θεματικό «πυρήνα» και διεγείρουν την ψυχή και τη σκέψη του θεατή.

Θεματικός «πυρήνας» της νέας, καθ' όλα σπουδαίας, χοροθεατρικής δημιουργίας του πολυτάλαντου Δ. Παπαϊωάννου, είναι η φθορά, το αναπόφευκτο τέλος των πάντων. Ολα όσα αφορούν τη ζωή- τον άνθρωπο, τους έρωτες, τις αγάπες, τα όνειρα και τη δημιουργία του- πνίγονται μέσα σε σωρούς «σκουπιδιών» της σύγχρονης, απαξιωμένης και απαξιωτικής, υπερκαταναλωτικής, τηλεορασόπληκτης καθημερινότητας και όσο κι αν αντιστέκονται στον «άνεμο» της φθοράς, «μοίρα» τους είναι ο «σκουπιδότοπος» του πλαστικού «πολιτισμού» μας.

Ο Δ. Παπαϊωάννου, συνέθεσε το «μύθο» του με «κομμάτια και θρύψαλα» της ζωής. Με βιωματικές «πινελιές» και με ψήγματα από την παλαιότερη βραβευμένη δημιουργία του «Ανθρώπινη δίψα». Με μια μελαγχολικά χιουμοριστική αναφορά στο «ρομαντισμό» των ερωτικών πα ντε ντε του κλασικού χορού σε αντιδιαστολή με την αντίστοιχη «ωμότητα» του ετερόφιλου και την ευρηματική χάρη του ομόφιλου ερωτικού πα ντε ντε που χορογράφησε στο «Για πάντα». Με ευρηματικά υποθέματα, που δένουν έξοχα και υπογραμμίζουν το θεματικό «πυρήνα». Οπως λ.χ. η σκηνή με το «τραγούδι» της Μέριλιν Μονρό- ένα από τα θαυμάσια σόλο που χόρεψε ο ίδιος ο Δ. Παπαϊωάννου. Το σόλο του για την αγωνιώδη, ακατόρθωτη προσπάθεια του καλλιτέχνη να κατακτήσει την ύψιστη κορυφή της δημιουργίας. `Η, η τελευταία, συγκλονιστική σκηνή, με τον άνθρωπο - δημιουργό, που πνιγμένος από τα «σκουπίδια» της ζωής, «γυμνός» πλέον από την ορμή και τις ελπίδες της νιότης, σωματικά ανήμπορος, περνά μέσα από ένα «χειρουργείο» τυλιγμένος σε μια νάιλον σακούλα και χάνεται για πάντα, μαζί με την τελευταία του ελπίδα, να «αναληφθεί» στους ουρανούς και εκεί να «ζήσει» με τη δημιουργία του.

Αξιοι αναφοράς είναι όλοι οι ταλαντούχοι και ομόψυχοι χορευτές της «Ομάδας Εδάφους» (αλφαβητικά): Γιάννης Γιαπλές, Νίκος Δραγώνας, Νίκος Καλογεράκης, Στάθης Μερμύγκης, Φώτης Νικολάου, Σταυρούλα Σιάμου, Αγγελική Στελλάτου.

Ο μύθος της σοφόκλειας «Αντιγόνης», της τραγωδίας- οικουμενικού και διαχρονικού συμβόλου της αντίστασης κάθε ανίσχυρου ανθρώπου απέναντι στην αυταρχική, αλαζονική και πανίσχυρη εξουσία- είναι η κατακλείδα, η τελευταία πράξη, η έσχατη συνέπεια του αδελφοκτόνου πολέμου του γένους των Λαβδακιδών για τη νομή της εξουσίας. Ενός εμφυλίου πολέμου, που, όπως όλοι οι εμφύλιοι στον αιώνα τον άπαντα, σπέρνει τον όλεθρο στη χώρα και το θάνατο και στα δύο αντίπαλα στρατόπεδα. Σε κανέναν εμφύλιο δεν υπάρχουν «ηττημένοι» και «νικητές» ουσιαστικά, ακόμα και όταν η μια πλευρά των αντιμαχομένων, μετά τη λήξη του, καταφέρει να αδράξει την εξουσία. Και βέβαια μόνο «νικητής» δεν είναι όποιος δοτός, μετά την αλληλοσφαγή των αντιμαχομένων ηγετών, αναλαμβάνει την εξουσία. Και βέβαια κανενός εμφυλίου πολέμου το τέλος δεν είναι... γιορτή. Με ερείπια παντού και νιόσκαφτους τάφους γιορτή δε γίνεται. Κανείς δε θα μπορούσε να το διανοηθεί, να το τολμήσει. Ούτε και εκείνος που αναλαμβάνει την εξουσία, όσο κι αν θα 'θελε να το γιορτάσει... Οσο το χυμένο αίμα βοά, όσο ο θρήνος μετρά άθαφτους νεκρούς και των δύο πλευρών, όσο η νέα εξουσία διώκει ακόμα και νεκρούς τους «ηττημένους», όσο μια Αντιγόνη θα υπάρχει να εξεγείρεται ηρωικά ενάντια σε μια αυταρχική, εκδικητική μετεμφυλιακή εξουσία και θα δολοφονείται από αυτήν, όσο ο θάνατος μιας Αντιγόνης, αναπόφευκτα, θα φέρνει και άλλο θάνατο, όσο να σβήσουν τα ίχνη μιας εμφύλιας τραγωδίας, γιορτές και πανηγύρια δε στήνονται. Αλλά και όταν επουλώνονται οι πληγές ενός εμφυλίου, ακόμα και αν πρόκειται για έναν προϊστορικό, ένα μυθολούμενο εμφύλιο πόλεμο όπως των Λαβδακιδών, κανείς δεν μπορούσε να τον αντιμετωπίζει, να τον διηγείται, να τον αναπαριστά ως... πανηγυριώτικο λαϊκό δρώμενο.

Τα παραπάνω αποσκοπούν στο να υπογραμμίσουμε το ξάφνιασμα και την απορία που μας προκάλεσε η σκηνοθετική «ανάγνωση» της «Αντιγόνης» από τον Γιώργο Κιμούλη. Στο παρελθόν, αρκετές παραστάσεις αρχαίου δράματος -κωμωδιών περισσότερο, αλλά και τραγωδιών- «εισήγαν» λίγα έως πολλά στοιχεία της φόρμας και του ήθους του λαϊκού δρώμενου. Το λαϊκό δρώμενο, όμως, δεν είναι κάτι που κολλάει παντού... Πολλαπλάσια δεν κολλάει παντού το πανηγυριώτικο λαϊκό δρώμενο. Στην «Αντιγόνη», πάντως, διόλου. Η στήλη έχει αποδείξει ότι σέβεται το καλλιτεχνικό ταλέντο και μόχθο, ότι συμμερίζεται το δικαίωμα της αισθητικής αναζήτησης, ακόμα και του λάθους. Η απορία όμως παραμένει: Τι συνέβη, τι έφταιξε και ο ευφυής, έμπειρος, ταλαντούχος Γ. Κιμούλης αναπαρέστησε την τραγωδία ως σκηνικό λαϊκό δρώμενο που το στήνει ένας πανηγυριώτικος, χαμογελαστός, τραγουδισταράς, χορευταράς Χορός, σημερινοί νέοι και νέες του λαού (οι άντρες με σημερινά παντελόνια και πουκάμισα, οι κοπέλες με μίνι φουστάνια). Πώς γίνεται ο Χορός-λαός να γλεντά με τα τραγικά που αναπαριστούν πάνω στα μετακινούμενα πατάρια του- καλαίσθητου είναι αλήθεια- σκηνικού (Πάβελ Ντομπρζίσκι) οι υποκριτές των επώνυμων ρόλων και πέντε αποσπασμένα μέλη του Χορού, ενδεδυμένοι ως πανάρχαιοι Γέροντες; Η δραματουργική επεξεργασία (Ελένη Μερκενίδου), η «διεύθυνση χορού» (Μαρτσέλλο Μάνι), ή μήπως ο πανηγυριώτικος τόνος, το εύφορο, λαϊκό, χυμώδες ύφος των τραγουδιών του Χορού που έγραψε ο Διονύσης Σαββόπουλος (τραγούδια σε άλλο μήκος κύματος από τη «σκοτεινή» μουσική που άνοιξε την παράσταση), «γέννησε» αυτή την ιδέα; `Η συνέβη το αντίστροφο; Δεν κατάλαβε ότι το σύγχρονο γιορτάσι επί της ορχήστρας δεν κοντράρει μόνο με τα βαριά αρχαιοπρεπή κοστούμια των ρόλων. Κοντράρει με τη δραματικότητα που επιδίωξαν οι ερμηνευτές των ρόλων και προπαντός με τον τραγικότατο μύθο, με τον ποιητικό λόγο του Σοφοκλή, ακέραια μεταπλασμένο από τον Κ.Χ. Μύρη;

Η παράσταση είχε και σοβαρά ερμηνευτικά προβλήματα. Ο Γ. Κιμούλης περιόρισε σημαντικά τα προβλήματα της άρθρωσής του και προσπάθησε να συγκρατήσει τη χρήσιμη (αποδοτική σε ορισμένους ρόλους του) αλλά μανιερισμένη κλίση του να αναδεικνύει τα νοσηρά στοιχεία του ψυχισμού του χαρακτήρα που υποδύεται. Τελικώς, έπλασε έναν Κρέοντα διχασμένο ανάμεσα στην αυταρχική σκληρότητα και στο κλαψιάρικο ψυχοπαράπονο. Η αποδειγμένα ταλαντούχα Πέγκυ Τρικαλιώτη, είναι - εντελώς άλλων από την αρχαία τραγωδία- υποκριτικών μεγεθών και μέσων. Η Αντιγόνη είναι «μνημειακό» σύμβολο σθεναρής αντίστασης της ανθρώπινης συνείδησης, διάνοιας και ψυχής και όχι ένα ψυχικά τσακισμένο στα δυο πλάσμα, με διαταραγμένο νευρικό σύστημα. Πρωτόπειρη και με αγύμναστη φωνή είναι και η Ελευθερία Βιδάκη (Ισμήνη). Ο Δημήτρης Βάγιας αναβάθμισε το λαϊκό φρουρό που είναι ο Φύλακας, σε είδος Ρωμαίου Συγκλητικού. Ο Δημήτρης Ημελλος, υπεδύθη έναν Αίμωνα «γνήσιο τέκνο» του Κρέοντα. Ενα κακέκτυπο, σε μικρογραφία, του ψυχρού αυταρχικού «ορθολογισμού» του Κρέοντα. Ο ταλαντούχος Αρτώ Απαρτιάν (Τειρεσίας) διεσώθη, παρά το ακραίο εικαστικό περίβλημά του. Μέτρο, λιτότητα, στέρεη σκηνική παρουσία είχαν μόνον ο Χάρης Εμμανουήλ (Γέρων), η Βαρβάρα Λαζαρίδου (Ευρυδίκη) και ο Δημήτρης Μαύρος (Αγγελος).