Ενα χρέος μνήμης και τιμής πραγματοποίησε πρόσφατα η Επιτροπή Γυναικών της Εθνικής Αντίστασης ΠΕΑΕΑ και της ΠΕΑΤΑΘ - ΔΣΕ. Οι παλιές της συντρόφισσες, άντρες και γυναίκες που τη γνώρισαν, μαζεύτηκαν στην αίθουσα της ΠΕΑΕΑ για να τιμήσουν, ένα χρόνο μετά το θάνατό της, την αξέχαστη Ιουλία Πλουμπίδου, υπεύθυνη της Επιτροπής Γυναικών και μέλος του ΔΣ της ΠΕΑΕΑ. Και η εκδήλωση ήταν ακόμα πιο φορτισμένη συγκινησιακά, γιατί, όπως είπε και η Καλλιόπη Μεντράκου από την Επιτροπή Γυναικών, οι συντρόφισσές της αποχαιρετούσαν μαζί με την Ιουλία εκείνο το απόγευμα και το κτίριο που στέγαζε επί χρόνια την ΠΕΑΕΑ και το Κέντρο Ερευνας της Ιστορίας της Εθνικής Αντίστασης - στο οποίο η Ι. Πλουμπίδου έδωσε όλη της τη ζωή... Η ίδια ομιλήτρια, που ήταν εισηγήτρια της εκδήλωσης, διάβασε ένα ποίημα του Σεφέρη με τίτλο «Η Λυπημένη»: (...στην πέτρα της υπομονής ...Μα της καρδιάς σου ο σπαραγμός δε βόγκηξε...). Στίχοι που ταίριαζαν στην Ιουλία, την «πάντοτε παρούσα, με την αδιάσειστη πίστη, το θερμό λόγο, την ιώβεια ανεπανάληπτη υπομονή της». Ηταν, είπε, «ένα κομμάτι της δικής μας ψυχής...».

Κεντρική ομιλήτρια στην εκδήλωση η αγωνίστρια Χρυσούλα Γκόγκογλου, που έδωσε έμφαση στο κενό που άφησε πίσω της η Ιουλία Πλουμπίδου. «Η Ιουλία, υπογράμμισε, είχε την τύχη και την ευτυχία να παλεύει δίπλα στον αγαπημένο σύντροφο και σύζυγό της, τον κομμουνιστή, ηγέτη του εθνικοαπελευθερωτικού κινήματος και ήρωα του λαού μας, σ. Νίκο Πλουμπίδη. Ομως, η αξέχαστη συντρόφισσά μας Ιουλία, στα δύσκολα χρόνια - τα πέτρινα χρόνια - είχε και την ατυχία να περάσει μια μεγάλη δοκιμασία, ενώ βρισκόταν φυλακισμένη για τη δράση της στις φυλακές Αβέρωφ.

Η δοκιμασία αυτή δεν κλόνισε την πίστη της, υπογράμμισε η ομιλήτρια, στα ιδανικά της κομμουνιστικής ιδεολογίας. Και μετά την αποφυλάκισή της, αταλάντευτα έδινε το "παρών" στους αγώνες για τα πολιτικά και κοινωνικά προβλήματα... Ιδιαίτερα από το Κέντρο Μελέτης της Ιστορίας, που ήταν ιδρυτικό μέλος και γενική γραμματέας για πολλά χρόνια, βοήθησε ακούραστα και με υπομονή νέους και νέες σπουδαστές με την επιθυμία πάντα και σαν δασκάλα, να μεταλαμπαδεύσει στη νέα γενιά την ιστορία και τα διδάγματα της Εθνικής Αντίστασης. Δίδαξε με τη ζωή και τη δράση της τη σεμνότητα και την αυτοθυσία που πρέπει να διακρίνει τις κομμουνίστριες και τους κομμουνιστές. Ετσι θα μείνει στη μνήμη μας. Δε θα την ξεχάσουμε. Γιατί, όπως έγραψε ο μεγάλος Ρώσος συγγραφέας Ηλία Ερεμπουργκ: "Το πιο τρομερό είναι να ξεχνάς, αλλά να ξεχνάς είναι σαν να πεθαίνεις. Αν η πατρίδα τα θυμάται όλα... τότε θα γίνει ελεύθερη και δυνατή. Αν τα ξεχάσει, θα πρέπει να περιμένει καινούριες συμφορές"».

Παρών στην εκδήλωση και ο γιος της Ιουλίας Πλουμπίδου, Δημήτρης, που παρέλαβε αγαλματίδιο φιλοτεχνημένο από τη γλύπτρια Ασπασία Παπαδοπεράκη, δώρο της στην ΠΕΑΕΑ προς τιμήν της Ιουλίας. Ηταν μια ιδιαίτερα συγκινητική στιγμή και ο Δημήτρης Πλουμπίδης δήλωσε ότι θα βοηθήσει την ΠΕΑΕΑ, με βάση το αρχείο της μητέρας του, να ολοκληρώσει ένα λεύκωμα για τη γυναίκα της Αντίστασης, η δημιουργία του οποίου ήταν όνειρό της. «Μέριμνά της, είπε, ήταν πώς θα αποφύγουμε τη λήθη, να μην ξεχαστεί η περίοδος της Εθνικής Αντίστασης, όλα αυτά που ζήσαμε, τα ιδανικά του σοσιαλισμού».

Παίρνοντας το λόγο, ο πρόεδρος της ΠΕΑΕΑ, Νίκος Τερζόγλου, εξήρε τη συμβολή της Ιουλίας στην ανάπτυξη της ΠΕΑΕΑ και δεσμεύτηκε ότι η οργάνωση θα συνεχίσει και θα ολοκληρώσει το λεύκωμα για τις αγωνίστριες της Εθνικής Αντίστασης, που θα είναι αφιερωμένο στη μνήμη της αξέχαστης συντρόφισσας.

Στη συνέχεια μίλησαν οι Ρίτσα Βαχλιώτη (συγκρατούμενη της Ιουλίας) από το Κέντρο Μελέτης της Ιστορίας της Εθνικής Αντίστασης και ο Μήτσος Κάιλας πρόεδρος του Κέντρου.

Στη διάρκεια της εκδήλωσης, διαβάστηκε ποίημα της Φαίδρας Ζαμπαθά - Παγουλάτου για τη γυναίκα και ο Διονύσης Χρηστακόπουλος τραγούδησε το «Φεγγαράκι» του Φώτη Αγγουλέ και τη «Μάνα». Η εκδήλωση έκλεισε με το τραγούδι της Ειρήνης, που το τραγούδησαν επτά παλιές κρατούμενες των φυλακών Αβέρωφ. Ολοι οι παριστάμενοι έφυγαν με ένα κόκκινο γαρίφαλο στη μνήμη της Ιουλίας. Ηταν εκεί μέλη της οικογένειάς της, εκπρόσωποι της ΠΕΑΕΑ, ο Φοίβος Τσέκερης, ο Βασίλης Βενετσανόπουλος, πρόεδρος των Αντιστασιακών Δικηγόρων, η Γιάννα Τρικαλινού, η Αγγελική Δρόσου, η Αλέκα Γιαννούση από το Τμήμα της ΚΕ του ΚΚΕ για την Ισοτιμία και τη Χειραφέτηση της Γυναίκας. Γεμάτη η αίθουσα από παλιές συναγωνίστριες της Ιουλίας...

Για χρόνια συνεργάτης της στο Κέντρο Μελέτης της Ιστορίας της Εθνικής Αντίστασης ο Γιώργος Βελλάς, δόκτορας Ιστορίας, μας μιλά για την Ιουλία, έτσι όπως τη γνώρισε στα πλαίσια της καθημερινής δουλιάς: «Για μένα προσωπικά, λέει, ήταν ένα άγραφτο βιβλίο, εγκυκλοπαίδεια του αγώνα, γνώριζε πολλά πράγματα για συντρόφους και συντρόφισσες, αγωνιστές και ήρωες αυτού του τόπου και όλους τους μαθητές της, που δώσανε τη ζωή τους για τη λευτεριά, τους θυμόταν με το όνομά τους. Στις συζητήσεις που κάναμε, πολλές φορές της πρότεινα να κάτσει και να γράψει αυτό το βιβλίο που κουβαλά πάνω της με τόσες ηρωικές σελίδες... Λυπάμαι πάρα πολύ που δεν έκανε αυτή τη δουλιά, ίσως να ήταν ένα από τα καλύτερα βιβλία για τη νεολαία μας...

...Απ' ό,τι κατάλαβα όλα αυτά τα χρόνια δε συνήθιζε να δίνει συνεντεύξεις ή να μιλά ανοιχτόκαρδα για τους προσωπικούς της αγώνες, τα βάσανα και τους πόνους της... Πολλές φορές που συζητούσαμε περισσότερα πράγματα έλεγε για το ΝΙΚΟ της, το σύντροφό της, για τις δραστηριότητές του, την απλότητά του, την ειλικρίνειά του και πολύ λίγα λόγια για την ίδια. Μια μέρα που βρέθηκα στο σπίτι της, μου έδειξε μια εφημερίδα του 1954, η οποία με συγκίνησε τρομερά. Στην εφημερίδα αυτή, είδα μια φωτογραφία με τον εκτελεσμένο Ν. Πλουμπίδη, μα όχι μόνο εκτελεσμένο, αλλά και πεσμένο πάνω στη μητρική μου γη και, μάλιστα, με χειροπέδες στα χέρια... Τέτοια ανανδρία και απονιά δεν έχω δει σ' άλλο τόπο και θυμήθηκα τα λόγια του νομπελίστα μας Γ. Σεφέρη: "Οπου κι αν βρεθώ, η Ελλάδα με πληγώνει"»...

Εμείς θα θυμόμαστε την εικόνα της, μια αδύνατη σιλουέτα να απευθύνει χαιρετισμό σε κάποια επέτειο της Μέρας της Γυναίκας, νύχτα, μέσα στο κρύο που θέριζε... Κι ας ήταν καρδιοπαθής...

Θα τη θυμόμαστε να μιλά για πηγές απ' όπου μπορεί κανείς να διαβάσει για το γυναικείο κίνημα στην Ελλάδα, για τις ηρωικές δασκάλες της Κατοχής... Εκείνη μας συνέστησε να διαβάσουμε τη «Βασιλική Δρυ» της Ελλης Αλεξίου με τους αγώνες των εκπαιδευτικών... Θα θυμόμαστε το ζωηρό ενδιαφέρον που έδειχνε για τους συνανθρώπους. Το καμάρι για το γιο και τον εγγονό της Νίκο... Την έννοια της να βρεθούν τρόποι για να μάθουν οι νέοι τη νεότερη ιστορία μας: «Για να περάσει σήμερα στη νεολαία το έργο της Αντίστασης, χρειάζεται η καλλιτεχνική έκφραση πια», έλεγε. «Μουσική, θεατρικές παραστάσεις, συζητήσεις ζωντανές, διάλογος - ώστε να τη βιώσουν οι νέοι άνθρωποι. Το παρελθόν θέτει προβλήματα που δεν έχουν ακόμα λυθεί», τόνιζε...

Πιο πολύ θα θυμόμαστε την αλύγιστη αφοσίωση στο πρόσωπο του συντρόφου της. Ηταν σαν να μην έφυγε ποτέ από δίπλα της...