Η αιματηρή ομηρία στο πετρελαϊκό κέντρο Κχομπάρ το περασμένο Σαββατοκύριακο έφερε, πάλι, με το σαφέστερο τρόπο στο προσκήνιο την κρίση που σείει συθέμελα τη Σαουδική Αραβία. Ο πρώην επικεφαλής των μυστικών υπηρεσιών και νυν πρεσβευτής της χώρας στο Λονδίνο, πρίγκιπας Τούρκι αλ Φαϊσάλ, επιμένει ότι η κλιμάκωση αυτή δεν είναι παρά επιθανάτιος ρόγχος ενός ανατρεπτικού κινήματος που κατεστάλη επιτυχώς. Πολλοί διπλωμάτες, αναλυτές, αλλά και επιχειρηματίες που δραστηριοποιούνται στη Σαουδική Αραβία δεν έχουν την ίδια άποψη. Εκτιμούν ότι πρόκειται για την κορύφωση μιας διαδικασίας ανατροπής του status quo, η οποία έχει ξεκινήσει εδώ και χρόνια, και, όπως φαίνεται, η σαουδαραβική ηγεσία δεν κατάφερε να ανακόψει.

Ο Αμερικανός ΥΠΕΞ, Κόλιν Πάουελ, ήταν ο μοναδικός, που υποστήριξε, ανοιχτά, αυτήν τη βδομάδα, τον Οίκο των Σαούντ και την ικανότητά του να διαφυλάξει τόσο την πετρελαϊκή παραγωγή, όσο και τη σταθερότητα στη μεγαλύτερη πετρελαιοπαραγωγό χώρα του πλανήτη. Η κρίση, όμως, στις σχέσεις ΗΠΑ - Σαουδικής Αραβίας ήταν, ίσως, ο ασφαλέστερος και πλέον αδιαμφισβήτητος δείκτης της έναρξης μιας πτωτικής πορείας για τους, πάλαι ποτέ, ισχυρότατους άνδρες της Σ. Αραβίας.

Η κρίση, βέβαια, στις αμερικανο-σαουδαραβικές σχέσεις δεν μπορεί να ερμηνευτεί απλώς ως κρίση εμπιστοσύνης. Ούτε, φυσικά, αίφνης η Ουάσιγκτον αντιλήφθηκε τον αντιδραστικό και καταπιεστικό χαρακτήρα της εξουσίας των Σαούντ, χαρακτήρα που η ίδια ενέκρινε, ενθάρρυνε και αξιοποίησε (π.χ. με τους ιερούς μαχητές στο Αφγανιστάν), όταν χρειάστηκε. Ισως τα πράγματα να αποσαφηνίζονται κάπως, αν κανείς λάβει υπ' όψιν του, τα ευρύτερα σχέδια των ΗΠΑ για την περιοχή: Αναδιαμόρφωση συνόρων, ανατροπή καθεστώτων και ανάδειξη νέων φιλο-αμερικανικών, ανάληψη του πλήρους ελέγχου, όχι μόνο των πετρελαϊκών κοιτασμάτων, αλλά και των πετρελαϊκών δρόμων.

«Η αμερικανική κυριαρχία εξαρτάται από το κατά πόσο θα καταφέρει η Ουάσιγκτον, πολιτικά και οικονομικά και, στην έσχατη περίπτωση, στρατιωτικά, να ελέγξει πλήρως το πολύτιμο, από όλες τις απόψεις, σταυροδρόμι της Ευρασίας», υποστήριζε στη «Μεγάλη Σκακιέρα» ο Ζμπίγκνιου Μπρεζίνσκι. Και ο στόχος μιας τέτοιας κίνησης είναι διττός: Αμεσα αφορά τις αραβικές χώρες και το γεωστρατηγικό έλεγχό τους, έμμεσα αφορά όλους τους άλλους επίδοξους ανταγωνιστές (Ρωσία, Κίνα, ΕΕ ή χωριστές ευρωπαϊκές χώρες), οι οποίοι αναγκαστικά, λόγω έλλειψης ενεργειακών πόρων ή δρόμων, θα εξαρτώνται από τις διαθέσεις της Ουάσιγκτον, νιώθοντας, παράλληλα, στο υπογάστριό τους την πίεση φιλοαμερικανικών καθεστώτων.

Στο πλαίσιο της «αναδιαμόρφωσης της Μέσης Ανατολής», μια έκθεση του Πενταγώνου, στα τέλη του 2002, ανέφερε χαρακτηριστικά ότι για την εφαρμογή των σχεδίων αυτών «το Ιράκ είναι ο τακτικός μοχλός, αλλά η Σ. Αραβία ο στρατηγικός στόχος». Δεν έλειψαν ούτε τα σενάρια διαμελισμού της «καλής συμμάχου».

Σε αυτό ακριβώς το σημείο, στοχεύουν ο μπιν Λάντεν, όσοι συνεργάζονται μαζί του, ή όσοι απλώς χρησιμοποιούν το όνομά του. Αφήνοντας κατά μέρος τις όποιες ιδιότητες αποδίδονται στην πολυσυζητημένη «αλ Κάιντα», που μοιάζει μάλλον, με ένα λογότυπο που χρησιμοποιείται ελεύθερα από κάθε «ιδεολογικό συνοδοιπόρο» του Σαουδάραβα κροίσου, παρά με μια συγκροτημένη οργάνωση, είναι ξεκάθαρο ότι απώτερος στόχος του μπιν Λάντεν είναι ο οίκος των Σαούντ. Ολα τα υπόλοιπα χρησιμοποιούνται ως όπλα στη φαρέτρα του. Οι επιθέσεις που εξαπολύει χαρακτηρίζονται από ένα επαναλαμβανόμενο μοτίβο: Εκδίωξη «από τους ιερούς τόπους του Ισλάμ των απίστων και όσων συνεργάζονται με αυτούς».

Ο λόγος τύπου μπιν Λάντεν απευθύνεται σε δύο διαφορετικά ακροατήρια. Πίσω από το θρησκευτικό μανδύα, εκφράζει τις ανησυχίες και την οργή μιας καταπιεσμένης και περιορισμένης αστικής τάξης στη Σαουδική Αραβία. Σαφέστατα δεν είναι τυχαίο ότι, όπως μεταδίδουν ανταποκριτές, το κήρυγμά του περί «αποτίναξης του φαύλου βασιλικού ζυγού», βρίσκει θερμούς υποστηρικτές ανάμεσα στους οικονομικά και κοινωνικά ισχυρότερους κύκλους του βασιλείου, ακόμη και σε μερίδα της βασιλικής οικογένειας.

Το καθυστερημένα φεουδαρχικό καθεστώς των Σαούντ έχει ψαλιδίσει κάθε απόπειρα οικονομικής ανάπτυξης μιας ισχυρής, ολιγάριθμης,πλην στάσιμης αστικής τάξης. Αυτή η κοινωνική ομάδα βλέπει με καλό μάτι κάθε προοπτική πολιτικής αλλαγής, ακόμη και ανατροπής, αν και δεν επιθυμεί την επιβολή μιας νέας περιοριστικής θεοκρατίας. Ο μπιν Λάντεν εκφράζει αυτά τα συμφέροντα, ενώ παράλληλα χρησιμοποιεί τη ρητορεία εκείνη που γνωρίζει, έχοντας ανδρωθεί μέσα στους διαδρόμους της σαουδαραβικής εξουσίας, ότι θα βρει ακροατήριο στον απλό κόσμο, από τον οποίο επιδιώκει να αντλήσει μαχητές και λαϊκή υποστήριξη.

Και ως ένα βαθμό, η προσπάθειά του έχει στεφθεί με επιτυχία εντός του βασιλείου. Η μεγάλη λαϊκή πλειοψηφία είναι βαθιά δυσαρεστημένη από τους Σαούντ. Η εποχή των «παχιών αγελάδων» της δεκαετίας του '80 έχει περάσει ανεπιστρεπτί. Το μέσο κατά κεφαλήν εισόδημα έπεσε στα 7.000 δολάρια ετησίως το 2001, έναντι 18.800 που ήταν το 1981, ενώ έγιναν τεράστιες περικοπές στις κοινωνικές δαπάνες. Οι δημόσιες υποδομές καταρρέουν.

Και όλα αυτά υπό καθεστώς απόλυτου αυταρχισμού και διαφθοράς, που συνδυάζεται με την ολοένα πιο εξόφθαλμη μεροληπτική πολιτική των συμμάχων ΗΠΑ υπέρ του Ισραήλ. Υπό αυτές τις συνθήκες, είναι σαφές ότι η έκκληση του μπιν Λάντεν και των ομοίων του στις λαϊκές μάζες να υποστηρίξουν, μέσα από το μανδύα του «ορθού Ισλάμ», τις επιδιώξεις μιας ανερχόμενης αστικής τάξης που διεκδικεί ζωτικό χώρο στην εγχώρια και διεθνή αγορά με αξιώσεις, βρίσκει πολύ πρόθυμα αυτιά.

Αυτό δε σημαίνει, φυσικά, ότι μια καθεστωτική ανατροπή στη Σαουδική Αραβία, που βρίσκεται σαφώς σε «προεπαναστατική κατάσταση» όπως εκτιμά ο Μπρους Αντερσον στην «Ιντιπέντεντ», θα σημάνει, απαραίτητα, και το τέλος των συναλλαγών με τα «κέντρα των απίστων». Θα σηματοδοτήσει, απλώς, μια αναδιαπραγμάτευση των όρων αυτών των συναλλαγών στο πλαίσιο του ίδιου συστήματος. Αλλωστε, οι δύο φαινομενικά αντιτιθέμενες πλευρές έχουν πολύ περισσότερα κοινά από όσα φαίνονται διά γυμνού οφθαλμού, με κυριότερο τη βαθιά αντιδραστική, αντιλαϊκή και αντικομμουνιστική τους ιδεολογία, και την απέχθειά τους για κάθε πραγματικά προοδευτικό και ανατρεπτικό στοιχείο.

«Είναι περισσότερο από αναγκαίο η εργατική τάξη στις υποανάπτυκτες χώρες να αγωνιστεί ενάντια στον κλήρο και στην κάθε λογής θρησκευτική εξουσία, στην αντίδραση και στα μεσαιωνικά στοιχεία, μέσα από τα οποία αυτή εκφράζεται», σημείωνε ο Λένιν στη δεύτερη σύνοδο της Κομμουνιστικής Διεθνούς, το 1920. Εκανε, μάλιστα, ιδιαίτερη μνεία «στην ανάγκη της πάλης ενάντια στον Παν-ισλαμισμό και σε άλλες παρόμοιες τάσεις, οι οποίες προσπαθούν να συνδέσουν τα απελευθερωτικά κινήματα ενάντια στον ευρωπαϊκό και αμερικανικό ιμπεριαλισμό με την ενίσχυση της εξουσίας και της θέσης των φυλάρχων, των μουλάδων, των γαιοκτημόνων, και γενικότερα των τοπικών μορφών έκφρασης της εξουσίας».

Τα λόγια του, αν μη τι άλλο, ακούγονται, σήμερα, εξαιρετικά επίκαιρα και διαφωτιστικά για τις εξελίξεις στη Σαουδική Αραβία και αποτελούν αρκετά καλό εργαλείο αποκάλυψης της ουσίας του «κηρύγματος» μπιν Λάντεν. Γίνεται, επίσης, εξίσου φανερό ότι ακριβώς λόγω των συγκεκριμένων κοινωνικο-οικονομικών συνθηκών και αυτής της επισταμένης προσπάθειας διαμόρφωσης συνείδησης διά μέσου της υποταγής σε μια θεοκρατική εξουσία, εργαλείο που αξιοποιήθηκε τα μέγιστα από τους Σαούντ και τους συμμάχους τους, είναι, μάλλον, απίθανο, στην παρούσα φάση, να αποδώσουν οι όποιες δήθεν πρωτοβουλίες «δημοκρατικών μεταρρυθμίσεων», τουλάχιστον με βάση τα κριτήρια του αναπτυγμένου καπιταλιστικού κόσμου.

Αναμενόμενο ήταν, φυσικά, η όποια εξέλιξη στη Σαουδική Αραβία να ενοχοποιηθεί, ως ένα βαθμό, και για την εκτίναξη των τιμών του πετρελαίου διεθνώς. Θεωρητικώς, ο «πανικός» που πυροδότησε η επίθεση στο Κχομπάρ αναμένεται να εκτονωθεί σταδιακά μετά και από την ανακοίνωση του ΟΠΕΚ για αύξηση της ημερήσιας παραγωγής στα 26 εκατομμύρια βαρέλια. Επί της ουσίας, όμως, οι αντιδράσεις της αγοράς, όπως επισημαίνουν πολλοί αναλυτές, ελάχιστα σχετίζονται μ' αυτήν καθ' εαυτήν τη ροή του μαύρου χρυσού.

Σύμφωνα με αυτήν την οπτική, στην αγορά πετρελαίου δεν τίθεται κανένα θέμα έλλειψης, έτσι ώστε να δικαιολογείται μια τέτοια αύξηση των τιμών. Και αυτό, ουσιαστικά, επισημάνθηκε και από τον ίδιο τον ΟΠΕΚ, ο οποίος, άλλωστε, ανεπισήμως, παρήγαγε, περίπου, 26 εκατομμύρια βαρέλια ημερησίως, εδώ και καιρό.

Τα αίτια της κρίσης, λοιπόν, θα πρέπει μάλλον να αναζητηθούν στις προδιαγραφόμενες πολιτικές εξελίξεις στη Σαουδική Αραβία και στη διαμορφωθείσα κατάσταση στην ευρύτερη περιοχή του Κόλπου.

Οι σχεδιαστές της «ευρείας αναδιαμόρφωσης του αραβικού κόσμου» περίμεναν ότι ο «τακτικός μοχλός», που λέγεται Ιράκ, θα είχε, ήδη, αρχίσει να αποδίδει τα μέγιστα της πετρελαϊκής του παραγωγής. Το Πεντάγωνο, άλλωστε, δεν έκρυψε ότι ανέμενε τα έξοδα της κατοχής να καλυφθούν από τα έσοδα του ιρακινού πετρελαίου, ούτε αποσιώπησε ότι στόχος ήταν το ελεγχόμενο Ιράκ να εξέλθει από τον ΟΠΕΚ και να ρίξει τις τιμές του μαύρου χρυσού, κατά τρόπο τέτοιο, ώστε, ουσιαστικά, να οδηγήσει σε διάλυση τον Οργανισμό και σε απόγνωση όλους τους επίδοξους αντιπάλους των ΗΠΑ.

Προς το παρόν, όμως, όλα αυτά παραμένουν σχέδια επί χάρτου, καθώς η ιρακινή αντίσταση, τα αλλεπάλληλα σαμποτάζ και το χάος που έχουν δημιουργήσει στο Ιράκ οι κατοχικές δυνάμεις, δεν αφήνουν περιθώρια ελιγμών πέραν της καθημερινής επιβίωσης. Οι πετρελαϊκές εταιρίες, όμως, που υποστήριξαν την κυβέρνηση Μπους έχουν, ήδη, επενδύσει πολλά στην κατοχή και θα πρέπει, κάποια στιγμή, να κάνουν απόσβεση. Κατά ορισμένους, δεν είναι άμοιρες ευθυνών για την εκτίναξη της τιμής του πετρελαίου.

Παράλληλα, ορισμένες διπλωματικές πηγές διατείνονταν ότι αναμένουν εσωτερικές εξελίξεις στη Σαουδική Αραβία μέσα στους επόμενους μήνες, χωρίς να αποκλείουν το ενδεχόμενο να παραμείνει κλειστή η στρόφιγγα του σαουδαραβικού πετρελαίου για ορισμένο χρονικό διάστημα. Οι ίδιες πηγές υποστήριζαν ότι η αύξηση της τιμής, σήμερα, οφείλεται κατά πολύ στη διαδικασία αποθήκευσης που βρίσκεται σε εξέλιξη, και μάλιστα εκτιμούσαν ότι τα αποθέματα, ιδιαίτερα στις ΗΠΑ, μπορούν να καλύψουν το κενό του σαουδαραβικού πετρελαίου,ακόμη και αν η ροή του διακοπεί για περισσότερους από 5 μήνες.

Σύμφωνα με αυτό το σενάριο, η αμερικανική διοίκηση, αλλά και τα συμφέροντα που εξυπηρετεί έχουν, ήδη, αναζητήσει διαύλους επικοινωνίας με μια ενδεχόμενη νέα σαουδαραβική ηγεσία, ακόμη και αν αυτή χρησιμοποιεί «μπινλαντενικό» προκάλυμμα. Φυσικά, ουδείς μπορεί να προδιαγράψει μετά βεβαιότητο τις εξελίξεις και ουδείς μπορεί να αποκλείσει το ενδεχόμενο γενικότερης αποσταθεροποίησης και πυροδότησης ανεξέλεγκτων αντιδράσεων. Ενδεχόμενο, που επιβαρύνει ακόμη περισσότερο την τιμή του μαύρου χρυσού.

Ομως, ο κύβος φαίνεται να έχει ριφθεί. Και δε σημαίνει ότι υπάρχει άγνοια κινδύνου από τους ιθύνοντες. Απλώς, η κρίση του συστήματος δεν επιτρέπει την πολυτέλεια διπλωματικών και πολιτικών χειρισμών, ούτε στον εύφλεκτο Κόλπο, αλλά ούτε αλλού. Αλλωστε, πώς θα επιβίωνε η «αντιτρομοκρατική» εκστρατεία με τις «εκδημοκρατικές της εκφάνσεις» χωρίς «ανανήψαντες ή εκκολαπτόμενους τρομοκράτες»;

Πηγές:

• «What is bin Ladenism?», by Bill Vann, www.wsws.org
• «The Saudi Insurgency», by Azizuddin El Kaissouni, www.islamonline.org
• «U.S. War plans & the Saudi Arabia Debate», by Larry Everest & Leonard Innes, www.zmag.org
• «Η αμερικανική Τζιχάντ», Πέτρος Παπακωνσταντίνου

Στην Ομηρική Οδύσσεια η μάγισσα Κίρκη παίρνοντας το ραβδί της μεταμόρφωνε τους συντρόφους του Οδυσσέα σε χοίρους. Η Νότια Κορέα φιλοδοξεί να γίνει - με τη βοήθεια της γενετικής...- μία σύγχρονη Κίρκη που θα «μεταμορφώνει» τους χοίρους... ή έστω ζωτικά τους όργανα σε ανθρώπους! Την 1η Ιούνη, υπουργοί της νοτιοκορεατικής κυβέρνησης με πρώτο... το υπουργείο Γεωργίας και Δασοκομίας, ανακοίνωσαν 10ετές πρόγραμμα γενετικής προϋπολογισμού περί των 52 εκατομμυρίων δολαρίων με στόχο την παραγωγή μοσχευμάτων από γενετικώς μεταλλαγμένους χοίρους που θα είναι συμβατά με τον ανθρώπινο οργανισμό...

Το πρόγραμμα τέθηκε υπό την επίβλεψη μιας ομάδας δράσης 90 Νοτιοκορεατών κορυφαίων γενετιστών και υποτίθεται πως δρομολογεί την παραγωγή (έως το 2005) των πρώτων κλωνοποιημένων (γενετικώς τροποποιημένων) χοίρων σε μέγεθος ανάλογο με εκείνο των ανθρώπων. Εως το 2007, η Σεούλ ευελπιστεί πως θα έχει αναπτύξει χοίρους με γενετικώς μεταλλαγμένα ζωτικά όργανα που δε θα απορρίπτονται απ' τον ανθρώπινο οργανισμό και πως έως το 2010 οι επιστήμονες θα έχουν ένα σύνολο κλωνοποιημένων μίνι χοίρων έτοιμων για την παραγωγή μοσχευμάτων!

Η νοτιοκορεατική κυβέρνηση στοχεύει σε πρωτοποριακή δράση στην αρένα της βιοτεχνολογίας που τη θεωρεί ως τον εγχώριο νευραλγικό βιομηχανικό τομέα επόμενης γενιάς... Οι φιλοδοξίες της Ν.Κορέας στη γενετική δεν πρέπει να ξενίζουν κανέναν. Τον περασμένο Φλεβάρη, Νοτιοκορεάτες ήταν οι πρώτοι γενετιστές διεθνώς που πέτυχαν (όπως ανέφεραν οι δημοσιεύσεις σε έγκυρα διεθνώς επιστημονικά περιοδικά) την κλωνοποίηση ανθρωπίνου εμβρύου, κάνοντας τα εμβρυακά βλαστοκύτταρα να δημιουργήσουν συγκεκριμένους ιστούς οργάνων. Επιπλέον, η Ν.Κορέα ήταν το λίκνο του πρώτου (γνωστού...) σκανδάλου που ξέσπασε πριν τέσσερα - πέντε χρόνια όταν στο εκεί παράρτημα γνωστής βιοτεχνολογικής εταιρίας (ACT) αποκαλύφτηκαν πειράματα κλωνοποίησης ανθρώπου, αλλά και δημιουργίας χίμαιρας με τη συγχώνευση DNA ανθρώπου και αγελάδας...

Ομως, η παραγωγή συμβατών μοσχευμάτων από γενετικά μεταλλαγμένα ζώα δεν απασχολεί μόνον τη Ν. Κορέα, ή τη Βρετανία, όπου έχει αναφερθεί πως υπάρχουν κοπάδια από μεταλλαγμένα ζώα... Συμπεριλαμβάνεται στα πλέον φιλόδοξα ερευνητικά προγράμματα μεγάλων βιοτεχνολογικών εταιριών. Οχι μόνον γιατί η πιθανή εφαρμογή απ' την κατοχύρωση σχετικής ευρεσιτεχνίας θα παρατείνει τη ζωή σε δεκάδες εκατομμύρια πασχόντων ανά τον κόσμο. Αλλά (κυρίως...) επειδή όποιος πιάσει πρώτος το βιοτεχνολογικό «μαγικό ραβδί» της Κίρκης θα έχει εξασφαλίσει τη μεγιστοποίηση των κερδών (παραγκωνίζοντας παράλληλα απ' το παιχνίδι μεγάλους ανταγωνιστές) για μακρά χρονική περίοδο...

Οσον αφορά στην ιδιαίτερη προτίμηση που δείχνουν στους χοίρους οι ερευνητές, οφείλεται, στο γεγονός της (περίπου) ίσης αναλογίας στο μέγεθος ζωτικών οργάνων μεταξύ των δύο ζωικών ειδών (χοίροι - άνθρωποι)... Γι' αυτό και οι χοίροι δεν είναι στο στόχαστρο μόνον Νοτιοκορεατών αλλά και Ιταλών γενετιστών. Πριν δύο χρόνια, ερευνητές του πανεπιστημίου του Μιλάνο με επικεφαλής την Μαρία Λουίζα Λαβιτράνο, ανακοίνωσαν πως εισάγοντας ανθρώπινο DNA σε σπέρμα χοίρου, κατάφεραν να φτιάξουν μεταλλαγμένα ζώα που φέρουν ανθρώπινα γονίδια (σε ποσοστό 20% έως 50%) στην καρδιά, στο συκώτι, στα νεφρά. Η μεσοπρόθεσμη έρευνα μπορεί κατά τη Δρ. Λαβιτράνο να οδηγήσει στη (φθηνότερη - βιομηχανική;-) παραγωγή συμβατών μοσχευμάτων.

Ηδη, προ οκτώ ετών έγινε στην Ινδία η πρώτη γνωστή μεταμόσχευση καρδιάς χοίρου σε άνθρωπο απ' τον Ντανιράμ Μπαρουάν. Η εγχείρηση πέτυχε... αλλά ο ασθενής απέθανε, ενώ ο Μπαρουάν παραπέμφθηκε στη Δικαιοσύνη για παραβίαση του νόμου περί μεταμοσχεύσεων.

Πάντως, το εγχείρημα ζωικής παραγωγής μοσχευμάτων κρύβει πολλούς κινδύνους. Πέρα απ' τις 25 γνωστές ασθένειες που μπορεί το γουρούνι να μεταδώσει στον άνθρωπο, ελλοχεύει ο κίνδυνος άγνωστοι σήμερα ιοί, που φέρει το γενετικό σύστημα του χοίρου, να μεταφερθούν (διά της μεταμόσχευσης) στον άνθρωπο...