Το Ελληνικό Ινστιτούτο Μελετών Αρχαίας και Μεσαιωνικής Αλεξάνδρειας, σε συνεργασία με το Ελληνικό Ινστιτούτο Προστασίας Ναυτικής Παράδοσης, πραγματοποίησαν τον περασμένοΝοέμβριο την 5η ερευνητική αποστολή τους στην Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου. Οι τέσσερις προηγούμενες αποστολές εντόπισαν σημαντικές αρχαιότητες στο βυθό, μετά από έρευνα επιστημόνων - δυτών και του σαρωτή βυθού που διαθέτει το Τμήμα Θαλάσσιας Γεωλογίας του Πανεπιστημίου Πατρών, ο οποίος βοηθά στη «γνωριμία» με τη θαλάσσια γεωμορφία της περιοχής. Η 5η αποστολή εστίασε την προσοχή της σε πέντε σημεία της ανατολικότερης πλευράς της αρχαιολογικής ζώνης, η οποία παραχωρήθηκε για έρευνα στην ελληνική αποστολή.

Στην έρευνα συμμετείχαν 18 Ελληνες επιστήμονες - δύτες και 4 Αιγύπτιοι αρχαιολόγοι της Εφορείας Εναλίων Αρχαιοτήτων της Αιγύπτου. Στους Ελληνες επιστήμονες συγκαταλέγονται και 6 επιστήμονες του Τμήματος Θαλάσσιας Γεωλογίας του Πανεπιστημίου Πατρών. Ο καλός καιρός επέτρεψε να γίνουν πλήθος καταδύσεων, με ικανοποιητικότατα αποτελέσματα, όπως τόνισε, σε χθεσινή συνέντευξη Τύπου, ο διευθύνων την έρευνα Χάρης Τζάλας. Οι Ελληνες επιστήμονες ερεύνησαν επίμονα την περιοχή της ακτής στην Ακρα Λοχιάδος, όπου από περιγραφές αρχαίων κειμένων τοποθετούνται τα ανάκτορα, το ναό της Ισιδος και τη μνημειακήταφή της Κλεοπάτρας. Ερευνα, η οποία δικαιώθηκε, αφού τα μεγάλα αρχιτεκτονικά μέλη, που εντοπίστηκαν στο βυθό, ανήκαν σε πολύ μεγάλα οικοδομήματα.

«Πιστεύουμε ότι η συνέχιση της έρευνας σε αυτό το συγκεκριμένο σημείο θα φέρει στο φως πολύ σημαντικά στοιχεία για την ιστορία της Αλεξάνδρειας και την τοπογραφία της περιοχής», υπογράμμισε ο Χ. Τζάλας.

Τα εντυπωσιακότερα, λόγω του μεγέθους τους, ευρήματα αυτής της περιοχής που περιγράφεται σαν η περιοχή αριθμός 1 στο Σάτμπι, είναι το άνω τμήμα ενός γρανιτένιου πυλώνα, ύψους 2,60 μ., που φέρει λαξεύματα για τη στήριξη των ιστών για τα λάβαρα που στέκονταν εκατέρωθεν της πύλης κάποιου ιερού. Ενα μεγάλο γρανιτένιο βάθρο, ύψους 2 μ., ακέραιο και ένα αρχιτεκτονικό μέλος, που, παρόλο ότι είναι σπασμένο, έχει μήκος 3,60 μ. και πλάτος 2 μ. Μπορεί να πρόκειται για γρανιτένια παραστάδα υπερμεγέθους πόρτας. Ο περιορισμένος χρόνος επέτρεψε μόνο μια προκαταρκτική σάρωση της περιοχής από τους δύτες, που εντόπισαν τμήματα κιόνων, κιονόκρανα, πολλά τμήματα κεραμικών και 2 λίθινες άγκυρες.

Στη θέση Σάτμπι 2, στην ακτή και κάτω από την πιλοτή του ομώνυμου καζίνου, έγιναν δύο τομές για τον εντοπισμό του θρυλούμενου τόπου μαρτυρίου του Αγίου Μάρκου. Στη θέση αυτή οι χάρτες του 19ου και 18ου αιώνα δείχνουν κάποια ερείπια, που περιγράφονται σαν «μαρτύριο του Αγίου Μάρκου».

Στη θέση 3 Ιμπραημία, στον ύφαλο γνωστό από τις προηγούμενες έρευνες, συνεχίστηκε η συλλογή λίθινων αγκυρών, ο συνολικός αριθμός των οποίων έφτασε τις 55. Σημαντικότατο εύρημα στην ίδια περιοχή είναι ο μολύβδινος στύπος και το μολύβδινο «κολάρο στήριξης» μιας υπερμεγέθους άγκυρας, η οποία μαζί με το ξύλινο στέλεχος θα ήταν περισσότερο από 3 μ. και βάρος άνω των 600 κιλών.

Η ακριβής χρονολόγηση είναι πρόωρη, αλλά μάλλον ανήκε σε μεγάλο πλοίο του 1ου αι. π.Χ έως τον 1ο αι. μ.Χ. Το βάρος των μολύβδινων στελεχών αυτής της άγκυρας ξεπερνάει τα 300 κιλά, είναι η μεγαλύτερη που βρέθηκε ποτέ στις Αλεξανδρινές ακτές και μια από τις μεγαλύτερες της Μεσογείου. Η άγκυρα αυτή ανελκύστηκε μαζί με άλλες 20 λίθινες άγκυρες, που τώρα συντηρούνται.

Στη θέση 4 της Ιμπραημία συνεχίστηκε η λεπτομερής αποτύπωση του λατομείου. Παρατηρήθηκε, όμως, ότι οι 12 τάφοι που εντοπίστηκαν τον περασμένο Μάιο στα αβαθή, καλύφθηκαν από τη μετακίνηση της άμμου με τα καλοκαιρινά μελτέμια.

Η θέση 5 του Σπόρτιγκ αποτυπώθηκε προκαταρκτικά, το συγκρότημα βυθισμένων κτισμάτων, που εντοπίστηκε πέρσι. Η τελευταία έρευνα επιβεβαιώνει ότι πρόκειται για πολύ σημαντικό εύρημα, το οποίο θα μελετηθεί και θα αποτυπωθεί προσεχτικά στις επόμενες αποστολές. Να σημειωθεί ότι αυτός ο αρχαιολογικός ενάλιος χώρος κινδυνεύει με τη διαπλάτυνση της παραλιακής οδού. Γι' αυτό σε συνεργασία με την Αρχαιολογική Υπηρεσία της Αιγύπτου γίνονται προσπάθειες να σωθεί ο χώρος.

Η 5η αποστολή έγινε με οικονομική συμπαράσταση του ΥΠΠΟ, η οποία συνέβαλε στη βελτίωση της ερευνητικής υποδομής στην Αλεξάνδρεια και στο χτίσιμο ελληνικού αποθηκευτικού χώρου φύλαξης και μελέτης των ευρημάτων. Την ελληνική αποστολή συνόδευσαν επιστήμονες του ΥΠΠΟ, με επικεφαλής τη γενική γραμματέα του, Λ. Μενδώνη, στηρίζοντας την προσπάθεια.

Το λάβαμε κατόπιν εορτής... αλλά αξίζει να γράψουμε γι' αυτό, αφού αντέχει για του χρόνου, του παραχρόνου και όλα τα χρόνια. Αναφερόμαστε σε ένα cd, μια συλλεκτική έκδοση- εκτός εμπορίου- του γνωστού άξιου ηθοποιού με την υπέροχη φωνή, Κώστα Καστανά. Τίτλος της «Ο Κώστας Καστανάς διαβάζει Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη». Συγκεκριμένα το έξοχο διήγημα του «πατέρα» της νεοελληνικής πεζογραφίας «Τα Χριστούγεννα του τεμπέλη».

Ο Κώστας Καστανάς δεν είναι γνωστός μόνο από τη δουλιά του στο θέατρο και την τηλεόραση. Η φωνή του έγινε γνωστή στο Πανελλήνιο, καθώς στις δεκαετίες του '60, '70 και '80 συνδέθηκε τα μέγιστα με το ραδιόφωνο. Ο ηθοποιός πρωταγωνίστησε σε πολλά θεατρικά έργα στο ραδιόφωνο, έκανε αφηγήσεις σε πλήθος ραδιοτηλεοπτικών εκπομπών, καλλώπισε και ακόμα καλλωπίζει με τη φωνή του αμέτρητες διαφημίσεις σε διάφορα οπτικοακουστικά μέσα. Γι' αυτό και στο cd με τον Παπαδιαμάντη σημειώνει: «αυτή η ηχογράφηση ας θεωρηθεί μια μικρή συνεισφορά σ' όσους αναπολούν μαζί μου τις μέρες ραδιοφώνου...»

Η ηχογράφηση του διηγήματος πραγματοποιήθηκε στο στούντιο ERA. Συντελεστές της είναι επίσης η Δήμητρα Κοσίδου και ο Κώστας Χρύσος. (Για τους ενδιαφερόμενους σημειώνουμε τη διεύθυνση και το τηλέφωνο του ηθοποιού: Αριστοτέλους 72, Αθήνα 10434, τηλ. 8821301).

Παιδιά και γονείς γνωρίζουν την περίφημη «Φρουτοπία». Την πολυδιαβασμένη, απολαυστική σειρά ιστοριών για παιδιά, πλασμένων από τον ανεξάντλητο σε μυθοπλαστικά ευρήματα και λεκτικά παίγνια Ευγένιο Τριβιζά. Τον πανεπιστημιακό καθηγητή Εγκληματολογίας, αλλά και ευφάνταστο παραμυθά. Εναν άνθρωπο που υπηρετεί επιτυχώς και τα δύο, όσο αντίθετα κι αν είναι μεταξύ τους, όπως η μέρα με τη νύχτα... Ο «δαιμόνιας» φαντασίας Ε. Τριβιζάς, είχε τη φαεινή ιδέα, μια και το φετινό Καρναβάλι του δήμου Πάτρας αφιερώνεται στη «Φρουτοπία» του, να γίνουν και «Καλλιστεία Φρούτων» στο «Καρναβάλι των Μικρών». Φυσικά πλήθος «μοντελάκια» μπορούν να «αντιγράψουν» οι υποψήφιοι μικροί καρναβαλιστές από τα βιβλία της «Φρουτοπίας», λ.χ από «Τα κολοκύθια με τα τούμπανα» (εκδόσεις «Πατάκη»).

Στην καρναβαλίστικη ιδέα του, ο διαρκώς παιγνιώδης Ευγένιος Τριβιζάς «ενέπλεξε» και συντάκτες του βιβλίου. Πότε, πού; Στη διάρκεια της περσινής Διεθνούς Εκθεσης Βιβλίου στη Φρανκφούρτη. Ενα βράδυ, μετά από ολοήμερη δουλιά, συντρώγοντας μαζί με τους απεσταλμένους Ελληνες δημοσιογράφους, μεταξύ ζαρκαδιού, ελαφιού, κρασιού, μπίρας, αστείων και τραγουδιού, ο Ε. Τριβιζάς ρωτά έναν - έναν τους ανύποπτους δημοσιογράφους: «Τι φρούτο ή ζαρζαβατικό θα σ' άρεσε να μασκαρευτείς;». Ακούστηκαν γνωστά και άγνωστα, συνηθισμένα και παράξενα φρούτα και ζαρζαβατικά. Ολα καταγράφτηκαν στα κατάστιχα του Ευγένιου Τριβιζά και δίπλα στο καθένα το όνομα του δημοσιογράφου που το επέλεξε, μέσα σε γέλια και αλληλοπειράγματα. Ο Ε. Τριβιζάς τους «φακέλωσε» όλους... φρουτοπικά. Γιατί; «Θα το δείτε», απάντησε με μια δόση «εγκληματικού» μυστηρίου...

Τώρα λύθηκε το μυστήριο. Στα Καλλιστεία Φρούτων του Καρναβαλιού των Μικρών, με θέμα τη «Φρουτοπία», καλούνται να μασκαρευτούν με ό,τι διάλεξαν και οι δημοσιογράφοι. Τα Καλλιστεία θα γίνουν στις 10/2, στις 12 το μεσημέρι, στην πλατεία Γεωργίου, της οποίας τα μανάβικα θα γίνουν «Φρουτοπίες». Η συνέχεια επί της σκηνής του Δημοτικού Θεάτρου «Απόλλων», όπου θα απονεμηθεί το βραβείο για το καλύτερο φρουτομασκάρεμα.