Ηταν το 1993, που στις αίθουσες των κινηματογράφων προβλήθηκε μια ταινία που μας άφησε άφωνους. Μια ταινία διαφορετική από τις άλλες, μια ταινία γεμάτη λυρισμό, πρωτοτυπία, ποίηση, ερωτισμό, αλλά και απίστευτο ρεαλισμό συγχρόνως. Μια ταινία που συζητήθηκε, που αγαπήθηκε, που ενθουσίασε το κοινό και που τιμήθηκε με το Χρυσό Φοίνικα στο Φεστιβάλ των Καννών, ενώ η πρωταγωνίστριά της, η Χόλι Χάντερ, τιμήθηκε με το βραβείο Οσκαρ για την ερμηνεία της. Αναφερόμαστε στα: "Μαθήματα πιάνου" της Αυστραλέζας σκηνοθέτη Τζέιν Κάμπιον,που παρουσιάζει η ΝΕΤ την Τρίτη στις 22.00.

Είμαστε στα 1880 και θα ζήσουμε για λίγο σε άγρια απομακρυσμένη περιοχή της μακρινής Νέας Ζηλανδίας. Ενας τραχύς, πουριτανός και σοβαρός γαιοκτήμονας που χρειάζεται μια γυναίκα για να του κρατά το σπίτι και το κρεβάτι, πρόκειται να παντρευτεί από συνοικέσιο που προέκυψε από αλληλογραφία. Η μέλλουσα νύφη είναι μια μουγκή γυναίκα που πρόκειται από στιγμή σε στιγμή να φτάσει με την κόρη της - καρπός ενός βιασμού - στο πρωτόγονο λιμάνι. Η γυναίκα φτάνει και κατεβαίνει μαζί με το μικρό κορίτσι, ενώ οι βαστάζοι κουβαλάνε ένα πιάνο. Μέσα από τις φυλλωσιές ο μελλοντικός σύζυγος κοιτάζει τη γυναίκα και λέει στον "άξεστο" λίγο ιθαγενή, φίλο του: "Γερή μοιάζει". Ο άλλος απαντά: "Εμένα μου φαίνεται κουρασμένη". Αυτές είναι οι δυο λέξεις - "κλειδιά" που καθρεφτίζουν τα αισθήματα των δυο ανδρών που σε λίγο καιρό θα συγκρουστούν. Εκείνη την ώρα κανείς από τους δυο δεν υποψιάζεται τι θα συμβεί. Μια κοιτούν τη γυναίκα με το παιδί να περπατά με βήμα αλύγιστο και αποφασιστικό και μια το πιάνο. Το πιάνο, που στέκεται μόνο, επιβλητικό και αλληγορικό πάνω στην άμμο, ενώ τα κύματα του γλείφουν τα πόδια. Το πιάνο, το σύμβολο του έρωτα. Το όργανο της συνομιλίας, της επαφής, της έλξης, του θυμού, της ερωτικής ανησυχίας, της εξομολόγησης.

Ο γάμος γίνεται αμέσως και το ζευγάρι μαζί με το παιδί αρχίζουν μια κοινή ζωή, χωρίς εκπλήξεις. Σε μια εποχή που η γυναίκα είναι η ίδια όργανο των ανδρικών ορέξεων και εκτελεστής των διαταγών του αφέντη, η μουγκή γυναικεία μορφή αφήνει τα χέρια της να μιλούν πάνω στα πλήκτρα. Πρέπει να ομολογήσει κανείς ότι ο σύζυγος δεν είναι κακός, απλώς είναι ένας άνθρωπος της δράσης, χωρίς καλλιέργεια, χωρίς πνευματικές ανησυχίες και αναζητήσεις. Από την άλλη μεριά το κορίτσι, που ποτέ δεν είχε πατέρα, δένεται μαζί του και θέλει να πιστεύει ότι επιτέλους έχει κι αυτή μια οικογένεια. Ομως, ο φίλος, ο "ιθαγενής", ο άξεστος αυτός άνδρας, συγκλονίζεται τη μέρα που θα μπει στο φιλικό σπίτι και θα δει τη γυναίκα με το μαύρο φόρεμα, με μαλλιά τραβηγμένα πίσω να είναι καθισμένη μπροστά στο πιάνο και με τα δάχτυλά της να αφήνει ήχους μαγικούς. Και όντως μαγεύεται, αιχμαλωτίζεται, ερωτεύεται τούτη την παράξενη σιωπηλή ύπαρξη με πάθος. Θα της ζητήσει να του κάνει "μαθήματα πιάνου", μαθήματα μουσικής και ερωτικής καλλιέργειας. Μαθήματα πάθους. Ενας παράφορος έρωτας θα γεννηθεί μεταξύ του "ντο" και του "ρε". Ενας έρωτας που θα ταράξει το είναι τους, αλλά και θα διαταράξει την ηρεμία του παιδιού που θα μαρτυρήσει την παράνομη σχέση στο θετό του πατέρα από φόβο μη χάσει την "οικογενειακή" γαλήνη. Η σκηνή που ο σύζυγος επιβάλλει τη βάρβαρη τιμωρία στη μοιχαλίδα, η στιγμή που της κόβει το δάχτυλο με το τσεκούρι και εκείνη πληγωμένη αιωρείται, στροβιλίζεται και τελικά πέφτει λιπόθυμη σαν ένας μαύρος κύκνος στο χώμα, είναι μια από τις ωραιότερες σκηνές του κινηματογράφου. Πρόκειται για μια εξαιρετική ταινία που καταγράφει τους ανθρώπινους χαρακτήρες με ανθρωπιά, ευαισθησία και τη γυναικεία προσωπικότητα να ολοκληρώνεται και να ορθώνεται περήφανα για να υπερασπίσει το φύλο της και τη συναισθηματική της ανεξαρτησία. Με τους Χάρβεϊ Καϊτέλ, Σαμ Νιλ και την έξοχη Ανα Πάκουιν, η οποία βραβεύτηκε με ειδικό βραβείο για το ρόλο της μικρής κόρης.

Ο σκηνοθέτης του "Δεκάλογου", Κριστόφ Κισλόφσκι, βρίσκεται ο ίδιος μπροστά στην κάμερα και μιλά για τη ζωή του, στο πολωνικής και δανέζικης παραγωγής ντοκιμαντέρ - πορτρέτο "Κριστόφ Κισλόφσκι". Ο Κισλόφσκι γεννήθηκε στη Βαρσοβία το 1941. Αποφοίτησε από την κινηματογραφική σχολή του Λοτζ το 1969 και στα πρώτα του βήματα γύρισε πολλά ντοκιμαντέρ και ταινίες για την τηλεόραση. Το 1975 γυρίζει την πρώτη του ταινία μεγάλου μήκους "Το προσωπικό". Ενα χρόνο αργότερα, θα γίνει παγκόσμια γνωστός με την "Πληγή", ενώ το 1988 θα προβληθεί στις Κάννες το "Ου φονεύσεις". Στο "Δεκάλογο" ανήκει και η ερωτική τρυφερή ταινία "Μικρή ερωτική ιστορία".

Ο Πολωνός σκηνοθέτης, στη δημιουργική του καριέρα, επιχείρησε να ενώσει και τα "χρώματα", δίνοντας τρεις ταινίες: Την κόκκινη, την μπλε και τη λευκή. Συγχρόνως, όμως, επιτυχία έχει γνωρίσει και η ταινία του "Η διπλή ζωή της Βερόνικα". Το σενάριο των ταινιών του, που πάντα είναι ιδιαίτερα προσεγμένο και στην πιο μικρή του λεπτομέρεια, είναι δεμένο με τις μελωδίες του Ζμπίγκιεφ Πράισνερ, συνεργάτη του σε πολλές ταινίες. Την εξαιρετική τριλογία των χρωμάτων, ο Πολωνός σκηνοθέτης τη δημιούργησε την περίοδο 1993 - 1994. Τα χρώματα είναι εμπνευσμένα από τη γαλλική σημαία και εκπροσωπούν την ελευθερία, την ισότητα και την αδελφοσύνη. Ο Κισλόφσκι, για μία ακόμη φορά, δηλώνει την πίστη του στην έννοια της αγάπης. Μετά την "Κόκκινη ταινία", ο Κισλόφσκι δήλωσε πως εγκαταλείπει το σινεμά. Πολλοί ήταν αυτοί που δεν τον πίστεψαν, όμως, η ίδια η ζωή έβαλε το πραγματικό πια φινάλε. Πέθανε στις 13 Μάρτη του 1996. Ο ίδιος έδινε ιδιαίτερη σημασία στα προσωπικά βιώματα, λέγοντας πως, "αν δεν καταλάβεις τη δική σου τη ζωή, τότε δε νομίζω ότι μπορείς να καταλάβεις τη ζωή των χαρακτήρων στις ιστορίες σου, ούτε τη ζωή άλλων ανθρώπων".

Στο ντοκιμαντέρ που θα παρακολουθήσουμε, ο σκηνοθέτης μιλά για την προσωπική του ζωή, για τις σκέψεις του και τη φιλοσοφία του. Περιγράφει πώς γύρισε τις ταινίες του, εκφράζοντας, παράλληλα, τα συναισθήματά του. Τρεις φίλοι του και συνεργάτες, επί πολλά χρόνια, μιλούν γι' αυτόν και παρουσιάζουν άγνωστα στοιχεία της προσωπικότητάς του, ξετυλίγοντας συγχρόνως τις μνήμες και ξαναζώντας στιγμές της συνεργασίας τους. Δύο μήνες μετά το γύρισμα αυτού του ντοκιμαντέρ, ο μεγάλος σκηνοθέτης έπαθε την πρώτη καρδιακή προσβολή, για ν' αφήσει τελικά την τελευταία του πνοή το Μάρτη του 1996 (Παρασκευή ΝΕΤ 23.00).

"Μαθήματα πιάνου" η ταινία της Τζέιν Κάμπιον την Τρίτη στη ΝΕΤ