Ομως, η εικόνα της «ανάπτυξης» που δημιούργησε στη Δυτική Αφρική η τελευταία δεκαετία καπιταλιστικής «ειρήνης», κατέρρευσε σαν χάρτινος πύργος από έναν τρομερό ιό, που ανακαλύφθηκε το 1976 από ομάδα Βέλγων γιατρών σε απομακρυσμένο χωριό της σημερινής ΛΔ Κονγκό. Ο ιός «Εμπολα», άρχισε να χτυπά πρώτα τη Γουινέα (Κόνακρι) όχι τον περασμένο Φλεβάρη, όπως είχε αρχικά θεωρηθεί, αλλά στα τέλη Δεκέμβρη όταν πέθανε στις 28/12/13 ένα 24μηνο παιδί σε κάποιο αραιοκατοικημένο χωριό. Από τότε έως σήμερα, περίπου 10 μήνες μετά, ο ιός «Εμπολα» εξαπλώθηκε σε Λιβερία και Σιέρα Λεόνε, ρημάζοντας κυριολεκτικά τους φτωχούς λαούς της περιοχής και προκαλώντας έως τις 22 Οκτώβρη που έγινε ο τελευταίος απολογισμός από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (ΠΟΥ), 9.946 επιβεβαιωμένα κρούσματα και 4.881 θανάτους.

Μέσα σε αυτό το διάστημα, ο «Εμπολα» «ταξίδεψε», κυρίως μέσω γιατρών, νοσοκόμων και εργαζομένων σε αποστολές αρωγής, εκτός των συνόρων της Δυτικής Αφρικής, χτυπώντας την πόρτα των ΗΠΑ και της ΕΕ.

Στις αρχές Αυγούστου, ο Ισπανός ιεραπόστολος Μιγκέλ Παχάρες μολύνεται στη Λιβερία από τον «Εμπολα» και μεταφέρεται στην Ισπανία στις 6 Αυγούστου, για να πεθάνει μία βδομάδα μετά. Εκτοτε, η επιδημία του «Εμπολα» που έως τότε θέριζε τις ζωές πολλών εκατοντάδων Αφρικανών αλλά περνούσε στα «ψιλά» του διεθνούς Τύπου, άρχισε να προβάλλεται περισσότερο.

Στις 30 Σεπτέμβρη, ο 42χρονος Λιβεριανός Τόμας Ερικ Ντάνκαν φθάνει στο Ντάλας του Τέξας με πτήση από τη Μονρόβια της Λιβερίας, φέρνοντας εκτός από τις «αποσκευές» του και τον ιό «Εμπολα». Μεταδίδει τη νόσο σε δύο νοσοκόμες παρά το εξελιγμένο σύστημα Υγείας των ΗΠΑ, αποκαλύπτοντας αφενός πόσο διάτρητο και επισφαλές ήταν αλλά και πόσο εκτεθειμένο είναι το υγειονομικό προσωπικό ακόμη και ισχυρών καπιταλιστικών χωρών.

Τα ίδια παθαίνει, λίγες μέρες αργότερα, και η Ισπανία της καπιταλιστικής κρίσης. Στις 6 Οκτώβρη, η 44χρονη νοσοκόμα Τερέσα Ρομέρο μπαίνει στο νοσοκομείο Κάρλος Γ' της Μαδρίτης, εμφανίζοντας συμπτώματα της ασθένειας. Καταγράφεται στην Ιστορία ως το πρώτο κρούσμα μετάδοσης της νόσου στην Ευρώπη, σημαίνοντας συναγερμό στο λεγόμενο «δυτικό» κόσμο.

Εως σήμερα η επιδημία του «Εμπολα» παραμένει ανεξέλεγκτη. Παρά την υποτιθέμενη κινητοποίηση ισχυρών χωρών και διεθνών οργανισμών, ο ιός θα καλπάζει, όπως λένε οι ειδικοί του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ), προσθέτοντας εβδομαδιαίως έως το Δεκέμβρη 5.000 έως 10.000 νέα κρούσματα «Εμπολα». Αποδεικνύοντας, με τον πιο ολέθριο τρόπο, τις δραματικές συνέπειες που μπορεί να προκαλέσει σε περιφερειακό και διεθνές επίπεδο η έλλειψη ενός δημόσιου συστήματος Υγείας και η παράδοση αυτού του κρίσιμου τομέα στα μονοπώλια. Αλλά και του τι μπορεί να συμβεί, όταν το φάρμακο «βαφτιστεί» εμπόρευμα και οι ασθένειες διαχωρίζονται σε αρρώστιες των φτωχών (με τις οποίες, βεβαίως, τεράστιες φαρμακοβιομηχανίες απαξιώνουν να ασχοληθούν) και σε αρρώστιες των πλουσίων...

Πέρα από τον εφιάλτη που ζουν οι Αφρικανοί εξαιτίας του ιού, υφίστανται και δραματικές συνέπειες από τις οικονομικές επιπτώσεις της κρίσης

Δίχως άλλο, τα σημαντικά κοιτάσματα αυτών των χωρών σε κάθε λογής ορυκτό πλούτο (χρυσός, διαμάντια, βωξίτης, σιδηρομεταλλεύματα, ουράνιο) και οι ελλείψεις σε βασικές υλικοτεχνικές, παραγωγικές, ενεργειακές υποδομές αλλά και σε υπηρεσίες κάθε λογής (ύδρευσης, Υγείας, Παιδείας, τεχνολογικής εκπαίδευσης κ.ά.) προκαλούν το ενδιαφέρον μεγάλων εταιρειών, που διαγκωνίζονται για την εξασφάλιση του μεγαλύτερου κομματιού από την «πίτα».

Αναλυτές του αμερικανικού χρηματοπιστωτικού κολοσσού «Goldman Sachs» εκτιμούσαν την περασμένη βδομάδα πως οι οικονομικές ζημιές της επιδημίας στις πληγείσες χώρες της Δυτικής Αφρικής είναι τόσο μεγάλες που μπορούν πλέον να συγκριθούν μόνο με αυτές που επέφεραν οι επιθέσεις της 11ης Σεπτέμβρη 2001 στις ΗΠΑ και η επιδημία με το αναπνευστικό σύνδρομο SARS το 2003 στο Χονγκ Κονγκ. Βλέπεις οι αστοί όλα, ακόμη και τη δημόσια Υγεία ή την υγεία των λαών τη μετράνε με κόστος. Αυτό είναι το μόνο που τους νοιάζει.

Στη Νιγηρία, την πολυπληθέστερη χώρα της υποσαχάρειας Αφρικής, πρώτη σε παραγωγή πετρελαίου, που κηρύχθηκε στις αρχές της βδομάδας «ελεύθερη από τον ιό "Εμπολα"», οι εξαγωγές διαφόρων προϊόντων μέσα στο τελευταίο εξάμηνο μειώθηκαν, λόγω της επιδημίας, ως 40%. Να, λοιπόν, τι μετράνε ως απώλειες λόγω «Εμπολα». Πάνω από τους νεκρούς, αυτούς που έχουν προσβληθεί, από την επιθετικότητα του ιού.

Η Σιέρα Λεόνε, που ήταν το 2013 η δεύτερη χώρα παγκοσμίως με τους ταχύτερους ρυθμούς καπιταλιστικής ανάπτυξης ύψους 20,1%, θρηνεί σήμερα πάνω από 1.500 νεκρούς. Αλλά ο υπουργός Οικονομικών της χώρας, Καϊφάλα Μάραχ, μετρά τη δραματική μείωση της ανάπτυξης που προβλέπεται ως το τέλος της χρονιάς να κατρακυλήσει στο 7,5%.

Η Παγκόσμια Τράπεζα εκτιμά ότι ως το Δεκέμβρη η επιδημία θα μπορούσε να προκαλέσει ζημιές ύψους 32,6 δισ. δολαρίων. Εξίσου ενδιαφέρουσες ήταν οι διαπιστώσεις της εφημερίδας «Γουώλ Στριτ Τζέρναλ», στις 21/10, σε άρθρο με τίτλο «Οι φόβοι για τον "Εμπολα" πυροδοτούν την αποχώρηση της Κίνας από τη Δυτική Αφρική». Δημοσιογράφος της εφημερίδας, στη διάρκεια αποστολής στη Δ. Αφρική, επικέντρωσε την προσοχή του στη ζημιά που προκαλεί η επιδημία στις μεγάλες μπίζνες του κινεζικού κεφαλαίου, σημειώνοντας ότι ο ιός "Εμπολα" έχει καταφέρει να μειώσει στο 50% το προσωπικό Κινέζων επιχειρηματιών και ειδικευμένων εργαζομένων που δούλευαν σε κινεζικές κατασκευαστικές, μεταλλευτικές, ενεργειακές, μεταφορικές, επενδυτικές εταιρείες στη Δυτική Αφρική. Από 20.000 που ήταν το 2013, σήμερα ανέρχονται σε 10.000. Σημειώνει, για παράδειγμα, ότι στη Λιβερία έχουν πλέον ανασταλεί οι εργασίες οδοποιίας από την κινεζική κατασκευαστική εταιρεία «China Henan International Cooperation Group» για την κατασκευή μεγάλης αρτηρίας που χρηματοδοτεί η Παγκόσμια Τράπεζα, με στόχο τη σύνδεση της πρωτεύουσας, Μονρόβια, με τη Γουϊνέα. Εκτιμά ακόμη ότι στη Σιέρα Λεόνε τα σημάδια της «εξόδου των Κινέζων» είναι ακόμη μεγαλύτερα, παρατηρώντας ότι το βουητό από τα μηχανήματα κινεζικών κατασκευαστικών εταιρειών στην πρωτεύουσα, Φριτάουν, έχουν πλέον αντικατασταθεί από τις σειρήνες των ασθενοφόρων.

Στη Λιβερία, για παράδειγμα, δραστηριοποιούνται δεκάδες ξένες εταιρείες. Ανάμεσά τους η καναδική «Aureus Mining», ο αγγλο-αυστραλιανός μεταλλευτικός πολυεθνικός όμιλος «BHP Billiton», η βρετανική μεταλλευτική «Sable Mining Africa». Ομως, οι ενδοϊμπεριαλιστικοί ανταγωνισμοί οξύνονται κυρίως από την παρουσία τεράστιων εταιρειών από την Κίνα, όπως οι κατασκευαστικές εταιρίες «CHICO» (με δείγματα «γραφής» ένα τεράστιο αθλητικό κέντρο και το πανεπιστήμιο στην πρωτεύουσα Μονρόβια) και «CICO» (που δραστηριοποιείται στην οδοποιία), η τηλεπικοινωνιακή εταιρεία «Qing Fian International Group Development» και η αναπτυξιακή εταιρεία «CNQC QINGJIAN International», που «κατηγορούνται» (κυρίως από ανταγωνιστικές δυνάμεις) πως «παραγκωνίζουν» τη λιβεριανή αστική τάξη. Αυτά διαδραματίζονται σε μία χώρα υπό την κυβέρνηση της Προέδρου Ελεν Σιρλίφ Τζόνσον, πρώην μεγαλοστέλεχος της Παγκόσμιας Τράπεζας, που διαθέτει ισχυρές διασυνδέσεις με το αμερικανικό, ευρωπαϊκό και ασιατικό χρηματοπιστωτικό κεφάλαιο...

Στη Γουινέα (με πρωτεύουσα το Κόνακρι) εκτυλίσσεται παρόμοιο σκηνικό, με τεράστιες εταιρείες να κάνουν «παιχνίδι» στον ορυκτό και ενεργειακό πλούτο, όπως η αγγλο-αυστραλιανή «Rio Tinto», η βραζιλιάνικη «Vale», η ρωσική «Rusal», οι κινεζικές κατασκευαστικές «China Geo-Engineering Corporation», η «Chinalco» (ανταγωνιστική της «Rio Tinto») και η «Αναπτυξιακή Τράπεζα Κίνας» (CDB).

Η κυβέρνηση του προέδρου Αλφα Κοντέ, μολονότι έχει άριστες σχέσεις και με το δυτικό κεφάλαιο και με το βραζιλιάνικο κεφάλαιο, λοιδορείται από δυτικά δίκτυα «ενημέρωσης» και για τις σχέσεις που έχει αναπτύξει τα τελευταία χρόνια με την Κίνα. Ωστόσο και εδώ, ανεξάρτητα από τη «σημαία» των καπιταλιστών, ο λιβεριανός λαός (όπως και άλλοι) παραμένει εγκλωβισμένος στη φτώχεια, καθώς δε γεύεται ούτε στο ελάχιστο τον πλούτο που παράγεται στη χώρα του. Αναμφίβολα, η επιδημία του «Εμπολα» έδωσε τη χαριστική βολή στα πιο ασθενή κομμάτια του πληθυσμού.

Πολύ περισσότερο έντονη και «ενοχλητική» για τα δυτικά μονοπώλια είναι η παρουσία πάνω από 30 τεράστιων κινεζικών ομίλων στη Σιέρα Λεόνε. Η δραστηριοποίηση κινεζικών εταιρειών, όπως ο τεχνολογικός ηλεκτρονικός όμιλος «Huawei Tech.», η ενεργειακή «Kingho Energy Group», που κάνει εξορύξεις σε ρινίσματα σιδήρου και βωξίτη, η επενδυτική «China International Fund», η «China Water & Energy Corporation» (CWE), που κατασκευάζει υδροηλεκτρικά φράγματα, προκαλούν την δυσαρέσκεια αντίπαλων μονοπωλίων από ΗΠΑ και Ευρώπη. Η «επέλαση» του κινεζικού κεφαλαίου κάνει συχνά την κυβέρνηση του Προέδρου της χώρας, Ερνεστ Μπάι Κορόμα, στόχο επικρίσεων περί «διαφθοράς» και «ανικανότητας». Αλλοι την κατηγορούν ακόμη και για «προδοσία», επειδή έχει «ξεχάσει παραδοσιακούς συμμάχους, όπως η Βρετανία και άλλες χώρες της ΕΕ», και υπογράφει με Κινέζους συμφωνίες για επενδύσεις παντός είδους (σε Ενέργεια και ορυκτά αλλά και Υγεία, Παιδεία, γεωργία κ.ά.).

Η δυναμική παρουσία και δράση της Κίνας στη Δυτική Αφρική είναι ένα από τα μεγάλα «θύματα» του «Εμπολα», προς τέρψιν του μεγάλου κεφαλαίου από ανταγωνιστικές δυνάμεις, όπως οι ΗΠΑ, η Βρετανία, η Γαλλία. Ενδεχομένως, να μην πρόκειται για μία απλή περίπτωση κακοτυχίας, ιδιαίτερα όταν σκεφτεί κανείς τη σπουδή δυτικών χωρών να στείλουν στρατιωτικές δυνάμεις στη Δυτική Αφρική. Οπως οι ΗΠΑ με τουλάχιστον 4.000 στρατιώτες (και βλέπουμε...), η Βρετανία με περίπου 750 και η Ολλανδία με δεκάδες πεζοναύτες και μία φρεγάτα. Αυτά πρέπει να συνυπολογιστούν μαζί με τις υποψίες για πειράματα του στρατού των ΗΠΑ με τον «Εμπολα».

Το μόνο σίγουρο είναι πως όλοι αυτοί δεν επιδιώκουν τη «διάσωση» των λαών της περιοχής αλλά το ξαναμοίρασμα της τράπουλας προς όφελος των μονοπωλίων...

Κείμενα: Δέσποινα ΟΡΦΑΝΑΚΗ