Συγκεντρωμένα σε έναν τόμο τα: "Θέματα και μορφές από τη λαϊκή λατρεία και το λαϊκό μας βίο και πολιτισμό" με τίτλο "Λαογραφική Πινακοθήκη",του γνωστού συγγραφέα, δημοσιογράφου και κριτικού Δημήτρη Σταμέλου,κυκλοφορούν σε Β έκδοση. (Βραβείο Ακαδημίας Αθηνών).

Ολα τα κείμενα, αναφέρουμε ενδεικτικά: "Ο Αγιος Γεώργιος και η σύνδεσή του με τη λαϊκή λατρεία", "Λαογραφικά του Εικοσιένα", "Η σύνδεση της ελιάς με την ελληνική παράδοση και τη λαϊκή λατρεία", "Εθιμα της σποράς", "Αλώνισμα του παλιού καιρού", σκοπό έχουν να διερευνήσουν τις αυθεντικές πηγές του εθίμου, όπου εστιάζεται η σαφήνεια και η διαύγεια του λαϊκού βίου και πολιτισμού. Κείμενα που "οριοθετούν συνάμα την πολυσήμαντη προσφορά του Δημήτρη Σταμέλου στη λαογραφική μας έρευνα".

Μελετώντας τις περισπούδαστες αυτές εργασίες με την πλούσια βιβλιογραφική ενημέρωση, γεμίζει η ύπαρξή μας πατρίδα, χώμα ελληνικό, και άθελα ξεφεύγει από το "έρκος οδόντων" η λέξη "πατριδοφύλακας".

Ακολουθώντας την αναλυτική μέθοδο αρχίζει με την περιγραφή κατά τόπους του εθίμου, επεκτεινόμενος ως τη Μ. Ασία, και καταλήγει στη ρίζα του, που φτάνει στην αρχαιότητα. Τέκνο της ελληνικής υπαίθρου, από αγροτική οικογένεια της Ρούμελης, είχε την ευτυχία στα παιδικά του χρόνια να βιώσει τα περισσότερα από αυτά τα έθιμα. Τότε η ποίηση, στο γραπτό του λόγο, δένεται με το έθιμο. Τ' αυτοβιογραφικά του κομμάτια με την πλούσια, πολύχυμη γλώσσα γίνονται θαυμαστό λογοτέχνημα, που σαν βουνίσια δροσιά ευφραίνει.

Ο "λαϊκός πολιτισμός της Ρούμελης", το 11ο κείμενο του βιβλίου (συνολικά είναι 15) έρχεται σαν κατακλείδα των λαογραφικών αναφορών στα έθιμα του τόπου μας, και συνάμα σαν πολιτιστικό άνοιγμα στο χώρο της Ρούμελης, όπου έδρασαν κορυφαίες μορφές του πνεύματος και της τέχνης, όπως η Εύα Σικελιανού, ο λαϊκός τραγουδιστής Θανάσης Μπαταριάς, ο γλύπτης του τέμπλου του Αϊ - Νικόλα στο Γαλαξείδι.

Στο τελευταίο του κείμενο η αναφορά στον Δημ. Λουκόπουλο, τον αυτοδίδαχτο δάσκαλο "το πιο σημαντικό μεταλλείο για τη νεοελληνική λαογραφία", είναι διαποτισμένη με βαθύτατη εκτίμηση, θαυμασμό και αγάπη, σημάδι πως ο συγγραφέας του είχε ως πρότυπο στο τόσο αξιόλογο έργο του. (εκδόσεις "Τ. Πιτσιλός", 1997).

Ευγενία ΖΩΓΡΑΦΟΥ

Η ποιητική συλλογή του Τάσου Καπερνάρου χωρίζεται σε δύο μέρη. Το πρώτο με το γενικό τίτλο της συλλογής και το δεύτερο με τον τίτλο "Σύνοψις".

Η τεχνική του ποιητή παρουσιάζει στοιχεία αφαίρεσης, που αναδεικνύουν την ουσία της ποίησής του.

Κάποτε ρεαλιστής, κάποτε λυρικός τροβαδούρος, ο Τ. Κ. έχει το ταλέντο και τη δυνατότητα να σμιλεύει το στίχο με άρτιο λόγο, χωρίς πλατειασμούς. Εικονοποιεί ψυχικές καταστάσεις, διαμαρτυρίες κι επισημάνσεις, ώστε η ποίησή του να βρίσκεται σε διαρκή εξελικτική πορεία. Στη "Σύνοψη", όπου είναι ολιγόστιχος και αποφθεγματικός, ρίχνει το βάρος του στο στοχασμό.

"Με το ταξίδι δεν ξεμακραίνεις/ με τις λέξεις στον ίδιο καπνό./ Σαν ετούτης της πόλης/ πουθενά να μην είναι/ Το τέλος/". (Εκδόσεις "Κέδρος",1997).

Ο Π. Σ., νέος Καβαλιώτης ποιητής, εξέδωσε τη δεύτερη ποιητική του συλλογή "Ματωμένες Φωνές". Και οι φωνές του είναι πραγματικά ματωμένες, έτσι όπως ξεπροβάλλουν από τους στίχους του. Πρόκειται για μια κοινωνική ποίηση που αγγίζει ένα πλατύ προβληματισμό ως προς τα σημερινά δεδομένα. Ομως η ζωή θέλει δύναμη κι αγώνα. Κι ο Π. Σ. αρνείται την αισιοδοξία. Αραγε γιατί; Ο ψυχισμός του εμποδίζει το φως να διαπεράσει τις σχισμές της ποίησης; Αρκετά αποφθεγματικός καταλήγει σε τσιτάτα όπως: "Δεν προκαλώ εγώ την απαισιοδοξία/ αυτή με προκαλεί./ Κι αλλού, "Ξημέρωσε αδελφέ/ κι ακόμα να ιδούμε φως./ Αγάπες του καλοκαιριού/ που 'ρχεται το φθινόπωρο και τις γκρεμοτσακίζει...".

Ο ποιητής κινείται σε γκρίζους τόνους, αλλά με καθαρό και διαυγή λόγο. Σέβεται το ρυθμό και την αρμονία της σύνθεσης, ενώ παράλληλα αναζητά την αλήθεια. (Εκδόσεις "Α. Πολιτάκης", Κλείτου 10, Καβάλα, 1997).

Γνωστή η ποιήτρια Κ. Γ.- Κ. για τον τρυφερό, λυρικό της λόγο. Η νέα συλλογή της και οι στίχοι της απλώνονται σε μια πλούσια θεματική. Ποίηση σε στέρεη δομή, με συμπαγή λόγο, αναπλάθει εικόνες και καταστάσεις με ιδιαίτερη έμπνευση και ευρηματικότητα. Συχνά δανείζεται η ποιήτρια θέματα της ελληνικής μυθολογίας, ώστε οι συμβολισμοί της να ενεργοποιηθούν πιο άμεσα και αποτελεσματικά. Πολλές φορές ο αναγνώστης έρχεται αντιμέτωπος με την αγωνία, την κοινωνικοπολιτική κατάθεση και τα "πιστεύω" της μέσα στο κοινωνικό "γίγνεσθαι".

"Εις τον αγώνα της τελευτής/ της μακρόπνοης διάστασης/ της παράφορης δύναμης της εξουσίας/ ανείπωτης ακαταστάλαχτης/ θεώρησες τα περασμένα/ με νοσταλγία/ αναζήτησες τα νέα/ χωρίς ανταπόκριση/. (Εκδόσεις "Μαυρίδης", Μ. Αλεξάνδρου και Γιατράκου 19, Αθήνα, 1997).

Φαίδρα ΖΑΜΠΑΘΑ - ΠΑΓΟΥΛΑΤΟΥ

• Δημήτρης Ντούσας "Rom και Φυλετικές Διακρίσεις (Στην ιστορία, την κοινωνία, την κουλτούρα, την εκπαίδευση και τα Ανθρώπινα Δικαιώματα)" (εκδόσεις "Γκούντενμπεργκ",μελέτη).
• "Η Εθνική Αντίσταση στον Πειραιά 1941 - 1944 (Αναμνήσεις, μαρτυρίες και μαρτύρια αγωνιστών)" τιτλοφορείται το βιβλίο του Κώστα Θεοφάνους που εικονογραφείται με έργα των Βάσως Κατράκη, Α. Τάσσου, Σταμάτη Λαζάρου, Γιάννη Αποστολόπουλου, Μιχάλη Νικολινάκου (εκδόσεις "Λιμάνι",Γρηγ. Λαμπράκη 136 Πειραιάς, τηλ. 4227.123 - 4).
• Από τον "Παπαδήμα" κυκλοφόρησαν: Μίκαελ Ανγκολντ "Η Βυζαντινή Αυτοκρατορία (Από το 1025 έως το 1204. Μια πολιτική ιστορία)" (μετάφραση Ευαγγελία Καργιανιώτη,επιστημονική επιμέλεια Παναγιώτης Α. Αγαπητός,δεύτερη έκδοση αναθεωρημένη και επαυξημένη). Εύα Κανταρέλλα "Οι γυναίκες της αρχαίας Ελλάδας" (μετάφραση Παναγιώτη Δ. Δημάκη).
• Από τις εκδόσεις "Αμμος" επανακυκλοφόρησαν: Το σημαντικότατο λεύκωμα φωτογραφιών ιστορικών ντοκουμέντων από τα Δεκεμβριανά στην Αθήνα, την υποχώρηση των Γερμανών, τις σφαγές στο Δίστομο και τη Λιβαδειά, το αρχηγείο του ΕΛΑΣ στη Λαμία, την "κατάληψη" της Ακρόπολης από τους Αγγλους κ.ά. Πρόκειται για το λεύκωμα του Ουκρανού φωτορεπόρτερ Ντμίτρι Κέσελ: "ΕΛΛΑΔΑ 1944".Το σατιρικό βιβλίο του γνωστού σκιτσογράφου Γήση Παπαγεωργίου "Ελλάς χάσαμε!" για τον πολιτικό και κοινωνικό μας βίο, στη σειρά "Οι εισαγόμενοι".
• Από τον "Γαβριηλίδη" κυκλοφόρησαν: Μωρίς Νικόλ "Ψυχολογικά σχόλια στη διδασκαλία του Γκουρτίεφ (Αποσπάσματα)" (εισαγωγή, μετάφραση, σχόλια Δημήτρη Γαβαλά."Ανθρωπος του Ζεν" τιτλοφορείται το βιβλίο με κείμενα των Χουί - Νενγκ, Χουάνγκ - Πο, Λιν - Τσι, Μποντιντάρμα (εισαγωγή, απόδοση, σχόλια Βαγγέλης Πετρόπουλος).
• Από τον "Περίπλου" κυκλοφόρησαν: Εμμανουήλ Ροϊδη "Το παράπονο του νεκροθάπτου" (διήγημα). Αριστοτέλη "Η μαντική μέσα από τα όνειρα" (μετάφραση Θανάσης Βούσαρης,από τα "Μικρά Φυσικά" του Αριστοτέλη) Ιπποκράτη "Περί υγιεινής διατροφής" (μετάφραση Διονύσης Βίτσος). Ηροδότου "Η γυναίκα του Κανδαύλη" (μετάφραση Διονύσης Βίτσος από το "Ηροδότου Ιστορία"). Οβιδίου "Τα αντίδοτα του έρωτα" (μετάφραση Κατερίνα Μαγγανά). Σενέκα "Είναι μικρή η ζωή" (μετάφραση Κάτια Χαρικιοπούλου). Βασισμένο στα ημερολόγια του 19ου αιώνα και της προπολεμικής περιόδου του 20ού αιώνα είναι το "Αντικαταθλιπτικό Ημερολόγιο" του "Περίπλου".
• Από τον "Γκοβόστη" κυκλοφόρησαν: Τζον Σέαρλ "Ανακαλύπτοντας ξανά το Νου" (μελέτη του καθηγητή Γλωσσολογίας και Φιλοσοφίας, μετάφραση Μανώλης Κορνήλιος.Στον μεγάλο ζωγράφο Μανέ είναι αφιερωμένο το ημερολόγιο του 1998 του "Γκοβόστη".
• Από τις εκδόσεις "Α. Α. Λιβάνη" κυκλοφόρησαν: Πενελόπ Φιτζέραλντ "Το γαλάζιο άνθος" (μετάφραση Κώστια Κοντολέων,μυθιστόρημα), για τον ρομαντικό ποιητή και φιλόσοφο Νοβάλις). Αλεξάντρ Καλντά "Περίπατος στην Ινδία" (μετάφραση Κλεοπάτρα Ουγούρλογλου,εθνολογικό ταξιδιωτικό αφήγημα). Ελίζαμπετ Χαντ "Ο Φραντζέλος" (μετάφραση Ανδρέας Σακοδήμος,αστυνομικό μυθιστόρημα). Κωνσταντίνος Ρωμοστός "Μεσσιανική αυτοκρατορία 2. Η φωτιά που περπατά μαζί μου" (Μυθιστόρημα).
• "Εξουσία, Εργασία και Μνήμη σε τρία χωριά της Ηπείρου (Η τοπική δυναμική της επιβίωσης)" τιτλοφορείται η μελέτη των Στ. Δαμιανάκου, Ερ. Ζακόπουλου, Χαρ. Κασίμη, Β. Νιτσιάκου,που κυκλοφόρησε από το "Πλέθρον",σε συνεργασία με το Εθνικό Κέντρο Κοινωνικών Ερευνών στη σειρά "Λαϊκός Πολιτισμός - Τοπικές Κοινωνίες".
• Γουίλιαμ Μπόυντ "Το γαλάζιο απόγευμα" (μετάφραση Ερη Κανδρή,μυθιστόρημα).
• "Αστροθεσία" τιτλοφορείται η ποιητική συλλογή του πρόωρα χαμένου Κώστα Χωρεάνθη (εκδόσεις "Αστρολάβος - Ευθύνη").
• Γιώργος Χρονάς "Κατάστημα νεωτερισμών" (ποίηση, εκδόσεις "Οδός Πανός").
• Γιώργου Ι. Μποτή "Οδοιπορικό" (ποιήματα, εκδόσεις "Πλάτανος",Ιπποκράτους 10 - 12, τηλ. 3602.657).
• Φίλιππου Τσετσέκου "Κραδασμοί" (ποιήματα 1996, Φ. Τσετσέκος, επίτιμος δικηγόρος, Σταδίου 39, τηλ. 3213.495 και 7789.524).
• Νάντια Φουζίνι "Περισσότερο απ' όλα μου άρεσε το στόμα" (μετάφραση Μπάμπης Λυκούδης,μυθιστόρημα).
• Μιχάλης Πιτσιλίδης "Μετά τη βροχή" (διηγήματα, εκδόσεις "Αρχιπέλαγος" Βουλιαγμένης 2, Βούλα, τηλ. 8957.003).
• Πότης Κατράκης "Αισθητική Παλίρροια" (ποίηση σε μορφή μοντέρνα), "Η ελπίδα ζει" (ποίηση σε μορφή μεταμοντέρνα), "100 ποιήματα σε στίχους" (μορφή παραδοσιακή, 3ος τόμος) από τις εκδόσεις "Μαυρίδης" (Γιατράκου 19, τηλ. 5242.182).
• Από τα "Ελληνικά Γράμματα" κυκλοφόρησαν: Ουμπέρτο Εκο "Πέντε ηθικά κείμενα" (μετάφραση Αννα Παπασταύρου). Στάθης Α. Λυμπεράκης (ψυχίατρος) "Εγκέφαλος και ψυχολογία (Εισαγωγή στη Νευροψυχολογία)".Μ. Σκοτ Πεκ "Η άρνηση της ψυχής (Ευθανασία και θνητότητα)" (μετάφραση Αννα Παπασταύρου). Γρηγόρης Α. Ποταμιάνος "Θεωρίες προσωπικότητας και κλινική πρακτική" (μελέτη). "Ο Ακάθιστος Υμνος" σε μετάφραση Ι. Μ. Χατζηφώτη

και "διά χειρός" (ζωγραφική) Δημ. Ασημακόπουλου.

• Σταύρος Μίχας "Το δέντρο" (ποίηση, εκδόσεις "Μανδραγόρας").
• Σταύρος Μίχας "Χελώνα στο βυθό του κόσμου" (ποίηση, "Φθιωτικές εκδόσεις" Σμύρνης 23Α, 35100 Λαμία).
• Ρουθ Ρέντελ "Το σπίτι του θανάτου" (μετάφραση Εφη Καλλιφατίδη,θρίλερ, εκδόσεις "Ωκεανίδα".

Το μήνα Ιανουάριο, κατά την ελληνική γλώσσα ή Τυβί κατά την αιγυπτιακή, του 331 π.Χ., ένας 23χρονος, μαζί με τον Ρόδιο αρχιτέκτονα Δεινοκράτη και τους μηχανικούς του στρατού του Διάδη και Χαρία, χάραξε το περίγραμμα μιας πόλης κατά το πρότυπο της "ιδανικής πόλης", το οποίο του είχε εμφυσήσει ο φιλόσοφος δάσκαλός του. Μιας πόλης που έμελλε να γίνει η "Αθήνα της Αφρικής". Λέμε για τον Μέγα Αλέξανδρο, μαθητή του Αριστοτέλη, και την Αλεξάνδρεια, το λαμπρό βασίλειο των Πτολεμαίων. Στην προϊστορία και ιστορία αυτής της πόλης που ίδρυσε το 331π.Χ. ο - ανακηρυγμένος ένα χρόνο πριν "Φαραώ" στη Μέμφιδα - Αλέξανδρος και στην ιστορία των βασιλέων της από τον Πτολεμαίο Α' τον επιλεγόμενο "Σωτήρα" έως την Κλεοπάτρα Ζ', την τελευταία των Λαγιδών βασιλέων και της οποίας το τραγικό τέλος συνδέθηκε με τη μετέπειτα Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία, περιστρέφεται το βιβλίο του καθηγητή της Αιγυπτιακής Αρχαιολογίας και ερευνητή του Εθνικού Κέντρου Επιστημονικών Ερευνών της Γαλλίας Αντρέ Μπερνάρ "Η Αλεξάνδρεια των Πτολεμαίων" που παρουσίασαν χτες, στην ΕΣΗΕΑ, οι εκδόσεις Β. Γιαννίκος - Β. Καλδής.

Το ενδιαφέρον βιβλίο, σε μετάφραση της ιστορικού - αρχαιολόγου Αντουανέττα Καλλέγια - Γαδ,πλούσια εικονογραφημένο (με χάρτη της αρχαίας Αλεξάνδρειας, 3 σχέδια, 37 έγχρωμες και 45 ασπρόμαυρες φωτογραφίες έργων τέχνης), δεν περιορίζεται στα ιστορικά γεγονότα, στους βασιλείς που άλλοτε δόξασαν κι άλλοτε αμαύρωσαν την πόλη και σ' άλλα ιστορικά πρόσωπα. Μας ξεναγεί στην τοπιογραφία, στον περίφημο Φάρο (ένα από τα Επτά Θαύματα της αρχαιότητας), στον τρόπο ζωής, τις ασχολίες, τις γιορτές, τη θρησκευτική λατρεία του λαού. Περιγράφει την περίφημη Βιβλιοθήκη της Αλεξάνδρειας και την επιστημονική έρευνα, που διεξαγόταν, προσφέροντας, εντυπωσιακή έως σήμερα, γνώση στην ανθρωπότητα.

Στο "Κέντρο Λόγου και Τέχνης 104" (Θεμιστοκλέους 104) σήμερα (8μμ) η ισπανικής καταγωγής Γαλλίδα Λίντι Σάλβερ συζητά με τον Τάκη Θεοδωρόπουλο για το βιβλίο της "Η δύναμη της μύγας" (εκδόσεις "Καστανιώτη").

Χτες στη Γεννάδειο Βιβλιοθήκη παρουσιάστηκε το βιβλίο του Σουηδού ακαδημαϊκού Στούρε Λιννέρ "Μια Σουηδέζα στην Ελλάδα του 19ου αιώνα" (εκδόσεις "Προσκήνιο"). Παράλληλα, εγκαινιάστηκε η έκθεση "Αυτό το νέκταρ και η αμβροσία της ζωής. Περιηγήτριες στην Ελλάδα" από τις συλλογές της Γενναδείου (1687 - 1870). Στην εκδήλωση που οργανώθηκε σε συνεργασία με τη σουηδική πρεσβεία μίλησαν οι: Ιν. Σάχλστρομ, Π. Σόρμπομ, Μαρία - Νίκη Κουτσιλαίου, Παύλος Πετρίδης, Ι. Κωνσταντουλάκη - Χάντζου, Σ. Λίννερ, Χάρις Καλλιγά.