Associated Press

Από τις λαϊκές διαδηλώσεις στην πόλη Κοτσαμπάμπα, που αντιμετωπίστηκαν από τις δυνάμεις καταστολής του αντιδραστικού κυβερνήτη Ρέγιες

Είναι λίγες από τις εικόνες, πλέον χαρακτηριστικές όμως, της σημερινής Βολιβίας, ένα χρόνο μετά την ανάληψη της προεδρίας από τον Εβο Μοράλες και το Κίνημα για το Σοσιαλισμό - MAS, στις 22 Γενάρη. Μια ανάληψη εξουσίας που έγινε πανηγυρικά, καθώς η νίκη του Εβο Μοράλες ήταν «πανηγυρική», με τις ψήφους του λαϊκού κινήματος. Ενα λαϊκό κίνημα που δύο φορές - μία κατά τον πόλεμο του φυσικού αερίου που ανέτρεψε τον Οκτώβρη του 2003, τον τότε Πρόεδρο Γκονσάλο Σάντσες ντε Λοσάδα και το Μάη - Ιούνη του 2005 που ανέτρεψε τον διάδοχό του Κάρλος Μέσα - ανέτρεψε μεν την εξουσία αλλά δεν μπόρεσε να την αποσπάσει και άπειρο και αποπροσανατολισμένο, με το στοιχείο των ιθαγενών να κυριαρχεί σε πολλούς τομείς, αλλά νικηφόρο στους αγώνες, έστρεψε το βλέμμα στις εκλογές στηρίζοντας τον ιθαγενή Εβο Μοράλες. Μια «κατοχυρωμένη» τρόπον τινά τάση, το τελευταίο χρονικό διάστημα στη Λατινική Αμερική.

Ενα χρόνο μετά το σκηνικό είναι ακόμη πιο σύνθετο από τη «νίκη των λαϊκών δυνάμεων», δηλαδή την ημέρα εκλογής του Μοράλες και των τότε δηλώσεων του αντιπροέδρου Αλβαρο Γκαρσία Λινέρα, πως «ο σοσιαλισμός στη Βολιβία θα αργήσει για τα επόμενα 100 χρόνια», υποσχόμενος έναν «καπιταλισμό των Ανδεων και του Αμαζονίου».

Ενα σύνθετο σκηνικό που συνίσταται στη γενικότερη τάση που έχει διαμορφωθεί στη Λατινική Αμερική, η οποία αποτελεί χείρα βοηθείας και φιλί της ζωής ορισμένες φορές για την κυβέρνηση Μοράλες και στην κατάσταση που έχει διαμορφωθεί στο εσωτερικό.

Ενα εσωτερικό που μοιάζει με «κουβάρι», όπου στη «σκοτεινή πλευρά του φεγγαριού», οι δυνάμεις της ολιγαρχίας, κυρίως μέσω της Ενωσης Επιχειρηματιών που την βάφτισαν Επιτροπή πολιτών της Σάντα Κρους (Comite Civico Pro-Santa Cruz), του κόμματος PODEMOS, της Ενωσης Νεολαίας - Union Juvenil Crucenista και των έξι κυβερνητών επαρχιών (Σάντα Κρους ή το 45% της οικονομίας της χώρας, Πάντο, Μπένι, Ταρίχα, Κοτσαμπάμπα και Λα Πας) επιτίθενται ανελέητα, κραδαίνοντας κυρίως αποσχιστικές απειλές και αναμετριούνται τόσο με την κυβέρνηση όσο και με τις λαϊκές δυνάμεις σε διάφορα μέτωπα που ανοίγουν και κλείνουν συνέχεια.

Από την άλλη πλευρά, στη «φωτεινή πλευρά του φεγγαριού», οι λαϊκές δυνάμεις που συνεχίζουν να κινητοποιούνται ενάντια στις προσπάθειες αποσταθεροποίησης από την ολιγαρχία.

Αυτή η διάθεση επικράτησε κατά τις πρόσφατες κινητοποιήσεις στην Κοτσαμπάμπα που ζητάνε την αποπομπή του αντιδραστικού κυβερνήτη Μάνφεντ Ρέγιες Βίγια, εξαιτίας των αποσχιστικών του κινήσεων και την προώθηση δημοψηφίσματος για την αυτονόμηση της κεντρικής επαρχίας της Κοτσαμπάμπα, που άφησε πίσω του δύο νεκρούς και εκατοντάδες τραυματίες. Είναι αυτές οι δυνάμεις που επιζητούν την αναμέτρηση και τη σύγκρουση, όπως τα Συμβούλια Γειτονιάς του Ελ Αλτο - FEJUVE και τα πιο ριζοσπαστικά τμήματα του συνδικαλιστικού κινήματος, μέσα στο El Alto COR και φυσικά στην εργατική συνομοσπονδία COB που δεν αρκούνται στην «ασθμαίνουσα» εθνικοποίηση των υδρογονανθράκων και ζητούν εργατικό έλεγχο και διαχείριση, στέλνοντας μήνυμα ότι είναι διατεθειμένα να ψάξουν άλλους τρόπους, ώστε να πάρουν την τύχη στα χέρια τους και να αλλάξουν τη ζωή τους. Στην ίδια κατεύθυνση κινείται και η δράση των κομμουνιστών, του ΚΚ Βολιβίας και της ΚΝ Βολιβίας, που βρίσκονται μέσα στους αγώνες και καλούν για την παραπέρα ριζοσπαστικοποίησή τους.

Κάπου στη μέση δείχνει να βρίσκεται ή καλύτερα έχει επιλέξει να βρίσκεται η κυβέρνηση Εβο Μοράλες, η οποία όμως σε διεθνές επίπεδο έχει διαλέξει στρατόπεδο: Τόσο μέσα από την είσοδό της στην Μπολιβαριανή Εναλλακτική Λύση για την Αμερική - ALBA, όσο και με την αντιιμπεριαλιστική στάση του Προέδρου Μοράλες που συντάσσεται πάντα με δυνάμεις όπως η Κούβα και η Βενεζουέλα δίχως να δείχνει σημάδια φόβου ή ατολμίας.

Είναι γεγονός και αληθές ότι η κυβέρνηση Μοράλες έχει κάνει «θετικά βήματα» και αρκετά μάλιστα μέσα σε ένα χρόνο δεδομένης της κατάστασης στο εσωτερικό, κυρίως στο επίπεδο Υγείας, Παιδείας και Κοινωνικού Κράτους με την απόλυτη στήριξη της Κούβας και της Βενεζουέλας που συνδράμουν τα μάλα σε όλους τους τομείς. Εντούτοις, οι δηλώσεις του Μοράλες στην ομιλία του για τη συμπλήρωση ενός χρόνου στην εξουσία όπου απαρίθμησε τα θετικά βήματα και ανακοίνωσε τη σύσταση ενός συντονιστικού οργάνου για την προώθηση των αλλαγών δεν εμπεριέχουν τόσο αίσθημα αισιοδοξίας, όσο ήταν την 1η Μάη 2006 που μετά την επιστροφή του από την Αβάνα όπου υπέγραψε την ALBA, ανακοίνωσε την εθνικοποίηση των υδρογονανθράκων: «Αρχίσαμε την εθνικοποίηση των υδρογονανθράκων. Αύριο θα ακολουθήσουν τα ορυχεία, τα δάση και όλοι οι φυσικοί πόροι, αυτοί για τους οποίους αγωνίστηκαν οι πρόγονοί μας. Το κράτος ανακτά την ιδιοκτησία, την κατοχή και τον έλεγχο αυτών των πόρων».

Καταρχήν η εθνικοποίηση των υδρογονανθράκων «ασθμαίνει», με τις πολυεθνικές να πιέζουν και να απειλούν, με τη βραζιλιάνικη κρατική «Πετρόμπας» να βρίσκεται στην πρωτοπορία αυτού του μετώπου. Ούτε οι εσωτερικές μεταρρυθμίσεις της κρατικής εταιρείας YPFB, ώστε να εξυπηρετεί απολύτως τα λαϊκά συμφέροντα έχουν προωθηθεί ούτε και η πρόσφατη παραίτηση του Χουάν Κάρλος Ορτίς, επικεφαλής της YPFB και η αντικατάσταση από τον Μανουέλ Μοράλες Ολιβέρα, υπεύθυνο του MAS για ζητήματα ενέργειας αντανακλούν τις δυσκολίες που έχει η εφαρμογή του νόμου για τους υδρογονάνθρακες. Κατά τα άλλα, οι υπόλοιπες εθνικοποιήσεις έχουν μετατεθεί προς το παρόν χρονικά με πρώτη να περιμένει η εθνικοποίηση των ορυχείων που αναβλήθηκε πέρσι και αναμένεται τους πρώτους μήνες του χρόνου.

Στη Συντακτική Συνέλευση, δε, τα πράγματα είναι ακόμη πιο περίπλοκα, εξαιτίας του ποσοστού του MAS, που μεν του εξασφάλισε την πλειοψηφία αλλά όχι την απαιτούμενη. Από τις 6 Αυγούστου που έγινε η έναρξη των εργασιών, όπου μέσα σε ένα χρόνο έχει στόχο τη σύνταξη της νέας Μάγκνα Κάρτα, οι περισσότερες μάχες εξακολουθούν να δίνονται στον τρόπο διεξαγωγής της ψηφοφορίας και στο εάν τα άρθρα του Συντάγματος θα ψηφίζονται με απλή πλειοψηφία του 50% +1 ή των 2/3. Οσο για την αναδιανομή της γης και την «αγροτική επανάσταση», που μπόρεσε να ψηφιστεί εξαιτίας 3 ψήφων αποστατών εκ των γραμμών των κομμάτων της αντιπολίτευσης, το 20% των ακαλλιέργητων γαιών άρχισαν να διανέμονται. Γεγονός που έχει προκαλέσει την οργίλη αντίδραση της ολιγαρχίας και φυσικά τη σχετική δυσφορία στο λαϊκό κίνημα για το «μετριοπαθές» της κίνησης.

Associated Press

Σε περίπου 1,7 εκατομμύρια υπολογίζονται οι Ιρακινοί που εγκατέλειψαν τις εστίες τους, για να βρουν καταφύγιο σε κάποιο άλλο σημείο της χώρας, που το θεωρούν ασφαλέστερο

«Δεν μπορώ πια να ζήσω στη Βαγδάτη, ή οπουδήποτε αλλού μέσα στο Ιράκ. Εχει γίνει μια χώρα νεκρών...», λένε οι χιλιάδες κατατρεγμένοι που στοιβάζονται στα σύνορα σε πρόχειρους άθλιους καταυλισμούς. Σύμφωνα με τα στοιχεία της αρμόδιας επιτροπής του ΟΗΕ για τους πρόσφυγες, από την έναρξη της αμερικανικής εισβολής μέχρι σήμερα, έχουν εγκαταλείψει τις εστίες τους περισσότεροι από 3,7 εκατομμύρια Ιρακινοί. Ο πληθυσμός της χώρας εκτιμάται, καθώς είναι αδύνατη κάθε ακριβής καταγραφή πλέον, στα 26 εκατομμύρια.

Από αυτούς, τα 2 εκατομμύρια έχουν περάσει τα σύνορα, και το 1,7 έχει μεταναστεύσει εντός Ιράκ, σε τόπους όπου νιώθει πληθυσμιακά ή θρησκευτικά ασφαλέστερο, ιδιαίτερα μετά την κλιμάκωση της ενδοκοινοτικής βίας. Τον τελευταίο χρόνο, υπολογίζεται ότι περίπου 1.000 Ιρακινοί εγκαταλείπουν τη χώρα κάθε μήνα. Μισό με ένα εκατομμύριο εκτιμάται ότι μετακινήθηκαν στην Ιορδανία, ενώ άλλοι τόσοι βρίσκονται πια στη Συρία. Μικρότεροι είναι οι αριθμοί των προσφύγων σε άλλες αραβικές χώρες: 20.000 - 80.000 μετακινήθηκαν στην Αίγυπτο, 54.000 στο Ιράν και ένας αδιευκρίνιστος αριθμός κατευθύνθηκε προς την Τουρκία και προς άλλες χώρες του Κόλπου.

Associated Press

Πρόχειροι καταυλισμοί, είτε σιιτών είτε σουνιτών, έχουν στηθεί στις αντίστοιχες (δογματικά)περιοχές εντός Ιράκ

Η πληθυσμιακή ανισορροπία έχει αρχίσει να προκαλεί κλυδωνισμούς στο βασίλειο των Χασεμιτών που δεν μπορεί ούτε οικονομικά να ανταποκριθεί στις αυξανόμενες ανάγκες. Οι πρόσφυγες χρειάζονται ιατρική περίθαλψη, οικονομική καθημερινή βοήθεια και έναν τόπο να εγκατασταθούν και το Αμμάν έχει αρχίσει να «σηκώνει τα χέρια ψηλά».

Τις τελευταίες βδομάδες, η είσοδος στην Ιορδανία έχει γίνει πολύ δυσκολότερη. Οι πρόσφυγες καλούνται να παρουσιάσουν συγκεκριμένους λόγους για τους οποίους επιθυμούν να εισέλθουν στη χώρα, όπως κάποια επιχειρηματική δραστηριότητα ή η διεξαγωγή σπουδών, με αποτέλεσμα οι εκατοντάδες αιτήσεις να απορρίπτονται και να μένουν στη μεθόριο επ' αόριστον.

Καλύτερη είναι η κατάσταση στα σύνορα Ιράκ - Συρίας, η οποία, όπως υπογραμμίζει η επιτροπή του ΟΗΕ, είναι η μοναδική χώρα, μέχρι στιγμής, που αποδέχεται, ως δεδομένο, ότι η ζωή όλων των Ιρακινών που ζητούν άσυλο στο έδαφός της διατρέχει κίνδυνο, άρα η χορήγηση άδειας εισόδου είναι αυτόματη. Εντούτοις, η κατάσταση μετά το πέρασμα της μεθορίου είναι εξίσου απελπιστική. Σε μια χώρα, που η ανεργία στον ίδιο της τον πληθυσμό κυμαίνεται μεταξύ 12% - 20%, η ανεύρεση εργασίας για έναν πρόσφυγα είναι μάλλον αδύνατη, ενώ το γεγονός ότι τους παρέχεται η δυνατότητα πρόσβασης σε δωρεάν περίθαλψη ή εκπαίδευση, δεν μπορεί να γεμίσει το πιάτο τους, σε καθημερινή βάση.

«Οι χώρες της Δύσης, και ιδιαίτερα Ευρώπη και ΗΠΑ, οφείλουν να στηρίξουν οικονομικά, πολιτικά και πρακτικά τις χώρες υποδοχής των Ιρακινών προσφύγων. Κανείς δεν μπορεί να αντέξει επ' αόριστον ένα τέτοιο κύμα προσφυγιάς χωρίς να υπάρξουν δραματικές συνέπειες σε ανθρωπιστικό και σε πολιτικό επίπεδο», τονίζει ο τοπικός υπεύθυνος της Επιτροπής, του ΟΗΕ, για τους Πρόσφυγες, Στεφάν Ζακεμέ.

«Η Δύση, και ιδιαίτερα οι ΗΠΑ, αρνούνται πεισματικά να αντιμετωπίσουν μέρος του προβλήματος που δημιούργησαν. Η Ουάσιγκτον δε δίνει βίζες ούτε καν στους Ιρακινούς που αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν τη χώρα τους γιατί συνεργάστηκαν με τις κατοχικές δυνάμεις, αρνούμενη το προφανές: ότι απειλείται η ζωή τους. Οι πρόσφυγες, γενικά, καλούνται να αποδείξουν τα αυτονόητα», τονίζει, συμπληρώνοντας ότι το 2006, οι ΗΠΑ χορήγησαν, μετά κόπων και βασάνων, μόνο 202 άδειες εισόδου σε Ιρακινούς πρόσφυγες.

Ο ΟΗΕ κατάφερε να εγκαταστήσει οριστικά σε διάφορες άλλες χώρες, μέσα στο 2006, μόνο 404 Ιρακινούς πρόσφυγες, εξαιτίας των γραφειοκρατικών κωλυμάτων, των ζητημάτων ασφαλείας και των διαφόρων άλλων προσχημάτων που οι κυβερνήσεις τών, κατά τα άλλα, «προθύμων συμμάχων», πρόβαλλαν. Ο Ζακεμέ υπογραμμίζει ότι δεν υπάρχουν οι χρηματικοί πόροι, ελλείψει δωρεών και λόγω των χρεών πολλών «ισχυρών» κρατών, να αντιμετωπιστεί η κατάσταση, με αποτέλεσμα στους καταυλισμούς να γίνεται αγώνας δρόμου από εθελοντές, για να αποτραπούν η λιμοκτονία και οι επιδημίες. «Και τείνουμε να χάσουμε τον αγώνα», καταλήγει...

Το θέμα, θεωρητικώς, έχει τεθεί προς συζήτηση από τη νέα Δημοκρατική πλειοψηφία του Κογκρέσου. Μέχρι τότε, όμως, η κατάσταση θα επιδεινώνεται με εκπληκτικούς ρυθμούς καθημερινά. Ευρωπαϊκές χώρες, όπως η Σουηδία ή η Βρετανία, που αποτελούν πόλο έλξης για αρκετούς πρόσφυγες, που έχουν σε αυτές συγγενείς, απορρίπτουν τη μία μετά την άλλη τις αιτήσεις ασύλου. Μάλιστα, το Λονδίνο, το 2006, δεν ανανέωσε καν τις άδειες παραμονής σε Ιρακινούς που ζούσαν τα τελευταία χρόνια στη Βρετανία υπό καθεστώς πολιτικού ασύλου! Υπό αυτήν την έννοια, η Αυστραλία που έδωσε 2.000 άδειες εισόδου, τον περασμένο χρόνο, έχει επιτελέσει «μέγα έργο»!

«Σαφώς, είναι ευκολότερο να υποκρίνεσαι ότι αγνοείς ένα πρόβλημα που δημιούργησες από το να το αναγνωρίσεις... Αλλωστε, αν όντως κοιτάξεις το ζήτημα, αυτομάτως αναγνωρίζεις το τραγικό λάθος που διαπράχτηκε με την εισβολή, καθώς και ότι τα περί εκδημοκρατισμού και περί ισχυρού Ιράκ έχουν διαψευστεί εδώ και καιρό, όπως και όλοι οι δήθεν λόγοι της εισβολής και κατοχής της πολύπαθης αυτής χώρας», επισημαίνει ο Μπιλ Φρέλικ, αρμόδιος για τους πρόσφυγες της αμερικανικής ανθρωπιστικής οργάνωσης «Human Right Watch».

Από την πλευρά του, ο Πρόεδρος της Διεθνούς Οργάνωσης Προσφύγων, Κένεθ Μπέικον, αρκείται να στείλει σήμα κινδύνου: «Το κύμα προσφυγιάς από το Ιράκ είναι το ταχύτερα αυξανόμενο όλων των τελευταίων δεκαετιών: Βρισκόμαστε μπροστά στη χειρότερη, από άποψη ταχύτητας, προσφυγική κρίση που έζησε ποτέ ο πλανήτης και οι συνέπειες μας αφορούν όλους, όχι μόνο τους Ιρακινούς».