Με το κύμα προσφυγιάς από την Παλαιστίνη, όταν ιδρύθηκε το Ισραήλ, το 1948, παρομοιάζεται αυτό που συμβαίνει στο ρημαγμένο από την κατοχή και την, απορρέουσα από αυτήν, ενδοκοινοτική βία, Ιράκ. Ολοι μιλούν για μια μαζική ανθρώπινη έξοδο, χωρίς προηγούμενο.

«Δεν μπορώ πια να ζήσω στη Βαγδάτη, ή οπουδήποτε αλλού μέσα στο Ιράκ. Εχει γίνει μια χώρα νεκρών...», λένε οι χιλιάδες κατατρεγμένοι που στοιβάζονται στα σύνορα σε πρόχειρους άθλιους καταυλισμούς. Σύμφωνα με τα στοιχεία της αρμόδιας επιτροπής του ΟΗΕ για τους πρόσφυγες, από την έναρξη της αμερικανικής εισβολής μέχρι σήμερα, έχουν εγκαταλείψει τις εστίες τους περισσότεροι από 3,7 εκατομμύρια Ιρακινοί. Ο πληθυσμός της χώρας εκτιμάται, καθώς είναι αδύνατη κάθε ακριβής καταγραφή πλέον, στα 26 εκατομμύρια.

Από αυτούς, τα 2 εκατομμύρια έχουν περάσει τα σύνορα, και το 1,7 έχει μεταναστεύσει εντός Ιράκ, σε τόπους όπου νιώθει πληθυσμιακά ή θρησκευτικά ασφαλέστερο, ιδιαίτερα μετά την κλιμάκωση της ενδοκοινοτικής βίας. Τον τελευταίο χρόνο, υπολογίζεται ότι περίπου 1.000 Ιρακινοί εγκαταλείπουν τη χώρα κάθε μήνα. Μισό με ένα εκατομμύριο εκτιμάται ότι μετακινήθηκαν στην Ιορδανία, ενώ άλλοι τόσοι βρίσκονται πια στη Συρία. Μικρότεροι είναι οι αριθμοί των προσφύγων σε άλλες αραβικές χώρες: 20.000 - 80.000 μετακινήθηκαν στην Αίγυπτο, 54.000 στο Ιράν και ένας αδιευκρίνιστος αριθμός κατευθύνθηκε προς την Τουρκία και προς άλλες χώρες του Κόλπου.

Οι εμπειρογνώμονες του ΟΗΕ κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου εδώ και μήνες. Οι κύριες χώρες υποδοχής, δηλαδή Ιορδανία και Συρία, έχουν, ήδη, αρχίσει να λυγίζουν κάτω από το βάρος της φιλοξενίας τόσων ανθρώπων που, στη συντριπτική τους πλειοψηφία, βρίσκονται σε άθλια οικονομική κατάσταση. Η Ιορδανία φιλοξενεί, ήδη, 1,8 εκατομμύρια Παλαιστινίους πρόσφυγες, ενώ το 16% των 5,5 εκατομμυρίων του πληθυσμού της έχει παλαιστινιακή καταγωγή.

Η πληθυσμιακή ανισορροπία έχει αρχίσει να προκαλεί κλυδωνισμούς στο βασίλειο των Χασεμιτών που δεν μπορεί ούτε οικονομικά να ανταποκριθεί στις αυξανόμενες ανάγκες. Οι πρόσφυγες χρειάζονται ιατρική περίθαλψη, οικονομική καθημερινή βοήθεια και έναν τόπο να εγκατασταθούν και το Αμμάν έχει αρχίσει να «σηκώνει τα χέρια ψηλά».

Τις τελευταίες βδομάδες, η είσοδος στην Ιορδανία έχει γίνει πολύ δυσκολότερη. Οι πρόσφυγες καλούνται να παρουσιάσουν συγκεκριμένους λόγους για τους οποίους επιθυμούν να εισέλθουν στη χώρα, όπως κάποια επιχειρηματική δραστηριότητα ή η διεξαγωγή σπουδών, με αποτέλεσμα οι εκατοντάδες αιτήσεις να απορρίπτονται και να μένουν στη μεθόριο επ' αόριστον.

Καλύτερη είναι η κατάσταση στα σύνορα Ιράκ - Συρίας, η οποία, όπως υπογραμμίζει η επιτροπή του ΟΗΕ, είναι η μοναδική χώρα, μέχρι στιγμής, που αποδέχεται, ως δεδομένο, ότι η ζωή όλων των Ιρακινών που ζητούν άσυλο στο έδαφός της διατρέχει κίνδυνο, άρα η χορήγηση άδειας εισόδου είναι αυτόματη. Εντούτοις, η κατάσταση μετά το πέρασμα της μεθορίου είναι εξίσου απελπιστική. Σε μια χώρα, που η ανεργία στον ίδιο της τον πληθυσμό κυμαίνεται μεταξύ 12% - 20%, η ανεύρεση εργασίας για έναν πρόσφυγα είναι μάλλον αδύνατη, ενώ το γεγονός ότι τους παρέχεται η δυνατότητα πρόσβασης σε δωρεάν περίθαλψη ή εκπαίδευση, δεν μπορεί να γεμίσει το πιάτο τους, σε καθημερινή βάση.

«Οι χώρες της Δύσης, και ιδιαίτερα Ευρώπη και ΗΠΑ, οφείλουν να στηρίξουν οικονομικά, πολιτικά και πρακτικά τις χώρες υποδοχής των Ιρακινών προσφύγων. Κανείς δεν μπορεί να αντέξει επ' αόριστον ένα τέτοιο κύμα προσφυγιάς χωρίς να υπάρξουν δραματικές συνέπειες σε ανθρωπιστικό και σε πολιτικό επίπεδο», τονίζει ο τοπικός υπεύθυνος της Επιτροπής, του ΟΗΕ, για τους Πρόσφυγες, Στεφάν Ζακεμέ.

«Η Δύση, και ιδιαίτερα οι ΗΠΑ, αρνούνται πεισματικά να αντιμετωπίσουν μέρος του προβλήματος που δημιούργησαν. Η Ουάσιγκτον δε δίνει βίζες ούτε καν στους Ιρακινούς που αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν τη χώρα τους γιατί συνεργάστηκαν με τις κατοχικές δυνάμεις, αρνούμενη το προφανές: ότι απειλείται η ζωή τους. Οι πρόσφυγες, γενικά, καλούνται να αποδείξουν τα αυτονόητα», τονίζει, συμπληρώνοντας ότι το 2006, οι ΗΠΑ χορήγησαν, μετά κόπων και βασάνων, μόνο 202 άδειες εισόδου σε Ιρακινούς πρόσφυγες.

Ο ΟΗΕ κατάφερε να εγκαταστήσει οριστικά σε διάφορες άλλες χώρες, μέσα στο 2006, μόνο 404 Ιρακινούς πρόσφυγες, εξαιτίας των γραφειοκρατικών κωλυμάτων, των ζητημάτων ασφαλείας και των διαφόρων άλλων προσχημάτων που οι κυβερνήσεις τών, κατά τα άλλα, «προθύμων συμμάχων», πρόβαλλαν. Ο Ζακεμέ υπογραμμίζει ότι δεν υπάρχουν οι χρηματικοί πόροι, ελλείψει δωρεών και λόγω των χρεών πολλών «ισχυρών» κρατών, να αντιμετωπιστεί η κατάσταση, με αποτέλεσμα στους καταυλισμούς να γίνεται αγώνας δρόμου από εθελοντές, για να αποτραπούν η λιμοκτονία και οι επιδημίες. «Και τείνουμε να χάσουμε τον αγώνα», καταλήγει...

Το θέμα, θεωρητικώς, έχει τεθεί προς συζήτηση από τη νέα Δημοκρατική πλειοψηφία του Κογκρέσου. Μέχρι τότε, όμως, η κατάσταση θα επιδεινώνεται με εκπληκτικούς ρυθμούς καθημερινά. Ευρωπαϊκές χώρες, όπως η Σουηδία ή η Βρετανία, που αποτελούν πόλο έλξης για αρκετούς πρόσφυγες, που έχουν σε αυτές συγγενείς, απορρίπτουν τη μία μετά την άλλη τις αιτήσεις ασύλου. Μάλιστα, το Λονδίνο, το 2006, δεν ανανέωσε καν τις άδειες παραμονής σε Ιρακινούς που ζούσαν τα τελευταία χρόνια στη Βρετανία υπό καθεστώς πολιτικού ασύλου! Υπό αυτήν την έννοια, η Αυστραλία που έδωσε 2.000 άδειες εισόδου, τον περασμένο χρόνο, έχει επιτελέσει «μέγα έργο»!

«Σαφώς, είναι ευκολότερο να υποκρίνεσαι ότι αγνοείς ένα πρόβλημα που δημιούργησες από το να το αναγνωρίσεις... Αλλωστε, αν όντως κοιτάξεις το ζήτημα, αυτομάτως αναγνωρίζεις το τραγικό λάθος που διαπράχτηκε με την εισβολή, καθώς και ότι τα περί εκδημοκρατισμού και περί ισχυρού Ιράκ έχουν διαψευστεί εδώ και καιρό, όπως και όλοι οι δήθεν λόγοι της εισβολής και κατοχής της πολύπαθης αυτής χώρας», επισημαίνει ο Μπιλ Φρέλικ, αρμόδιος για τους πρόσφυγες της αμερικανικής ανθρωπιστικής οργάνωσης «Human Right Watch».

Από την πλευρά του, ο Πρόεδρος της Διεθνούς Οργάνωσης Προσφύγων, Κένεθ Μπέικον, αρκείται να στείλει σήμα κινδύνου: «Το κύμα προσφυγιάς από το Ιράκ είναι το ταχύτερα αυξανόμενο όλων των τελευταίων δεκαετιών: Βρισκόμαστε μπροστά στη χειρότερη, από άποψη ταχύτητας, προσφυγική κρίση που έζησε ποτέ ο πλανήτης και οι συνέπειες μας αφορούν όλους, όχι μόνο τους Ιρακινούς».