ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
Πέμπτη 6 Σεπτέμβρη 2001
Σελ. /32
ΦΑΙΔΡΑ ΖΑΜΠΑΘΑ - ΠΑΓΟΥΛΑΤΟΥ
«Ξημέρωσε νύχτα»

Τα μάτια των ποιητών βλέπουν με το δικό τους τρόπο. Πιάνουν το σφυγμό της καρδιάς και μ' αυτόν ευθυγραμμίζονται. Αλλοτε κανονικός, συνήθως ξέφρενος ή και άτονος, σηματοδοτεί την άυλη υφή των ποικίλων συναισθημάτων.

Ακονισμένη ευαισθησία και καλλιεργημένη από την καθημερινότητα ακουμπά το λόγο της, με μεγάλη προσοχή, για κάποιες υπάρξεις που πόνεσαν «πάνω στης γης την πλάτη». Ξόδεψαν το πολύτιμο φορτίο των ονείρων τους περιμένοντας το φέγγος της ημέρας, κι η νύχτα, κυριαρχική, τους έκρυβε την αυγή. Θα 'πρεπε να έχουν ζήσει κι ευτυχήσει αυτές οι υπάρξεις, όμως, σε πολλές περιπτώσεις δεν «αργεί να ξημερώσει», απλά δεν ξημερώνει ποτέ.

Αυτή η εναγώνια εσώτερη κραυγή, που κρατιέται στο «έρκος των οδόντων» και δε βγαίνει να ξεχυθεί στο απέραντο σύμπαν, αυτή η δαγκωμένη μοναξιά της ψυχής με μύρια στόματα μολογιέται στα πέντε αφηγήματα της ποιήτριας Φαίδρας Ζαμπαθά - Παγουλάτου, με τίτλο που λέει πολλά: «Ξημέρωσε νύχτα» Κατάθεση, συνάμα, και προσωπικών βιωμάτων, όπου διαφαίνεται μια ευτυχισμένη παιδική ηλικία: «Τότε ήμουνα παιδί. Ενιωθα ζεστό το χέρι του πατέρα μου να με κρατάει και τον άκουγα σαν παραμύθι να μου μιλάει για τον Κανάρη, για τον Σουρή, για τον Παλαμά, για τον Γιαννούλη Χαλεπά. Ναι, τότε ήταν όμορφα», μια εφηβεία πληγωμένη από εσώτερα και εξωτερικά βεβαρημένα οικογενειακά και πολιτικο-κοινωνικά περιστατικά, και μια ωριμότητα να νοσταλγεί τα καλύτερα χρόνια και τα όνειρα που χάθηκαν χωρίς να πραγματωθούν.

Ηχοι πετρωμένοι στην αναμονή που μακραίνει ως το άπειρο, κάποτε, άπνοια με γεύση πικραλίδας κι αρμυρόχορτου και τα δάκρυα να μην κυλούν για να αλαφρώσουν την ασήκωτη κοτρόνα που συνθλίβει χρόνια και χρόνια το βουλιαγμένο στήθος. (Εκδόσεις «Εξάντας).


Ευγενεία ΖΩΓΡΑΦΟΥ

ΦΡΑΓΚΙΣΚΗ ΣΤΑΥΡΑΚΗ
«Τα επί γης»

Η καλή ποιήτρια δείχνει να την ενδιαφέρει περισσότερο ο καλός στίχος, η μουσικότητα, η πλαστικότητα της γλώσσας, ο ρυθμός, αφήνοντας σε δεύτερο πλάνο απλούς υπαινιγμούς για βιώματα που την καίνε, καθώς είναι δεμένα με αγώνες. Στη συλλογή κυριαρχεί ένα είδος φυγής, στο όνομα της αναζήτησης για κάποιες στέρεες αλήθειες της ζωής, για τα «επί γης». Πίσω δεν υπάρχουν παρά ερείπια, ερημιά, «προδοσίες» χαμένες προσδοκίες. Απευθύνεται σε μια υπαρκτή αλλά και καθολικευμένη φανταστική μορφή. «Δε μιλάει πια για το αύριο», αυτός που «τα οράματά του» ακολουθούνται τώρα από «αποσιωπητικά», αυτός τώρα έχει γίνει «προσκυνητής σε ό,τι απέφευγε» και «μεταμορφώθηκε σ' ό,τι του ήταν μισητό», σε έναν συμβιβασμένο:

«... πέρασες κι άφησες τα ίχνη σου / σ' όσα το κύμα θα παράσερνε. / (...) θα οργώσω όσα γύρω σου έσπειρες / για να νεκρώσεις την ανθρώπινη εικόνα σου...». Ολη η συλλογή είναι μια αλυσίδα αναρωτήσεων: «Μοναχικό βουνό και ξένο / σ' έναν πολύβουο κόσμο φάνταζες» (;) «Δε θέλω να δεχτώ τα δώρα που οι Δαναοί κομίζουν / μου είναι αποκρουστικό το βλέμμα τους». - «Θα σου μιλώ / για το κενό της προσδοκίας, / της ερημιάς τον απόηχο (...) και θ' απορείς για την αλήθεια που πιστέψαμε (...) - «Κι εγώ θ' αναρωτιέμαι πάντα, / σε πρόδωσε η ζωή ή την πρόδωσες;» Η αναζήτηση απογειώνεται, σε άψογους στίχους, προς κάποιο «φως»: «Για τ' ανέσπερο φως κάβους ταξίδεψα, / την ηχώ των ονείρων μου κράτησα / σαν αντίδοτο για όσα γύρω μου χάνονταν.../ (...) και θρηνώντας για μορφές και για πράγματα, / στης μετάλλαξης τη δύναμη πίστεψα (...)». (Εκδόσεις «Δωδώνη»).


Μανώλης ΚΟΡΝΗΛΙΟΣ


ΝΕΕΣ ΕΚΔΟΣΕΙΣ

-- Η Καΐρειος Βιβλιοθήκη της Ανδρου, εκδότρια του περιοδικού «Ανδριακά Χρονικά», αφιερώνει το 31ο τεύχος του στα Πρακτικά του Συμποσίου που πραγματοποιήθηκε στην Ανδρο (Σεπτέμβριος 1999), με θέμα «Ευανθία Καΐρη - Διακόσια χρόνια από τη γέννησή της (1799 - 1999)». Την οργανωτική επιτροπή του συμποσίου αποτελούσαν οι Δημήτριος Ι. Πολέμης, Ειρήνη - Ευανθία Καΐρη, Ειρήνη Δάμπαση και ο συγγραφέας Κυριάκος Ντελόπουλος, παθιασμένος μελετητής των «θησαυρών» που κρύβουν οι δημόσιες βιβλιοθήκες.

-- Ο «Ενάλιος» κυκλοφόρησε στη σειρά «Μεγάλοι Φιλόσοφοι», τις μελέτες των πανεπιστημιακών καθηγητών Αντόνι Γκότλιμπ «Σωκράτης (Ο μάρτυρας της φιλοσοφίας)» και Μπέρναρντ Γουίλιαμς «Πλάτων (Η επινόηση της φιλοσοφίας)». Η σειρά αποτελεί τμήμα της «Ιστορία της Φιλοσοφίας (Από τους Ελληνες μέχρι την Αναγέννηση)», που πρόκειται να κυκλοφορήσει ο «Ενάλιος».

-- Η «Αγρα» κυκλοφόρησε το πολύ ενδιαφέρον βιβλίο «Χάινερ Μύλλερ «Δύστηνος Αγγελος» (Επιλογή από κείμενα για το θέατρο, ποιήματα και πεζά)». Πρόκειται για αντιπροσωπευτικά κείμενα του πολύπλευρα σημαντικού, πρόωρα χαμένου Ανατολικογερμανού δραματουργού, ποιητή και πεζογράφου, μαθητή του Μπρεχτ, Χ. Μύλλερ. Την εισαγωγή, επιλογή και μετάφραση υπογράφει η θεατρολόγος Ελένη Βαροπούλου. Τα διηγήματα της Βερονίκης Δαλακούρα «Ο πίνακας του Χόντλερ». Τα ποιήματα του Χρήστου Κεραμίδη «Τελευταία υπόσχεση».

-- Ο «Ιωλκός» κυκλοφόρησε το ιστορικό βιβλίο του εκπαιδευτικού, αγωνιστή της Εθνικής Αντίστασης του ΔΣΕ Γιώργου Δ. Γκακούλια «Η αθέατη πλευρά του εμφυλίου (Τα τραγικά γεγονότα της 7ης Μεραρχίας του ΔΣΕ)». Το ιστορικό βιβλίο του Βάσου Τσιμπιδάρου «Το 1821 χωρίς δάφνες και στέφανα» (κείμενα και άρθρα Ελλήνων και ξένων μελετητών και απομνημονεύματα πρωταγωνιστών του '21). Τα διηγήματα του Τάκη Σκανάτοβιτς «Το χρονικό μιας διάρρηξης», του Πανίκου Παιονίδη «Εν πτήσει...», της Ανδρεανής Ηλιοφώτου «Κατασκευές».

-- Το «Στάχυ» κυκλοφόρησε την εξαιρετική μελέτη του διακεκριμένου καθηγητή της Ιστορίας της Ευρώπης Γιουτζίν Γουέμπερ «Η συντέλεια του κόσμου (προφητείες, αιρέσεις, χιλιαστικά οράματα)». Μετάφραση Μαριάννα Τζιαντζή.

-- Ο Σαββάλας κυκλοφόρησε: την έρευνα - μελέτη του Σωκράτη Γκίκα «Αρχαία Ελληνικά Ανέκδοτα». Το συλλογικό βιβλίο «Παγκοσμιοποίηση (Αισιόδοξη προοπτική ή απειλή;)» Κείμενα: Τ. Γιαννίτση, Ο. Λαφοντέν - Κ. Μύλλερ, Ν. Τσόμσκι, αρχιεπ. Αναστασίου, Ιγ. Ραμόνε, Ο. Μπεκ,. Ε. Μπιτσάκη, Π. Χιρστ - Γ. Τόμσον κ.ά.

-- Ο Πατάκης κυκλοφόρησε: το μυθιστόρημα της Ανα - Λέενα Χάρκονεν «Ανοιχτές πόρτες» (μετάφραση Μαρία Μαρτζούκου). Τα παιδικά μυθιστορήματα; Σίσσυ Αλατά «Το δέντρο της ζωής» και Επαμεινώνδα Γ. Μπαλούμη «Αργοναύτες».

-- Η «Αγκυρα» κυκλοφόρησε: το μυθιστόρημα της Λιλής Μαυροκεφάλου «Μέρες καυτού καλοκαιριού». Το μυθιστόρημα της Ακακίας Κορδόση «Εμπρησμός» (Μέγα Βραβείο Λογοτεχνίας της Γαλλικής Ακαδημίας). Το μυθιστόρημα της Ειρήνης Βογιατζή - Χαραλάμπη «Πικρό νερό». Το μυθιστόρημα της Τίτσας Πιπίνου «Γυναίκα της σκιάς». Το μυθιστόρημα της Ιωάννας Μπουκουβάλα - Αναγνώστου «Μάρτυρας αγάπης». Το μυθιστόρημα της Ελέν Στρολ «Απειλητικός έρωτας» (μετάφραση Ντίνα Σιδέρη). Το μυθιστόρημα της Κολέτ Γκετζ «Το φίλημα της πεταλούδας» (μετάφραση Ντίνα Σιδέρη).

-- Ο «Μανδραγόρας» κυκλοφόρησε: τα ποιήματα του Κώστα Πάτση «Υπνος, παράθυρα, ταχύτητα, φως». Τα ποιήματα της Αριστέας Παπαλεξάνδρου «Δύο όνειρα πριν». Τα ποιήματα του Γιάννη Αλεξανδρόπουλου «Το στόμα της φάλαινας». Τα ποιήματα του Σταύρου Μίχα «Θηρευτής εκτός ορίων». Το βιβλίο του εξαιρετικού σκηνογράφου - ενδυματολόγου - ζωγράφου Φαίδωνα Πατρικαλάκι «Η αρπαγή του βελούδου (σχέδια και λέξεις)» (μικρά αισθαντικά κείμενα και σχέδια). Τα αφηγήματα του Αλέξανδρου Αραμπατζή «Η ανταρσία της μουστάρδας».

-- Ο αγωνιστής της Εθνικής Αντίστασης Στέφανος Παπαδόπουλος (Στέπας Γκρης) εξέδωσε τα βιβλία του: «Παράξενα» (διηγήματα). «Διηγήματα της παλάμης» (διηγήματα). Ο Νίκος Ρείκης» (νουβέλα). «Μπιλ Κλίντον» (ποιήματα). (Διεύθυνση Στέφανου Παπαδόπουλου: Ολύμπου 10, Νίκαια, Πειραιάς).

-- Το «Μεταίχμιο» κυκλοφόρησε: το αυτοβιογραφικό μυθιστόρημα του ψυχιάτρου Μαρτέν Βενκλέρ «Η ασθένεια του Σαξ» (μετάφραση Θωμάς Σκάσσης). Το μυθιστόρημα της Σίλια Ρις «Η μικρή μάγισσα» (μετάφραση Πόλη Εμμανουηλίδου).

-- Ο Μπουκουμάνης κυκλοφόρησε τη μελέτη του καθηγητή φιλοσοφίας και ψυχολογίας, πολυγραφότατου συγγραφέα Μορίς Τ. Μασκινό «Υπάρχουν καλές μητέρες;» (μετάφραση Ειρήνη Φρέρη).

-- Το «Αρχέτυπο» κυκλοφόρησε το συλλογικό ιστορικό έργο «Γυναίκες και ιερό» (το οποίο αναφέρεται σε πλήθος μυθικών και επωνύμων γυναικών διαφόρων πολιτισμών από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα.

-- Το περιοδικό «Οδός Πανός» κυκλοφόρησε: το ποιητικό βιβλίο της Λίζας Διονυσιάδου «Εν λευκώ». Το 112ο τεύχος του περιοδικού (Απρίλιος - Ιούνιος 2001) με αφιερώματα στην Κάλλας, το 41ο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης κ.ά.

-- Ο Καλέντης κυκλοφόρησε το βιβλίο του Παναγιώτη Ν. Κρητικού «Η απειλή» (κείμενα).

-- Χρήστος Αναγνωστόπουλος «Η σιωπηρή αναχώρηση των εσπερινών μουσικών» (ποίηση, έκδοση «Το κοινόν των ωραίων τεχνών» Χρ. Αναγνωστόπουλους, Αχαρνών 44), ΤΚ 11143).

-- Στέφανος Κόντης «Το αδιαχώρητο της ερημιάς» (ποίηση, εκδόσεις «Θεάγης») και «Εαυτούς και αλλήλους» (ποίηση, εκδόσεις «Βεργίνα»).

-- Εύη Λαμπροπούλου «Χάπι Λον» (μυθιστόρημα, εκδόσεις «Οξύ».

-- Ο «Περίπλους» κυκλοφόρησε: το μυθιστόρημα της Λιν Φριντ «Ο καθρέφτης» (μετάφραση Τίνα Βουνάση). Το μυθιστόρημα της Τζιν Ανταμς «Στη σκιά της ανωνυμίας» (μετάφραση Σωτήρης Περάκης).

-- Ο «Πόρφυρας». Το καλό λογοτεχνικό περιοδικό της Κέρκυρας στο τεύχος 98 περιέχει αφιέρωμα στον Ν. Καζαντζάκη, μια διένεξη μεταξύ Βολταίρου και Ρουσσώ, βιβλιογραφία των ελληνικών μεταφράσεων έργων του Σαίξπηρ και άλλη ενδιαφέρουσα ύλη.

-- «Διαβάζω» (τεύχος 416) με αφιέρωμα στον Μπαλζάκ, θέμα για την ποίηση του Ρεμπώ, το αστυνομικό μυθιστόρημα και άλλα ενδιαφέροντα περιεχόμενα και βιβλιοπαρουσιάσεις.

-- «Ελληνική Διεθνής Γλώσσα» (περιοδικό του Οργανισμού, για τη Διεθνοποίηση της Ελληνικής Γλώσσας. Τεύχος Οκτώβρη - Δεκέμβρη 2000 με αφιέρωμα στην αρχαιοελληνική τεχνολογία).

Ανδρικές ποιητικές φωνές
ΣΠΥΡΟΣ ΤΟΥΠΟΓΙΑΝΝΗΣ: «Ενας άνεμος που δεν ξαναγύρισε»

Μια σύνθεση από είκοσι τέσσερα μεγάλα ποιήματα. Το καθένα αρχίζει από ένα γράμμα του αλφαβήτου. Ενας ύμνος στην ομορφιά του ελληνικού τοπίου και των ανθρώπων που το κατοικούν απ' την αυγή του χρόνου, ίσαμε σήμερα. Μια αξεπέραστη μουσική συμφωνία για τα νησιά μας, τα «γήινα άστρα» των θαλασσών μας, για την αρχόντισσα του φωτός που «σκορπά τα παιδιά της σαν αχτίδες στα πέρατα». «Κόκαλα ιερά», «σπαθιά οργής», «μνημεία» όλα χώρεσαν σε είκοσι τέσσερα γράμματα / ως και το φως που υψώνει ρόδο φτωχοντυμένο». Πολύτιμο δώρο του ποιητή, στην Ελλάδα, σταλμένο από παραζαλισμένες λεωφόρους» (Εκδόσεις «Δωδώνη»).

ΚΩΣΤΑΣ ΓΙΑΝΝΑΚΟΣ: «Η ιερή μοναξιά»

Ποίηση ερμητική. Ενας λαβύρινθος νοημάτων. Το δύσκολο σ' αυτόν είναι η είσοδος κι όχι η έξοδος. Ο Ανδρέας Αρτέμης προλογίζοντας την «Ιερή μοναξιά» του Κώστα Γιαννακού, χαρακτηρίζει τους στίχους του «αποφθέγματα μοναξιάς». Μιας μοναξιάς που υπήρχε από πάντα αλλά την αντέχαμε. Σήμερα όμως, όχι: «Πέστε μου, μπορώ ν' αντέχω;» κραυγάζει ο ποιητής. Η μοναξιά, σήμερα, οφείλεται στην απουσία του ίδιου του εαυτού μας. Αν δεν τον βρούμε, «το χρέος μας είναι αυτό που θα πληρώσουμε δίχως εμάς» κι... ο ένοχος πάντα θα έχει δίκιο» (Εκδόσεις «Αλεξίσφαιρο»).


Γιάννης ΚΑΡΑΒΙΔΑΣ



Ευρωεκλογές Ιούνη 2024
Μνημεία & Μουσεία Αγώνων του Λαού
Ο καθημερινός ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ 1 ευρώ