Το σχέδιο του νέου «Κώδικα Δήμων και Κοινοτήτων», με τον οποίο ο θεσμός αυτός - που εδώ και καιρό έχει χάσει και τα τελευταία ψήγματα αυτοδιοίκησης - μετατρέπεται πλήρως σε τμήμα του κρατικού μηχανισμού, όσον αφορά στην υλοποίηση των κεντρικών πολιτικών, αλλά και σε «επιχείρηση» που πουλά υπηρεσίες στους δημότες, έδωσε χτες στη δημοσιότητα ο υπουργός Εσωτερικών, Κ. Σκανδαλίδης.

Ο υπουργός παρουσίασε το νέο κώδικα στο ΔΣ της ΚΕΔΚΕ, εγκαινιάζοντας το «διάλογο» για το περιεχόμενό του, με προδιαγεγραμμένο όμως αποτέλεσμα, καθώς «οι μεταρρυθμίσεις είναι αναγκαίες». Και είναι, όχι όμως για τον δημότη αλλά για την αποτελεσματικότερη λειτουργία του συστήματος. Ενώ, ταυτόχρονα, ο υπουργός ξεκαθάρισε ότι οι δήμοι πρέπει να εκτελέσουν αυτόν τον κώδικα «ως επείγουσα ανάγκη». Οπως είπε ο υπουργός, ο νέος κώδικας, η περιφερειακή συγκρότηση, οι μητροπολιτικές λειτουργίες και η ανακατανομή των πόρων των δήμων, που ακολουθούν, θα είναι έτοιμα το φθινόπωρο.

Η έκφραση της λαϊκής βούλησης, που υποτίθεται ότι εγγυάται η αιρετότητα (έστω και στο πλαίσιο του ισχύοντος καλπονοθευτικού εκλογικού συστήματος ανάδειξης των Δημοτικών και Κοινοτικών Συμβουλίων), περιορίζεται ακόμη περισσότερο στο όνομα του εκσυγχρονισμού της Τοπικής Αυτοδιοίκησης (ΤΑ). Διαμορφώνονται, δηλαδή, οι απαραίτητες για το πολιτικό σύστημα θεσμικές αλλαγές, ώστε η ΤΑ να λειτουργεί αποτελεσματικότερα ως διοικητικός μηχανισμός, απογυμνωμένος εντελώς από τα όποια χαρακτηριστικά λαϊκού ελέγχου και παρέμβασης διατηρούσε.

Με το νέο Κώδικα Δήμων και Κοινοτήτων:

• Προωθείται νέος «Καποδίστριας», που θα συγκεντρώσει παραπέρα την τοπική εξουσία. Οι λεγόμενες συμπολιτείες (διαδημοτικές συνεργασίες) γίνονται υποχρεωτικές
• Κατοχυρώνεται η δυνατότητα του κράτους να μεταφέρει υποχρεωτικά στους δήμους δικές του αρμοδιότητες
• Θεσμοθετείται ο προληπτικός έλεγχος της οικονομικής λειτουργίας των δήμων, ώστε να μην ξεφεύγουν από την κεντρική «γραμμή»
• Θεσμοθετείται η σύμπραξη των δήμων με το ιδιωτικό κεφάλαιο, στο οποίο εκχωρείται η άσκηση τοπικών υποθέσεων και αρμοδιοτήτων
• Προωθείται η παραπέρα υποβάθμιση του Δημοτικού Συμβουλίου, με τη θεσμοθέτηση της δυνατότητας να διοικείται η συμπολιτεία από μάνατζερ.

Αναλυτικά ο νέος κώδικας προβλέπει:

Χωρίς να αλλάζουν τα διοικητικά όρια, επιβάλλονται οι διαδημοτικές συνεργασίες στο πλαίσιο των συμπολιτειών. Πανελλαδικά υπολογίζεται να φτάσουν τις 250- 300, ενώ θα προκύψουν μετά από σχετικές προτάσεις της ΚΕΔΚΕ και των ΤΕΔΚ. Οι δήμοι σύρονται στις συμπολιτείες αναγκαστικά, ενώ συγκεντροποιείται περισσότερο η «τοπική» εξουσία, αφού το νέο όργανο θα λαμβάνει τις αποφάσεις και οι δήμοι-μέλη του θα εκτελούν. «Η συμμετοχή ενός δήμου θεωρητικά είναι εθελούσια, πρακτικά όμως έχει σημαντικές επιπτώσεις σ' αυτόν. Πρώτον, γιατί θα στερηθεί πόρους, προσωπικό, παρεμβάσεις στην περιοχή. Δεύτερον, γιατί η αρμοδιότητα που ασκείται στο πλαίσιο της συμπολιτείας δε θα ασκείται από το μεμονωμένο δήμο», σημειώνεται στον κώδικα. Η συμπολιτεία θα οργανώνεται μέσω συμβάσεων με τους δήμους, που θα ορίζουν τον τρόπο οργάνωσης των διαδημοτικών υπηρεσιών και τον τρόπο διοίκησης. Προτείνεται η διοίκηση να ασκείται:

- Συλλογικά από τους δημάρχους.

- Από έναν αιρετό που θα τίθεται επικεφαλής της διαδημοτικής υπηρεσίας και θα συνεννοείται με τον κάθε δήμο.

- Από διορισμένο μάνατζερ. Δηλαδή, θα αποφασίζει για τους δημότες κάποιος που δεν έχουν εκλέξει!

Θεσπίζεται ο υποχρεωτικός προληπτικός έλεγχος για όλους τους δήμους από το Ελεγκτικό Συνέδριο, το οποίο θα στελεχωθεί με επιπλέον 200 στελέχη. Τον διαχειριστικό οικονομικό έλεγχο θα ασκεί το υπουργείο Οικονομικών στο 1ο και 3ο εξάμηνο της δημαρχιακής θητείας (Ταυτόχρονα, τροπολογία, που κατέθεσε χτες ο υπουργός Εσωτερικών στο νομοσχέδιο για τους ετεροδημότες, προβλέπει ότι οι δήμοι υποχρεώνονται σε δημοσιοποίηση των οικονομικών προϋπολογισμών και απολογισμών, οι οποίοι θα ελέγχονται από ορκωτούς λογιστές, όπως ακριβώς γίνεται με τις επιχειρήσεις).

Οι δήμοι υποχρεώνονται να συντάσσουν 4ετές επιχειρησιακό πρόγραμμα (που εξειδικεύεται σε ετήσια προγράμματα), με τους στόχους, δράσεις και πηγές χρηματοδότησης, για να διευκολύνεται ο έλεγχος της συμμόρφωσής τους στην πολιτική του μικρότερου κόστους λειτουργίας.

Το ΕΠΤΑ αποκτά συγκεκριμένους και οριοθετημένους πόρους, ενώ θεσπίζονται διατάξεις που διευκολύνουν τους δήμους να συμπράττουν με τον ιδιωτικό τομέα για έργα και υπηρεσίες. Επίσης, στο όνομα της ανάπτυξης, οι δήμοι θα μπορούν να αποκτούν εξοπλισμό με συμβάσεις leasing.

Θεσμοθετείται το υποχρεωτικό διαπαραταξιακό προεδρείο του Δημοτικού Συμβουλίου και η διαπαραταξιακή σύνθεση των Δημαρχιακών Επιτροπών. Οταν στην πράξη το Δημοτικό Συμβούλιο υποβαθμίζεται σημαντικά, όχι μόνο μέσω της ανάθεσης αποφάσεων σε κάποιον μάνατζερ ή στον δήμαρχο που θα μετέχει στη συμπολιτεία, αλλά και μέσω της ανάθεσης αρμοδιοτήτων του σε δημοτικές επιχειρήσεις.

Οι επιχειρήσεις που μπορούν να συστήνουν οι δήμοι κατηγοριοποιούνται στις κοινωφελείς, παραγωγικές, αναπτυξιακές και δημοτικές ανταποδοτικές επιχειρήσεις, οι οποίες θα λειτουργούν με ιδιωτικοοικονομικά κριτήρια. Σύμφωνα με τον Κ. Σκανδαλίδη, το 35% των δημοτικών επιχειρήσεων είναι στα χαρτιά και συστήθηκαν για την πρόσληψη προσωπικού που διοχετεύτηκε σε δημοτικές υπηρεσίες.

Απελευθερώνονται οι προσλήψεις για τους δήμους, εφόσον όμως αντέχουν οι προϋπολογισμοί τους. Απαγορεύονται πλήρως οι προσλήψεις τον τελευταίο χρόνο της δημαρχιακής θητείας.

Κατά τα άλλα, ο πρόεδρος της ΚΕΔΚΕ, Π. Κουκουλόπουλος, ζήτησε άμεση οικονομική ενίσχυση, ύψους 300 εκατομμυρίων ευρώ, επαιτώντας αντί να διεκδικήσει όσα δικαιούνται οι δήμοι. Ο ίδιος είπε πως αν δε δοθούν στους δήμους οι πόροι για την άσκηση των αρμοδιοτήτων που τους μεταφέρθηκαν υποχρεωτικά, η ΚΕΔΚΕ θα προσφύγει στο ΣτΕ. Βέβαια, ήταν από τους πιο ένθερμους υποστηρικτές της συγκεκριμένης εξέλιξης, ενώ πολιτικά αρνείται να κινητοποιήσει την ΤΑ, αλλά και να διεκδικήσει την υλοποίηση αποφάσεων δικαστηρίων από το 1992 που προέβλεπαν την απόδοση στους δήμους παρακρατημένων από το κράτος πόρων.

• Ο υπουργός ανακοίνωσε χτες ότι προχωρεί το σχέδιο προκήρυξης για την πρόσληψη 2.000 δημοτικών αστυνομικών, εντός του 2003, στις Ολυμπιακές πόλεις και στις πρωτεύουσες νομών. Η Δημοτική Αστυνομία θα λειτουργεί με δικά της έσοδα, που σημαίνει νέα βάρη στους δημότες.

Παρατείνονται για δύο χρόνια οι συμβάσεις των περίπου 300 εργαζομένων στο πρόγραμμα «Βοήθεια Σπίτι», με τροπολογία που κατέθεσε χθες το υπουργείο Εσωτερικών στο νομοσχέδιο για την ψήφο των ετεροδημοτών. Πρόκειται για λύση - διαιώνιση της ομηρίας τους, αφού η συνέχιση του συγκεκριμένου προγράμματος που ξεκίνησε με τη χρηματοδότηση του κράτους επαφίεται στις οικονομικές αντοχές των Δήμων. Στους Δήμους, επίσης, εναπόκειται η ανανέωση, μετά τα δύο χρόνια, των συμβάσεων των εργαζομένων στο πρόγραμμα.