Σε «γερασμένα» κτίρια, χωρίς ή με ελάχιστες αντισεισμικές προδιαγραφές, με ακατάλληλες αίθουσες και χώρους για παιχνίδι και αθλητισμό, ή ακόμα και σε σπίτια, μαγαζιά, αποθήκες και κοντέινερ κάνουν μάθημα δεκάδες χιλιάδες παιδιά στην περιοχή της Θεσσαλίας, 20 μέρες μετά την έναρξη της σχολικής χρονιάς.

Το πρόβλημα της σχολικής στέγης δεν είναι καινούριο, αντίθετα έχει οξυνθεί με δεδομένη την πολιτική του «εξορθολογισμού» του κόστους στην Εκπαίδευση, που ακολουθούν διαχρονικά οι κυβερνήσεις και που εδώ και χρόνια έχει επιφέρει τη συστηματική και συνειδητή συρρίκνωση της χρηματοδότησης, πλήττοντας την εκπαίδευση και την ασφάλεια των παιδιών.

Ο «Ριζοσπάστης» παρουσιάζει σήμερα μερικά χαρακτηριστικά παραδείγματα που αναδεικνύουν την κατάσταση που επικρατεί στην περιοχή της Θεσσαλίας.

Η εικόνα του 6ου Λυκείου Λάρισας, όπου δεν έχουν ολοκληρωθεί οι εργασίες για την αποκατάσταση ζημιών, που προκλήθηκαν μετά τον μεγάλο σεισμό της 3ης Μάρτη 2021 και οι 380 μαθητές του κάνουν μάθημα σε αίθουσες του Πανεπιστημίου και άλλα σχολεία της περιοχής δεν είναι η μοναδική.

Σε παρόμοια κατάσταση βρίσκονται το Δημοτικό Σχολείο Φαλάνης του νομού Λάρισας, το 1ο Δημοτικό Σχολείο Παλαμά και το Δημοτικό Σχολείο Κοσκινά του νομού Καρδίτσας, όπου οι μαθητές κάνουν μάθημα σε κοντέινερ.

Αξίζει να σημειωθεί ότι μετά τον σεισμό στις 3/3/2021, το 6ο Λύκειο Λάρισας είχε κριθεί ακατάλληλο ύστερα από ελέγχους που είχαν γίνει από τις «Κτιριακές Υποδομές ΑΕ (Κτ.Υπ.)», στις 15 και 17 Μάρτη. Ωστόσο λίγες μέρες μετά, στις 6 Απρίλη το σχολείο κρίθηκε κατάλληλο, γεγονός που είχαν καταγγείλει τότε γονείς, μαθητές και εκπαιδευτικοί. Ετσι για έναν χρόνο οι μαθητές έκαναν μάθημα, με τον κίνδυνο να βρεθούν κάτω από τα χαλάσματα αν γινόταν ένας νέος σεισμός, αφού σήμερα επιβεβαιώνεται πως τα προβλήματα είναι υπαρκτά, παρά τους όποιους χαρακτηρισμούς είχαν γίνει τότε για την καταλληλότητα του σχολείου.

Συνολικά, στην περιοχή της Θεσσαλίας εκατοντάδες σχολεία βρίσκονται στον «αέρα», αφού έχουν χτιστεί χωρίς ή με ελάχιστες αντισεισμικές προδιαγραφές. Κι όλα αυτά, παρόλο που σήμερα υπάρχουν όλες οι τεχνικές δυνατότητες να χτιστούν σύγχρονα και ασφαλή σχολεία, μέσα σε μικρό χρονικό διάστημα, για να καλύψουν τις λαϊκές ανάγκες.

Ενδεικτικά είναι τα εξής:

Στον δήμο Λαρισαίων,

• 13 σχολεία στεγάζονται σε κτίρια χωρίς καθόλου οικοδομική άδεια, με πολλά από αυτά στους οικισμούς πέριξ του δήμου που έχουν υποστεί εκτεταμένες ζημιές.
• 18 σχολεία στεγάζονται σε κτίρια που δεν έχουν οικοδομική άδεια και αντ' αυτού έχουν περάσει από διαδικασία τακτοποίησης με τους νόμους για τα αυθαίρετα των τελευταίων ετών, χωρίς μελέτη στατικής επάρκειας, ενώ τα περισσότερα εξ αυτών είναι κτίσματα προ του 1955.
• 26 σχολεία στεγάζονται σε κτίρια που έχουν χτιστεί πριν από το 1985. Αρκετά σχολεία στεγάζονται σε κτίρια των δεκαετιών 1960 - 1970.

Την ίδια ώρα στον ψηφισθέντα προϋπολογισμό του 2022 για τον δήμο Λαρισαίων δεν εντάχθηκε κανένα νέο σχολείο για κατασκευή, παρά τις υποσχέσεις των διοικούντων μετά τον σεισμό.

Αντίστοιχα, στον δήμο Τρικάλων, έχουν κατασκευαστεί 40 χρόνια πριν (δηλαδή σύμφωνα με παλιότερους αντισεισμικούς κανονισμούς) 29 Νηπιαγωγεία (σε σύνολο 59), 27 Δημοτικά (σε σύνολο 47), 11 Γυμνάσια - Λύκεια (σε σύνολο 25). Ενδεικτικό της παλαιότητας ορισμένων σχολικών κτιρίων είναι το γεγονός ότι 20 Δημοτικά και Νηπιαγωγεία κατασκευάστηκαν πριν από το 1970, ενώ ένα εξ αυτών χτίστηκε το 1874! Αντίστοιχα, 5 Γυμνάσια - Λύκεια κατασκευάστηκαν πριν από το 1970, ενώ ένα εξ αυτών το 1954! Αξίζει να σημειωθεί ότι η πλειοψηφία των σχολείων δεν έχει οικοδομική άδεια.

Παρόμοια είναι και η εικόνα στον δήμο Βόλου, όπου μαθητές του Δημοτικού κάνουν μάθημα σε κτίρια που έχουν χτιστεί ακόμα και έναν αιώνα πριν! Ενδεικτικά, σχολεία όπως το 4ο και 5ο Δημοτικό Βόλου έχουν χτιστεί το 1913 (!), ενώ 22 Δημοτικά - Νηπιαγωγεία έχουν χτιστεί πριν από το 1960. Συνολικά, 47 σχολεία βρίσκονται σε συγκροτήματα που κατασκευάστηκαν πριν από το 1980.

Συνολικά στον δήμο Βόλου, οι μαζικοί φορείς της πόλης επισημαίνουν ότι για να καλυφθούν οι τρέχουσες ανάγκες χρειάζεται να προχωρήσει η οικοδόμηση ακόμη πέντε νέων σχολικών διδακτηρίων, 11 Νηπιαγωγείων και 35 επιπλέον αιθουσών στις υπάρχουσες σχολικές υποδομές.

Παράλληλα, χιλιάδες είναι οι μαθητές που κάνουν μάθημα σε ακατάλληλους χώρους, ακόμα και σε σπίτια, μαγαζιά, αποθήκες, χωρίς προαύλια, χωρίς γυμναστήρια και άλλες αίθουσες απαραίτητες για την εκπαιδευτική διαδικασία, αλλά και για την υγεία τους.

Το πρόβλημα εμφανίζεται οξυμένο στην Προσχολική Αγωγή, όπου η θεσμοθέτηση του ώριμου και αναγκαίου μέτρου της υποχρεωτικής δίχρονης Προσχολικής Αγωγής έγινε χωρίς την αντίστοιχη αναγκαία αύξηση της χρηματοδότησης, χωρίς προσλήψεις προσωπικού και χωρίς σχέδιο ανέγερσης νέων νηπιαγωγείων στο διάστημα της τριετούς σταδιακής εφαρμογής του.

Αντίθετα, μειώθηκε ο προϋπολογισμός του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων για σχολική στέγη, ενώ σοβαρές αναδεικνύονται και οι ευθύνες πολλών δήμων που προέταξαν πρόχειρες λύσεις (προκάτ, αξιοποίηση αιθουσών άλλων σχολείων κ.ά.), αντί να δεσμεύσουν οικόπεδα και να εκπονήσουν σχέδια για ανέγερση σύγχρονων και ασφαλών Νηπιαγωγείων.

Ενδεικτική είναι η εικόνα από τον δήμο Λάρισας:

Τα Νηπιαγωγεία 55ο, 6ο, 9ο, 7ο - 32ο, 18ο - 38ο, 12ο - 16ο, 29ο - 40ό, 39ο, 20ό - 43ο, στερούνται δικής τους στέγης και φιλοξενούνται σε Δημοτικά Σχολεία, σε εκμισθωμένα κτίρια, σε παιδικούς σταθμούς, σε Κέντρα Διά Βίου Μάθησης, στην 110 Πτέρυγα Μάχης, σε προκάτ κ.λπ.

Από τα παραπάνω Νηπιαγωγεία είναι χαρακτηριστικό το παράδειγμα του 55oυ, στο οποίο φοιτούν 150 νήπια και λόγω της έλλειψης χώρου στεγάζονται σε 4 διαφορετικά σημεία: 41 μαθητές στο 3ο Δημοτικό Σχολείο, 25 μαθητές στον 5ο παιδικό σταθμό, 25 μαθητές στον 9ο παιδικό σταθμό και οι υπόλοιποι στον παιδικό σταθμό της 110 Πτέρυγας Μάχης.

Αντίστοιχα, το 18ο και το 38ο Νηπιαγωγείο στεγάζονται σε μικρές αίθουσες στο 1ο Δημοτικό Σχολείο, που δεν καλύπτουν σε καμία περίπτωση τις ανάγκες λειτουργίας τους, αντιμετωπίζουν σοβαρά προβλήματα με τις τουαλέτες και δεν καλύπτουν στοιχειώδεις κανόνες υγιεινής.

Παρόμοια κατάσταση αντιμετωπίζουν 126 νήπια - προνήπια του 9ου Νηπιαγωγείου στη συνοικία του Αγίου Κωνσταντίνου. Το Νηπιαγωγείο, όπως αναφέρει στο έγγραφό της η διευθύντριά του, αντιμετωπίζει πολλά προβλήματα ασφάλειας και υγιεινής και στεγάζεται στον 1ο όροφο κτιρίου όπου βρίσκεται και λειτουργεί Κέντρο Διά Βίου Μάθησης με όποιον κίνδυνο αυτό συνεπάγεται, αφού στους κοινόχρηστους χώρους έρχονται σε επαφή τα νήπια με τους ενήλικες.

Αντίστοιχη είναι η εικόνα στο πολεοδομικό συγκρότημα Βόλου - Ν. Ιωνίας:

Το 14ο Νηπιαγωγείο Ν. Ιωνίας στεγάζεται σε κατάστημα σε πλήρως ακατάλληλες συνθήκες. Το μαγαζί που χρησιμοποιείται για... σχολείο, διαθέτει μόλις μία τουαλέτα, ο χώρος δεν αερίζεται, αφού το μοναδικό παράθυρο που υπάρχει βρίσκεται ψηλά στον τοίχο και για να το ανοίξει η νηπιαγωγός χρησιμοποιεί σκάλα, ενώ δεν υπάρχει καν χώρος για τον προαυλισμό των μαθητών. Οταν οι νηπιαγωγοί ήταν δύο, έκλειναν την οδό Θράκης με κώνους και τα παιδιά έπαιζαν στον χώρο μέσα από αυτούς. Πλέον υπάρχει μία νηπιαγωγός και τόσο το μάθημα όσο και το διάλειμμα γίνεται στο παλιό μαγαζί. Το σχολείο επρόκειτο να μεταστεγαστεί μαζί με το 15o Ν. Ιωνίας που επίσης στεγάζεται σε παλιό μαγαζί, στο πρώην Αστυνομικό Τμήμα Ν. Ιωνίας πριν από τρία χρόνια, ο σχεδιασμός όμως δεν προχώρησε καθώς το κτίριο κρίθηκε ακατάλληλο.

Παλιό ισόγειο κατάστημα έχει δώσει στέγη και στο 21o Νηπιαγωγείο στη Νέα Δημητριάδα. Και για το συγκεκριμένο σχολείο υπήρχε σχεδιασμός μετεγκατάστασης στο κτίριο του ΚΑΠΗ, που επίσης δεν προχώρησε.

Σε παλιό σπίτι που νοικιάζεται στεγάζεται και το 12ο Νηπιαγωγείο Βόλου. Η αυλόπορτα του σπιτιού είναι κοινή με αυτή της διπλανής πολυκατοικίας με αποτέλεσμα να μην κλειδώνει ποτέ ακόμη κι όταν τα παιδιά βγαίνουν διάλειμμα.

Σε παλιά σπίτια στεγάζονται και το 16ο Νηπιαγωγείο Βόλου στη συνοικία της Αγίας Παρασκευής, το 13ο Νηπιαγωγείο Βόλου στην Γαζή με Καποδιστρίου, το 28ο Νηπιαγωγείο Βόλου στην Κουντουριώτου πάνω από τον περιφερειακό, το 33ο Νηπιαγωγείο Βόλου.

Προσωρινά... αλλά μόνιμα τα τελευταία πολλά χρόνια, δύο Νηπιαγωγεία στεγάζονται σε κοντέινερ. Πρόκειται για τα 2ο και 7ο Νηπιαγωγεία Ν. Ιωνίας που βρίσκονται στον αύλειο χώρο του σχολικού συγκροτήματος του 3ου και 9ου Δημοτικών Σχολείων Ν. Ιωνίας. Ενώ στο συγκεκριμένο συγκρότημα υπάρχει μεγάλος προαύλειος χώρος, μέχρι στιγμής δεν έχει δρομολογηθεί η ανέγερση κτιρίου για τη στέγαση των νηπίων.

Στα Τρίκαλα, 9 νηπιαγωγεία στον πολεοδομικό ιστό της πόλης είναι μισθωμένα σε κτίρια με οικία από πάνω - ισόγειο. Πρόβλημα εμφανίζεται και με την έλλειψη κλειστών γυμναστηρίων σε Δημοτικά - Γυμνάσια - Λύκεια, αφού μόνο 4 σχολεία διαθέτουν κλειστό γυμναστήριο.

Αλλά και οι υποδομές Ειδικών Σχολείων αναδεικνύουν ότι η πολιτική στον τομέα της σχολικής στέγης βρίσκεται μακριά από τις σύγχρονες ανάγκες για υψηλού επιπέδου Ειδική Αγωγή. Τα περισσότερα κτίρια στα οποία στεγάζονται τα ειδικά σχολεία Θεσσαλίας, δεν δημιουργήθηκαν για να στεγάσουν παιδιά με αναπηρία. Αυτό αναδείχθηκε ιδιαίτερα τα τελευταία 2 χρόνια, στις συνθήκες της πανδημίας, όπου τα Ειδικά Σχολεία λειτουργούσαν χωρίς μέτρα ασφάλειας και υγιεινής.

Ενδεικτικά είναι τα εξής παραδείγματα:

-- Το Ενιαίο Ειδικό Επαγγελματικό Γυμνάσιο - Λύκειο Λάρισας στεγάζεται σε υπόγειους χώρους, με τάξεις οι οποίες φωτίζονται από φεγγίτες. Οι μαθητές φοιτούν σε αυτές τις τάξεις για χρόνια χωρίς να τους βλέπει το φως της μέρας και χωρίς τα παιδιά να μπορούν να δουν έξω.

-- Το 1ο Ειδικό Δημοτικό σχολείο Λάρισας - ΔΑΔ και Ειδικό Νηπιαγωγείο - ΔΑΔ, στεγάζεται σε αποθήκες του διπλανού σχολείου με προέκταση προκάτ και το Νηπιαγωγείο σε κοντέινερ. Ολες οι αίθουσες αερίζονται από φεγγίτες.

-- Το Ειδικό Εργαστήριο Επαγγελματικής Εκπαίδευσης και Κατάρτισης Βόλου είναι ένα πολυεπίπεδο κτίριο (5 επίπεδα), με ένα πολύ μικρό ασανσέρ, με δυσκολία πρόσβασης στους ορόφους των μαθητών, που πολλοί απ' αυτούς, μεταξύ άλλων, αντιμετωπίζουν και κινητικά προβλήματα. Ο αριθμός αιθουσών δεν καλύπτει τις ανάγκες εκπαίδευσης, πολλές απ' αυτές είναι εξαιρετικά μικρές και οι χώροι υγιεινής δεν επαρκούν. Επιπλέον, ο χώρος της τραπεζαρίας επαρκεί για ένα μικρό μέρος των μαθητών, ενώ δεν υπάρχουν εσωτερικοί χώροι για διαλείμματα σε ομάδες σε περίπτωση κακών καιρικών συνθηκών, καθώς επίσης και για τα προσωπικά αντικείμενα μαθητών, ενώ τα 43 άτομα του προσωπικού στοιβάζονται μέσα σε ένα γραφείο.

-- Το 1ο Ειδικό Δημοτικό Σχολείο Βόλου έχει σοβαρές ελλείψεις σε χώρους. Χαρακτηριστικά μαθητές που δεν αυτοεξυπηρετούνται κάνουν φυσιοθεραπεία στον διάδρομο.

-- Το Ειδικό Εργαστήριο Επαγγελματικής Εκπαίδευσης και Κατάρτισης Αλμυρού στεγάζεται σε κτίριο προκάτ, όπως επίσης σε ακατάλληλα κτίρια στεγάζονται το Ειδικό Δημοτικό Σχολείο Καρδίτσας και το Ενιαίο Ειδικό Επαγγελματικό Γυμνάσιο - Λύκειο Σοφάδων Καρδίτσας.