Η συζήτηση για το καθεστώς που διέπει τα στενά του Βοσπόρου και των Δαρδανελίων, με βάση τη Συνθήκη του Μοντρέ, αναθερμαίνεται στο έδαφος ανταγωνισμών που οξύνονται στην περιοχή. Θυμίζουμε ότι η Συνθήκη (του 1936) μεταξύ άλλων ρυθμίζει τους όρους διέλευσης των πλοίων από τα «Τουρκικά Στενά», που συνδέουν τη Μαύρη Θάλασσα με το Αιγαίο και τη Μεσόγειο, ενώ περιλαμβάνει μια σειρά από ρήτρες σχετικά με το είδος και τον αριθμό των πολεμικών πλοίων που μπορούν να περνάνε προς τη Μαύρη Θάλασσα.

Για παράδειγμα, προβλέπει ότι τα πολεμικά πλοία μη παρευξείνιων κρατών που διέρχονται τα Στενά πρέπει να έχουν εκτόπισμα μικρότερο από 15.000 τόνους, δεν επιτρέπεται να περάσουν περισσότερα από 9 πολεμικά πλοία μη παρευξείνιων κρατών τη φορά, συνολικής χωρητικότητας που δεν υπερβαίνει τους 30.000 τόνους, και επιτρέπεται να παραμείνουν στη Μαύρη Θάλασσα για χρονικό διάστημα που δεν υπερβαίνει τις 21 μέρες. Για να δώσουμε μια ιδέα, μια φρεγάτα του ελληνικού ΠΝ έχει εκτόπισμα περίπου 3.500 τόνους, ένα αμερικανικό αεροπλανοφόρο περίπου 100.000 τόνους και ένα πλοίο αμφίβιων επιθέσεων των Αμερικανών περίπου 40.000 τόνους.

Οι περιορισμοί αυτοί θέτουν εμπόδια στις επιχειρήσεις και στα σχέδια του ΝΑΤΟ. Για τον λόγο αυτό, ειδικά τα τελευταία χρόνια, μετά και την ιμπεριαλιστική επέμβαση στην Ουκρανία, η προσπάθεια αναθεώρησης ή με διάφορους τρόπους «παράκαμψης» της Συνθήκης του Μοντρέ αποτελεί πάγιο ΝΑΤΟικό στόχο, ώστε να προωθηθούν τα σχέδια περικύκλωσης της Ρωσίας.

Θυμίζουμε πως δύο μόλις χρόνια μετά τα γεγονότα στην Ουκρανία, το 2016, η τότε κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ - ΑΝΕΛ (με πρόσχημα το Προσφυγικό) συνυπέγραψε τη μόνιμη ναυτική παρουσία της ΝΑΤΟικής δύναμης SNMG2 στο Αιγαίο, ακριβώς πάνω στον «διάπλου» των ρωσικών πλοίων από τον Εύξεινο Πόντο προς τη Μεσόγειο. Με «πάτημα» τη μόνιμη αυτή παρουσία, οι ΝΑΤΟικές δυνάμεις αναπτύσσονται έκτοτε τακτικότερα και προς τη Μαύρη Θάλασσα.

Στη Σύνοδό του το 2018, το ΝΑΤΟ έδωσε το «σήμα» για την παραπέρα συγκέντρωση δυνάμεων και στη Μαύρη Θάλασσα, μέσα και από τον δίαυλο του Αιγαίου, μιλώντας για «ανάγκη ανανεωμένης εστίασης στη Μαύρη Θάλασσα» και σημειώνοντας στη σχετική διακήρυξη ότι «ορισμένα εναέρια και ναυτικά μέτρα στην περιοχή του Ευξείνου Πόντου οδήγησαν σε σημαντική αύξηση της παρουσίας και της ναυτικής δραστηριότητας του ΝΑΤΟ στον Εύξεινο Πόντο. Χαιρετίζουμε την πρόοδο προς την πλήρη εφαρμογή των συμφωνηθέντων μέτρων, και ιδιαίτερα στον τομέα της ναυτιλίας, επισημαίνοντας ότι απαιτείται περαιτέρω εργασία», με κατεύθυνση την ανάπτυξη σε μόνιμη βάση ΝΑΤΟικής αρμάδας στην περιοχή, κόντρα στην εκεί ρωσική παρουσία.

Το ίδιο διάστημα, μια σειρά από ευρωατλαντικές «δεξαμενές σκέψης», όπως η «The Heritage Foundation», σημείωναν τη σημασία «για τη Συμμαχία να επικεντρωθεί σε μια περιοχή που έχει γεωπολιτική σημασία: Στον Εύξεινο Πόντο. Μετά την παράνομη προσάρτηση της Κριμαίας από τη Ρωσία το 2014, η Μαύρη Θάλασσα έχει καταστεί ρωσική λίμνη. Αυτό αποτελεί άμεση απειλή για τα συμφέροντα ασφαλείας των ΗΠΑ και του ΝΑΤΟ».

Μιλώντας άλλωστε για τη «Σημασία της Μαύρης Θάλασσας», τόνιζε ότι «πολλοί σημαντικοί αγωγοί πετρελαίου και φυσικού αερίου, καθώς και καλώδια οπτικών ινών, διασχίζουν τη θάλασσα. Σε όλη την ιστορία της περιοχής, ο Εύξεινος Πόντος έχει αποδειχθεί γεωπολιτικά και οικονομικά σημαντικός. Για τις ΗΠΑ, η στρατηγική σημασία της Μαύρης Θάλασσας απορρέει ουσιαστικά από τις υποχρεώσεις της στο πλαίσιο του ΝΑΤΟ. Τρεις από τις έξι χώρες της Μαύρης Θάλασσας (Τουρκία, Βουλγαρία και Ρουμανία) βρίσκονται στο ΝΑΤΟ. Αλλες δύο χώρες (η Ουκρανία και η Γεωργία) συμμετέχουν στο πρόγραμμα "Σύμπραξη για την Ειρήνη" του ΝΑΤΟ (και η Γεωργία είναι επίσημα υποψήφιο κράτος - μέλος του ΝΑΤΟ)».

Απαριθμώντας εξάλλου τα εμπόδια που βρίσκει ο ευρωατλαντικός άξονας στην πρόσβαση, παρουσία και δράση στην περιοχή, σημείωνε: «Η Σύμβαση του Μοντρέ, του 1936, καθιστά δύσκολη τη διατήρηση μιας ισχυρής ναυτικής παρουσίας στο ΝΑΤΟ».

Το αυξανόμενο αμερικανοΝΑΤΟικό ενδιαφέρον για τη Μαύρη Θάλασσα καταγράφεται και στις μέρες που περνάνε τα ΝΑΤΟικά πλοία εκεί: Σύμφωνα με την ετήσια έκθεση του ΝΑΤΟ για το 2018, τα πλοία των δύο μόνιμων ναυτικών αρμάδων του ΝΑΤΟ που επιχειρούν σε Μεσόγειο και Μαύρη Θάλασσα (SNMG2 και SNMCMG2) πέρασαν 120 μέρες το 2018 επιχειρώντας στη Μαύρη Θάλασσα, από «μόλις» 80 το 2017. Το 2019 οι ΗΠΑ έστειλαν πολεμικά πλοία τους στη Μαύρη Θάλασσα για 125 μέρες και το ΝΑΤΟ πλοία του εκεί για άλλες 125.

Αλλά και η τρέχουσα ετήσια έκθεση του ΝΑΤΟ, για τα πεπραγμένα της λυκοσυμμαχίας το 2020, αναφέρει ότι ακόμα και σε συνθήκες πανδημίας τα πλοία των 2 αρμάδων πέρασαν 105 μέρες στη Μαύρη Θάλασσα, χώρια τα άλλα πολεμικά πλοία που κράτη - μέλη έστειλαν μεμονωμένα για ασκήσεις που διοργανώνουν οι Ρουμανία, Βουλγαρία και Τουρκία, αλλά και οι Ουκρανία και Γεωργία.

Και σε αυτά τα επικίνδυνα ΝΑΤΟικά σχέδια η Ελλάδα είναι βαθιά μπλεγμένη, με ευθύνη όλων των κυβερνήσεων. Οι ελληνικές Ενοπλες Δυνάμεις συμμετέχουν με πλοία στις ΝΑΤΟικές αρμάδες ή στέλνουν μεμονωμένα πλοία για συμμετοχή στις ΝΑΤΟικές ασκήσεις στη Μαύρη Θάλασσα, και μάλιστα «με καμάρι» δηλώνουν ότι είναι τα μοναδικά ΝΑΤΟικά πλοία που αυξάνουν χρόνο με τον χρόνο την παρουσία τους. Την ίδια στιγμή, η Πολεμική Αεροπορία έχει αναλάβει στο πλαίσιο του ΝΑΤΟικού καταμερισμού να φυλάει τον εναέριο χώρο και της Βουλγαρίας, που απλώνεται στη Μαύρη Θάλασσα, να βρίσκεται δηλαδή στην πρώτη γραμμή μιας πιθανής ιμπεριαλιστικής αντιπαράθεσης.

Τα ΝΑΤΟικά πλοία υποστηρίζονται στη βάση των Αμερικανών στην Σούδα ή λαμβάνουν αεροπορική υποστήριξη από αεροσκάφη πολλαπλών ναυτικών αποστολών (MMA) Ρ-8 «Poseidon», που απογειώνονται και από την αεροπορική βάση της Σούδας. Ενώ το όλο σχέδιο για στρατιωτική χρήση της Αλεξανδρούπολης από τους Αμερικανούς έχει και την πτυχή του ελέγχου των Δαρδανελίων ως σημείου εισόδου - εξόδου του Ρωσικού Στόλου. Στοιχεία όλα μιας εμπλοκής που βαθαίνει επικίνδυνα και πρέπει να βρει το λαό απέναντι, όπως επιβεβαιώνουν και οι τελευταίες εξελίξεις.