ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ | ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ

ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ

Στο επίκεντρο τα λαϊκά δρώμενα

Οι πολύπλευρες σχέσεις και αλληλεπιδράσεις ήχου και εικόνας, σε διάφορες ιστορικές περιόδους, κοινωνικές ομάδες και πολιτισμικές παραδόσεις είναι το θέμα των εκδηλώσεων «Ηχοτοπία. Ηχοι - Εικόνες - Ανθρωποι - Κοινωνίες», που διοργανώνει το Μουσείο Λαϊκών Οργάνων στο νέο κτίριο του Μουσείου Μπενάκη (Πειραιώς 138). Το ειδικότερο ζήτημα που επιλέχθηκε για τις φετινές συναντήσεις αφορά στη σχέση ήχου - εικόνας στις καταγραφές των λαϊκών δρώμενων και τελετουργιών στην Ελλάδα, και επικεντρώνεται στους στόχους και στις πρακτικές που εφαρμόζουν οι ερευνητές (λαογράφοι, ανθρωπολόγοι), αλλά και οι σκηνοθέτες. Η επιστημονική επιμέλεια είναι του καθηγητή εθνομουσικολογίας Λάμπρου Λιάβα και η καλλιτεχνική επιμέλεια του σκηνοθέτη Παναγιώτη Καρκανεβάτου.

Τα «Ηχοτοπία» θα ολοκληρωθούν σε τρεις φάσεις: 25-26/2: αφιέρωμα στα λαϊκά δρώμενα στον κύκλο του χρόνου και τον κύκλο της ζωής και τα έθιμα της Αποκριάς. 5-7/5: προβολές ταινιών, σχετικές εισηγήσεις και τιμητικά αφιερώματα. 20-21/5: αφιέρωμα στα λαϊκά δρώμενα της Ανοιξης κι επιστημονική ημερίδα. Αναλυτικότερα, στις 25/2 (8μμ) θα πραγματοποιηθεί εισήγηση και προβολή του ντοκιμαντέρ «Πνοή της Γης -Λαϊκά δρώμενα και τελετουργίες στον κύκλο του χρόνου και τον κύκλο της ζωής» - είσοδος ελεύθερη. Στις 26/2 (11.30πμ - 2μμ) θα γίνει εισήγηση και προβολή των ντοκιμαντέρ «Γενίτσαροι και Μπούλες - Νάουσα» και «Κουδουνάτοι - Σοχός» και συναυλία με αποκριάτικα τραγούδια και σκοπούς από τα Μέγαρα Αττικής, με τους Δημήτρη Θ. Ηλία και Μάρα Καλοζούμη (τραγούδι), Κυριάκο Γκουβέντα (βιολί), Στέλλα Βαλάση (σαντούρι), Νίκο Μέρμηγκα (λαγούτο).

Εκθέσεις «εντός κι εκτός»

Εργο της Ρ. Σαρελάκου

Εκθεση έργων ζωγραφικής της Ρουμπίνας Σαρελάκου φιλοξενείται (έως τις 15/3) στην γκαλερί «Αμυμώνη» (Τοσίτσα 16, Γιάννενα). Εργα μικρών και μεγάλων διαστάσεων, σε χειροποίητο χαρτί, με χρωματιστά ή μαύρα μολύβια και ακριλικά χρώματα σε καμβά, μας μεταφέρουν στη μαγεία του αργεντίνικου τάνγκο. Με εικόνες αποσπασματικά δεμένες, που θυμίζουν φωτογραφικά καρέ, η Ρ. Σαρελάκου αιχμαλωτίζει την κίνηση και τη λεπτομέρεια. Ενα βλέμμα, μια αγκαλιά, μια πτύχωση, ένα σύμπλεγμα σωμάτων, ένα ζευγάρι παπούτσια... υποδηλώνουν το μυστήριο και την ένταση του χορού.
Συνεχίζοντας το εκθεσιακό πρόγραμμά της, στο Πολιτιστικό Κέντρο Ελληνικός Κόσμος του Ιδρύματος Μείζονος Ελληνισμού (Πειραιώς 254 - κτίριο 7), η γκαλερί «Ζυγός» παρουσιάζει (έως 12/3) έκθεση ζωγραφικής του Κίμωνα Βαλαβάνη. Με αφορμή την Αφροδίτη της Μήλου, σύμβολο της τελειότητας στην τέχνη και στο γυναικείο σώμα, ο Κ. Βαλαβάνης, στα παρουσιαζόμενα έργα, μελετά τη σχέση της κλασικής με τη σύγχρονη τέχνη.
Στην γκαλερί «Αγκάθι» (Μηθύμνης 12 και Επτανήσου, πλ. Αμερικής) εγκαινιάζεται τη Δευτέρα (8μμ) έκθεση ζωγραφικής του Βασίλη Λιαούρη. Εως τις 11/3, παρουσιάζονται 21 έργα (λάδι σε καμβά), που αποτελούν την πρώτη ατομική έκθεση του καλλιτέχνη. Το φως, οι χρωματικές σχέσεις, η φόρμα και το σχέδιο είναι τα κύρια χαρακτηριστικά της δουλιάς του, όπου μέσα από μια ιμπρεσιονιστική - ρεαλιστική ματιά αναζητά την αλήθεια των πραγμάτων.
Από τις 2/3-15/4 η γκαλερί «Thanassis Frissiras» θα παρουσιάσει έκθεση του Βαγγέλη Πλοιαρίδη. Η φυγή, το ταξίδι και ο μύθος ενός προορισμού που μπορεί να μας βγάλει από την καθημερινότητα, επανέρχονται ως μοτίβα στους παρουσιαζόμενους πίνακες, διατυπωμένα με μια προσωπική γλώσσα συμβολικών αντικειμένων και χαρακτήρων.

Δίπτυχη «Γλυκιά μνήμη»

Πίνακας της «Γλυκιάς μνήμης»

Ο ζωγράφος - σκηνογράφος Κυριάκος Κατζουράκης συναντά τον κινηματογραφικό σκηνοθέτη Κυριάκο Κατζουράκη. Με κοινό νήμα τη «Γλυκιά μνήμη», την τελευταία, εξαιρετική θεματολογικά και μορφολογικά, ταινία του, που τιμήθηκε πέρυσι στο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης με βραβείο σκηνογραφίας και Β` Γυναικείου ρόλου, εγκαινιάζεται στις 27/2 (7 μ.μ.) σε αίθουσα του βιβλιοπωλείου «Ιανός» (Σταδίου 24), έκθεση έργων του σημαντικού μας δημιουργού, ενώ στις 9/3 στον κινηματογράφο «Απόλλων» θα παρουσιαστεί η ομώνυμη ταινία του.

Η «Γλυκιά μνήμη», ως εικαστικό και κινηματογραφικό γεγονός, ξεδιπλώνει μία παράλληλη ματιά: του σκηνοθέτη και του ζωγράφου. Με αυτή την ιδιότητα κι έχοντας πείρα από ανάλογα εγχειρήματα, ο Κ. Κατζουράκης αναπτύσσει την αισθητική φαντασία του με άξονα τη δραματική περιπέτεια μιας γυναίκας, της Ιρινας. Η ηρωίδα (σημείο αναφοράς και στην προηγούμενη ταινία του, «Ο δρόμος προς τη δύση»), γεννημένη από Ελληνα πατέρα στη Μόσχα, έρχεται στην Ελλάδα να ψάξει τις ρίζες της, τα αίτια των «τραυμάτων» και των ερωτηματικών της. Ετσι, η ζωγραφική συναντά τις αποτυπώσεις στο σελιλόιντ ως πρωταρχικό υλικό της «Γλυκιάς μνήμης», για να γίνουν τελικά αναπόσπαστα τεκμήρια μιας ανθρώπινης ζωής. Η έκθεση θα διαρκέσει έως τις 21/3 και θα λειτουργεί 10 π.μ. - 9 μ.μ. Είσοδος ελεύθερη.

Οι «μεσίτες»...

«Επικίνδυνα αδιευκρίνιστες προθέσεις ως προς τη χρήση, ασάφεια γύρω από τα χρονοδιαγράμματα και τη χρηματοδότηση και θολό "τοπίο" για τα αντικείμενα, κυρίως τα αρχαία, είναι η "εικόνα" που παρουσιάζει το πρώην βασιλικό κτήμα στο Τατόι».

Ετσι ξεκινούσε το ρεπορτάζ του «Ρ» στις 15/11/2005, μία μέρα μετά την επίσκεψη του τότε υφυπουργού Πολιτισμού, Π. Τατούλη, στο Τατόι, σε μια προσπάθεια της κυβέρνησης να δείξει ότι «κάτι κινείται» σχετικά με τη συντήρηση του κινητού και ακίνητου πλούτου του κτήματος, πλούτου ο οποίος είναι και κηρυγμένος αρχαιολογικά.

Τελικά αυτό που πραγματικά... «κινούνταν» στο Τατόι, το μάθαμε την περασμένη Πέμπτη από τον υπουργό ΠΕΧΩΔΕ, Γ. Σουφλιά, και το σχέδιο Προεδρικού Διατάγματος που φέρει τον ψευδεπίγραφο τίτλο «για την... Προστασία του Ορεινού Ογκου της Πάρνηθας και την αξιοποίηση του Κτήματος Τατοΐου». Εκεί προβλέπεται «ο τεμαχισμός του Κτήματος Τατοΐου» (όπως σημείωνε το σχετικό ρεπορτάζ του «Ρ») και ίδρυση Φορέα Διαχείρισης Κτήματος Τατοΐου, «ο οποίος προφανώς θα αναλάβει το μοίρασμα της "πίτας"» στο κεφάλαιο.

Σχετικά με την αξιοποίηση του κτήματος, ο Π. Τατούλης, είχε πει ότι υπάρχει ένα επιχειρησιακό πρόγραμμα για το είδος των επεμβάσεων και των χρήσεων που πρέπει να γίνουν, αλλά «αυτό είναι ένα ζήτημα, το οποίο εξαρτάται αυστηρά από την πορεία των παρεμβάσεων που γίνονται και τα προβλήματα που θα υπάρξουν, τα οποία θα πρέπει να σημειώσουμε ότι είναι ποικίλα και λόγω της κακής κατάστασης στην οποία βρίσκονται αλλά και των καιρικών συνθηκών που επικρατούν στην περιοχή». Τρεις μήνες μετά η κυβέρνηση ήδη ετοιμάζει χρήσεις! Εκτός αν το Νοέμβρη το ΥΠΠΟ δε γνώριζε τι θα ανακοινώσει το ΥΠΕΧΩΔΕ το Φλεβάρη...

Στο Τατόι έχει εγκατασταθεί η Διεύθυνση Συντήρησης του ΥΠΠΟ με κοντέινερ - εργαστήρια έξω από το κτίριο του ανακτόρου όπου οι συντηρητές καταβάλλουν μεγάλες προσπάθειες να συντηρήσουν τα πρώτα 300 αντικείμενα. Η συντήρηση και ανάδειξη του Τατοΐου - ακόμη κι αν υποθέσουμε ότι θα εξασφαλιστεί επαρκής και συνεχής χρηματοδότηση - θα διαρκέσει πολλά χρόνια. Είναι βέβαια ρητορικό - αν όχι αφελές - να ρωτήσουμε το ΥΠΕΧΩΔΕ αν ζήτησε τη γνώμη της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας επί του ΠΔ. Αλλωστε, σύμφωνα με την εφημερίδα «Τα Νέα», το Τατόι αξίζει 180 δισ. δρχ. με εκτίμηση ξένων μεσιτών...

Αραγε, πόσο να «αξίζει» η πολιτιστική κληρονομιά για την κυβέρνηση;

Γρηγόρης ΤΡΑΓΓΑΝΙΔΑΣ

Η «κυρία Τεπενδρή»,η γυναικεία φιγούρα που επινόησε ο εικαστικός Κωνσταντίνος Κακανιάς, «υποδέχεται» από χτες τους επισκέπτες, στο καφέ του Μουσείου Κυκλαδικής Τέχνης (Νεοφύτου Δούκα 4). Πρόκειται για μια εικαστική παρέμβαση. Στο αίθριο του Μουσείου, αιωρούνται, σαν κομμάτια ενός τεμαχισμένου έργου, ζωγραφιές και γλυπτά - φιγούρες, με πρωταγωνίστρια τη διεθνώς γνωστή φιγούρα «κυρία Τεπενδρή». Μέχρι σήμερα, από τις ποικίλες μεταμορφώσεις της, η «κυρία Τεπενδρή» του Κ. Κακανιά, έχει μορφοποιηθεί σαν ηρωίδα του 1821, επίσημη προσκεκλημένη στους Ολυμπιακούς Αγώνες του 2004, συλλέκτρια έργων τέχνης... και τώρα ως κυκλαδικό ειδώλιο.