Καλή αρχή, με Αριστοφάνη, με μια παράσταση καθ' όλα εύφορη και με πρωταγωνιστές δυο θεατρίνους της "πρώτης γραμμής", έγινε την περασμένη Παρασκευή το βράδυ, στα φετινά Επιδαύρια. Μια αρχή που, για πρώτη φορά στα χρονικά του θεσμού αυτού, συνοδεύτηκε και με μια καλαίσθητα στημένη -παρά τις πολλές και μεγάλες δυσκολίες κατά την προετοιμασία της- έκθεση, με τίτλο "Κοστούμια αόρατων θιάσων", την οποία επιμελήθηκε η θεατρολόγος Δηώ Καγκελάρη (της ανήκει η ιδέα γι' αυτή την παρουσίαση) και ο σκηνογράφος Μανώλης Παντελιδάκης.Η έκθεση που προσέλκυσε το θεατρόφιλο κοινό πριν την έναρξη της παράστασης αποτελείται από κοστούμια "ιστορικών" παραστάσεων των κρατικών και ορισμένων ιδιωτικών θεάτρων, φιλοτεχνημένα από διακεκριμένους σκηνογράφους - ενδυματολόγους μας και αφορούν σε πρωταγωνιστικούς επί το πλείστον ρόλους του αρχαίου τραγικού και κωμικού είδους.

Μετά την ενδιαφέρουσα ενδυματολογική "πρόγευση", το κοινό που αψηφώντας την απογευματινή καταιγίδα και το χαλάζι έφθασε στην Επίδαυρο, ευφράνθηκε με τις "Θεσμοφοριάζουσες", μια από τις "οργιαστικότερες" μυθοπλαστικής πλοκής και "θεατρολογικότερες" κωμωδίες του Αριστοφάνη, όπου ο μύθος των Θεσμοφορίων, της γυναικείας, αποκλειστικώς, γιορτής, χρησιμοποιείται από τον Αριστοφάνη σαν πρόσχημα για το γελοιοποιητικό διασυρμό - ως μισογύνη - κυρίως του παντοτινού εχθρού του, του τραγικού Ευριπίδη, αλλά και - ως γυναικωτού - του ομότεχνού του Αγάθωνα.

Ο Αριστοφάνης, αμείλικτος με τον ιδεολογικοπολιτικό αντίπαλό του, Ευριπίδη, με τις "Θεσμοφοριάζουσες" τον έκανε μπαίγνιο. Οχι μόνο γελοιοποιώντας φράσεις τραγωδιών - απολύτως γνωστών στο κοινό της εποχής του - αλλά και εμφανίζοντας επί σκηνής έναν Ευριπίδη δειλό να αντιμετωπίσει το μένος του γυναικείου φύλλου εναντίον του, ασεβή προς τα Θεσμοφόρια, αλλά και σατανικό, αφού τον βάζει να ζητά από το θηλυπρεπή Αγάθωνα να πάει στα Θεσμοφόρια σαν χαφιές του, για να μάθει τι θα αποφασίσουν σε βάρος του οι γυναίκες. Κι όταν ο Αγάθωνας αρνείται, ο Ευριπίδης στέλνει στα Θεσμοφόρια ντυμένο γυναικεία τον αφελή "συμπέθερό" του Μνησίλοχο. Κι όταν ο Μνησίλοχος υπερασπιζόμενος τον Ευριπίδη, αποκαλυφθεί, κινδυνεύοντας από την οργή των γυναικών, πάλι ο δειλός Ευριπίδης καταφεύγει στην πανουργία για να τον σώσει...

Οταν μια τόσο "δαιμόνια" αριστοφανική κωμωδία πέσει στα χέρια ενός φιλολόγου - έμπειρου μεταφραστή, σαν του Κ. Χ. Μύρη που γνωρίζει και το πρόβλημα, αλλά και το μέτρο που απαιτείται για την κατανόηση σήμερα του επίκαιρου και ζωντανού στην εποχή του "κόσμου" των αριστοφανικών κωμωδιών, που κατέχει τη στιχουργική τέχνη, αλλά και την αίσθηση του χιούμορ, τότε προκύπτει ένας μεταφραστικός λόγος πιστός, αλλά και εκσυγχρονιστικά ελεύθερος, πειθαρχικός αλλά εύπλαστος, ευρηματικός στα αστεία του και λαϊκά χυμώδης. Κι όταν μια τέτοια μετάφραση πέσει στα χέρια ενός "δαιμόνιου", φύσει αριστοφανικού θεατρίνου, και ώριμου πια σκηνοθετικά, όπως ο Θύμιος Καρακατσάνης,και συμπέσει με έναν ακόμα θεατρίνο πρώτου μεγέθους, με αρκετές έξοχες αριστοφανικές ερμηνείες, όπως ο Γιώργος Μιχαλακόπουλος,τότε το σκηνικό αποτέλεσμα είναι αληθινό "πανηγύρι" για το νου και την ψυχή. Τέτοια ήταν η παράσταση του Θύμιου Καρακατσάνη (η καλύτερη, η πιο μετρημένη, η πιο "καθαρή" κι ανάλαφρη σκηνοθεσία του μέχρι τώρα στον Αριστοφάνη), την οποία "προίκισε" και με το μοναδικό κωμικό του "οίστρο". "Οίστρος", που παρά την πληθωρικότητά του, αυτοπειθαρχώντας σεβάστηκε απολύτως και την παραμικρή υποκριτική στιγμή όλων των άλλων ερμηνευτών, αλλά και του γυναικείου χορού. Δεν "καπέλωσε" τίποτα και κανέναν, αντίθετα γονιμοποίησε όλους τους συντελεστές: Το καλαίσθητα λιτό και σεβαστικό προς το μνημειακό χώρο σκηνικό και τα όμορφα, χρωματικά χαρούμενα κοστούμια του Απόστολου Βέττα.Τη χυμώδη, παιγνιώδη μουσική του Βασίλη Δημητρίου.Τη ζωντάνια και εκφραστικότητα της χορογραφίας της Ντόρας Τσάτσου,αλλά και τις ερμηνείες, με πρώτη του Γιώργου Μιχαλακόπουλου,ο οποίος "μιλά" - μέσα από τους δικούς του κωμικούς "κώδικες" λόγου, βλέμματος, κίνησης - την ίδια υποκριτική "γλώσσα" με τον Καρακατσάνη. Η σκηνοθετική καθοδήγηση συνέβαλε πολύ στο καλό ερμηνευτικό επίπεδο των Δημήτρη Καραμπέτση, Λευτέρη Λουκαδή, Γιάννη Μποστατζόγλου, Δημήτρη Γιαννακόπουλου, Τάσου Πολιτόπουλου, Νίκου Μπουρνιά, Μάκη Αρβανιτάκη,αλλά και του χορού, στον οποίο διακρίνεται για το "νεύρο" της η Ελένη Τζώρτζη.

ΘΥΜΕΛΗ

Αρχίζει σήμερα στους Δελφούς, η Διεθνής Συνάντηση με θέμα "Μύθος, Μουσική και Δράμα",που είναι αφιερωμένη στο λυρικό δράμα. Η επίσημη έναρξη της συνάντησης θα γίνει στο Συνεδριακό Κέντρο του Ευρωπαϊκού Πολιτιστικού Κέντρου Δελφών, στις 7μ.μ. Θα ακολουθήσει δήλωση προς τιμή των συνέδρων και στις 9.30μ.μ. στο Αρχαίο Στάδιο Δελφών η πανελλήνια πρώτη παράσταση της όπερας του Τζάκοπο Πέρι "Ευρυδίκη",όπερα που θεωρείται η πρώτη του λυρικού θεάτρου και πρωτοπαρουσιάστηκε στους γιορτασμούς των γάμων του Ερρίκου Δ της Γαλλίας με την Μαρία των Μεδίκων. Η σκηνοθεσία (παραγγελία του ΕΠΚΔ) είναι της Μαρίας Γυπαράκη,τα σκηνικά του Ωρελιέν Λερίς,τα κοστούμια της Λιλής Κεντάκα,η μουσική προετοιμασία του Δημήτρη Γιάκα,η μουσική διεύθυνση του Νίκου Παναγιωτίδη.

Αύριο, εξάλλου, αρχίζουν οι εργασίες του διεθνούς συμποσίου με το παραπάνω θέμα, οι οποίες θα ολοκληρωθούν την Κυριακή (11/7).

Σημειώνουμε και τις παράλληλες εκδηλώσεις του συμποσίου: 7/7 η παράσταση"Ηχοθέασις - Λόγος: Σύγχρονα μουσικά δρώμενα", σε σκηνοθεσία Ρούλας Πατεράκη και ρεσιτάλ κιθάρας της Αντιγόνης Γκόνη.8/7 παράσταση του "Θεάτρου του Λιέρ" με το "Αίμα των Λαβδακιδών: Λάιος", σε σκηνοθεσία Φαρίντ Παγιά.9/7 Αφιέρωμα στη μνήμη του Γιάννη Χρήστου από το Ελληνικό Συγκρότημα Σύγχρονης Μουσικής σε διεύθυνση Θόδωρου Αντωνίου.10/7 θα παρουσιαστεί η Γκαλά όπερα "Μύθοι και Ηρωες στην όπερα".

• Αρχισαν χτες στο Κάστρο Λαμίας και θα συνεχιστούν μέχρι το Σάββατο οι παραστάσεις του ΔΗΠΕΘΕ Ρούμελης,με τον "Πλούτο" του Αριστοφάνη. Η παράσταση ανεβάστηκε σε μετάφραση Κ. Χ. Μύρη,σκηνοθεσία Κώστα Μπάκα,σκηνικά - κοστούμια Αλέκου Φασιανού,μουσική Δημήτρη Μαραγκόπουλου,χορογραφίες Ισίδωρου Σιδέρη.Μετά τη Λαμία ο θίασος θα δώσει παραστάσεις σε διάφορες πόλεις της Ελλάδας, αλλά και στην Αθήνα, με προτελευταίο σταθμό το Ηρώδειο.
• Στο "Σαϊνοπούλειον" αμφιθέατρο της Σπάρτης, θα παρουσιάσει στις 8 Ιουλίου (9.30μ.μ.) το θέατρο "Πολιτεία",τη μεγάλη του επιτυχία, την εξαιρετική παράσταση της "Φόνισσας" του Αλ. Παπαδιαμάντη,σε διασκευή - σκηνοθεσία του Σωτήρη Χατζάκη.Τα σκηνικά - κοστούμια είναι της Ερσης Δρίνη,η μουσική σύνθεση και διδασκαλία του Τάκη Φαραζή,οι φωτισμοί του Αντώνη Παπαγιωτόπουλου.Πρωταγωνιστεί η Λυδία Κονιόρδου.Παίζουν οι: Αδριανή Τουντοπούλου, Μάρθα Φριτζίλα, Μαρία Καντιφέ, Μίνα Λουίζου, Σωτήρης Χατζάκης και οι μουσικοί Δήμος Παπαοικονόμου, Μιχάλης Χολέβας.

Με την " Ορέστεια" του Αισχύλου έρχεται στην Επίδαυρο,την Παρασκευή 9 και το Σάββατο 10 του Ιούλη, ο Θεατρικός Οργανισμός Κύπρου (ΘΟΚ), που χτες έδωσε συνέντευξη Τύπου.

Η παράσταση περιλαμβάνει τα δύο από τρία έργα της τριλογίας του Αισχύλου, "Χοηφόροι" και "Ευμενίδες",σε μετάφραση Κωστή Κολώτα,σκηνοθεσία Νίκου Χαραλάμπους,σκηνικά - κοστούμια Γιώργου Ζιάκα και μουσική Θόδωρου Αντωνίου.

Οπως σημειώνει ο μεταφραστής του έργου ότι "μέγιστον μάθημα από την "Ορέστεια" είναι ότι το πάσχειν είναι αναπόφευκτο.Αλλά τα πάθη φέρνουν σοφία: το πάθειν μάθος (από τα πάθη μας μαθαίνουμε), θα πει ο χορός του Αγαμέμνονα. Το τραγικό για τον ήρωα είναι ότι, όταν παίρνει το μάθημα αυτό, είναι αργά πια για να ωφεληθεί. Ομως επωφελούνται αυτοί που βλέπουν τον ήρωα να πάσχει".

Ενώ ο σκηνοθέτης της παράστασης συμπληρώνει: "ο Αισχύλος θυμίζει στους ζωντανούς πώς πρέπει να πεθαίνουν με αξιοπρέπεια.Αλλιώς θα κατηγορηθούν για το τέλος της Ιστορίας, της Μνήμης, της δύναμης του Πνεύματος. Οσοι τα βάζουν με το μέγιστο των ποιητών, ελαχιστοποιούν την πιθανότητα επιτυχίας τους. Κι όμως το ταξίδι είναι απίστευτα ερωτικό...".

Παίζουν: Τζένη Γαϊτανοπούλου (Κλυταιμνήστρα), Στέλιος Καυκαρίδης (Αίγισθος), Βαρνάβας Κυριαζής (Ορέστης), Νεοκλής Νεοκλέους (Πυλάδης), Αννίτα Σαντοριναίου (Ηλέκτρα), Λένια Σορόκου (Τροφός), Δημήτρης Ξύστρας (Οικέτης), Γιώργος Μουαίμης (Απόλλων), Αλκηστις Παυλίδου (Αθηνά).