"Εξήντα τέσσερα κελιά/ αμείλικτα συμμετρικά/ μας πνίγουν, μας ορίζουν! / Εξήντα τέσσερα κελιά/ τις μοίρες μας σφραγίζουν! "... Σε "όλους εκείνους που προσπαθούν να δραπετεύσουν από κάποια σκακιέρα" αφιερώνει το ονειρόδραμά του ο αγαπημένος των παιδιών Ευγένιος Τριβιζάς,στο οποίο βασίζεται η νέα όπερα του Γιώργου Κουρουπού: "Οι δραπέτες της σκακιέρας".Ενα λυρικό έργο μαγευτικό και ονειρεμένο, που προσκαλεί μικρούς και μεγάλους στη Λυρική Σκηνή, στις 4, 6, 8 και 12 Δεκεμβρίου. Η όπερα, συμπαραγωγή της ΕΛΣ με την"Αττική Πολιτιστική Εταιρεία", παρουσιάζεται σε μουσική διεύθυνση των Αλκη Μπαλτά και Μίλτου Λογιάδη,σκηνοθεσία Λυδίας Κονιόρδου,σκηνικάΑπόστολου Βέττα και κοστούμια Ιωάννας Παπαντωνίου.

Ο πλούτος των εικόνων, η ποικιλία των καταστάσεων, τα διαφορετικά συναισθήματα, η δραματικότητα της καταδίωξης των δύο ερωτευμένων δραπετών, της λευκής βασίλισσας και του μαύρου αξιωματικού, η πολύχρωμη μουσική, τα τραγούδια και ο χορός συνθέτουν αυτή τη λυρική "δραπέτευση" στον κόσμο των ονείρων. "Η σκακιέρα, σημειώνει ο Ευγ. Τριβιζάς, είναι η πεμπτουσία του αυστηρά προκαθορισμένου, περιοριστικά ασφυκτικού και ετεροπροσδιοριζόμενου σύμπαντος, ενός σύμπαντος αυθαίρετων νόμων, απαράβατων κανονισμών και άνωθεν εντολών". Τους ρόλους ερμηνεύουν οι: Τάσσης Χριστογιαννόπουλος, Δημήτρης Σιγαλός, Μάτα Κατσούλη, Μίνα Πολυχρόνου, Ευδοκία Χατζηιωάννου, Λυδία Αγγελοπούλου, Ειρήνη Καράγιαννη, Μαίρη - Ελεν Νέζη, Δάφνη Πανουργιά, Καλλιόπη Κοτζαηλιά, Αντώνης Κορωναίος, Θανάσης Ευαγγέλου, Σπύρος Σακκάς, Παύλος Μαρόπουλος.Χορεύει η ομάδα "Sine Qua Non".

Στις διακοσμητικές τέχνες που συνοδεύουν και συμπληρώνουν την αρχιτεκτονική έκφραση από την περίοδο του παραδοσιακού πολιτισμού ως τις πρώτες δεκαετίες του αιώνα μας, αναφέρεται το βιβλίο του αρχιτέκτονα - καθηγητή ΕΜΠ Δημήτρη Φιλιππίδη"Διακοσμητικές τέχνες, τρεις αιώνες τέχνης στην ελληνική αρχιτεκτονική" (εκδοτικός οίκος "Μέλισσα"). Ο τόμος, αποτέλεσμα μακρόχρονης έρευνας, καλύπτει ολόκληρη την Ελλάδα (Καστοριά, Σιάτιστα, Αμπελάκια, Λεωνίδιο, Μάνη κλπ.) και καταγράφει με κάθε λεπτομέρεια όλες τις εξελίξεις και μεταμορφώσεις των διακοσμητικών τεχνών. Για πρώτη φορά συγκεντρώθηκε ένα υλικό αφάνταστης ποικιλίας σε θεματολογία, τεχνική και περιεχόμενο, επιβεβαιώνοντας τη σπάνια συνύπαρξη τόσων τρόπων έκφρασης στον περιορισμένο γεωγραφικά χώρο της Ελλάδας.

Οπως ανέφερε στη χτεσινή συνέντευξη Τύπου ο εκδότης Γ. Ραγιάς "η έκδοση εξετάζει τις διακοσμητικές τέχνες που συνοδεύουν την αρχιτεκτονική. Περιλαμβάνει τοιχογραφίες και ανάγλυφα, εκτελεσμένα πάνω σε επίχρισμα ή σε ξύλινη επένδυση, που προέρχονται από παραδοσιακά αρχοντικά και νεοκλασικά μέγαρα της Ελλάδας".

"Το πιο εντυπωσιακό συμπέρασμα από τη μελέτη αυτών των μοναδικών δειγμάτων", ανέφερε ο Δ. Φιλιππίδης "είναι ότι η λαϊκή τέχνη, που γνώρισε μεγάλη άνθηση στην περίοδο της Τουρκοκρατίας ως την Επανάσταση του 1821, δεν εξαφανίστηκε - όπως πιστεύεται - με την ίδρυση του ελληνικού κράτους".Το βιβλίο αποτελείται από 288 σελίδες με 475 έγχρωμες και 36 ασπρόμαυρες εικόνες. Καλλιτεχνική επιμέλεια Ειρήνη Φιλιππίδη,επιμέλεια κειμένων και διορθώσεις Αννα Καραπάνου.

ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ (Της απεσταλμένης μας ΔΗΜΗΤΡΑΣ ΜΥΡΙΛΛΑ).-

Αν θεωρήσει κανείς ότι η Μακεδονία είναι περιοχή ύψιστου αρχαιολογικού ενδιαφέροντος, θα διαπιστώσει ότι, ταυτόχρονα, είναι και περιοχή ύψιστης επικινδυνότητας, λόγω και των καιρικών συνθηκών που επικρατούν. Στην πραγματικότητα, η πλειοψηφία των αρχαιολογικών χώρων χρειάζονται προγράμματα συντήρησης και προστασίας, εξαιρώντας, ίσως, τους βασιλικούς τάφους της Βεργίνας, που έτυχαν μιας άλλης φροντίδας.

Το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο από την Κυριακή πραγματοποιεί αυτοψίες στους αρχαιολογικούς χώρους και τα Μουσεία της Δυτικής και Ανατολικής Μακεδονίας. Και από την πρώτη κιόλας μέρα φάνηκε ότι εκείνο που θα χαρακτηρίσει το έργο του ΥΠΠΟ είναι η συρρίκνωση τω εθνικών πόρων. Αυτό σημαίνει πως οι Εφορείες Αρχαιοτήτων οφείλουν να ιεραρχήσουν και να προγραμματίσουν με τέτοιο τρόπο τις ανάγκες των Μνημείων, ώστε να συνταχθούν σε κάποιο κοινοτικό πρόγραμμα.

Ο πρώτος σταθμός, την Κυριακή, ήταν ο πολύ σημαντικός αρχαιολογικός χώρος της Αμφίπολης, στην πεδιάδα του Στρυμόνα, με ευρήματα που αποδεικνύουν την ανθρώπινη παρουσία από τους Νεολιθικούς έως τους Βυζαντινούς Χρόνους.

Το κλασικό περιμετρικό τείχος, η παλαιοχριστιανική Ακρόπολη, το Γυμνάσιο, η ελληνιστική οικία, ο Λέων της Αμφίπολης δίνουν την ταυτότητα του χώρου. Στο μεταξύ, τα ερείπια των βυζαντινών μνημείων δείχνουν ότι δεν είχαν την τύχη συστηματικής φροντίδας για την αναστήλωση και τη συντήρηση, εκτεθειμένα είναι τα ψηφιδωτά κάτω από ανεπαρκή στέγαστρα ή μουσαμάδες, δεν προχώρησαν ακόμα οι εργασίες στο Λέοντα, αν και υπάρχει εγκεκριμένη μελέτη. Ωστόσο, προχωράει η συντήρηση των τοιχογραφιών της ελληνιστικής οικίας, ενώ στα εργαστήρια του Μουσείου αποκαθίστανται και συνταιριάζονται τα σπαράγματα της ζωγραφικής ενός κιβωτόσχημου τάφου, προκειμένου να επανατοποθετηθούν.

Η αρμόδια Εφορεία μπορεί πλέον να λέει ότι διαθέτει ένα Μουσείο αντάξιο της σπουδαιότητας των ευρημάτων, ενώ παράλληλα σχεδιάζει να αναδειχτεί τμήμα του κλασικού τοίχου, αξιοποιώντας, παράλληλα, τα παλιά κτίρια του ΟΣΕ (πωλητήριο, εκθετήριο, χώροι υποδοχής κ.α.). Ενα πρόγραμμα, που, όταν συνταχθεί, θα επιδιώξει την ένταξη σε Κοινοτικά Προγράμματα.

Μπαίνοντας στις Σέρρες, βλέπει κανείς μια ανελέητα κακοποιημένη πόλη, κακέκτυπο της Αθήνας. Μια βυζαντινή Ακρόπολη εγκαταλειμμένη, με στοιχεία που προσβάλλουν το χώρο (κεραίες, εστιατόρια κ.ά.) και ένα βυζαντινό Μουσείο, στο παλιό Μπεζεντένι, που πρέπει να κλείσει, προκειμένου να αναστηλωθεί.

Εκείνο που με βεβαιότητα προκύπτει, τόσο από τις συσκέψεις με φορείς στις Σέρρες, όσο και στο Κιλκίς, είναι ότι υπάρχει το αίτημα της ανάδειξης των Μνημείων της περιοχής τους. Για το Αρχαιολογικό Μουσείο στο Κιλκίς, κρίνεται αναγκαία η επέκταση και ο γενικός γραμματέας του ΥΠΠΟ, Ε. Γιαννακόπουλος, πρότεινε να ετοιμαστεί η μελέτη για να ενταχθεί στο Γ ΚΠΣ. Οι τοπικοί φορείς, εξάλλου, ζήτησαν την ανάδειξη των αρχαιολογικών χώρων του Γυναικόκαστρου και της Κολχίδας. Την προστασία και ανάδειξη θέλει και η αρμόδια Εφορεία, ζητώντας την οικονομική στήριξη.

Θα βρεθεί η χρυσή τομή, ώστε η ανάδειξη - αξιοποίηση να είναι ήπια και η προστασία επαρκής; Πάντως, και γι' αυτά ο γενικός γραμματέας του ΥΠΠΟ έδωσε την κατεύθυνση των κοινοτικών προγραμμάτων.

Ενώ, όμως, το Κιλκίς είναι περιοχή σε πολλούς τομείς εγκαταλειμμένη, στη Θεσσαλονίκη που δεν είναι, το Αρχαιολογικό Μουσείο στάζει σκουριά όποτε βρέχει. Τα μέλη του Συμβουλίου περπάτησαν ανάμεσα σε λεκάνες στην αίθουσα των γλυπτών. Η εικόνα αλλάζει μόνο στις αίθουσες που κάποτε φιλοξενούσαν τα ευρήματα της Βεργίνας και τώρα το χρυσό της Μακεδονίας, στην αίθουσα με τα ευρήματα της Σίνδου και στην αίθουσα των προϊστορικών. Αν και υπάρχει μελέτη επέκτασης και ανακαίνισης, το μήνυμα που πήρε η Εφορεία Αρχαιοτήτων ήταν ...να μη στάζει το Μουσείο και να μη σπάνε τα τζάμια. Τουλάχιστον, τα στοιχειώδη.

Με την ταινία "Μέρες του '36" συνεχίζεται αύριο (8.30μμ) στην αίθουσα "Πλειάδες" του Πνευματικού Κέντρου Κορυδαλλού (Γρ. Λαμπράκη και Καρυταίνης), το αφιέρωμα στο έργο του Θόδωρου Αγγελόπουλου.Την ταινία θα προλογίσει ο Σωτήρης Δημητρίου.Το αφιέρωμα θα συνεχιστεί στις 9/12 με το "Θίασο" και πρόλογο του Νίκου Κολοβού.Παράλληλα, συνεχίζονται κάθε Τρίτη, στις 6 το απόγευμα, τα σεμινάρια για το έργο του Θ. Αγγελόπουλου.

• Στρογγυλή τράπεζα με θέμα "Ναρκωτικά και τοξικομανία: Η πρόκληση για τον 21ο αιώνα",θα πραγματοποιηθεί την Πέμπτη (7.30μμ) στο Γαλλικό Ινστιτούτο Αθηνών (Σίνα 31). Η εκδήλωση πραγματοποιείται στο πλαίσιο του κύκλου συζητήσεων με θέμα "Επιστήμονες και κοινωνία".Είσοδος ελεύθερη.
• Σήμερα στις 8μ.μ., οι εκδόσεις "Καστανιώτη" θα παρουσιάσουν στο "Κέντρο Λόγου και Τέχνηςς 104" (Θεμιστοκλέους 104) το νέο μυθιστόρημα του Αντώνη Σαμαράκη "Εν ονόματι".
• Από τις 2-6/12 πραγματοποιείται το 1ο Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου και Νέων Μέσων πάνω στην Τέχνη,στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών και στο Πολιτιστικό Κέντρο "Ελληνικός Κόσμος" του Ιδρύματος Μείζονος Ελληνισμού. Το Φεστιβάλ είναι διαγωνιστικό και αφορά τους τομείς του "δημιουργικού ντοκιμαντέρ" και νέων ηλεκτρονικών μέσων (πολυμέσα, CD ROM κλπ.), με παράλληλα αναδρομικά αφιερώματα και ταινίες για διάφορους τομείς της τέχνης. Η διοργάνωση ανήκει στον μη κερδοσκοπικό οργανισμό "Αλας" και την "Sigma Digital Media" και τελεί υπό την αιγίδα της ΑΣΚΤ, με την υποστήριξη των ΥΠΠΟ και άλλων φορέων.
• Το ανανεωμένο και μεγεθυμένο, με νέες αίθουσες για την έκθεση των αντικειμένων, που διαθέτει στις συλλογές του, Αρχαιολογικό Μουσείο Πειραιά,εγκαινίασε χτες το βράδυ ο υπουργός Πολιτισμού, Ε. Βενιζέλος. Στην τελετή των εγκαινίων παραβρέθηκε ο πρωθυπουργός Κ. Σημίτης και πολλοί πολιτικοί και υπηρεσιακοί παράγοντες.

Πραγματοποιήθηκε με επιτυχία την Κυριακή η τελετή έναρξης του 2ου Διεθνούς Φεστιβάλ Κινηματογράφου Αρχαίας Ολυμπίας για Παιδιά και Νέους,στον ανακαινισμένο "Απόλλωνα" του Πύργου. Οι προβολές των 13 ταινιών μεγάλου μήκους και 13 μικρού μήκους του διαγωνιστικού προγράμματος της φετινής διοργάνωσης, που πραγματοποιείται μέχρι τις 5 Δεκεμβρίου, στον Πύργο, στην Αρχαία Ολυμπία και στην Αμαλιάδα, θα δώσουν τη δυνατότητα στους θεατές να διαμορφώσουν γνώμη για τις επικρατούσες σύγχρονες τάσεις του κινηματογράφου για Παιδιά και Νέους σ' όλο τον κόσμο.

Ο καλλιτεχνικός διευθυντής του Φεστιβάλ, Δημήτρης Σπύρου, τόνισε μεταξύ άλλων: "... αναζητούμε ταινίες με ποιότητα που να εκφράζουν αυθεντικά τη σύγχρονη εποχή. Ταινίες τολμηρές, πρωτότυπες που να αναζητούν την ποίηση πίσω από την ασχήμια, την αισιοδοξία πίσω από την απελπισία, τον έρωτα πίσω από την εμπορευματοποίηση των ανθρώπινων σχέσεων".

Σήμερα, στον "Απόλλωνα",θα προβληθούν οι ταινίες: μικρού μήκους: "Οι ντεντέκτιβς" και "Σ' ένα έρημο νησί" (16:39), και η μεγάλου μήκους: "Ταγκοτάγκο".Στις 18:30: "Ο πατέρας" και "Θάρρος ή αλήθεια".Στις 20:30: "Γερμανία" και "Πέρα από τη σιωπή".

Το Μουσείο Μπενάκη ολοκλήρωσε την παραγωγή του cd-Rom "Η συντήρηση των εικόνων της συλλογής Βελιμέζη",το οποίο θα παρουσιάσει την 1η του Δεκέμβρη (7.30μμ) στην Αρχαιολογική Εταιρεία (Πανεπιστημίου 22). Ο σχεδιασμός και η παραγωγή του cd-Rom εντάσσονται στο πλαίσιο των εργασιών του προγράμματος ανασυγκρότησης, συντήρησης, μελέτης, δημοσίευσης και εκθέσεων από το Μουσείο Μπενάκη, των Εικόνων της Συλλογής Αιμιλίου Βελιμέζη. Σημειώνουμε ότι στις 10 του Δεκέμβρη, στο Λονδίνο, σε συνεργασία με το εκεί παράρτημα του "Ελληνικού Ιδρύματος Πολιτισμού", θα παρουσιαστεί η αγγλική εκδοχή του cd-Rom.