Η έκθεση, με ημερομηνία 2 του Δεκέμβρη 2004, η οποία παραδόθηκε στους υπουργούς Υγείας και Δημόσιας Τάξης, έχει θέμα «Εκθεση αυτοψίας στις νοσοκομειακές μονάδες και στα αστυνομικά κρατητήρια Ιωαννίνων σχετικά με τη διαδικασία ακούσιου εγκλεισμού ψυχασθενών» και διενεργήθηκε στις 28-30 του Σεπτέμβρη 2004 στο Περιφερειακό Πανεπιστημιακό Γενικό Νοσοκομείο Ιωαννίνων, στο Γενικό Νοσοκομείο Ιωαννίνων «Χατζηκώστα» και στα κρατητήρια του Αστυνομικού Τμήματος Ιωαννίνων. Ο Συνήγορος του Πολίτη διενήργησε την αυτοψία μετά από αναφορά του Κέντρου Ερευνας και Υποστήριξης Θυμάτων Κακοποίησης και Κοινωνικού Αποκλεισμού για τους ασθενείς που οδηγούνται κατόπιν εισαγγελικής παραγγελίας σε ιατρική εξέταση προς ακούσιο εγκλεισμό, αλλά λόγω της έλλειψης δεύτερου εφημερεύοντος ψυχιάτρου στα νοσοκομεία των Ιωαννίνων διανυκτερεύουν στο αστυνομικό τμήμα - αφού για να επιβληθεί ο ακούσιος εγκλεισμός απαιτείται γνωμάτευση δύο ψυχιάτρων.

Στην έκθεση διαπιστώνονται «η ανεπάρκεια των υφιστάμενων δομών ψυχικής υγείας για την υποδοχή των ακούσια εγκλεισμένων» και «το πρόβλημα της κράτησης σε αστυνομικό τμήμα των προς ακούσιο εγκλεισμό προσώπων λόγω έλλειψης γνωμάτευσης δεύτερου εφημερεύοντος ψυχιάτρου».

Τονίζεται ακόμα ότι στην Ελλάδα ο ακούσιος εγκλεισμός κινείται μεταξύ του 40-50% των εισαγωγών, ενώ σε κανένα από τα μέλη της Ευρωπαϊκής Ενωσης (ΕΕ) ο αριθμός αυτός δεν ξεπερνά το 7-8%, αφού στις χώρες αυτές η Πρωτοβάθμια Περίθαλψη λειτουργεί ως ηθμός των εισαγωγών και ιδιαίτερα των ακούσιων εγκλεισμών.

«Στην πράξη - επισημαίνεται στην έκθεση - η Πρωτοβάθμια Φροντίδα Ψυχικής Υγείας ασκείται από τους ψυχιατρικούς τομείς των γενικών νοσοκομείων και τα εξωτερικά ιατρεία των ψυχιατρείων, τα οποία βέβαια δεν αποτελούν Μονάδες Πρωτοβάθμιας Περίθαλψης. Οσον αφορά τους ενήλικες με ψύχωση, η περιορισμένη κάλυψη των αναγκών στην Πρωτοβάθμια Περίθαλψη στρέφει αναπόφευκτα τις οικογένειες και τους αρρώστους προς τους ιδιώτες ψυχιάτρους, και τελικά στις ιδιωτικές ψυχιατρικές κλινικές».

Η έκθεση διαπιστώνει ακόμα το πρόβλημα της συσσώρευσης ασθενών στις εφημερίες των ψυχιατρείων και των ψυχιατρικών τομέων των γενικών νοσοκομείων, εξαιτίας της έλλειψης δομών Πρωτοβάθμιας Ψυχιατρικής Φροντίδας, γεγονός που οδηγεί στην κατάργηση και αλλοίωση του ρόλου των ψυχιατρικών τομέων των γενικών νοσοκομείων, του Συστήματος Μονάδων Ανοιχτών Θυρών που συνδυάζουν τη βιολογική θεραπεία με την ψυχολογική-ψυχοθεραπευτική υποστήριξη. «Αντί της ενεργητικής αυτής αντίληψης - τονίζεται στην έκθεση - διαπιστώνεται σήμερα η λειτουργία των τομέων με μέτρα ασφαλείας ή η απόδραση των "αρρώστων" από ένα ασφυκτικά κλειστό σύστημα. Το προσωπικό νιώθει να πιέζεται στην αντιμετώπιση των περιστατικών μια και θεωρεί εκ των προτέρων αναποτελεσματική κάθε προσπάθεια».

Ανατριχιαστικές εικόνες αναδύονται μέσα απ' την έκθεση.

«Στην περίπτωση των Ιωαννίνων μετά το κλείσιμο του Ψυχιατρικού Νοσοκομείου της Κέρκυρας ασκήθηκε πίεση στον ψυχιατρικό τομέα του "Χατζηκώστα" και του Πανεπιστημιακού Νοσοκομείου Ιωαννίνων να δέχονται και βαριά επείγοντα περιστατικά, συνήθως ακούσιους εγκλεισμούς, με την ελπίδα να λυθεί το πρόβλημα της ανεπάρκειας της Πρωτοβάθμιας Περίθαλψης και της ανυπαρξίας προγραμμάτων παρέμβασης στην κρίση», τονίζεται. Το «Χατζηκώστα» «δεν διαθέτει ψυχιατρική κλινική, οπότε ο εφημερεύων ιατρός εδρεύει και εξετάζει τους ψυχικά ασθενείς στο γραφείο της Διευθύντριας του Ψυχιατρικού Τομέα στο υπόγειο του νοσοκομείου». Γιατρός υπάρχει μόνο μέχρι τις 3 μ.μ. και εάν παρουσιαστεί ανάγκη ειδοποιούν το γιατρό που έχει εφημερία ετοιμότητας. Εκτός απ' τις ελλείψεις προσωπικού η διοίκηση του νοσοκομείου, επικαλούμενη οικονομική αδυναμία, «δεν προγραμματίζει ποτέ επαρκείς ενεργείς εφημερίες ψυχιάτρων».

Αντίστοιχη εικόνα διαπιστώθηκε στο Περιφερειακό Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο Ιωαννίνων. «Δεν υπάρχει κατάλληλη υποδομή στην ανοιχτή αυτή ψυχιατρική κλινική για τη νοσηλεία των επιθετικών ασθενών, με αποτέλεσμα την απόδραση ασθενών ή το να τίθεται σε κίνδυνο η σωματική ακεραιότητα τόσο των ίδιων των ασθενών όσο και του ιατρικού και νοσηλευτικού προσωπικού», αναφέρει η έκθεση. Εκτός απ' την έλλειψη προσωπικού υπάρχουν μόλις έξι μικρά δωμάτια νοσηλείας και είναι πολύ δύσκολο να τοποθετούνται δυο ασθενείς σε κάθε δωμάτιο και να συμβιώνουν ομαλά. Παρ' όλα αυτά η κλινική εξυπηρετούσε 26 ασθενείς τη μέρα της αυτοψίας.

Συγκλονιστικά είναι και τα στοιχεία της αυτοψίας στην Αστυνομική Διεύθυνση Ιωαννίνων. Απ' το 1999 μέχρι το Νοέμβρη του 2003 65 ψυχικά πάσχοντες διανυκτέρευσαν στο κρατητήριο ενώ χωρίς διανυκτέρευση μετήχθησαν για νοσηλεία 282 άτομα συνολικά. Οι άνθρωποι αυτοί κρατούνται σε άθλιες συνθήκες. «Στην πράξη, αναφέρεται στην έκθεση, χρησιμοποιείται ένα κελί του ισογείου στο οποίο κατά την ημέρα της αυτοψίας διέμεναν τρεις γυναίκες προς απέλαση. Κατά την αυτοψία στο χώρο αυτό διαπιστώθηκε ότι δεν υπήρχαν κρεβάτια αλλά κουβέρτες πάνω στο υπερυψωμένο τσιμέντο και τόσο το κελί όσο και ο χώρος υγιεινής χρειάζονταν περισσότερη καθαριότητα». Επιβεβαιώθηκε επίσης «ότι οι μεταγωγές των ψυχασθενών γίνονται με χειροπέδες σε περιπολικό ή σε κλούβα και με αστυνομική μόνον συνοδεία». Και αυτό όταν «κατά τη γνώμη των ίδιων των αστυνομικών η μεταφορά με περιπολικό και ειδικά με κλούβα, οι χειροπέδες και η συνοδεία από ένστολους αστυνομικούς δημιουργεί ιδιαίτερη ταραχή στους ασθενείς».

Η διανυκτέρευση στα κρατητήρια γίνεται - σύμφωνα με την έκθεση - λόγω αδυναμίας εύρεσης του εισαγγελέα τις απογευματινές ώρες, της έλλειψης γνωμάτευσης από το δεύτερο ιατρό και της προσαγωγής των ασθενών σε απογευματινές-βραδινές ώρες με συνέπεια την πραγματοποίηση της μεταγωγής τους την επομένη.

Με τις ψήφους της ΝΔ και του ΠΑΣΟΚ ψηφίστηκε χτες από την Ολομέλεια της Βουλής το νομοσχέδιο του υπουργείου Υγείας για την τεχνητή γονιμοποίηση.

Ο εισηγητής του ΚΚΕ Π. Κοσιώνης μιλώντας επί του νομοσχεδίου είπε ότι το πρόβλημα της υπογεννητικότητας είναι κοινωνικοπολιτικό και επεσήμανε ότι στον χώρο της τεχνητής γονιμοποίησης δραστηριοποιούνται συμφεροντολογικά συμπλέγματα τα οποία εξυπηρετεί το υπό συζήτηση νομοσχέδιο αφού όχι μόνο τα νομιμοποιεί αλλά δημιουργεί και άλλα. Ανέφερε δε χαρακτηριστικά ότι μία ξένη τράπεζα αποθήκευσης βλαστικών κυττάρων έχει πάρει πιστοποίηση από το ελληνικό κράτος και λειτουργεί ήδη και στην Ελλάδα.

Με το συζητούμενο νομοσχέδιο, είπε, γίνεται μια προσπάθεια να αφεθεί ο ευαίσθητος τομέας της τεχνητής γονιμοποίησης στον ιδιωτικό τομέα ο οποίος θα τον εκμεταλλευτεί για τους λόγους της ελεύθερης αγοράς.

Εμείς, συνέχισε, λέμε ότι η διαδικασία πρέπει να είναι της απόλυτης αρμοδιότητας κρατικού φορέα και να γίνεται με έξοδα του κρατικού προϋπολογισμού. Τα λεφτά υπάρχουν, είπε, αρκεί να αναλογιστεί κάποιος ότι μόνο με την ελάττωση του συντελεστή φορολόγησης των μεγάλων επιχειρήσεων που έγινε από την κυβέρνηση, χάθηκαν από τον προϋπολογισμό 400 εκατομμύρια ευρώ.

Ο υπουργός Υγείας σε παρέμβασή του στη συζήτηση είπε ότι η δραστηριοποίηση του ιδιωτικού τομέα και στον τομέα της τεχνητής γονιμοποίησης υπαγορεύεται από τη συμμετοχή της χώρας μας στην Ευρωπαϊκή Ενωση.