Ο «δαίμων» της απαξίωσης των υπηρεσιών του ΥΠΠΟ «χτύπησε» και πάλι. Αυτή τη φορά στο μουσείο Αιανής Κοζάνης. Στην τελευταία του συνεδρίαση, το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο βρέθηκε ξανά στη δυσάρεστη θέση να πρέπει να γνωμοδοτήσει πάνω σε παλαιότερες - οριστικές υποτίθεται - γνωμοδοτήσεις του, οι οποίες έγιναν και υπουργικές αποφάσεις.

Το θέμα της μελέτης διαμόρφωσης του περιβάλλοντος χώρου του μουσείου έδειχνε, μέχρι και την περασμένη Τετάρτη, πως ήταν λυμένο από το 1997. Το 1997 το ΚΑΣ απέρριψε την προμελέτη της ΙΖ΄ ΕΠΚΑ και ενέκρινε την προμελέτη της Διεύθυνσης Μελετών του ΥΠΠΟ, ως πιο συμβατή με το ύφος του μουσείου και το εδαφικό ανάγλυφο του περιβάλλοντος χώρου του. Λόγω έλλειψης χρημάτων, όμως, η διαμόρφωση του χώρου έμεινε μέχρι σήμερα στα χαρτιά...

Την περασμένη Τετάρτη το θέμα επανήλθε, με αφορμή μια νέα - τρίτη κατά σειρά - μελέτη, την οποία είχε αναθέσει η ΙΖ΄ ΕΠΚΑ σε ιδιώτη μελετητή! Από τη συζήτηση προέκυψε πως η Νομαρχία Κοζάνης μπορεί να χρηματοδοτήσει το έργο, αλλά ουδείς μπορούσε να δώσει μια εξήγηση, για ποιο λόγο να μη συνεχιστεί το έργο από κει που είχε σταματήσει. Τελικά το ΚΑΣ απέρριψε τη νέα μελέτη, επειδή προτείνει γεωμετρικούς και «σκληρούς» δρόμους, με αποτέλεσμα την επέμβαση στο τοπίο, ογκώδες αναψυκτήριο και το σημαντικότερο: αυτή η μελέτη δεν αποτελεί εξέλιξη της προηγούμενης, που είχε εγκρίνει το ΚΑΣ. Ωστόσο, το ΚΑΣ γνωμοδότησε υπέρ της δημιουργίας νέας, οριστικής μελέτης, με βάση αυτήν που είχε εγκρίνει, επειδή προστέθηκε και νέο οικόπεδο στο μουσείο. Το ζήτημα είναι πως αυτή τη νέα μελέτη δε θα την κάνει η Διεύθυνση Μελετών... αλλά ιδιώτης.

Το ΚΑΣ ενέκρινε και προμελέτη επέκτασης και διαμόρφωσης του Μουσείου Κανελλοπούλου, που αφορά στη διαμόρφωση του υπάρχοντος μουσείου και κατασκευή νέας πτέρυγας, με χώρο διαλέξεων και εκθέσεων. Επίσης, προβλέπει μεταφορά της εισόδου του μουσείου στην οδό Θεωρίας, από την οδό Πανός.

Το ΚΑΣ γνωμοδότησε ότι, αν κατά την κατασκευή της νέας πτέρυγας βρεθούν τμήματα του τείχους του Ριζοκάστρου, που περιέβαλλε την Ακρόπολη το 13ο αιώνα, τότε αυτά να ενσωματωθούν στο μουσείο και ότι οι επεμβάσεις στον εξωτερικό χώρο του μουσείου χρειάζονται και την έγκριση αρμόδιων φορέων, επειδή βρίσκονται εκτός οικοδομικής γραμμής. Τέλος, το ΚΑΣ αποδέχτηκε τη δωρεά του Ιδρύματος Κανελλοπούλου 1.000 αντικειμένων, τα οποία τώρα φυλάσσονται στην οικία Κανελλοπούλου και τα οποία θα εκτεθούν στο Μουσείο.

Το ΚΑΣ αποφάσισε και την αναστήλωση του αετώματος του Μακεδονικού Τάφου της Κρίσεως στα Λευκάδια Νάουσας. Πρόκειται για έναν από τους σημαντικότερους μακεδονικούς τάφους, που ενώ ανακαλύφθηκε στη δεκαετία του '50, μόλις τα τελευταία χρόνια γίνονται κάποιες προσπάθειες συντήρησής του, με αποτέλεσμα να συνεχίζεται η φθορά του μνημείου. Πρόκειται για μνημειακό, διθάλαμο μακεδονικό τάφο, με διώροφη πρόσοψη δωρικού και ιωνικού ρυθμού. Στην πρόσοψη υπάρχουν τέσσερις ζωγραφικοί πίνακες, που απεικονίζουν σκηνή της Κρίσεως του νεκρού στον Κάτω Κόσμο. Ο νεκρός πολεμιστής οδηγείται από τον Ερμή στους Κριτές του Αδη, τον Αιακό και τον Ραδάμανθυ. Επίσης, στην πρόσοψη απεικονίζεται η αναμέτρηση των Κενταύρων με τους Λαπίθες και των Ελλήνων με τους Πέρσες.

Χρονολογείται στις αρχές του 3ου αιώνα π.Χ. Αποκαλύφθηκε το 1954, ανασκάφηκε από τον καθηγητή Φώτιο Πέτσα και δημοσιεύτηκε σε αυτοτελές βιβλίο. Αυτή τη στιγμή ένα στέγαστρο καλύπτει το μνημείο, ενώ έγινε διαμόρφωση προσπέλασης προς την είσοδό του. Το αέτωμα θα αναστηλωθεί από το ίδιο, διάσπαρτο υλικό που φυλάσσεται και με συμπληρώσεις. Η μελέτη προβλέπει και την αποκατάσταση του θόλου του τάφου. Η δυσκολία των επεμβάσεων ανεβάζει το χρόνο ολοκλήρωσής τους στους οχτώ μήνες, ενώ το έργο θα αναλάβουν οι αρμόδιες υπηρεσίες του ΥΠΠΟ.

ΔΡΑΜΑ (του ανταποκριτή μας ΑΓΗ ΜΑΡΑΓΚΟΥΔΑΚΗ).-

Με εξαίρεση την ταινία της Λουκίας Ρικάκη «Πλαστογραφημένες προσδοκίες», που προβλήθηκε χτες εκτός συναγωνισμού, στο Φεστιβάλ, δε συμμετέχει κανένα άλλο ντοκιμαντέρ μικρού μήκους. Το πρόβλημα δεν αφορά, βέβαια, κάποιον ποσοτικό «δείκτη» ταινιών ντοκιμαντέρ, που πρέπει να βρίσκεται σε ικανοποιητικό επίπεδο, ώστε να εκπληρώνονται κάποια αφηρημένα κριτήρια... Η απουσία ντοκιμαντέρ στη φετινή ελληνική παραγωγή καταγράφει με τον τρόπο της μια βαθιά έλλειψη, του Ελληνικού Κινηματογράφου, έλλειψη που ανάγεται και στην Παιδεία και στο καλλιτεχνικό περιεχόμενο των παραγόμενων ταινιών: Με το ντοκιμαντέρ, ο εγγενής ρεαλισμός της εικονογραφικής τέχνης του κινηματογράφου βρίσκει την καταξίωσή του...

Το ντοκιμαντέρ είναι είδος επίφοβο... Θα έφτανε ο όρος «ανεξάρτητο ντοκιμαντέρ», για να μην επαναλαμβάνεται σπάταλα ο προσδιορισμός «ανεξάρτητο» στην κινηματογραφική παραγωγή. Η σπουδή του ντοκιμαντέρ αποτελεί υπόβαθρο για την κινηματογραφική μυθοπλασία. Περνώντας από αυτές τις αφηρημένες συνοπτικές θέσεις στο φετινό υλικό της δραμινής οθόνης, αναρωτιέται κανείς ποια διαφορετική ποιότητα θα είχαν ορισμένα φιλμ, αν το ντοκιμαντέρ αποτελούσε συστατικό στοιχείο της Κινηματογραφικής Παιδείας. Το τοπίο και οι άνθρωποι της λαχαναγοράς στον «Βετεράνο» του «Βασίλη Δούβλη» θα αποκτούσαν άλλες διαστάσεις. Και παραμένοντας σε ταινίες με βλέμμα στραμμένο προς την κοινωνική πραγματικότητα, ο «Λαμπερός ήλιος» του Βασίλη Λουλέ θα αποκτούσε αντιστικτική δύναμη στη διάρκειά της και στο φινάλε, δύναμη που τώρα αντλείται όχι τόσο από το περιεχόμενό της αλλά από τη «μέση» ηθική κυρίως αντίληψη που προσδιορίζει το βλέμμα του θεατή. Προβλήθηκε στο περσινό φεστιβάλ μια ταινία ανάλογης θεματολογίας («Η Ιβάνα στον Παράδεισο» του Νίκου Φουσέκη), όπου η μοίρα των κοριτσιών της Ανατολικής Ευρώπης που εκπορνεύονται στην Ελλάδα, γνώριζε μια ωμή καταγραφή, άγγιζε όλη την εκμεταλλευτική μηχανή που στήνεται γύρω από αυτή την επιχείρηση. Η ταινία αυτή γνώρισε, μετά την προβολή της, μια κατακραυγή στα σχόλια του κοινού, όχι για ορισμένους άτσαλους διαλόγους ή κάποιες ανεπεξέργαστες δραματουργικά σκηνές, αλλά γιατί φέρνοντας το θεατή απέναντι σε μια πληγή όχι ηθικού, αλλά κοινωνικού χαρακτήρα, τον καθιστούσε αντιμέτωπο με μια ευθύνη που συνεπάγεται συνειδησιακά άλματα και εσωτερικές ρήξεις. Ο «Λαμπερός ήλιος» αντίθετα, χαρακτηρίζεται από επεξεργασμένους διαλόγους, σκηνική αρτιότητα, δουλεμένες ερμηνείες. Το κυριότερο, από την απουσία ενός όχι απλώς άπληστου, αλλά ανθρωποφάγου κοινωνικού περίγυρου, ο οποίος δεν αποτελεί κίνδυνο μόνο για τις ηρωίδες αλλά και για τη συνειδησιακή υπόσταση, τον «κόσμο» του θεατή - κοινωνού μιας «μυθοπλαστικής» κινηματογραφικής ποίησης. Οι ηρωίδες του φιλμ ξεπέφτουν στη θέση της πόρνης για «εύκολο πλουτισμό» και ασκούν τη λειτουργία τους υπό τους όρους ενός ελεύθερου επαγγέλματος. Ξεπερνώντας ή όχι τους υπαινιγμούς για χαμηλές αμοιβές και ανεργία σε μια έντιμη δουλιά, η στάση του θεατή απέναντι στο θέμα του φιλμ μετατρέπεται από κοινωνική σε προσωπική. Κι ο «Λαμπρός ήλιος» γίνεται ταινία «φιλική» προς το κοινό που την καταχειροκρότησε. Οι υπόλοιπες ταινίες που προβλήθηκαν την Πέμπτη: «Μπαρόκ» του Αχιλλέα Κυριακίδη, «Οι τούρτες του μίσους του Δημήτρη Κιτσικούδη, «Η τροφός» του Γιώργου Τζανέρη και «Λάθος αιώνας» του Στέργιου Νιζήρη. Επίσης η «ταινία χωρίς ελληνικότητα» «Gohbi and God» του Βαγγέλη Μαδεράκη.