ΡΕΠΟΡΤΑΖ | ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ

ΡΕΠΟΡΤΑΖ

Τηλε-εργασία ή μαγκανοπήγαδο;

Είναι γνωστό ότι οι γυναίκες, ιδιαίτερα στη χώρα μας, υστερούν στον τομέα της Πληροφορικής - όχι μόνο στην εκπαίδευση, αλλά και στην πρόσβαση στις σχετικές εργασίες. Ηδη, όπου απασχολούνται, συνωστίζονται σε θέσεις χαμηλής ειδίκευσης και κακοπληρωμένες. Ετσι, ακόμα και με τη νέα τεχνολογία, έχουμε ενίσχυση των διακρίσεων.

Εύγλωττα ήταν τα στοιχεία που δόθηκαν σε πρόσφατο συνέδριο με θέμα «Φύλο και κοινωνία της πληροφορίας»: Οι κατέχοντες τη νέα τεχνολογία δεν αξιοποιούν τις γυναίκες εργαζόμενες, αλλά τις χρησιμοποιούν για να αυξήσουν τα κέρδη τους: Στην Ευρώπη μόνον το 20% περίπου των υπαλλήλων του τομέα των Τεχνολογιών - Πληροφοριών και Επικοινωνιών είναι γυναίκες. Οι γυναίκες ακόμα υποεκπροσωπούνται στους περισσότερους τομείς τους σχετικούς με υπολογιστές, από τον προγραμματισμό μέχρι το σχεδιασμό προϊόντων και τη χρήση της υποδομής πληροφοριών. Στο συνέδριο που οργανώθηκε από τη Γενική Γραμματεία Ισότητας και το υπουργείο Εσωτερικών, Δημόσιας Διοίκησης και Αποκέντρωσης, ο υπουργός Εργασίας εξάγγειλε ένα πρόγραμμα κατάρτισης ανέργων - κυρίως γυναικών - σε βασικές δεξιότητες χρήσης της τεχνολογίας πληροφορικής.

Επιδίωξη η ευελιξία

Αρκεί η κατάρτιση για να αντιμετωπιστεί το πρόβλημα; Πολύ περισσότερο, δημιουργεί θέσεις εργασίας και μάλιστα με σταθερό ημερήσιο εργάσιμο χρόνο (35ωρο - 7ωρο - 5ήμερο); Στο ίδιο το κείμενο προβληματισμού του συνεδρίου, επισημαίνεται ότι η ευελιξία στις σχετικές εργασίες εγκυμονεί σοβαρούς κινδύνους για τις γυναίκες εργαζόμενες: «Οι γυναίκες, διαβάζουμε, όπως δείχνουν οι μελέτες, όταν εργάζονται στο σπίτι, αναλαμβάνουν ένα αυξανόμενο οικιακό φορτίο, που ενισχύει ή επιδεινώνει τις υπάρχουσες ανισότητες. Παράλληλα, σαν εργαζόμενες κατ' οίκον ή μερικής απασχόλησης, είναι πιθανότερο να έχουν απώλειες σχετικές με την ασφάλεια εργασίας και την προώθηση της σταδιοδρομίας και μέσα στις επιχειρήσεις τους και στην ευρύτερη αγορά εργασίας. Εκτός από την κοινωνική απομόνωση, προκύπτουν απώλειες, όσον αφορά στη σύνδεση μεταξύ τους και με τους άμεσους εργοδότες τους, καθώς επίσης και με τους /τις συναδέλφους τους (σ.σ. δηλαδή, εκτός των άλλων, είναι πολύ δύσκολο να συνδικαλιστούν). Η ευελιξία, τονίζεται στο ίδιο κείμενο, είναι πιθανό να συμβαδίζει με την εντατικοποίηση της εργασίας. Η πίεση και η κούραση αυξάνονται».

Πλήρης παράδοση στους εργοδότες

Αλλά έχουμε και τις απειλές της άνευ όρων ευελιξίας της εργασίας: Οι επιχειρήσεις στους τομείς της τηλε-εργασίας θέλουν ένα προσωπικό, που να αφιερώνεται «ψυχή τε και σώματι» στην εργασία, να δέχεται όλες τις μορφές της ευελιξίας χωρίς να έχει και τις εγγυήσεις της ασφάλειας εργασίας: Με δυο λόγια, να δουλεύει, αν χρειάζεται, από το πρωί μέχρι το βράδυ και να γίνεται σκλάβος του εργοδότη του!

Εχουμε, λοιπόν, μια διαιώνιση του παραδοσιακού «φασόν» με σύγχρονους όρους, που θα πλήξει ιδιαίτερα τις γυναίκες - μητέρες, ανήμπορες να διεκδικούν συλλογικά τα δικαιώματά τους.

Ηδη, τα μηνύματα έρχονται από την Ευρώπη, όπου η τηλε-εργασία επηρεάζει αρνητικά την πλήρη εργασία, γιατί έχει αυξήσει τον αριθμό των αυτοαπασχολουμένων. Πολλές επιχειρήσεις για να μειώσουν το κόστος λειτουργούν με ελάχιστο μισθωτό προσωπικό και τις υπόλοιπες δουλιές τις έχουν αναθέσει σε τηλε-εργαζόμενους - και κυρίως τηλε-εργαζόμενες - που ξεζουμίζουν. Στην Ελλάδα, ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα επαγγέλματος, με τη μορφή της τηλε-εργασίας, είναι το δημοσιογραφικό. Διαρκώς αυξάνονται οι νέοι και οι νέες που εργάζονται σαν «φρι-λάνσερς», χωρίς συλλογική σύμβαση εργασίας, με δελτία παροχής υπηρεσιών και συχνά με τηλε-εργασία, που προκαλεί προβλήματα υγείας.

Ετσι, αντί οι νέες τεχνολογίες να υπηρετούν την εργαζόμενη, τον εργαζόμενο, μειώνοντας το χρόνο εργασίας, δημιουργώντας καλύτερες συνθήκες εργασίας, ικανοποιώντας τις σύγχρονες ανάγκες τους, χρησιμοποιούνται για την ένταση της εκμετάλλευσης και την κερδοφορία των εργοδοτών.

Ερωτηματικά...

Αγανακτισμένη μια φίλη που πρόσφατα επισκέφθηκε δημόσιο νοσοκομείο: «Σ' όλες τις εισόδους, μας είπε, ήταν πλήθος "σεκιουριτάδες", όχι για να φυλάνε από κάποιους "επικίνδυνους" αλλά για να κάνουν τους... τροχονόμους, επισήμανε. "Θα πάτε από εδώ, θα πάτε από εκεί" και συχνά σε έστελναν στην αντίθετη κατεύθυνση από εκεί που έπρεπε να πας. Μέτρησα τουλάχιστον τριάντα, πηγαίνοντας σε διάφορες πτέρυγες του νοσοκομείου: Χάθηκαν οι υπάλληλοι που μέχρι τώρα ξέραμε; Τι χρειάζονται οι σεκιουριτάδες; 'Η μήπως είναι κάποια "δικά μας παιδιά" που διορίστηκαν, για να λυθεί τάχα μου το πρόβλημα της ανεργίας των νέων; Και οι άλλοι, οι περισσότεροι, που προσλαμβάνονται με συμβάσεις λίγων μηνών και μετά μένουν επί ξύλου κρεμάμενοι; Δεν είναι λύσεις αυτές, σχολίασε... Γιατί δεν αυξάνουν καλύτερα το νοσηλευτικό προσωπικό»;
«Γυναίκες και αυτοδιοίκηση - ιστορική αναδρομή» είναι φυλλάδιο που βλέπουμε τώρα τελευταία σε συνέδρια σχετικά με το γυναικείο ζήτημα. Εχει εκδοθεί και κυκλοφορεί από το υπουργείο Εσωτερικών, Δημόσιας Διοίκησης και Αποκέντρωσης, Γενική Γραμματεία Ισότητας και την Κεντρική Ενωση Δήμων και Κοινοτήτων Ελλάδας. Πρόκειται για το χρονικό μιας πορείας που κατέληξε στο να κατακτήσουν οι Ελληνίδες το δικαίωμα του εκλέγειν και εκλέγεσθαι, με φωτογραφίες, χρονολογίες, ιστορικά ντοκουμέντα. Ομως, φευ! Οι συντάκτες του κειμένου «ξέχασαν» ότι το δικαίωμα αυτό το κατέκτησαν οι γυναίκες της χώρας μας πριν το 1952, ήδη από την Ανοιξη του 1944, οπότε κλήθηκαν να ψηφίσουν για την ανάδειξη του Εθνικού Συμβουλίου (δηλαδή της Βουλής) στην Ελεύθερη Ελλάδα. Ηταν τότε, που τα 3/4 της πατρίδας μας είχαν ελευθερωθεί από την ΕΑΜική Αντίσταση και ιδρύθηκε η Πολιτική ΕΠιτροπή Εθνικής Απελευθέρωσης (ΠΕΕΑ). Με απόφασή της για πρώτη φορά ψήφισαν άντρες και γυναίκες που είχαν συμπληρώσει τα 18 τους χρόνια.

Οι γυναίκες κατέκτησαν αυτό το δικαίωμα «με το σπαθί τους», αφού συμμετείχαν μαζικά στην Εθνική Αντίσταση. Οι πρώτες εθνοσύμβουλοι που αναδείχτηκαν ήταν: Η Καίτη Ζεύγου από την Αθήνα, η Μάχη Μαυροειδή από την Καλαμάτα, η Μαρία Σβώλου από την Αθήνα, η Φωτεινή Φιλιππίδη από τη Λάρισα και η Χρύσα Χατζηβασιλείου από τον Πειραιά.

Το Εθνικό Συμβούλιο συνήλθε όπως είναι γνωστό, στις Κορυσχάδες της Ευρυτανίας στις 14-27 Μάη 1944, όπου ψηφίστηκε το ιστορικό ψήφισμα με τίτλο: «Η κατοχύρωση των λαϊκών ελευθεριών», «Ολες οι εξουσίες πηγάζουν και ασκούνται από το λαό».

Γράψαμε προηγούμενα ότι οι συντάκτες του φυλλαδίου «ξέχασαν» αυτά τα ιστορικά γεγονότα. Τα εισαγωγικά μπήκαν επειδή στο ίδιο φυλλάδιο υπάρχει μια φωτογραφία με αντάρτισσες. Γιατί φοβήθηκαν τη λεζάντα, που θα ενημέρωνε τους νέους και τις νέες για την πραγματική ιστορία της πατρίδας μας;

Αλίκη ΞΕΝΟΥ-ΒΕΝΑΡΔΟΥ

Για τα δυο κομμένα χέρια του!

Φέρτε μου λέξεις, λοιπόν. Λέξεις να κυριολεκτούν. Λέξεις σκληρές, ατόφιες λέξεις γεμάτες συναισθήματα, για να μπορέσω να περιγράψω το γεγονός. Δεν είναι τόσο ο πόνος, όσο η πίκρα, το παράπονο, η οργή. Σιγά τώρα, μη λυπηθούμε έναν άνθρωπο με κομμένα χέρια. Εδώ έχουμε δει - κάθε στιγμή βλέπουμε - και χειρότερα. Ερείπια. Υποψίες ανθρώπων να σέρνονται πάνω στα πεζοδρόμια. Κοιλιές τρύπιες, κορμιά μολυσμένα. Πύον και αίματα από πληγές κακοφορμισμένες στην κοινή θέα. Και δίπλα το λερωμένο τασάκι να γυρεύει ένα πιάτο φαΐ. Περισσότερο για τα παιδιά, παρά για τον επαίτη.

Αν τώρα η περίπτωση της Υμηττού μού έφερε το αίμα στο κεφάλι, είναι γιατί ο άνθρωπος με τα κομμένα χέρια δεν επαιτούσε, χόρευε! Χόρευε με μια τέλεια αξιοπρέπεια, που έστελνε στο διάολο και ακόμα παραπέρα, όλους αυτούς τους κηφήνες, που μιλάνε για κράτος πρόνοιας, για ανθρώπινα δικαιώματα. Ολα αυτά τα κοράκια, που οργανώνουν «γκαλά» και επιδείξεις μόδας, κάνοντας, τάχα μου, κοινωνικό έργο. Ολες αυτές τις κάργιες, που αρμέγουν ποτάμια εργατικού ιδρώτα, δίνοντας για αντάλλαγμα, μαζί με το δήμαρχο και την μπάντα του, ένα πιάτο χυλό τα Χριστούγεννα και άλλο ένα το Πάσχα.

Στην Υμηττού, λοιπόν, ο Νουρέγιεφ της επαιτείας. Νουρέγιεφ γιατί δεν πάταγε στη γη, αλλά πέταγε. Νουρέγιεφ, γιατί δεν έβγαζε οίκτο, αλλά οργή. Νουρέγιεφ, γιατί σε κέρδιζε με τις άψογες κινήσεις του. Ο Νουρέγιεφ, λοιπόν, της επαιτείας κράταγε ανάμεσα στα, κομμένα πάνω από τους αγκώνες, χέρια του, ένα μαύρο ναυτικό καπέλο. Και μόλις το φανάρι γινότανε κόκκινο, πλησίαζε το παράθυρο. Δεν έλεγε τίποτα. Μόνο τέντωνε, όσο μπορούσε να τεντώσει, δέκα - δεκαπέντε πόντους, τα σακατεμένα χέρια, προς το μέρος σου. Και εσύ, «φτιαγμένος» ήδη με τις ειδήσεις που άκουγες στο ράδιο για το ξεπούλημα των «Ελληνικών Πετρελαίων» στον Λάτση, άνοιγες το στόμα σου έτοιμος να βρίσεις. Και να βλέπεις τα μάτια του. Δυο γαλαζοπράσινα πέλαγα. Το Ιόνιο, ας πούμε, και το Αιγαίο! Και ενώ είσαι αντίθετος στην επαιτεία, με θέση και άποψη, να βάνεις το χέρι σου ψάχνοντας την τσέπη σου. Και στη συνέχεια, χωρίς ούτε να σκεφτείς, ούτε και να τολμήσεις να μετρήσεις τι έπιασες, να αδειάζεις τα κέρματα στο καπέλο.

Ετσι τέλειωσε η πρώτη πράξη της όπερας. Με τον χορευτή να κάνει, αντί για «ευχαριστώ», μια βαθιά υπόκλιση. Και ύστερα, εκεί στο φανάρι της Υμηττού, λίγο πριν βγεις στη Βουλιαγμένης, να βλέπεις αυτόν τον γίγαντα, γίγαντα πάνω από 1.90, να γυρίζει με τα κομμένα σχεδόν απ' τη ρίζα χέρια του το καπέλο, και να αδειάζει τα βρώμικα ευρώ στο στόμα του! Και μετά ...με το δεξί κομμάτι χεριού που του απόμεινε, να συγκρατεί το καπέλο του, και με το άλλο κομμάτι χεριού του να «ανοίγει» το τσεπάκι από το πουκάμισό του και να φτύνει ένα - ένα τα χρήματα εκεί μέσα!

Τώρα, τι να πεις; Πώς να εξηγήσεις στη Συντακτική Επιτροπή, στον σύντροφο διευθυντή στο «Ριζοσπάστη», στους αναγνώστες, ότι μου τέλειωσαν όλες οι «καθώς πρέπει» λέξεις; Θέλω να βρίσω χυδαία. Με ό,τι ακατονόμαστο βάλει ο νους σας. Θέλω, μέχρι να γίνει η οργή επανάσταση, να προσθέσω καινούριες λέξεις στο λεξικό. Θέλω να βρω καινούρια επίθετα για να περιγράψω αυτήν την ξεφτίλα. Και μόνο για τον Νουρέγιεφ αξίζει η ανατροπή. Και μόνο για τα δυο κομμένα χέρια του αξίζει να τελειώνουμε με το σύστημα που εξευτελίζει τους ανθρώπους - ποιους ανθρώπους, τους γίγαντες πες καλύτερα - στα φανάρια.

Ελάτε, λοιπόν, να μετρήσουμε τις πληγές των φαναριών. Ελάτε να κουβεντιάσουμε για δημοκρατία. Να μιλήσουμε για ανθρώπινες αξίες. Για σεβασμό. Για κοινωνικά συστήματα.

Του
Νίκου ΑΝΤΩΝΑΚΟΥ