Συνέχεια του ελληνοτουρκικού διαλόγου, με στόχο τελικά να καταλήξουν οι δυο χώρες στην «επιδιαιτησία» του δικαστηρίου της Χάγης, αποτελεί η πρόταση που διατύπωσε χτες ο Γ. Παπανδρέου για «επέκταση των χωρικών υδάτων», μετά τη συνάντησή του με τον Κ. Καραμανλή, στο πλαίσιο των συναντήσεών του με τους πολιτικούς αρχηγούς για τη χάραξη «νέας στρατηγικής» στην εξωτερική πολιτική.

Ο Γ. Παπανδρέου, αμέσως μετά τη συνάντησή του με τον πρωθυπουργό, μίλησε στην Κοινοβουλευτική Ομάδα του ΠΑΣΟΚ και παρουσιάζοντας τη «νέα στρατηγική», πρότεινε να υπάρξει από την ελληνική κυβέρνηση επέκταση των ελληνικών χωρικών υδάτων πριν την παραπομπή στο δικαστήριο της Χάγης, για την οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας. Η πρόταση του Γ. Παπανδρέου για «επέκταση των χωρικών υδάτων», ουσιαστικά οδηγεί σε μια διαδικασία διαπραγμάτευσης με την Τουρκία, ένα παζάρι για τον καθορισμό τους, το οποίο είναι σίγουρο ότι θα ανοίξει και νέα θέματα. Είναι γνωστό ότι ο καθορισμός του εύρους των χωρικών υδάτων θα επιδράσει τελικά και στον καθορισμό του εύρους του «εναέριου χώρου» στο Αιγαίο.

«Ηταν δική μας απόφαση, στρατηγική μας και θα πρέπει η Νέα Δημοκρατία να πάρει αυτή την πρωτοβουλία, ότι το θέμα της υφαλοκρηπίδας συνδέεται με το θέμα της επέκτασης των χωρικών μας υδάτων», ανέφερε ο Γ. Παπανδρέου στην ομιλία του.

Χτες, πάντως, απέφυγε να γίνει συγκεκριμένος για το «εύρος» της επέκτασης και ανέφερε: «Ανάλογα με το ποια είναι τα όρια των χωρικών μας υδάτων, αυτό θα έχει σχέση και με το εύρος της υφαλοκρηπίδας. Αν τα χωρικά μας ύδατα είναι 6 μίλια, η υφαλοκρηπίδα θα έχει μια x ακτίνα, εάν είναι 12 μίλια ή 8 μίλια θα έχει μια άλλη ακτίνα». Χωρίς λοιπόν να καθορίζει το εύρος των χωρικών υδάτων, ο Γ. Παπανδρέου πρόσθεσε ότι «είναι σημαντικό, πριν πάμε στο συνυποσχετικό, πριν πάμε στο δικαστήριο της Χάγης, εμείς να έχουμε ασκήσει το δικαίωμά μας για την επέκταση των χωρικών υδάτων».

Πρέπει να σημειωθεί ότι αυτή τη «στρατηγική» ο Γ. Παπανδρέου την ενέταξε στην προώθηση ενός «νέου Ελσίνκι», στη συνέχεια δηλαδή των συμφωνιών και της πολιτικής που ακολούθησαν οι κυβερνήσεις του ΠΑΣΟΚ. Μια «στρατηγική», η οποία είναι υποταγμένη στους ευρωατλαντικούς σχεδιασμούς, που μετέτρεψαν το Αιγαίο σε ΝΑΤΟική θάλασσα. Με τη συμφωνία της Μαδρίτης το ΠΑΣΟΚ αναγνώρισε «ζωτικά συμφέροντα» της Τουρκίας στο Αιγαίο, με τη συμφωνία του Ελσίνκι «συνοριακές διαφορές» ανάμεσα στις δυο χώρες, με αποτέλεσμα οι ελληνοτουρκικές σχέσεις να μπουν στο άρμα του ιμπεριαλισμού και στην αμερικανική και ΝΑΤΟική επιδιαιτησία, και σήμερα προτείνει τη συνέχιση αυτής της πολιτικής.

«Τρικ» χαρακτηρίζονται από έμπειρους διπλωμάτες η πρωτοβουλία που ανέλαβε ο Γ. Παπανδρέου για την υιοθέτηση μιας διακομματικής νέας στρατηγικής για τα Ελληνοτουρκικά, καθώς και η πρόταση που διατύπωσε για επέκταση των ελληνικών χωρικών υδάτων πριν την παραπομπή στο δικαστήριο της Χάγης της οριοθέτησης της υφαλοκρηπίδας.

Οπως σημειώνουν διπλωματικές πηγές, η πρόταση του προέδρου του ΠΑΣΟΚ για την επέκταση των χωρικών υδάτων αποτελεί μια αυτονόητη κίνηση, πριν την υπογραφή του συνυποσχετικού με την Τουρκία. Στο πλαίσιο της επιδίωξης ενός συνυποσχετικού, όπως σημειώνουν οι ίδιες πηγές, απαιτείται διάλογος με την Τουρκία, καθώς θα πρέπει να υπάρξει συμφωνία επί του εύρους των ελληνικών χωρικών υδάτων.

Με άλλα λόγια, αυτό που προτείνει ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ είναι ελληνοτουρκικός διάλογος για να καθοριστεί το εύρος των ελληνικών χωρικών υδάτων, κάτι που απαιτείται προκειμένου να διαμορφωθεί η νομική βάση επί της οποίας το Διεθνές Δικαστήριο θα οριοθετήσει την υφαλοκρηπίδα στο Αιγαίο.

Οπως υποστηρίζουν στελέχη του κόμματος της αξιωματικής αντιπολίτευσης που είχαν γνώση των ελληνοτουρκικών διαπραγματεύσεων επί κυβερνήσεων Σημίτη, το εύρος των ελληνικών χωρικών υδάτων ήταν πολύ κοντά στο να συμφωνηθεί διμερώς, λίγο πριν τις ελληνικές εκλογές του Μάρτη του 2004. Σύμφωνα με όσα υποστηρίζουν αυτά τα στελέχη του ΠΑΣΟΚ, οι διαπραγματεύσεις είχαν οδηγήσει σε συμφωνία για ευθυγράμμιση του ελληνικού εναέριου χώρου με τα χωρικά ύδατα, τα οποία ανάλογα με τις «ιδιομορφίες» του Αιγαίου σε κάποια σημεία θα παραμείνουν 6 ναυτικά μίλια, σε κάποια άλλα θα επεκταθούν κατά δύο με τρία μίλια, πέραν των 6.

Στόχος, λοιπόν, της πρότασης του ΠΑΣΟΚ, σύμφωνα με την εκτίμηση Ελλήνων διπλωματών, είναι η επανεκκίνηση των ελληνοτουρκικών συνομιλιών σχετικά με το συνυποσχετικό για την οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας, από το σημείο που είχαν σταματήσει, πριν η κυβέρνηση Σημίτη χάσει τις εκλογές.

• Αύριο ο Γ. Παπανδρέου θα συναντηθεί με την ΓΓ της ΚΕ του ΚΚΕ, Αλ. Παπαρήγα, στις 11 π.μ., στο γραφείο του προέδρου του ΠΑΣΟΚ στη Βουλή.

Σταθερά, συστηματικά και αθόρυβα, βαδίζει η κυβέρνηση στο δρόμο για τη Χάγη, επιδιώκοντας να δημιουργήσει τις απαραίτητες προϋποθέσεις για την επίλυση «των διαφορών» στο Αιγαίο, κινούμενη στο πλαίσιο της «εθνικής στρατηγικής» που στηρίζεται από ΠΑΣΟΚ και ΣΥΝ.

Στο πλαίσιο αυτό η κυβέρνηση κράτησε χαμηλούς τόνους στη χτεσινή πρόταση του Γ. Παπανδρέου για επέκταση των χωρικών υδάτων πριν από την προσφυγή στη Χάγη, αποφεύγοντας να «στριμώξει» τον πρόεδρο του ΠΑΣΟΚ. Επίσημα, διά στόματος του εκπροσώπου της, περιορίστηκε να επαναλάβει την υποστήριξή της στην «οικοδόμηση της μέγιστης δυνατής συναίνεσης στα ζητήματα της εξωτερικής πολιτικής», κάνοντας μια γενικόλογη επισήμανση «σε σειρά ερωτημάτων που θα πρέπει να απαντηθούν». Πάντως, όπως δήλωσε ο Ευ. Αντώναρος, «ο πρωθυπουργός άκουσε με προσοχή τον αρχηγό της αξιωματικής αντιπολίτευσης. Πολλές από τις θέσεις που ακούστηκαν στη συνάντηση είναι ήδη γνωστές».

Συνεργάτες του πρωθυπουργού, σχολιάζοντας τα όσα ειπώθηκαν στη χτεσινή συνάντηση Κ. Καραμανλή - Γ. Παπανδρέου, εξέφρασαν την απορία τους για την εξαγγελία του προέδρου του ΠΑΣΟΚ περί «νέας στρατηγικής» στα Ελληνοτουρκικά, αφήνοντας να εννοηθεί ότι δεν προέκυψε κάτι τέτοιο από τα όσα είπε. Ειδικά για την πρόταση για επέκταση των χωρικών υδάτων αναρωτιούνταν «πώς λέγεται κάτι τέτοιο με ελαφρά τη καρδία» από έναν πρώην ΥΠΕΞ, ενώ διευκρίνιζαν ότι δεν έθεσε το θέμα «στη λογική της επέκτασης στα 12 μίλια σώνει και καλά...».

Ταυτόχρονα, η κυβέρνηση προβάλλει τη στρατηγική της στα Ελληνοτουρκικά, η οποία, όπως επανέλαβε χτες ο κυβερνητικός εκπρόσωπος, συνίσταται από τη μια στην «ενθάρρυνση της ευρωπαϊκής προσαρμογής της Τουρκίας στο δρόμο της προς την ένταξη» και ταυτόχρονα σε διμερές επίπεδο «πρέπει να συνεχιστεί η οικοδόμηση εμπιστοσύνης, η οικονομική συνεργασία σε διάφορους τομείς και η διαδικασία των διερευνητικών επαφών». Πιο καθαρά από κάθε άλλη φορά ο εκπρόσωπος αποσαφήνισε ότι «η Ελλάδα συνεχίζει σταθερά την προσπάθεια δημιουργίας των προϋποθέσεων που θα επιτρέψουν την προσφυγή στη Χάγη». Σε άλλο σημείο ξεκαθάρισε ότι «η προσφυγή στη Χάγη είναι ένα εργαλείο, ένα τμήμα της γενικής ελληνικής στρατηγικής».

Περισσότερο διαφωτιστικός, ως συνήθως, ήταν ο Κ. Μητσοτάκης, σε δηλώσεις που έκανε χτες μετά τη συνάντηση που είχε με τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας Καρ. Παπούλια. Ο επίτιμος πρόεδρος της ΝΔ ξεκαθάρισε πρώτον ότι δεν υπάρχει καμία νέα εθνική στρατηγική στα Ελληνοτουρκικά, δεύτερον ότι η Χάγη είναι το τέρμα και όχι η αφετηρία και τρίτον ότι εξαιρείται από την παραπομπή στη Χάγη (μόνο) η αποστρατιωτικοποίηση των νησιών.

Υπενθύμισε ότι η εθνική στρατηγική για τα Ελληνοτουρκικά διαμορφώθηκε σε σύσκεψη των πολιτικών αρχηγών το Φλεβάρη του 1992 και συνίσταται στη διεξαγωγή του ελληνοτουρκικού διαλόγου στη βάση συγκεκριμένων αρχών, όπως ο σεβασμός της εδαφικής ακεραιότητας και των συνόρων, σεβασμός των συνθηκών και των αρχών του διεθνούς δικαίου. Αργότερα, όπως είπε, προστέθηκε η ενίσχυση του ευρωπαϊκού προσανατολισμού της Τουρκίας «κάτι στο οποίο συμπίπτουμε όλοι, με εξαίρεση το Κομμουνιστικό Κόμμα».

Αναφερόμενος στην παραπομπή των διαφορών στη Χάγη, αρχικά σημείωσε ότι «η Χάγη είναι τέρμα και όχι η αφετηρία» και υποστήριξε ότι στο Διεθνές Δικαστήριο «μπορεί ενδεχομένως να πάμε για οποιοδήποτε θέμα, κυρίως για την υφαλοκρηπίδα, αλλά εκείνο για το οποίο δε θα πάμε ποτέ στη Χάγη είναι η οχύρωση των νησιών μας». Η οχύρωση των νησιών, τόνισε, είναι «θέμα εθνικής ασφαλείας» και έχει εξαιρεθεί από όλες τις κυβερνήσεις. Και εξήγησε το λόγο: «Εμείς οι Ελληνες έχουμε την πικρή εμπειρία της Κύπρου. Η Κύπρος δε χάθηκε όταν έγινε εισβολή. Η Κύπρος χάθηκε όταν η εξασθενημένη Ελλάδα της δικτατορίας απέσυρε τη Μεραρχία που είχαμε στείλει...».