Associated Press

Παγκόσμιο Φόρουμ για τη Γεωργία: Χώρος, μία μεσοδυτική πόλη των Ηνωμένων Πολιτειών. Το Σεντ Λούις της πολιτείας του Μιζούρι. Συμμετέχοντες μόνο αντιπρόσωποι επιχειρήσεων, διεθνών οργανισμών και αναπτυσσομένων χωρών. Κύριο χαρακτηριστικό, οι διαφωνίες... για την αντιμετώπιση της πείνας που μαστίζει τον πλανήτη.

Εννοείται ότι καμία ουσία και φυσικά ούτε λόγος να γίνεται για λύσεις, όσον αφορά στην εξάλειψη της πείνας στον κόσμο, που υποτίθεται ήταν το κυρίαρχο θέμα του Παγκόσμιου Φόρουμ. Για άλλη μια φορά, το χάσμα ήταν παρόν. Από τη μια πλευρά, οι αμερικανικές και οι ευρωπαϊκές εταιρίες παρουσίασαν την «τεχνολογία», δηλαδή την ολοένα με μεγαλύτερη επέκταση της καλλιέργειας γενετικά μεταλλαγμένων αγροτικών προϊόντων, ως τη μοναδική λύση στο πρόβλημα του υποσιτισμού στις αναπτυσσόμενες χώρες. Από την άλλη πλευρά βρέθηκαν οι εκπρόσωποι των μεμονωμένων χωρών και των διεθνών οργανισμών που προτίμησαν να δώσουν έμφαση σε πιο άμεσα και «γήινα» προβλήματα, όπως η έλλειψη επενδύσεων, οι ανισότητες στο εμπόριο και οι επιδοτήσεις των βιομηχανικών χωρών.

Οπως επισημαίνει η Οργάνωση Τροφίμων και Φαρμάκων των Ηνωμένων Εθνών (FAO), οι πρόσφατες προσπάθειες να μειωθεί ο αριθμός των υποσιτιζόμενων ανθρώπων, κυρίως στον αναπτυσσόμενο κόσμο, δεν έχουν στεφθεί από επιτυχία. Ο λόγος δεν είναι το μέγεθος της γεωργικής παραγωγής, αλλά η άνιση κατανομή της. «Αν όλα τα τρόφιμα που παράγονταν στον κόσμο κατανέμονταν ισότιμα μεταξύ των κατοίκων του, κάθε άνδρας, γυναίκα και παιδί θα κατανάλωνε 2.760 θερμίδες την ημέρα», σημειώνει ο Ζακ Ντιουφ, γενικός διευθυντής της FAO.

Την ίδια στιγμή, αν και οι εκτιμήσεις ποικίλλουν, τα Ηνωμένα Εθνη πιστεύουν ότι ο παγκόσμιος πληθυσμός θα υπερβαίνει τα 9 δισεκατομμύρια το 2050, έναντι 6 δισεκατομμυρίων που είναι σήμερα, με τη συντριπτική πλειοψηφία του παγκόσμιου πληθυσμού να ανήκει σε «υποσιτιζόμενους» ή τους «μερικώς σιτιζόμενους». Τη στιγμή, που κάποια ευτραφής κυρία προσπαθεί να διώξει τα παραπανίσια κιλά, προκειμένου να βγει στην παραλία, κάποιο παιδί στον αποκαλούμενο Τρίτο Κόσμο -ένας όρος που κάποτε εμπεριείχε υπερηφάνεια, ενώ τώρα είναι συνώνυμος με την υπανάπτυξη, την πείνα και τη δυστυχία- θα χάνει τη ζωή του για λίγες σταγόνες γάλα και κάποιες βιταμίνες.

Πώς μπορεί να ανατραπεί αυτή η ανισορροπία; Εννοείται ούτε με ευχολόγια, ούτε καν με ικανές και αναγκαίες πράξεις. Πολύ περισσότερο δεν μπορεί ποτέ να εξαφανιστεί με την πολιτική που διέπει το παγκόσμιο εμπόριο των τροφίμων και που επιτάσσεται από μόνο μία χούφτα εκ των «ισχυρών» της γης.

Αυτή η πολιτική ξεδιπλώθηκε και στο Παγκόσμιο Φόρουμ, που ούτε καν οι «Φαϊνάνσιαλ Τάιμς» μπόρεσαν να αγνοήσουν την παραφωνία τους. Ενδεικτικά η βρετανική οικονομική εφημερίδα αναφέρει ότι κατά τις δύο τελευταίες δεκαετίες, η αύξηση της παραγωγής τροφίμων αποδείχτηκε επαρκής για την αύξηση του πληθυσμού, με αποτέλεσμα οι τιμές των τροφίμων να πέσουν. Καθώς διαφαίνεται στον ορίζοντα ένας νέος γύρος συνομιλιών για το διεθνές εμπόριο, οι αναπτυσσόμενες χώρες δίνουν έμφαση στις συνέπειες που υφίστανται από τις επιδοτήσεις των τροφίμων στις βιομηχανικές χώρες. Οπως λένε, οι γεωργικές επιδοτήσεις στις ανεπτυγμένες χώρες ισούνται με το συνολικό ΑΕΠ της υποσαχάριας Αφρικής.

«Μόνο το 1999, η στήριξη της γεωργίας από τις χώρες του ΟΟΣΑ έφτασε τα 361,5 δισεκατομμύρια δολάρια, το 1,4% του συνολικού τους ΑΕΠ», υπογραμμίζει ο Ντιουφ. «Μπορεί αυτή η στήριξη να μην παραβιάζει τις συμφωνίες του Διεθνούς Οργανισμού Εμπορίου, δημιουργεί όμως μια ανταγωνιστικότητα που οι φτωχές χώρες δεν μπορούν να αντέξουν».

Ταυτόχρονα, οι αναπτυσσόμενες χώρες δεν μπορούν να προβούν σε διαρθρωτικές αλλαγές ή να κάνουν επενδύσεις στη γεωργική τους υποδομή. Στην Ινδονησία, για παράδειγμα, δεκάδες εκατομμύρια αγρότες δεν μπορούν να αγοράσουν λίπασμα. Ακόμη και οι αξιωματούχοι της Παγκόσμιας Τράπεζας αναγνωρίζουν ότι τα δάνεια για αγροτικά προγράμματα στον αναπτυσσόμενο κόσμο είναι μικρότερα από ποτέ και ότι πρέπει να ενθαρρυνθούν οι δομικές αλλαγές.

Υπάρχει, τέλος, το ακανθώδες ζήτημα της τεχνολογίας. «Η τεχνολογία είναι απολύτως αναγκαία, αλλά η απάντηση δε βρίσκεται σε μια τεχνολογία, παρά σε ένα τεχνολογικό πακέτο», λέει ο Τσαρλς Φίσερ, πρόεδρος της εταιρίας «Dow-Agrosciences».

Η «πράσινη επανάσταση», τόνισε στο Σεντ Λούις ένας αντιπρόσωπος της Ινδονησίας, οδήγησε σε κάθετη αύξηση της παραγωγής και δημιούργησε την εντύπωση ότι η τεχνολογία αποτελεί πανάκεια. «Την τελευταία δεκαετία, όμως, έχουμε αρχίσει να υποφέρουμε από τις επιπτώσεις αυτής της επανάστασης, όπως είναι οι αρρώστιες και η υποβάθμιση του εδάφους»...