ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
Τετάρτη 16 Νοέμβρη 2005
Σελ. /40
ΚΡΙΤΙΚΗ ΘΕΑΤΡΟΥ
Σύγχρονο και κλασικό δράμα
«Wit» στο «Αργώ»

Το πνεύμα είναι η μόνη δύναμη που εξυψώνει τον άνθρωπο και στις φρικτότερες δοκιμασίες της ψυχής και του σαρκίου του. Μονάχα αυτό μπορεί να «σκοτώσει» το θάνατο ως γεγονός και έννοια. Αυτό το μήνυμα είναι ο «πυρήνας» του έργου της Αμερικανίδας Μάργκαρετ Εντσον «Wit», που παρουσιάζει το θέατρο «Αργώ». Θέμα του έργου ο καρκίνος, με ηρωίδα μια μεσήλικα πανεπιστημιακή καθηγήτρια της Ποίησης, η οποία - όπως στη νιότη της μαθήτευσε στα «μυστήρια» της ποίησης του 17ου αιώνα που δίδασκε: «Θάνατε μην επαίρεσαι, κι ας σε αποκαλούν/ Τρομακτικό και ισχυρό, γιατί δεν είσαι» - έτσι, ετοιμοθάνατη, μέσα από την ποίηση, «μαθητεύει» στον πόνο, στα «μυστήρια» της νόσου και της επιστήμης, στην αξιοπρέπεια και στο αντιπάλεμα του θανάτου. Ειδικό και δύσβατο ερμηνευτικά το θέμα του έργου, «θεραπεύτηκε» θεατρικά από τη γυναικεία αισθαντικότητα, την ακτινοβόλα διάνοια και τη γλωσσική καθαρότητα της μετάφρασης (Χριστίνα Μπάμπου - Παγκουρέλη), αλλά και την καλαισθησία της παράστασης. Η νέα, ενδιαφέρουσα σκηνοθέτρια Μαριάννα Κάλμπαρη (η ίδια σχεδίασε και το λιτό συμβολικό σκηνικό), έστησε μια παράσταση ποιητικής ατμόσφαιρας, σκιερών φωτισμών (Σάκης Μπιρμπίλης), εκφραστική κινησιολογικά (Ιωάννα Πορτόγλου), με διακριτική μουσική επιμέλεια (Νέστωρ Κοψιδάς), και συμπαραστάτες καλούς ηθοποιούς. Η Αιμιλία Υψηλάντη ενσάρκωσε το ριψοκίνδυνο ρόλο της, με ψυχογραφική εμβέλεια, πνευματικότητα και μελαγχολικό χιούμορ. Η Βαγγελιώ Ανδρεαδάκη με γλυκύτητα ερμήνευσε το φαντασιακό ρόλο της. Μέγεθος έδωσαν στους δραματουργικά αδύναμους ρόλους τους και οι Λεωνίδας Κακούρης, Εκάβη Ντούμα και Αλέξανδρος Κολλιόπουλος.




«Παράξενο ιντερμέτζο» στο «Αλμα»

Ενα ιντερμέτζο, ένα περαστικό επεισόδιο, μέσα στον αέναο χρόνο της ανθρωπότητας είναι η ζωή κάθε ανθρώπου. Ιντερμέτζο στη ζωή του είναι και ο έρωτας κι όταν τον σβήσει ο χρόνος, μόνη καταφυγή του ανθρώπου είναι οι «ρίζες» του και η ανθρώπινη αγάπη. Με αυτή τη μελαγχολική σκέψη «έχτισε» ο Ευγένιος Ο' Νιλ, ο «πατέρας» της αμερικανικής δραματουργίας στον 20ό αιώνα, το έργο του «Παράξενο ιντερμέτζο». Ρεαλιστής «ποιητής», ψυχανατόμος των ανθρωπίνων πράξεων, πόθων και παθών και ταυτόχρονα κριτής του κοινωνικού περιβάλλοντος, ο Ο' Νιλ, έχοντας ο ίδιος ψυχολογικά τραύματα από την πατρική του οικογένεια, αλλά και τη δική του ζωή, σαραντάχρονος (1928) γράφει το «Ιντερμέτζο», στοχαζόμενος μελαγχολικά για τον κύκλο της ζωής, την ορμή της νιότης και του έρωτα, το γάμο και τις συμβάσεις του, τη γέννηση και σχέση παιδιού - γονιού, τα γηρατειά, το θάνατο, πλέκει ένα 28χρονης διάρκειας δράμα, με δίπολο επίκεντρο τη γυναίκα-«μήτρα» της ανθρώπινης ζωής και κοινωνίας. Ο ένας πόλος είναι μια ηλικιωμένη, χήρα μητέρα, που ζει μόνη, μακριά από το μοναχογιό της, η οποία, είτε λέγοντας αλήθεια είτε για να εμποδίσει το γάμο του γιου της για να μη τον χάσει οριστικά, «συμβουλεύει» την αγαπημένη του γιου της να μην τον παντρευτεί, γιατί κληρονόμησε σχιζοφρένεια από τον πατέρα του, ή να γίνει μοιχός προκειμένου να δώσει τη χαρά της πατρότητας στο γιο της, χωρίς ποτέ να του αποκαλύψει την πράξη της. Ο άλλος πόλος, η νεαρή γυναίκα, εγκατέλειψε τον πατέρα της και τον πλατωνικά ερωτευμένο εφ' όρου ζωής μαζί της «μαθητή» του πατέρα της, για χάρη του πρώτου έρωτά της. Ο νέος που ερωτεύτηκε χάθηκε πριν του δοθεί. Συντριμμένη ψυχολογικά, χωρίς έρωτα, δίνεται σε πολλούς άνδρες. Ερωτευμένος, ομολογημένα, μαζί της είναι ο γιος της ηλικιωμένης και ανομολόγητα ο γιατρός, φίλος του νέου. Για να ξεφύγει από το ψυχολογικό της χάος παντρεύεται το νεαρό, αλλά ο πόθος της μητρότητας την οδηγεί στην αγκαλιά του γιατρού και σε ένα μακρόχρονο μοιχό έρωτα. Το παιδί που γεννά μαζί του γίνεται όλος ο «κόσμος» της. Ως μάνα-θεός θεωρεί το παιδί της αποκλειστικό «δημιούργημά» της και παραλίγο να συντρίψει το νεανικό του έρωτα. Οταν πεθαίνει ο σύζυγός της, η μεσήλικη πια γυναίκα, χωρίς τους πειρασμούς της σάρκας, αντιμέτωπη με το φθοροποιό χρόνο, επιστρέφει στο πατρικό της σπίτι και στην αγάπη του πλατωνικού «εραστή» της. Το έργο, σε εξαίρετη μετάφραση (Γιώργος Δεπάστας) και διακριτικά εκσυγχρονιστική διασκευή και ποιητικότατης διάθεσης σκηνοθεσία (Βαρβάρα Μαυρομάτη), απόλυτα αφαιρετικό σκηνικό (Ελένη Μανωλοπούλου), όμορφα κοστούμια (Αγγελος Φρέντζος), ατμοσφαιρικούς φωτισμούς (Κατερίνα Μαραγκουδάκη) και υποβλητικούς μουσικούς ήχους (Κωνσταντίνος Βήττα), προσφέρει μια ποιοτική θεατρική απόλαυση, με συνολικά καλές ερμηνείες. Η Κατερίνα Μαραγκού με μελαγχολικής χροιάς αισθαντικότητα αλλά και απλότητα ερμηνεύει τον πρωταγωνιστικό γυναικείο ρόλο. Ψυχολογική «βάσανος», κρυμμένη πίσω από μια λεπτή ειρωνεία, αναδύεται από τις ερμηνείες των Περικλή Μουστάκη και Αρη Λεμπεσόπουλου. Η Μαριέττα Σγουρδαίου μεγέθυνε με τη στέρεη υποκριτική της ένα μικρό ρόλο. Αξιόλογες είναι και οι ερμηνείες των νεότερων ηθοποιών Βασίλη Ευταξόπουλου, Νίκου Πουρσανίδη και Αλεξάνδρας Αϊδίνη.


«Η ηδονή της τιμιότητος» στο «Στοά»

Με ένα κλασικό έργο, το πιραντελικό «Η ηδονή της τιμιότητος», μια σημαντική σκηνοθεσία, με ένα εξαιρετικό πρόγραμμα, πλουσιότατο, σχετικά με τη δραματουργία του Πιραντέλο θεωρητικά και βιοεργογραφικά κείμενα και προπαντός με μια υποδειγματική - για τον πρωταγωνιστικό ρόλο του συγκεκριμένου έργου - ερμηνεία του δημιουργού του, Θανάση Παπαγεωργίου, γιορτάζει τα 35χρονά του το θέατρο «Στοά». Ο Πιραντέλο, ανατόμος του ανθρώπινου «είναι» και «φαίνεσθαι», μ' αυτό το έργο αποκαλύπτει τη σχετικότητα των εννοιών «τιμή» - «ατιμία», «ηθική» - «ανηθικότητα», «ευγενής» - «ταπεινή» καταγωγή, τα μεγέθη, τα όρια, τις εκδηλώσεις τους μέσα στην κοινωνία της εποχής του, σαρκάζοντας την υποκρισία και ανηθικότητα των ισχυρών της κοινωνίας. Το κεντρικό πρόσωπο του έργου, ένας πανέξυπνος φτωχοδιάβολος, ο Μπαλντοβίνο, βιοποριζόμενος με διάφορες μικροαπάτες, δέχεται μια άτιμη συμφωνία. Να παντρευτεί μια μικροαστή ορφανή, την οποία άφησε έγκυο ένας παντρεμένος αριστοκράτης, ο οποίος θέλει και να κουκουλώσει την ατιμία του και να συνεχίσει τη μοιχό σχέση του. Μπορεί η τιμιότητα να ξυπνήσει μέσα σε έναν ανέντιμο άνθρωπο; Ναι, απαντά ο Πιραντέλο, αντιπαραθέτοντας την ομολογία του Μπαλντοβίνο για τις ανέντιμες πράξεις του στο ψεύδος του αριστοκράτη που δε συγκαλύπτει και συνεχίζει τις άτιμες πράξεις του. Ο Μπαλντοβίνο, συνειδητοποιώντας το μέγεθος της ατιμίας του αριστοκράτη, θα ποθήσει αληθινά την τιμιότητα, επιβάλλοντας νέους όρους στην αρχική συμφωνία. 'Η ο αριστοκράτης θα φύγει, οριστικά, από τη ζωή του ζευγαριού ή θα φύγει ο ίδιος. Με αυτή την αληθινά τίμια απόφασή του, ο Μπαλντοβίνο θα κερδίσει και την καρδιά της συζύγου του.

Μεταφρασμένο πιστά από τον Νίκο Γ. Μοσχονά, το έργο, επεξεργασμένο θεατρικά και διδαγμένο σκηνοθετικά και υποκριτικά από τον Θανάση Παπαγεωργίου, με κριτική κοινωνιολογική και ανθρωπολογική «ματιά» και λεπτό σαρκασμό, επιβεβαιώνει τη διαχρονική αξία του. Αξία, που στηρίχτηκε και με τις συνολικά καλές ερμηνείες. Αξιοι αναφοράς είναι όλοι οι ηθοποιοί: Η Λήδα Πρωτοψάλτη με το υποκριτικό εύρος της. Ο Πολύκαρπος Πολυκάρπου (εξαιρετικός «εφημέριος»), η αισθαντική Εύα Καμινάρη, οι στέρεοι Γιώργος Ζιόβας, Σπύρος Σαραφιανός, Αλέκος Κούρος. Κυρίαρχη, λεπτομερειακά, πολυσύνθετα, πνευματικά και χαρακτηρολογικά δουλεμένη, πικρά ειρωνική, είναι η ερμηνεία του Θανάση Παπαγεωργίου.


ΘΥΜΕΛΗ



Ευρωεκλογές Ιούνη 2024
Μνημεία & Μουσεία Αγώνων του Λαού
Ο καθημερινός ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ 1 ευρώ