Από την παρουσίαση της «Σύγχρονης Βιομηχανικής Στρατηγικής»

Μπροστά στο ρευστό γεωπολιτικό σκηνικό, η Μέι καταθέτει προτάσεις για τον αναπροσανατολισμό της βρετανικής οικονομίας σε περιβάλλον μεγαλύτερου εθνοκρατικού προστατευτισμού και εμφανίζει ως «λύση» την αναδιάταξη γεωπολιτικών, οικονομικών συμμαχιών, όχι μόνο με τις ισχυρές, ιμπεριαλιστικές δυνάμεις της ηπειρωτικής Ευρώπης, αλλά και με τις ΗΠΑ, τις ασιατικές και ενδεχομένως ορισμένες αφρικανικές χώρες (κατά προτίμηση πρώην αποικίες όπως Ινδία, Νιγηρία κ.ά.). Εάν θα αντέξει η ίδια και η κυβέρνησή της μέχρι την ολοκλήρωση της διαπραγμάτευσης, που αναμένεται να ξεκινήσει και επίσημα γύρω στα τέλη Μάρτη, είναι ένα ζήτημα που δεν μπορεί να προβλεφτεί.

Το μόνο βέβαιο είναι πως οι ενδοαστικές κόντρες θα εκφραστούν πιο έντονα το επόμενο διάστημα και μέσα στο Συντηρητικό Κόμμα της Μέι και στους Εργατικούς της αξιωματικής αντιπολίτευσης του Τζέρεμι Κόρμπιν, καθώς αμφότεροι αντιμετωπίζουν εσωκομματικές και κοινοβουλευτικές «ανταρσίες» μπροστά στα σχέδιά τους να προωθήσουν το Brexit.

Φαίνεται, δηλαδή, πως έως σήμερα, δεν έχει ξεκαθαρίσει προς τα πού θα γύρει η πλάστιγγα σε ό,τι αφορά τους όρους και τη διαδικασία του Brexit...

Υπό αυτές τις συνθήκες, η Μέι επιχειρεί να διαπραγματευτεί τα νέα δεδομένα που προκαλεί το γενικότερο «ανακάτεμα της τράπουλας» και να προωθήσει, όπως λέει, «το αποτέλεσμα της βούλησης του βρετανικού λαού» υπέρ του Brexit.

Παράλληλα, πασχίζει να ρυμουλκήσει ένα σημαντικό μέρος της εργατικής τάξης, τάζοντάς του «ίσες ευκαιρίες και μερίδιο από την ανάπτυξη και την ευημερία σε όλη τη χώρα». Προσπαθεί, δηλαδή, να παρασύρει ένα μέρος του λαού σε εκείνη τη «λογική» των καπιταλιστών, πως τάχα με ένα διαφορετικό μείγμα πολιτικο-οικονομικής διαχείρισης μπορούν και τα λαϊκά στρώματα να φάνε περισσότερα «ψίχουλα» και να δουν τάχα «άσπρη μέρα» και τα πιο ασθενή τμήματα του λαού που ένιωσαν παραγκωνισμένα ή αδικημένα από τα «καλά της παγκοσμιοποίησης». Δεν είναι βεβαίως τυχαίο πως το νέο «δόγμα» του προστατευτισμού που σερβίρεται αυτή την περίοδο, δεν αφορά μόνο το λαό του Ηνωμένου Βασιλείου αλλά και το λαό των ΗΠΑ, που επί Τραμπ ακούει πως με περισσότερο «προστατευτισμό» και λιγότερη «παγκοσμιοποίηση» θα δει «ανάπτυξη» και ευημερία... και τους λαούς σε Ολλανδία, Γαλλία και Γερμανία που βρίσκονται φέτος σε προεκλογική τροχιά και εκεί αναπτύσσονται παρόμοιες πολιτικές δυνάμεις.

Σε κάθε περίπτωση, η Βρετανίδα πρωθυπουργός έβαλε μπρος τα σχέδια μέσα στη βδομάδα: Παρουσίασε (την περασμένη Τρίτη) τη φιλόδοξη «Σύγχρονη Βιομηχανική Στρατηγική» που αφορά τον ανασχεδιασμό της βρετανικής οικονομίας από οικονομία υπηρεσιών σε οικονομία βιομηχανίας και τεχνολογίας αιχμής. Δημοσιοποίησε (την περασμένη Πέμπτη) ένα λιτό νομοσχέδιο μόλις 130 λέξεων προκειμένου το βρετανικό κοινοβούλιο να προωθήσει την ενεργοποίηση του άρθρου 50 της Συνθήκης της Λισαβόνας για την έναρξη διαπραγμάτευσης εξόδου του Ηνωμένου Βασιλείου από την ΕΕ, όπως απαιτεί η απόφαση που έβγαλε το Ανώτατο Δικαστήριο στις 24/1. Πραγματοποίησε δύο ταξίδια σε εξωτερικό, καθώς συναντήθηκε (την Παρασκευή) με τον νέο Πρόεδρο των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, ενώ χτες (Σάββατο) μετέβη στην Τουρκία για συνάντηση με τον Τούρκο Πρόεδρο Ρ. Τ. Ερντογάν (προσπάθεια που ερμηνεύτηκε δυσμενώς από τη βρετανική εφημερίδα «Ιndependent» σαν δηλωτική της «απελπισίας της Μέι για εμπορικές συμμαχίες»).

Σε αντίθεση με το λιτό νομοσχέδιο των 130 λέξεων για την ενεργοποίηση του άρθρου 50 της Συνθήκης της Λισαβόνας, το σχέδιο της Μέι για το νέο σχεδιασμό της οικονομίας την Τρίτη στη βορειοδυτική Αγγλία είχε έκταση 132 σελίδων. Στόχος του σχεδίου της «Σύγχρονης Βιομηχανικής Στρατηγικής», που συνοδεύεται από κρατικές επενδύσεις ύψους 4,7 δισεκατομμυρίων στερλινών, ήταν η τόνωση βιομηχανικής παραγωγής και κίνητρα για επενδύσεις σε τεχνολογία αιχμής, ρομποτική και τεχνητή νοημοσύνη, κινητή τηλεφωνία πέμπτης γενιάς, βιοτεχνολογία και επιστήμες Υγείας, πυρηνικής τεχνολογίας για παραγωγή «καθαρής Ενέργειας», χρήση καινοτόμων «καθαρών» τεχνολογιών, αναβάθμιση της τεχνικής επαγγελματικής εκπαίδευσης και κατάρτισης των νέων αποφοίτων Λυκείου σε «Ινστιτούτα Επιστημών, Τεχνολογίας, Εφαρμοσμένων Μαθηματικών και Μηχανικής», ώστε δήθεν οι νέοι εργαζόμενοι να εξασφαλίσουν «καλύτερες θέσεις εργασίας με καλές αμοιβές».

Χαρακτηριστικό σημείο της έκθεσης επισημαίνει: «Πολλές από τις πιο σημαντικές, διεθνώς, εταιρείες δεν υπήρχαν πριν 25 χρόνια. Πλέον σε αντίθεση με το παρελθόν, η βιομηχανική στρατηγική πρέπει να δημιουργεί τις σωστές συνθήκες για νεοφυείς επιχειρήσεις και εταιρείες, όχι για την προστασία της θέσης αυτών που ήδη υπάρχουν... Η Βρετανία πρέπει να γίνει το γόνιμο έδαφος για νέες επιχειρήσεις και βιομηχανίες που θα προκαλέσουν και, σε ορισμένες περιπτώσεις, θα εκτοπίσουν εταιρείες και βιομηχανίες του σήμερα»!

Η «Σύγχρονη Βιομηχανική Στρατηγική» προκάλεσε ικανοποίηση σε διεθνή μονοπώλια.

Η πολυεθνική γαλλική εταιρεία διαχείρισης νερού και λυμάτων SUEZ, που έχει αναλάβει το σύστημα αποκομιδής απορριμάτων και ανακύκλωσης στη Βρετανία, εκτίμησε ότι μπορεί να επωφεληθεί σημαντικά από πολιτικές που θα προάγουν «τεχνολογία αιχμής και προσπάθειες για ανακύκλωση και καθαρή Ενέργεια».

Η αμερικανική εταιρεία λογισμικού «Oracle», που δραστηριοποιείται μεταξύ άλλων και στον τομέα εφαρμογών τεχνητής νοημοσύνης, εξήρε το σχέδιο της πρωθυπουργού, χαρακτηρίζοντάς το «ζωτικό καταλύτη οικονομικής επιτυχίας».

Η ινδική αυτοκινητοβιομηχανία ΤΑΤΑ, που έχει αγοράσει το μεγαλύτερο μέρος της πάλαι ποτέ βρετανικής αυτοκινητοβιομηχανίας, χαιρέτισε τις αναφορές του σχεδίου σε προώθηση παραγωγής αυτοκινήτων καθαρής τεχνολογίας και αυτόνομης οδήγησης.

Από τους ελάχιστους που άσκησαν κριτική ήταν ο μεγάλος όμιλος «διαχείρισης» εργατικού δυναμικού «Chartered Institute of Personnel and Development», που υπογράμμισε πως η στρατηγική της Μέι άφησε απ' έξω τους σημερινούς ενήλικες και μεσήλικες εργαζόμενους και ανέργους.

Βέβαια, από τα σχέδια αυτά μέχρι την εφαρμογή τους η απόσταση είναι μεγάλη, καθώς πολλά μέλλει να αναθεωρηθούν από την όξυνση της κόντρας μεταξύ των μονοπωλίων και να επηρεαστούν από τις συμμαχίες που θα επιχειρήσει η κυβέρνηση, καθώς και από την πορεία της παγκόσμιας οικονομίας.

Copyright 2017 The Associated

Επιπλέον, απηύθυνε αυστηρή προειδοποίηση για πιθανή αποχώρηση και από τη «Βορειοαμερικανική Συμφωνία Ελεύθερου Εμπορίου» (NAFTA - ενδεχομένως το σχετικό προεδρικό διάταγμα να υπογραφεί τις επόμενες μέρες), απειλώντας το Μεξικό με επιβολή δασμών 20% σε όλα τα μεξικανικά προϊόντα που εισάγονται στις ΗΠΑ για να καλύψει το κόστος ανέγερσης του τείχους στα νότια σύνορα των ΗΠΑ, που η νέα κυβέρνηση προσδιόρισε πως κυμαίνεται μεταξύ 12 και 15 δισεκατομμυρίων δολαρίων (η «Ουάσιγκτον Ποστ» το εκτίμησε σε τουλάχιστον 25 δισ. δολάρια).

Οταν ο Τραμπ είδε τη θύελλα αντιδράσεων ακόμη και από στελέχη των Ρεπουμπλικάνων, τότε «διευκρίνισε» πως το μέτρο για δασμούς 20% είναι «ένα από τα σχέδια και τις επιλογές» που εξετάζονται και πως θα μπορούσε να έχει εφαρμογή και σε άλλες χώρες που έχουν εμπορικό πλεόνασμα σε βάρος των ΗΠΑ. Αξιωματούχοι της νέας κυβέρνησης στο Λευκό Οίκο υπαινίχθηκαν ότι η στρατηγική αυτή εντάσσεται σε ένα ευρύτερο σχέδιο «συνοριακής προσαρμογής», που προβλέπει εν ολίγοις ότι οι ΗΠΑ θα αποφύγουν τη φορολόγηση των αμερικανικών εταιρειών που εξάγουν, επιλέγοντας να φορολογήσουν εκείνες που εισάγουν προϊόντα από το εξωτερικό, με στόχο τη δημιουργία περισσότερων θέσεων εργασίας στις ΗΠΑ. Επίσης, με μέτρα προστατευτισμού θα επιδιωχθεί αναδιαπραγμάτευση των εμπορικών σχέσεων, όπως η ΤΤP (που προχώρησε επί Ομπάμα αλλά δεν είχε εγκριθεί οριστικά), όχι σε περιφερειακό επίπεδο, αλλά ανά χώρα.

Η Νίκι Χέιλι, νέα πρέσβειρα των ΗΠΑ στον ΟΗΕ, προειδοποίησε, πάντως, προχτές από την έδρα του ΟΗΕ στη Ν. Υόρκη: «Προς εκείνους που δεν μας υποστηρίζουν: Σημειώνουμε τα ονόματά σας (...) Εμείς θα δείξουμε την ισχύ μας, θα κάνουμε να ακουστεί η φωνή μας, θα υποστηρίζουμε τους συμμάχους μας και θα διασφαλίσουμε ότι οι σύμμαχοί μας θα μας υποστηρίζουν επίσης».

Πάντως, οι επικριτές της νέας κυβέρνησης την κατηγορούν ότι σχεδόν... «προδίδει τα συμφέροντα της εθνικής ασφάλειας των ΗΠΑ και την κυριαρχία τους στην Ασία και τον Ειρηνικό» και πως παραδίδει... την περιοχή στην Κίνα. Αυτό τουλάχιστον επισήμανε μιλώντας προχτές στο δίκτυο CNN (που παίζει πλέον το ρόλο «αντιπολιτευόμενου» ΜΜΕ) ο Φρεντ Μπέργκστεν, από το «Peterson Institute for International Economics». Υπογράμμισε χαρακτηριστικά: «Οι Κινέζοι δεν θα μπορούσαν να είχαν μεγαλύτερο δώρο από αυτό που τους έδωσε ο Πρόεδρος Τραμπ (...) Τους το σέρβιρε σε ασημένιο δίσκο!». Ο ίδιος υπογράμμισε ότι ο βασικός στόχος της συμφωνίας ΤΡΡ δεν ήταν τόσο τα τεράστια οικονομικά οφέλη (για τα αμερικανικά μονοπώλια) αλλά η δημιουργία αναχώματος στην εντεινόμενη ισχύ της Κίνας σε Ασία - Ειρηνικό.

Στους υποστηρικτές, πάντως, της επιλογής του Προέδρου Τραμπ για αποχώρηση από τη συμφωνία ΤΡΡ ήταν, εκτός από τους γερουσιαστές που εκλέγονται σε περιφέρειες που πλήττονται από υψηλή ανεργία, και το συνδικάτο AFL-CIO, γνωστός κήρυκας της ταξικής συναίνεσης, που τη σχολίασε ως ένα «καλό πρώτο βήμα για οικοδόμηση πολιτικών που ωφελούν τον εργαζόμενο λαό». Αλλωστε, αυτό το παραμύθι «πουλάει» και ο ίδιος ο Τραμπ.

Η σπουδή και η επιμονή του Τραμπ να προχωρήσει στην ανέγερση του τείχους στα σύνορα με το Μεξικό και στην πρόσληψη χιλιάδων νέων μεθοριακών φρουρών καθώς και οι απειλές για επαναδιαπραγμάτευση των εμπορικών σχέσεων με το Μεξικό (σ.σ. επειδή κρίνει πως, ιδιαίτερα στο πλαίσιο της NAFTA, ήταν επιζήμιες) προκάλεσαν τις πρώτες τριβές. Η προγραμματισμένη για την ερχόμενη Τρίτη επίσκεψη του Μεξικανού Προέδρου, Ενρίκε Πένια Νιέτο, στην Ουάσιγκτον ματαιώθηκε καθώς ο Τραμπ τον «συμβούλευσε» πως θα ήταν καλό να μην έρθει αν δεν είναι διατεθειμένος να βάλει το χέρι στην τσέπη για την ανέγερση του τείχους.

Σε μία προσπάθεια να αμβλυνθούν οι εντυπώσεις από την όξυνση στις αμερικανο-μεξικανικές σχέσεις οι Πρόεδροι Τραμπ και Νιέτο συνομίλησαν προχτές για μία ώρα στο τηλέφωνο, με τον πρώτο να δηλώνει αργότερα πως «σέβεται την κυβέρνηση και το λαό του Μεξικού» αλλά επειδή εκπροσωπεί «τα συμφέροντα του αμερικανικού λαού δεν θα επιτρέψει να πλήττονται άλλο τα συμφέροντά του από κακές συμφωνίες».

Γεγονός είναι πως το Μεξικό είναι η δεύτερη μεγαλύτερη εξαγωγική χώρα στις ΗΠΑ (μετά την Κίνα...) και πως μόνο πέρσι εξήγαγε προϊόντα αξίας άνω των 270 δισεκατομμυρίων δολαρίων. Το εμπορικό έλλειμμα σε βάρος των ΗΠΑ υπολογίζεται πως πέρσι ξεπέρασε τα 60 δισεκατομμύρια δολάρια.

Σε δεύτερο πλάνο, ο Τραμπ υπέγραψε διατάγματα που ενδεχομένως να ανοίξουν το δρόμο για την κατασκευή των τεράστιων πετρελαϊκών αγωγών Keystone XL (που θα μεταφέρουν πετρέλαιο από τον Καναδά στις ΗΠΑ) και του αγωγού στη Βόρεια Ντακότα (με κατάληξη στο Ιλινόις) παρά τις έντονες αντιδράσεις ινδιάνικων κοινοτήτων, οργανώσεων προστασίας του περιβάλλοντος. Αυτό γιατί η νέα κυβέρνηση (ίσως περισσότερο από την προηγούμενη) φαίνεται διατεθειμένη να δημιουργήσει νέο γόνιμο έδαφος για τις μπίζνες των πετρελαϊκών μονοπωλίων, ακόμη και εάν η δράση τους ενέχει αυξημένους κινδύνους για το περιβάλλον και τις κλιματικές αλλαγές... Δεν αποκλείεται, βέβαια, στο πλαίσιο των παζαριών, να ευνοήσει και τα μονοπώλια που δραστηριοποιούνται στο χώρο της «Καθαρής Ενέργειας». Ενδεικτικό των προθέσεων πάντως θεωρείται και το σχετικό διάταγμα που υπέγραψε ώστε να «λογοκρίνει» επί της ουσίας τη δημοσιοποίηση εκθέσεων από την Ομοσπονδιακή Υπηρεσία Προστασίας του Περιβάλλοντος (ΕΡΑ) που αφορούν τις Κλιματικές Αλλαγές.

Μέσα στο μπαράζ διαταγμάτων που υπέγραψε ο νέος Πρόεδρος ξεχωρίζουν εκείνα που παγώνουν τη διαδικασία έκδοσης βίζας ή εισόδου στις ΗΠΑ μεταναστών και προσφύγων από χώρες όπως η Συρία, η Λιβύη, η Υεμένη, το Ιράν, το Ιράκ, το Σουδάν, ως χώρες από όπου προέρχονται ισλαμιστές τρομοκράτες. Υπέγραψε εντολές που ζητούν από δήμους όπου υπάρχουν μετανάστες χωρίς νόμιμα έγγραφα (Νέα Υόρκη, Μαϊάμι, Λος Αντζελες) να προχωρούν σε συλλήψεις και απελάσεις. Ξεχωρίζουν επίσης διατάγματα που αναστέλλουν την κρατική χρηματοδότηση σε οργανώσεις που σχετίζονται με την πραγματοποίηση εκτρώσεων ή υποστηρίζουν το δικαίωμα των γυναικών σε αυτές, και εξετάζονται «πιθανή» χρήση βασανιστηρίων ως μεθόδου ανάκρισης σε υπόπτους για τρομοκρατία, το άνοιγμα, ξανά, φυλακών της CIA στο εξωτερικό για την καταπολέμηση της τρομοκρατίας κ.ά.

Copyright 2017 The Associated

Τραμπ και Μέι στο Λευκό Οίκο

Αυτό ήταν και το βασικό στίγμα της κοινής συνέντευξης Τύπου που έδωσαν προχτές βράδυ στην Ουάσιγκτον μετά τη συνάντησή τους στο Λευκό Οίκο, όπου συζήτησαν σχεδόν τα πάντα: Το Brexit και τις δυνατότητες διαπραγμάτευσης μιας νέας εμπορικής συμφωνίας μεταξύ ΗΠΑ - Βρετανίας, την κατάσταση στη Συρία και το Ιράκ και τις επεμβάσεις που πραγματοποιούν με αφορμή τη δράση των τζιχαντιστών του «Ισλαμικού Κράτους» και της «Αλ Κάιντα», τις σχέσεις με τη Ρωσία και την Κίνα, τις σκέψεις τους και την κοινή στήριξή τους («100%» όπως δήλωσαν και οι δύο) στο ΝΑΤΟ, που «πρέπει όμως να προσαρμοστεί και να υπάρχει πιο δίκαιη κατανομή στις εξοπλιστικές δαπάνες από τον προϋπολογισμό και στις επιχειρήσεις» (δηλαδή της ιμπεριαλιστικής εκμετάλλευσης).

Μέι και Τραμπ υπερτόνισαν τη σημασία των πολύπλευρων «ειδικών σχέσεων» Ουάσιγκτον - Λονδίνου και ειδικά η Μέι σύστησε στον νέο Πρόεδρο των ΗΠΑ να είναι «ιδιαίτερα προσεκτικός» στις επαφές και τις σχέσεις του με τον Ρώσο ομόλογό του, Βλαντιμίρ Πούτιν. Ο Τραμπ απαντώντας σε ερώτηση για το πώς σκέφτεται τις σχέσεις του με τον Πούτιν απάντησε χαρακτηριστικά: «Εγώ εκπροσωπώ τον αμερικανικό λαό και εάν έχουμε σπουδαία σχέση με Ρωσία και άλλες χώρες και ενάντια στο Ισλαμικό Κράτος τότε αυτό θα είναι ένα σπουδαίο πράγμα!» Λανσάρει έτσι την ιδέα του ηγέτη που νοιάζεται για το λαό του και δήθεν την αμοιβαία συνεργασία με άλλες χώρες και αυτά σε μια περίοδο που οξύνεται ο ενδοϊμπεριαλιστικός ανταγωνισμός.

Κείμενα: Δέσποινα ΟΡΦΑΝΑΚΗ