Copyright 2019 The Associated

Πετροχημικές εγκαταστάσεις στο συγκρότημα South Pars, στη βόρεια ακτή του Περσικού Κόλπου

Οι εξελίξεις με επίκεντρο τον Περσικό Κόλπο «τρέχουν», επιταχύνοντας και την υλοποίηση σχεδίων που στρατιωτικοποιούν την ευρύτερη περιοχή μας, θέτουν σε ολόπλευρη ετοιμότητα τις συμμαχίες της μίας και της άλλης πλευράς, πολλαπλασιάζοντας έτσι ραγδαία τους κινδύνους που απορρέουν για τους λαούς. Κινδύνους που αυξάνονται και για το δικό μας λαό, δεδομένης της αφοσίωσης με την οποία είναι έτοιμα να «συνδράμουν» τις επιδιώξεις ΗΠΑ - ΝΑΤΟ - ΕΕ οι ΣΥΡΙΖΑ, ΝΔ, ΚΙΝΑΛ, συνολικά τα κόμματα που «πίνουν νερό» στο όνομα της «αναβάθμισης του γεωστρατηγικού ρόλου της Ελλάδας», εννοώντας την ενεργότερη εμπλοκή της σε φονικές για τους λαούς κόντρες.

Οι ανακοινώσεις της κυβέρνησης Ροχανί (για την αποδέσμευσή της από την JCPOA) ανέδειξαν πόσο φουντώνουν οι διεργασίες γύρω από τη διατήρηση της Συμφωνίας, αποκαλύπτοντας ευρύτερες αντιθέσεις που «σιγοβράζουν» και πιέζουν συνολικά τη σημερινή γεωπολιτική διάταξη δυνάμεων στον πλανήτη, τις συμμαχίες που δοκιμάζονται, τους συμβιβασμούς που εξετάζονται, τις εναλλακτικές που διαμορφώνονται.

Η Τεχεράνη ανακοίνωσε ότι επιμένει και μάλιστα θα επιταχύνει την αποδέσμευσή της από τη Συμφωνία, με εφαρμογή μέτρων προς την κατεύθυνση αυτή πιθανώς ήδη από την Κυριακή 7 Ιούλη, ξεκινώντας από την αύξηση στα επίπεδα εμπλουτισμού ουρανίου πάνω από το όριο του 3,67% που όριζε η Συμφωνία. «Για όσο θέλουμε, στο βαθμό που κρίνεται απαραίτητο, όσο το επιβάλλουν οι ανάγκες μας», διακήρυξε χαρακτηριστικά, επαναλαμβάνοντας ότι την αποδέσμευση την επιβάλλει η «ανεπάρκεια» μέτρων που εξετάζονταν για την αντιμετώπιση των συνεπειών που έχει η αποχώρηση των ΗΠΑ. Προτάσσεται έτσι το γεγονός ότι ειδικά οι Ευρωπαίοι εξακολουθούν να μην αγοράζουν ιρανικό πετρέλαιο, μια βασική πηγή εισοδήματος της χώρας.

Απευθυνόμενος σε όσους εξακολουθούν να συμμετέχουν στην JCPOA (δηλαδή Γερμανία, Κίνα, Γαλλία, Βρετανία, Ρωσία, ΕΕ), ο Ροχανί είπε χαρακτηριστικά: «Αν θέλετε να δημοσιεύσετε μια ανακοίνωση, κάντε το τώρα (...) Θα παραμείνουμε δεσμευμένοι στη Συμφωνία εφόσον και οι άλλες πλευρές παραμένουν δεσμευμένες σε αυτήν. Θα την εφαρμόσουμε 100% τη μέρα που και οι άλλες πλευρές θα ενεργήσουν κατά 100%», σύμφωνα με τους όρους της. Συμπλήρωσε δε ότι «οποιαδήποτε στιγμή» οι άλλες πλευρές «τηρήσουν τη Συμφωνία, κι εμείς θα επιστρέψουμε σε αυτή».

Οπως ήταν αναμενόμενο, οι ΗΠΑ αντέδρασαν έντονα στις ανακοινώσεις του Ιράν, αρπάζοντας την ευκαιρία να σχολιάσουν διά στόματος Τραμπ ότι η Τεχεράνη «παίζει με τη φωτιά», αλλά και ότι «οι ΗΠΑ και οι σύμμαχοί τους δεν θα επιτρέψουν ποτέ στο Ιράν να αναπτύξει πυρηνικά όπλα», ότι θα συνεχίσουν την εκστρατεία «μέγιστης πίεσης». Χαρακτηριστικό ήταν και το σχόλιο του Αμερικανού Προέδρου στο «Twitter»: «Να προσέχεις με τις απειλές, Ιράν. Μπορεί να γυρίσουν εναντίον σου, να σε δαγκώσουν, όπως κανείς δεν σε έχει δαγκώσει στο παρελθόν...».

Από τη μεριά της Γαλλίας, ο Πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν - που είχε και τηλεφωνική συνομιλία για το θέμα με τον Τραμπ - ζήτησε από την Τεχεράνη «να ανακαλέσει άμεσα την υπέρβαση αυτή». Την ίδια στιγμή, πάντως, υπενθύμισε την «προσήλωση» της Γαλλίας «στον πλήρη σεβασμό των όρων της Συμφωνίας» και τόνισε ότι τις επόμενες μέρες θα συνεχίσει τις προσπάθειες ώστε η Τεχεράνη «να συνεχίσει να επωφελείται από τα οικονομικά πλεονεκτήματα της Συμφωνίας».

Υπεράσπιση της Συμφωνίας ζήτησε και η Γερμανία, που μέσω εκπροσώπου του ΥΠΕΞ ζήτησε από το Ιράν «να αναιρέσει αυτήν την κίνηση, να μην υπονομεύσει περαιτέρω τη Συμφωνία», προσθέτοντας ότι εξετάζει προσεκτικά τις επόμενες ενέργειές της.

«Θέλουμε να διατηρήσουμε τη Συμφωνία», δήλωσε ο ΥΠΕΞ της Βρετανίας, Τζέρεμι Χαντ, εξηγώντας πως «δεν θέλουμε το Ιράν να αποκτήσει πυρηνικά όπλα» αλλά και πως «αν το Ιράν παραβιάσει τη Συμφωνία, αποχωρούμε και εμείς».

Οσον αφορά τη Ρωσία, ο ΥΠΕΞ Σεργκέι Λαβρόφ κάλεσε μεν «τους Ιρανούς συναδέλφους να δείξουν αυτοσυγκράτηση» και «σε καμία περίπτωση να μην επιδοθούν σε συναισθηματισμούς», ταυτόχρονα όμως δεν έχασε την ευκαιρία να υπογραμμίσει τη σημασία που έχει η τήρηση των συμφωνηθέντων, τουλάχιστον από τις άλλες πλευρές. Ετσι, κάλεσε τους Ευρωπαίους εταίρους «να υλοποιήσουν παρ' όλα αυτά τις υποσχέσεις τους, να ενεργήσουν κατά τέτοιο τρόπο ώστε ο μηχανισμός που οι ίδιοι δημιούργησαν (σ.σ. των οικονομικών συναλλαγών INSTEX, που δημιουργήθηκε για την παράκαμψη συνεπειών από την αποχώρηση των ΗΠΑ) να γίνει πράγματι αποτελεσματικός, με σκοπό να διασφαλίζει τα δικαιώματα εκείνα που έχει το Ιράν και τα οποία απορρέουν από την απόφαση του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ στον τομέα των εμπορικών και οικονομικών σχέσεων (...) Χωρίς αυτό θα είναι πολύ δύσκολο να υπάρξει ένας εμπεριστατωμένος και αποτελεσματικός διάλογος για την εφαρμογή της JCPOA». Υπογράμμισε δε ότι η JCPOA αποτελεί «ένα περιεκτικό πακέτο αμοιβαίων υποχρεώσεων και δικαιωμάτων όλων των πλευρών». Εκφράζοντας ακόμα πιο καθαρά ευρύτερες προσδοκίες της Ρωσίας (που παρακολουθεί με ενδιαφέρον τις δοκιμασίες της σχέσης ΗΠΑ - Ευρωπαίων), πρόσθεσε, όπως μετέδωσε και το πρακτορείο ITAR TASS: «Δεν είναι δίκαιο να ζητάει κανείς το Ιράν να συμμορφώνεται με τις υποχρεώσεις του ενώ άλλοι τις αντιμετωπίζουν με υπερβολική ευκολία και εγείρουν υποψίες ότι προτιμούν να διαφύγουν της κριτικής των ΗΠΑ και να ασχοληθούν μόνο με ό,τι κάνει το Ιράν...».

Πιο φειδωλή ήταν η αντίδραση της Κίνας, με τον εκπρόσωπο του ΥΠΕΞ Γκενγκ Σουάνγκ να εκφράζει λύπη «για τα μέτρα που έλαβε το Ιράν» αλλά και να επιμένει ότι «πηγή των σημερινών εντάσεων» είναι «η μέγιστη πίεση των ΗΠΑ», καλώντας «όλες τις πλευρές να δουν την κατάσταση με μια συνολική προοπτική μακροπρόθεσμα, να δείξουν αυτοσυγκράτηση και να σεβαστούν τη Συμφωνία, προκειμένου να αποφευχθεί μια νέα κλιμάκωση».

Για να κατανοήσει κανείς τις διαστάσεις που έχει η αντιπαράθεση γύρω από τον Περσικό, χρειάζεται να λάβει υπόψη τη «μεγάλη εικόνα» που διαμορφώνουν συνολικότερες αλλαγές στον διεθνή συσχετισμό δυνάμεων και στην ιμπεριαλιστική πυραμίδα.

«Δεν πρόκειται για το Ιράν, πρόκειται για την Κίνα», τόνιζε προ ημερών αρθρογράφος των «Νιου Γιορκ Τάιμς» και πρόσθετε ότι οι νέες εντάσεις στην περιοχή «αφορούν λιγότερο το Ιράν και τον Περσικό Κόλπο και περισσότερο την Κίνα και τον Ινδικό Ωκεανό». Επισημαίνοντας ότι «ο Κόλπος του Ομάν (σ.σ. η θαλάσσια πύλη που ενώνει τον Περσικό Κόλπο με τον Ινδικό Ωκεανό) είναι ο μεντεσές που ενώνει τη Μέση Ανατολή, την Ινδική υποήπειρο και την Ανατολική Ασία μέσα από την πρωτοβουλία της Κίνας "One Belt One Road"», ο αναλυτής εξηγούσε ότι όλα αυτά τα χρόνια η Κίνα ενισχύει σχεδιασμένα τις προσπάθειές της για να αποκτήσει ισχυρή παρουσία στην περιοχή, εντάσσοντας σε αυτό το πλαίσιο και σχέδια για δημιουργία στρατιωτικής ναυτικής βάσης στη νότια πακιστανική πόλη Γκουαντάρ, που βρέχεται από την Αραβική Θάλασσα.

Και συνέχιζαν οι «Τάιμς»: Το Ιράν - που μεταξύ άλλων διαθέτει υψηλά ειδικευμένο εργατικό δυναμικό, σημαντική βιομηχανική και τεχνολογική ανάπτυξη - «αποτελεί δημογραφικό και γεωγραφικό σημείο διοργάνωσης» στην περιοχή, όπου η Κίνα έχει ήδη αναπτύξει υποδομές, αναζητώντας τις καλύτερες διαδρομές - θαλάσσιες και χερσαίες - για τη μεταφορά της Ενέργειας που έχει ανάγκη η γοργά αναπτυσσόμενη οικονομία της, καθώς η επέκταση των καπιταλιστικών σχέσεων παραγωγής αυξάνει την ορμή με την οποία οι κινεζικοί όμιλοι καταρτίζουν την τακτική αντιμετώπισης των αντιπάλων τους. Και κατέληγε το άρθρο, εξηγώντας ότι το ζητούμενο για τις ΗΠΑ είναι αν θα μπορέσουν να ενισχύσουν το ρόλο τους σε μια περιοχή κομβική για την ανέλιξη του υπ' αριθμόν 1 αντιπάλου τους:

«Το Ιράν βρίσκεται στο επίκεντρο της γεωπολιτικής του 21ου αιώνα. Διαδραματίζει βασικό ρόλο στους εμπορικούς διαδρόμους της κεντρικής Ασίας και βρίσκεται ακριβώς πάνω στο σταυροδρόμι των υδρογονανθράκων στον Ινδικό... Παίζει ρόλο - κλειδί για τα σχέδια της Κίνας, όπως και τα σχέδια της Κίνας έχουν ρόλο - κλειδί για το πεπρωμένο της Ευρασίας... Η αλήθεια είναι ότι η Κίνα διαθέτει σπουδαία στρατηγική που αντιλαμβάνεται όλη αυτή τη γεωγραφία... Οι Κινέζοι βλέπουν τη μεγάλη, πιο ρευστή, γεωγραφική εικόνα...».

Ο Αμερικανός σύμβουλος Εθνικής Ασφάλειας Τζον Μπόλτον χαρακτήρισε «υπέροχα νέα» την «κατάληψη» του ιρανικού δεξαμενόπλοιου «Grace 1» (με σημαία Παναμά) στο Γιβραλτάρ, το πρωί της Πέμπτης, μετά από επιχείρηση Βρετανών στρατιωτών (το Γιβραλτάρ αποτελεί βρετανικό έδαφος) οι οποίοι προσγειώθηκαν με ελικόπτερα στο κατάστρωμα του πλοίου.

Ο εκπρόσωπος των τοπικών αρχών Φαμπιάν Πικάρντο δήλωσε ότι υπάρχουν «λόγοι» που δείχνουν ότι το «Grace 1» μετέφερε πετρέλαιο στη Συρία, παραβιάζοντας κυρώσεις της ΕΕ.

Ο ΥΠΕΞ της Ισπανίας Ζοζέπ Μπορέλ δήλωσε ότι η επιχείρηση έγινε έπειτα από «αίτημα των ΗΠΑ προς τη Βρετανία».

Το Ιράν με ανακοίνωση του ΥΠΕΞ χαρακτήρισε «πειρατεία» την ενέργεια της Βρετανίας, «δεδομένου ότι συνελήφθη έπειτα από αίτημα των ΗΠΑ, σύμφωνα με τις διαθέσιμες πληροφορίες». Ο Βρετανός πρέσβης Ρομπ Μακέρ κλήθηκε στο ιρανικό ΥΠΕΞ και ζητήθηκε η «άμεση απελευθέρωση» του πλοίου, ενώ του επιδόθηκε κείμενο όπου ο τρόπος δράσης του Λονδίνου χαρακτηρίζεται «απολύτως ταυτόσημος με τη βάναυση πολιτική των ΗΠΑ, εναντίον της οποίας οι ευρωπαϊκές χώρες ανέκαθεν διαμαρτύρονταν». Ακόμα, αναφέρεται ότι «το πετρελαιοφόρο έπλεε στα διεθνή ύδατα» και ότι του παραδόθηκαν και «έγγραφα για το πετρελαιοφόρο και το φορτίο του, που δείχνουν πως ο πλους του πλοίου ήταν απολύτως νόμιμος».

Το τεταμένο κλίμα έδειξαν και οι δηλώσεις του Μοχσέν Ρεζαΐ, ταγματάρχη των «Φρουρών της Επανάστασης»: «Η Ισλαμική Επανάσταση (...) αντιμέτωπη με την αλαζονεία, δεν δίστασε ποτέ να ανταποδώσει (...) Αν η Βρετανία δεν αφήσει ελεύθερο το ιρανικό πετρελαιοφόρο, οι αρμόδιες αρχές έχουν καθήκον να δράσουν αναλόγως και να καταλάβουν και να κατασχέσουν ένα βρετανικό πετρελαιοφόρο».