Μια αρχαιολογική... «αυλή» για το κωπηλατοδρόμιο ετοιμάζει η κυβέρνηση στο Μαραθώνα, προσπαθώντας να «γλυκάνει» το πικρό «χάπι» της καταστροφής του ιστορικού και αρχαιολογικού χώρου και τοπίου φυσικού κάλλους, στο όνομα των Ολυμπιακών Αγώνων και προς χάριν των μεγάλων συμφερόντων.

Χρειάστηκαν σχεδόν δύο χρόνια από το Μάρτη του 2001 (οπότε ο υπουργός Πολιτισμού, Ε. Βενιζέλος, παρουσίασε ένα πρόγραμμα «ανάδειξης» των σημαντικών αρχαιοτήτων του Μαραθώνα, ως άλλοθι για την υποβάθμισή τους από το κωπηλατοδρόμιο), μέχρι την προχτεσινή κατάθεση των σχετικών προμελετών στο Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο, το οποίο, φυσικά, τις ενέκρινε. Αυτό σημαίνει κατ' αρχήν ότι ο «μεσοπρόθεσμος» στόχος του υπουργείου για δημιουργία αρχαιολογικού πάρκου στην περιοχή μέχρι τους αγώνες τίθεται υπό χρονική αμφισβήτηση, αφού θα γίνουν οι τελικές μελέτες, να τεθούν στο ΚΑΣ και να υλοποιηθούν.

Οι γενικές κατευθύνσεις του προγράμματος προβλέπουν «ενοποίηση» των μνημείων, που αναδεικνύουν την ιστορική συνέχεια του χώρου. Η «ενοποίηση» θα γίνει με χάραξη διαδρομών «ήπιας» κυκλοφορίας (ποδήλατα και πεζοπορία), αλλά και με διαδρομές για ΙΧ και λεωφορεία (!). Ο Τύμβος των Μαραθωνομάχων θα είναι το «κέντρο εκκίνησης» της διαδρομής, η οποία θα συνεχίζεται στο πρωτοελλαδικό νεκροταφείο στο Τσέπι, στον Βρανά και στον μυκηναϊκό τάφο στον Αρνό. Στο Τσέπι προβλέπονται «εγκαταστάσεις υποδοχής» των επισκεπτών (για τις οποίες θα χρειαστούν και απαλλοτριώσεις), ενώ θα αναπλαστεί το Μουσείο στο Βρανά, όπου προβλέπεται δημιουργία χώρου στάθμευσης αυτοκινήτων, αφού το Μουσείο θα είναι το τέλος της διαδρομής.

Ολα αυτά θα γίνουν σε μια περιοχή αγροτικού χαρακτήρα, γι' αυτό και μέλος του ΚΑΣ εύστοχα παρατήρησε ότι η μελέτη προσανατολίζεται στη μεγαλύτερη προσέγγιση του κόσμου μέσω της δημιουργίας εγκαταστάσεων που ενθαρρύνουν αντί να αποθαρρύνουν την ανοικοδόμηση. «Δεσπόζουσα χρήση πρέπει να είναι η γεωργική» ειπώθηκε στο συμβούλιο, φράση όμως που έπρεπε να ειπωθεί στο ΚΑΣ πριν ξεκινήσουν οι εργασίες για το κωπηλατοδρόμιο. Αλλωστε, όπως επίσης ειπώθηκε, υπάρχουν σίγουρα πολλές αρχαιότητες στην περιοχή που «περιμένουν» την αποκάλυψή τους. Γι' αυτό η «λογική» της μελέτης που θέλει μια «αξιοπρεπή» εμφάνιση των μνημείων μέσα σε ένα τοπίο που χαρακτηρίζεται από εγκαταστάσεις (λ.χ. θερμοκήπια), μόνο σαν προσχηματική μπορεί να χαρακτηριστεί, αφού το τοπίο του Μαραθώνα καταδικάστηκε πλέον με την «αισθητική» του κωπηλατοδρομίου.

Μεταξύ των παρατηρήσεων του ΚΑΣ, που συνοδεύουν την έγκρισή του, άξια προσοχής είναι αυτή που ζητά προτάσεις για την προστασία της ακτογραμμής. Αλήθεια, από τι ή από ποιους κινδυνεύει η ακτογραμμή;

Η αίθουσα της ΕΣΗΕΑ γέμισε ασφυκτικά προχτές το βράδυ από ανθρώπους των Γραμμάτων και της Εκπαίδευσης. Ο λόγος ήταν το βιβλίο του επίτιμου, σήμερα, ελληνιστή καθηγητή της Γλωσσολογίας στο Πανεπιστήμιο Μαδρίτης, Φρανθίσκο Ροδρίγες Αδράδος «Ιστορία της Ελληνικής Γλώσσας (Από τις απαρχές ως τις μέρες μας)», του οποίου την ελληνική έκδοση -σε μετάφραση της Αλίσια Βιλλάρ Λεκουμπέρι και επιμέλεια των καθηγητών Γ. Αναστασίου - Χ. Χαραλαμπάκη- παρουσίασαν οι εκδόσεις «Δ. Παπαδήμα» και το Ινστιτούτο «Θερβάντες». Παρών στην παρουσίαση ήταν και ο -τιμημένος με πολλές ελληνικές διακρίσεις- συγγραφέας του βιβλίου, ο οποίος, σημειωτέον, επί πολλά χρόνια διατέλεσε πρόεδρος του Ελληνικού Συνδέσμου Κλασικών Σπουδών και Γλωσσολογίας και διευθυντής τριών ισπανικών φιλολογικών περιοδικών. Ο Φρ. Ρ. Αδράδος, είναι ένας από τους διευθυντές του πολύτομου «Ελληνο-Ισπανικού Λεξικού» (δική του ήταν και η πρωτοβουλία για έκδοση αυτού του Λεξικού, του οποίου έχουν κυκλοφορήσει ήδη πέντε τόμοι), ενώ διευθύνει και την εκδοτική σειρά (περισσότεροι από 60 τόμοι) «Alma Mater», με έργα αρχαίων Ελλήνων και Λατίνων συγγραφέων, στα ισπανικά.

Η «Ιστορία της Ελληνικής Γλώσσας» είναι «απόσταγμα» ενός «έργου ζωής», καθώς ο Ισπανός ελληνιστής από το 1948 και εντεύθεν έχει γράψει ενενήντα μελέτες για την ελληνική γλώσσα και τα ποικίλα είδη της στη λογοτεχνία, στην ιστοριογραφία, στους θεσμούς, στην κοινωνία. «Το πολυδιάστατο εγχείρημα», όπως χαρακτήρισε το βιβλίο του Αδράδος, η καθηγήτρια του πανεπιστημιίου Αθηνών, Γεωργία Ξανθάκη -Καραμάνου, χωρίζεται σε δύο χρονικές περιόδους: Από την Ινδοευρωπαϊκή γλώσσα έως στην Αττική, και από την Κοινή έως τις μέρες μας. Μια από τις μεγαλύτερες συμβολές του έργου είναι «η κατάδειξη των συνθηκών της δημιουργίας και των χαρακτηριστικών των διαφόρων μορφών της ελληνικής, της ενότητάς της και της επίδρασής της στις άλλες ευρωπαϊκές γλώσσες. Κυρίως στην ισπανική, γαλλική, αγγλική, ιταλική, γερμανική από τον 16ο αιώνα ως σήμερα».

Ο καθηγητής Γλωσσολογίας στο Πανεπιστημίου Αθηνών, Χαρ. Χαραλαμπάκης, σημείωσε ότι πρόκειται για «βιβλίο αναφοράς», το οποίο απευθύνεται σε ειδικούς και τους φοιτητές, αλλά και στο ευρύτερο κοινό, καθώς αφορά στη «συνολική ιστορία της Ελληνικής». Ο γλωσσολόγος αναφέρθηκε συνοπτικά στην καταγωγή της ελληνικής γλώσσας. «Η Ινδοευρωπαϊκή διάλεκτος, από την οποία προέκυψε η Ελληνική, μιλήθηκε στα βόρεια της Μαύρης Θάλασσας και νοτίως των Καρπαθίων, γύρω στην 3η Χιλιετία π. Χ. Τα Ελληνικά εισήχθησαν στην Ελλάδα από τα βόρεια γύρω στο 2000 και η Δωρική γύρω στο 1200. Ο συγγραφέας προτείνει την ύπαρξη μιας διαλέκτου, της ΙΕ, που βρίσκεται στη βάση της Ελληνικής, της Ινδο-ιρανικής και της Αρμενικής και χωρίς αμφιβολία της Θρακοφρυγικής. Είναι αυτή που ονόμασε ΙΕ ΙΙΑ, ή Ινδο-Ελληνική». Να σημειώσουμε, τέλος, ότι ο Αδράδος, συμπεραίνει ότι η Μακεδονική «δεν είναι βέβαιο αν ήταν μια ινδοερευωπαϊκή γλώσσα διαφορετική από την Ελληνική, ίσως της ομάδας της Ινδο-Ελληνικής, όπως η Θρακική και η Φρυγική, ή αν ήταν μια μεταγενέστερη ελληνική διάλεκτος».

Την αλήθεια και τη δύναμη της τέχνης αφορά η «Προσωπική Συμφωνία» του Ρόλαντ Χάργουντ, που ανεβαίνει αύριο, στο Υπόγειο του «Θεάτρου Τέχνης - Κ. Κουν», σε μετάφραση και σκηνοθεσία Αθανασίας Καραγιαννοπούλου, σκηνικά - κοστούμια Απόστολου Βέττα, φωτισμούς του Αλέκου Αναστασίου και μουσική επιμέλεια Φίλιππου Τσαλαχούρη. Παίζουν: Αγγελος Αντωνόπουλος, Γιάννης Φέρτης, Μανώλης Μαυροματάκης, Νίκος Νίκας, Λουκία Μιχαλοπούλου, Τάνια Μπατζόγλου.

Η υπόθεση εκτυλίσσεται στο Βερολίνο το 1946. Ο Βίλχελμ Φούρτβεγκλερ, ο μεγαλύτερος μαέστρος του 20ού αιώνα, αντιμετωπίζει τον Αμερικανό ανακριτή Στιβ Αρνολντ. Η κατηγορία: συνεργασία του μαέστρου με το ναζιστικό καθεστώς. Στοιχεία της κατηγορίας είναι οι «μαγικές» ενορχηστρώσεις του στις συμφωνίες του Μπετόβεν ή του Μπρούκνερ. Ξαφνικά εμφανίζεται ένας μάρτυρας, το δεύτερο βιολί της ορχήστρας, του οποίου η κατάθεση θα αλλάξει την τροπή της υπόθεσης. Οι συνεργάτες του Ανακριτή, θαυμαστές του μαέστρου, εναντιώνονται στη σκληρή και εξευτελιστική μέθοδο του Αμερικανού, ώσπου η διαμάχη των Αρνολντ - Φούρτβεγκλερ γίνεται προσωπική. Το αν θα αθωωθεί ή θα καταδικαστεί ο μαέστρος, αν έκανε συμφωνία με το διάβολο, κανένας δεν το γνωρίζει.