Δύσκολα θα βρεις άνθρωπο που αγαπάει την μπάλα να σου απαντήσει ότι υπάρχει έστω ένα ματς σε Μουντιάλ, μετά το 1982, μετά δηλαδή από εκείνη την πραγματικά «μαγική» Βραζιλία (των Ζίκο, Σόκρατες, Φαλκάο, Εντερ, Ζούνιορ, Λεάντρο κ.ά.), που η Εθνική Βραζιλίας να έπαιξε το «σπουδαίο» ποδόσφαιρο που υποτίθεται ότι παίζει.

*

Ακόμα κι όταν η Βραζιλία κέρδισε το Μουντιάλ του 1994, εκείνο που έμεινε στη συλλογική ποδοσφαιρική μνήμη δεν ήταν η μπάλα που έπαιξε η ίδια, αλλά το χαμένο πέναλντι ενός Ιταλού, του Μπάτζιο, που της έδωσε, τελικά, το κύπελλο. Αλλά και στο προηγούμενο Μουντιάλ της Κορέας, που πάλι η Βραζιλία κέρδισε το τρόπαιο, αν κάτι διατηρείται ως ποδοσφαιρική ανάμνηση, δεν είναι το ποδόσφαιρο της Βραζιλίας ως ομάδας, αλλά οι ατομικές επινοήσεις πότε του Ριβάλντο, πότε του Ροναλντίνιο και πότε του Ρονάλντο.

Ομως, στο ποδόσφαιρο η ποιότητα μιας ομάδας και το ποδοσφαιρικό θέαμα που προσφέρει δεν προκύπτει ευθέως από το άθροισμα των παικτών που την απαρτίζουν (ειδικά αν αυτοί οι παίκτες είναι καταπονημένοι και «καμένοι», καθώς στο σύγχρονο εμπορευματοποιημένο ποδόσφαιρο είναι αναγκασμένοι να δίνουν δυο και τρεις αγώνες τη βδομάδα, λειτουργώντας σε ασφυκτικά αγωνιστικά και ψυχολογικά πλαίσια). Το άθροισμα σπουδαίων ποδοσφαιριστών είναι μια συνθήκη αναγκαία, αλλά όχι πάντοτε ικανή για να παιχτεί καλή μπάλα. Το βλέπουμε, ήδη, παρακολουθώντας τη σημερινή Βραζιλία στα γήπεδα της Γερμανίας.

*

Ωστόσο, ο «μύθος» καλά κρατεί. Αλλά, τελικά, παντού υπάρχει ένας μύθος... Πόσο μάλλον στο ποδόσφαιρο. Το ποδόσφαιρο είναι πλέον η αιχμή του δόρατος της βιομηχανίας του θεάματος. Και το κορυφαίο πετράδι του στέμματος αυτής της βιομηχανίας, δεν είναι άλλο από την εθνική ομάδα της Βραζιλίας.

Η βιομηχανία του θεάματος, γνωρίζοντας ότι σε κάθε εμπόριο - επομένως και στο εμπορευματοποιημένο ποδόσφαιρο - χρειάζονται «κράχτες», επιμένει να παρουσιάζει τη Βραζιλία σαν μια ομάδα, που «μαγεύει», που «πετάει», που «χορεύει». Η πραγματικότητα είναι διαφορετική, απέχει έτη φωτός από την αληθινά «μαγική ομάδα» του Πελέ στο Μουντιάλ του '70, αλλά τόσο το χειρότερο για την πραγματικότητα. Η πραγματικότητα υποτάσσεται και στη θέση της αναρριχείται ένας εικονικός κόσμος, προϊόν της προπαγάνδας και της διαφήμισης, που κατακλύζει τη συνείδηση εκατομμυρίων φιλάθλων, οι οποίοι συνεχίζουν να «ψηφίζουν» Βραζιλία...

*

Η εξήγηση αυτής της «συλλογικής πλάνης» έχει να κάνει όχι με το ποδόσφαιρο που παίζει η Βραζιλία, αλλά με το μύθο της. Ειδικά μετά το Μουντιάλ του 1986 στο Μεξικό, οπότε και η τηλεόραση, ως διαμεσολαβητής των πολυεθνικών, έγινε για λόγους εμπορικούς το υπ' αριθμόν «ένα» αφεντικό του ποδοσφαίρου, ο μύθος της Βραζιλίας δεν είναι δημιούργημα των επιδόσεών της στο γήπεδο, αλλά, δυστυχώς, μια ανάμνηση του παρελθόντος, που επιστρέφει ως εικονική πραγματικότητα μέσα από τη διαφημιστική βιομηχανία. Με άλλα λόγια: Ο μύθος της Βραζιλίας μπορεί να γεννήθηκε από τον Πελέ, τον Γκαρίντζα, τον Ζαϊρζίνιο, τον Τοστάο κ.ά., αλλά η συντήρηση και διαιώνισή του είναι ένα δημιούργημα του χορηγού της Βραζιλίας: Της NIKE...

*

Ακόμα κι αν στη συνέχεια των αγώνων στη Γερμανία η Εθνική της Βραζιλίας καταφέρει να σταθεί έστω και μερικώς στο ύψος των απαιτήσεων που υπαγορεύει ο μύθος της («θείο δώρο» θα είναι για όλους εμάς τους λάτρεις της μπάλας), ακόμα κι αν ο Ροναλντίνιο συνδυαστεί με τους συμπαίκτες του κατά τρόπο που έστω και λίγο να θυμίζει τις σκηνοθετημένες διαφημίσεις του για τα πατατάκια, για τις τσιχλόφουσκες ή για τη NIKE, σε τίποτα δε θα μειωθεί ο καταθλιπτικός ρόλος της εικονικής πραγματικότητας, που επιβάλλουν στη συνείδηση εκατομμυρίων μαζών οι πολυεθνικές γύρω από το ποδόσφαιρο - και όχι μόνον...

Ακούσαμε ότι ο επόμενος, μετά τον Νίκο Παπανδρέου, που σπεύδει να παρουσιάσει βιβλίο του στο φιλόξενο (στα ...Γράμματα και τις Τέχνες) χώρο των ...«Hondos Center», είναι ο κ. Ανδρουλάκης. Καθόλου άσχημα. Αν σκεφτείτε ότι πρόκειται για το ίδιο άτομο που τελευταία ξεροσταλιάζει στα τηλεπρωινάδικα, επαιτώντας λίγη δημόσια προβολή, και που τα βράδια πρωταγωνιστεί σε εκπομπές, οι οποίες για την ανάλυση των ποδοσφαιρικών αγώνων της Γερμανίας συνεργάζονται με τον ...αστρολόγο Χορταρέα, τότε τα «Hondos Center» συνιστούν μιαν εμφανή «ποιοτική» αναβάθμιση. Αντε με το καλό και στον «Λαμπρόπουλο»...