Η κάψουλα του Chang'e-6 με το δείγμα σεληνιακού εδάφους λίγο πριν την ανάκτησή της από την κινεζική διαστημική υπηρεσία

Η αποστολή που έφερε άψογα σε πέρας το Chang'e-6 είχε ιδιαίτερες δυσκολίες, καθώς η απευθείας επικοινωνία του με τη Γη ήταν αδύνατη λόγω του παρεμβαλλόμενου όγκου του φεγγαριού και γινόταν με τη βοήθεια κινεζικού τεχνητού δορυφόρου της Σελήνης, όταν αυτός βρισκόταν σε κατάλληλη γωνία, ώστε να επικοινωνεί και με τη διαστημοσυσκευή και με τη Γη. Περιλάμβανε επιπλέον ραντεβού της ακάτου με το τμήμα της διαστημοσυσκευής που είχε παραμείνει σε τροχιά, συνένωσή τους, αυτόματη μεταφορά του δείγματος στην κάψουλα επιστροφής στη Γη και εκ νέου αποκόλληση των δύο τμημάτων.

Στις 25 Ιούνη, ολοκληρώνοντας τη διάρκειας 53 ημερών αποστολή, η κάψουλα επιστροφής του σεληνιακού δείγματος έπεσε με τη βοήθεια αλεξίπτωτου στην προεπιλεγμένη περιοχή της Εσωτερικής Μογγολίας (αυτόνομη περιοχή της Κίνας). Το δείγμα, βάρους περίπου 2 κιλών, αποτελούμενο από επιφανειακό υλικό και υλικά από γεώτρηση μικρού βάθους που έκανε η διαστημοσυσκευή, προέρχεται από το βορειοανατολικό τεταρτημόριο της λεκάνης Εϊτκεν στον νότιο πόλο της Σελήνης, κρατήρας που θεωρείται ότι προέκυψε μετά από γιγαντιαία πρόσκρουση αστεροειδούς, πριν από 4,26 δισεκατομμύρια χρόνια. Στον κρατήρα Εϊτκεν υπάρχουν διάσπαρτα και υλικά από άλλες προσκρούσεις που συνέβησαν στο πέρασμα του χρόνου στη μακρινή πλευρά του φεγγαριού. Δείγματα σαν αυτό ίσως απαντήσουν σε αμέτρητα μυστήρια γύρω από τη Σελήνη, όπως το γιατί η αθέατη πλευρά της είναι φτωχή σε κρατήρες και μεγάλες πεδιάδες παγωμένης λάβας, συγκριτικά με την ορατή από τη Γη πλευρά.

Φωτογραφία που έδωσε το κέντρο ελέγχου της αποστολής Chang'e-6, με ένα από τα «πόδια» της κινεζικής διαστημοσυσκευήςνα πατάει στέρεα στο σεληνιακό έδαφος

Η Κίνα, πέρα από τις έξι αποστολές στη Σελήνη και τον διαστημικό σταθμό σε τροχιά γύρω από τη Γη που κατασκεύασε και διατηρεί σε λειτουργία ανανεώνοντας συνεχώς το πλήρωμά του, έχει ήδη θέσει σε τροχιά έναν δορυφόρο γύρω από τον Αρη και έχει κατεβάσει στην επιφάνειά του ένα ρόβερ, ενώ σχεδιάζει και αποστολές συνάντησης με αστεροειδείς. Η λήψη και η μεταφορά στη Γη δειγμάτων σεληνιακού εδάφους οπωσδήποτε προετοιμάζει για ανάλογες αποστολές στον Αρη και άλλα ουράνια σώματα.

Δηλωμένος στόχος της Κίνας είναι και η πραγματοποίηση επανδρωμένης αποστολής στη Σελήνη έως το 2030. Οι ΗΠΑ σχεδιάζουν επανδρωμένη επάνοδο στο φεγγάρι το 2026 με το πρόγραμμα «Αρτεμις», που όμως εμφανίζει σημαντικές καθυστερήσεις. Στο πρόγραμμα «Αρτεμις» έχουν υπογράψει χαλαρές συμφωνίες συμμετοχής 43 χώρες (μεταξύ των οποίων και η Ελλάδα), ενώ η Κίνα σε συνεργασία με τη Ρωσία προωθεί την κατασκευή του Διεθνούς Σεληνιακού Ερευνητικού Σταθμού (ΔΣΕΣ), που θα είναι «ανοιχτός σε όλες τις ενδιαφερόμενες χώρες και διεθνείς εταίρους». Η οικοδόμηση ενός «βασικού σταθμού» στον νότιο πόλο της Σελήνης προγραμματίζεται να πραγματοποιηθεί έως το 2035, με στόχο να διερευνηθεί η δυνατότητα αξιοποίησης των αποθεμάτων πάγου που βρίσκονται σε αιώνια σκοτεινά σημεία, για να παραχθούν πόσιμο νερό και καύσιμα πυραύλων. Ο ΔΣΕΣ στην πλήρη ανάπτυξή του σχεδιάζεται να έχει ολοκληρωθεί έως το 2045.

Σέλφι της κινεζικής διαστημοσυσκευής πάνω στην αθέατη από τη Γη πλευρά της Σελήνης, που τραβήχτηκε από μικροσκοπικό ρόβερ με κάμερα, το οποίο ανέπτυξε το Chang'e-6 ακριβώς για τον σκοπό αυτό, λίγο μετά την προσσελήνωσή του

Τόσο οι ΗΠΑ όσο και η Κίνα έχουν επικυρώσει τη Συνθήκη του ΟΗΕ για το Απώτερο Διάστημα, σύμφωνα με την οποία κανένα έθνος δεν μπορεί να διεκδικήσει σεληνιακό έδαφος και όλοι έχουν πλήρη ελευθερία πρόσβασης σε οποιοδήποτε σημείο του φεγγαριού. Ωστόσο η Συνθήκη προϋποθέτει την ανάπτυξη σεληνιακής υποδομής και απαιτεί να αποδίδεται «δέουσα εκτίμηση» προς τα συμφέροντα των άλλων. Αυτή η πρόβλεψη δημιουργεί το έδαφος για την εξασφάλιση του πλεονεκτήματος του πρώτου που θα φτιάξει μόνιμη εγκατάσταση. Οποια χώρα το πετύχει, θα μπορεί μετά να βάζει περιορισμούς στις σεληνιακές δραστηριότητες των άλλων, επικαλούμενη την πιθανότητα παρεμβολών σε ευαίσθητα επιστημονικά όργανα που θα έχει εγκαταστήσει, ή λόγω των επικίνδυνων επιπτώσεων από τη σεληνιακή σκόνη, που θα λειτουργεί ως αμμοβολή προς τις κοντινές συσκευές και εγκαταστάσεις, με κάθε νέα προσσελήνωση ή αποσελήνωση σκάφους. Η κούρσα αυτήν τη φορά δεν είναι για την αποστολή ανθρώπων στο φεγγάρι, αλλά για την εξασφάλιση περιοχών του πλούσιων σε πάγο νερού, που θα τροφοδοτήσει αποστολές προς τον Αρη και παραπέρα.

Δεν πρόκειται να επιστρέψουν πριν τις 2 Ιούλη - τουλάχιστον με το «Starliner», το σκάφος με το οποίο έφτασαν στον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό - οι αστροναύτες Μπουτς Γουίλμορ και Σούνι Γουίλιαμς, μετά τη νέα αναβολή που ανακοίνωσαν από κοινού η NASA και η κατασκευάστρια «Boeing». Δικαιολογία αυτήν τη φορά ήταν η αποφυγή της αποσύνδεσης του «Starliner» από τον ΔΔΣ, κατά τη διάρκεια της περιόδου που το πλήρωμα του σταθμού θα πραγματοποιήσει δύο προγραμματισμένους διαστημικούς περιπάτους. Παράλληλα, λένε, το επιπλέον χρονικό διάστημα θα επιτρέψει στο πλήρωμα του «Starliner» να μελετήσει καλύτερα τα δεδομένα του συστήματος προώθησης του σκάφους. Βεβαίως τα δεδομένα αυτά επεξεργάζονται μανιωδώς εδώ και βδομάδες μεγάλες ομάδες επιστημόνων της NASA και της «Boeing», ώστε να διαπιστώσουν αν είναι ασφαλές να επιστρέψουν οι αστροναύτες με το «Starliner», ή θα πρέπει να ζητηθεί η βοήθεια της ανταγωνίστριας «SpaceX», του Ιλον Μασκ.

Η αμερικανική διαστημική υπηρεσία και η «Boeing» υποστηρίζουν ότι η καθυστέρηση είναι μέρος της διαδικασίας πιστοποίησης της δοκιμαστικής επανδρωμένης αποστολής του «Starliner», όπως είχε γίνει και με την αντίστοιχη της «SpaceX». Συμπληρώνουν ότι δεν υπάρχει κάποια πίεση χρόνου, καθώς υπάρχουν αρκετές προμήθειες στον ΔΔΣ και το πρόγραμμα του Σταθμού είναι χαλαρό έως ...τα μέσα Αυγούστου. Στο μεταξύ δίνουν στη δημοσιότητα εντυπωσιακές φωτογραφίες, όπως αυτή, που δείχνει το «Starliner» προσδεδεμένο στον ΔΔΣ, με το σέλας να κυματίζει φωτεινό πράσινο από κάτω.