Μπορεί η κατασκευή του μετρό της Αθήνας κανείς να μην είναι βέβαιος πότε θα τελειώσει, ωστόσο ένα είναι βέβαιο: Η αδιαφάνεια, τα «πανωπροίκια» και η διασπάθιση του δημοσίου χρήματος, όχι μόνο συνεχίζονται στο κυρίως έργο, αλλά διαρκώς επεκτείνονται και στις... επεκτάσεις του!

Μέχρι τώρα η αύξηση του κόστους του κυρίως έργου - ακόμη και μετά την τροποποιητική σύμβαση, που όπως υποστήριζε ο πρώην υπουργός ΠΕΧΩΔΕ Κ. Λαλιώτης όταν την κατέθεσε, θα «κλείσει όλες τις μαύρες τρύπες και δεν πρόκειται να δημιουργήσει καινούργιες» - έχει ξεπεραστεί κατά 50% (σε τιμές 1988), χωρίς να υπολογίζονται οι αναθεωρήσεις τιμών που έχουν πάρει οι εργολάβοι, εξαιτίας των καθυστερήσεων. Μάλιστα, εντελώς παράτυπα και αντίθετα από ό,τι προβλέπει η σύμβαση που ψηφίστηκε από τη Βουλή, από το 1999 έγινε αναθεώρηση και του μέρους του τιμήματος που πληρώνεται σε μάρκα και έτσι και αυτό από τότε συνεχώς αυξάνεται, με αποτέλεσμα να χάνει το ελληνικό δημόσιο αρκετά δισ. δρχ.

Κι ενώ συμβαίνουν όλα αυτά, και το έργο θα έπρεπε να είχε παραδοθεί το Δεκέμβρη του 1996 με βάση την αρχική σύμβαση ή το Νοέμβρη του 1997 με βάση την τροποποιητική, και παρότι έχουν δοθεί διάφορες παρατάσεις «κάτω από το τραπέζι» που έχουν ήδη ξεπεραστεί, καμία ποινική ρήτρα δεν έχουν καταβάλει οι εργολάβοι, οι οποίοι μόνο εισπράττουν...

Ενα χαρακτηριστικό παράδειγμα για το τι απερίγραπτο συμβαίνει στο μετρό, είναι και το ντοκουμέντο που αποκαλύπτει σήμερα ο «Ρ», σύμφωνα με το οποίο η «Αττικό Μετρό» πληρώνει με απλή υπογραφή του πρότζεκτ μάνατζερ και στελέχους της συμβούλου αμερικάνικης «Μπέχτελ» για διάφορα παράλληλα έργα, του κυρίως έργου, 1,6 δισ. δρχ. παραπάνω από τα αντίστοιχα ποσά που έχει εγκρίνει το ΔΣ της «Αττικό Μετρό», λες και είναι χρήματα που τα βάζει ο ίδιος από την τσέπη του! Να τολμήσουμε να ρωτήσουμε πού πάνε αυτά τα επιπλέον ποσά; Ισως είναι περιττό...

Αυτό το παράδειγμα διασπάθισης δημοσίου χρήματος δεν είναι το μοναδικό. Είναι χαρακτηριστικό ότι στο σταθμό «Μοναστηράκι» προβλέπεται κατασκευή αποβάθρας 146 μέτρων, ώστε να χωρά να σταθμεύουν 8 συρμοί, ενώ όλοι οι άλλοι σταθμοί έχουν κατασκευαστεί με μήκος 110 μέτρων, ώστε να χωρούν μόνο 6 συρμούς. Για να γίνει αυτό - που υπολογίζεται από τις υπηρεσίες της ίδιας της «Αττικό Μετρό» θα στοιχίσει περίπου 10 δισ. δρχ. παραπάνω - χρειάστηκε να αλλάξουν οι μελέτες, σύμφωνα με πληροφορίες, κάτω από την έντονη επιμονή του γενικού διευθυντή της εταιρίας - και στελέχους της «Μπέχτελ» Φρ. Μπαζίλ. Προς τι όμως όλα αυτά; Μήπως οι συρμοί θα μεταβληθούν σε «ακορντεόν» και από 6 θα γίνονται 8 μόλις εισέρχεται η αμαξοστοιχία στο Μοναστηράκι; 'Η μήπως έτσι έπρεπε να κατασκευαστούν όλοι οι άλλοι σταθμοί; Αλλά τότε γιατί και οι κατοπινοί σταθμοί των επεκτάσεων κατασκευάζονται για 6 συρμούς κι όχι για 8;

Το σοβαρότερο όμως ερώτημα είναι γιατί η κυβέρνηση διατηρεί ως σύμβουλο την αμερικανική «Μπέχτελ», πληρώνοντας μέχρι τώρα πάνω από 40 δισ. δρχ. όταν είναι αποδεδειγμένο ότι οι «συμβουλές» της δεν πρόλαβαν ούτε τις τρομερές καθυστερήσεις, ούτε τα «πανωπροίκια» δεκάδων δισ. δρχ. Μάλιστα έχει ανανεώσει τη σύμβασή της επανειλημμένα παράνομα, δηλαδή χωρίς να διενεργήσει νέους διαγωνισμούς. Και σαν να μην έφτανε αυτό με απόφαση του προέδρου της «Αττικό Μετρό», Λ. Κίκηρα, της έδωσε παράνομα ένα κονδύλι 700 εκατ. δρχ. επιπλέον, με πρόσχημα δήθεν τη μεταβολή του ευρώ έναντι του δολαρίου, κάτι που είναι εντελώς λανθασμένο, καθώς η σύμβασή της προσδιορίζει την αμοιβή της σε ευρώ, κάτι που εντόπισε πέρσι και ο ορκωτός λογιστής που έλεγξε την εταιρία!..

Ολα αυτά και άλλα πολλά έχουν εντοπιστεί και σε έλεγχο που διενήργησε η Επιτροπή του υπουργείου Οικονομικών για το Β' Κοινοτικό Πλαίσιο Στήριξης στο έργο, η Εκθεση της οποίας καλό θα ήταν κάποτε να δημοσιευθεί.

Τα ίδια και χειρότερα παρατηρούνται και στα έργα των επεκτάσεων του μετρό, ιδιαίτερα τώρα που όλα αυτά τα έργα συνοδεύονται και από την επίκληση του... επείγοντος, προκειμένου ορισμένα να είναι έτοιμα μέχρι την Ολυμπιάδα του 2004.

Κύριο χαρακτηριστικό είναι πως όλες οι επεκτάσεις (εκτός από αυτή προς Περιστέρι) έχουν ανατεθεί με σχεδόν μηδενικές εκπτώσεις (μόνο 3%).

Το σημαντικότερο όμως είναι ότι - είτε λόγω «άγνοιας», είτε για λόγους καθαρά εξυπηρέτησης των εργολάβων - στις δημοπρασίες για τις επεκτάσεις παράνομα δε συμπεριλαμβάνεται η ισχύς του συντελεστή σ (προβλέπεται από το άρθρο 23 του νόμου 1418 περί δημοσίων έργων), με αποτέλεσμα το ελληνικό δημόσιο να ζημιώνεται από τις νέες εργασίες (επεκτάσεων κλπ.) τουλάχιστον με ένα 10% επί των νέων τιμολογίων, δηλαδή με αρκετά δισ. δρχ. Το γεγονός αυτό βρίσκεται σε γνώση και υψηλόβαθμων στελεχών του ΥΠΕΧΩΔΕ και για το λόγο αυτό, προκειμένου να συγκαλυφτούν τα πράγματα και να εξαιρεθεί η «Αττικό Μετρό» από την πρόβλεψη του συγκεκριμένου άρθρου στα έργα που δημοπρατεί, ετοιμάζεται σκανδαλώδης τροπολογία, η οποία προφανώς θα κατατεθεί σε κάποιο άσχετο νομοσχέδιο, ίσως κάποια μεταμεσονύχτια ώρα...

Οσον αφορά αυτές καθαυτές τις επεκτάσεις:

-- Επέκταση προς Περιστέρι: Οπως είναι γνωστό, το έργο έχει ανατεθεί σε δύο ξεχωριστές εργολαβίες, μία για την κατασκευή του σταθμού Αγίου Αντωνίου (3 δισ. δρχ.) και μία για τη σήραγγα (11 δισ. δρχ.). Στο έργο αυτό μέχρι τώρα σημειώνεται καθυστέρηση τουλάχιστον 8 μηνών, ενώ είναι εντελώς αβέβαιο πότε θα μπουν οι εργασίες σε πλήρη ανάπτυξη, καθώς η ανοιχτή ασπίδα του «μετροπόντικα» η οποία έπρεπε να παραδοθεί ως καινούργια - άλλωστε γι' αυτό αγοράστηκε από το ελληνικό δημόσιο - έπαθε σημαντικές ζημιές κατά την ανέλκυσή της από το σταθμό της Δάφνης. Παρόλη όμως αυτή την καθυστέρηση στην κατασκευή της σήραγγας, με απόφαση του ΔΣ της «Αττικό Μετρό» δίνεται στον έτερο εργολάβο που κατασκευάζει το σταθμό ένα «πανωπροίκι» 500 εκατ. δρχ. για επίσπευση των έργων, προκειμένου να περάσει από κει ανενόχλητα ο «μετροπόντικας», τη στιγμή που αυτός καθυστερεί να πιάσει δουλιά τουλάχιστον οκτώ μήνες! Προς τι λοιπόν το «πανωπροίκι» επίσπευσης; Μόνο οι επικεφαλής της «Αττικό Μετρό» και η κυβέρνηση ξέρουν. Επίσης στον ίδιο εργολάβο του σταθμού έχουν δοθεί πρόσθετα άλλα 400 εκατ. δρχ. για «βελτιώσεις σε θέματα ασφαλείας», με αποτέλεσμα με το «καλημέρα» το κόστος του έργου αυτού να έχει αυξηθεί κατά 30% περίπου! Στο μεταξύ και στην άλλη εργολαβία για την κατασκευή της σήραγγας αλλάζουν συνεχώς οι μελέτες και το κόστος είναι άγνωστο πόσο θα φτάσει. Αρκεί να σημειώσουμε ότι μέχρι τώρα ο εργολάβος απαιτεί 1 δισ. δρχ. επιπλέον και ακόμη είμαστε στην αρχή!

-- Επέκταση Εθνική Αμυνα - Σταυρός: Μέχρι τώρα είχε ανατεθεί με διαγωνισμό στον όμιλο της «Ελληνικής Τεχνοδομικής - Ακτωρ» του (και μεγαλοεκδότη) Γ. Μπόμπολα το έργο της κατασκευής του τούνελ 4,5 χιλιομέτρων από Εθνική Αμυνα μέχρι Δουκίσης Πλακεντίας. Το έργο πρόκειται να λειτουργήσει μέχρι το 2004 χωρίς κανένα ενδιάμεσο σταθμό, γεγονός πολύ σημαντικό και για την εξυπηρέτηση των επιβατών, αλλά και για λόγους ασφαλείας, καθώς υπάρχει η αντίστοιχη εμπειρία από τα τούνελ της Ελβετίας που κατά καιρούς είναι υπεύθυνα για εγκλωβισμούς και θανάτους πολιτών. Οπως αποκάλυψε χτες ο «Ρ», πριν μερικές μέρες στους ίδιους εργολάβους της «Αττική Οδός» ανατέθηκε απευθείας και το τμήμα Δ. Πλακεντίας - Σταυρός, με 22,5 δισ. δρχ., όταν οι υπηρεσίες της «Αττικό Μετρό» το είχαν κοστολογήσει για 15 δισ.