Σαφώς προσανατολισμένο στην εμπορευματοποίηση και τουριστικοποίηση του πολιτισμού, στην ιδιωτικοποίηση ακόμη και ευαίσθητων τομέων της πολιτιστικής κληρονομιάς είναι το Γ` Κοινοτικό Πλαίσιο Στήριξης για τον Πολιτισμό, που παρουσιάστηκε χτες, σε «πανηγυρική» εκδήλωση στο Βυζαντινό Μουσείο από τον υπουργό Πολιτισμού, Ευ. Βενιζέλο. Η παρουσίαση έγινε ενόψει της σημερινής, πρώτης, συνεδρίασης της Επιτροπής Παρακολούθησης του Επιχειρησιακού Προγράμματος (ΕΠ) «Πολιτισμός» του Γ` ΚΠΣ.

Εξαρχής ομολογείται στον πρόλογο του ΕΠ για τις «τάσεις και προοπτικές του τομέα του πολιτισμού» (υπάρχει και μια φράση περί «ανάδειξης της ιδιαίτερης πολιτιστικής φυσιογνωμίας» των χωρών στην εποχή της «παγκοσμιοποίησης») ότι «το πολιτιστικό προϊόν είναι πολλαπλά αξιοποιήσιμο, αφ' ενός ως εργαλείο οικονομικής συνοχής και μείωσης του κοινωνικού αποκλεισμού, και αφ' ετέρου ως δημιουργός προστιθέμενης αξίας και απασχόλησης».

Παρακάτω η πολιτιστική δημιουργία μετατρέπεται σε προϊόν (η φράση «πολιτιστικό προϊόν» είναι σε παρένθεση και στο πρωτότυπο), ενώ γίνεται ακόμη σαφέστερη η επιδίωξη του κεφαλαίου να «διαχειριστεί» τον ελεύθερο χρόνο προς οικονομικό και ιδεολογικό όφελός του: «Οι ραγδαίες εξελίξεις της τεχνολογίας, ιδιαίτερα στον τομέα των τηλεπικοινωνιών (σ.σ. τεράστιο πεδίο κερδοσκοπίας των μονοπωλίων), η βελτίωση του βιοτικού και μορφωτικού επιπέδου των πολιτών, καθώς η πρόσφατη αντίληψη για την οικονομία του ελεύθερου χρόνου, σε συνδυασμό με τη συνεχώς αυξανόμενη ζήτηση για πολιτιστικές δραστηριότητες, αγαθά και υπηρεσίες, δημιουργούν ενδιαφέρουσες προοπτικές για την ανάπτυξη και διάθεση του "πολιτιστικού προϊόντος"».

Προστίθεται ότι ο συγκεκριμένος τομέας στην Ελλάδα παρουσιάζει «ανοδική πορεία» των δεδομένων και αυξητικές τάσεις των «καταναλωτών» πολιτισμού και επομένως «η συμβολή του πολιτιστικού προϊόντος στη δημιουργία ζήτησης, προστιθέμενης αξίας και εισοδημάτων, μπορεί να αναδειχτεί ιδιαίτερα σημαντική».

Ο πολιτισμός συνδέεται και με την ανάπτυξη του «τουριστικού προϊόντος», την «προώθηση επιχειρηματικών δραστηριοτήτων» και την «ανταγωνιστικότητα» του «ελληνικού "πολιτιστικού προϊόντος"». Και για να μην υπάρξουν «παρερμηνείες» για το τι είδους ανάπτυξη εννοούν οι «εταίροι» μας και η κυβέρνηση, σαν χαρακτηριστικό παράδειγμα φέρνουν... τη Μύκονο, λόγω της παραπλήσιας Δήλου.

Ωστόσο, επιχειρείται να υποτιμηθεί ο ρόλος του ιδιωτικού τομέα στον καταμερισμό του Γ` ΚΠΣ, σε θεσμικό και οικονομικό επίπεδο. Για το πρώτο σημειώνεται πως στη διαχείριση της Πολιτιστικής Κληρονομιάς «ο ρόλος του κράτους είναι καθοριστικός εκ του Συντάγματος» και, συνεπώς, η «ενθάρρυνση» και «κινητοποίηση ιδιωτικών χρηματοδοτήσεων» θα γίνεται στον τομέα του «Σύγχρονου Πολιτισμού» και της «Κοινωνίας της Πληροφορίας». Ομως, στο Επιχειρησιακό Πρόγραμμα «Κοινωνία της Πληροφορίας» (στο πλαίσιο του οποίου θα... «ενθαρρυνθούν» οι ιδιώτες) περιλαμβάνεται το Μέτρο με τίτλο «Τεκμηρίωση, Αξιοποίηση και Ανάδειξη του Ελληνικού Πολιτισμού». Εν ολίγοις, οι τρεις αυτοί σημαντικότατοι τομείς διαχείρισης του πολιτιστικού πλούτου του λαού μας θα περάσουν στα χέρια του ιδιωτικού κεφαλαίου, μέσω της «αξιοποίησης της σύγχρονης τεχνολογίας».

Με τον παραπάνω «μπούσουλα» τα ποσά του Γ` ΚΠΣ για το Επιχειρησιακό Πρόγραμμα «Πολιτισμός» για την περίοδο 2000-2006 ανέρχονται στα 205,5 δισ. Το ΥΠΠΟ επαίρεται ότι σε αυτό το ποσό οι ιδιωτικές «χορηγίες» καταλαμβάνουν πολύ μικρό ποσοστό, αλλά τα παραπάνω αποδεικνύουν ότι οι ιδιώτες θα κερδίσουν τα μέγιστα από μια μικρή «επένδυση». Σε αυτά τα ποσά προστίθενται και τα ποσά από τα Περιφερειακά Επιχειρησιακά Προγράμματα, τις Κοινοτικές Πρωτοβουλίες, το ΕΠ «Κοινωνία της Πληροφορίας» και το ΕΠ «Απασχόληση και Επαγγελματική Κατάρτιση» (όλα αποτελούν χρηματοδοτικές δεσμεύσεις του υπουργείου Εθνικής Οικονομίας). Το συνολικό κοινοτικό ποσό για την εξαετία φθάνει τα 491 δισ. δρχ., σχεδόν πενταπλάσιο από το αντίστοιχο ποσό του Β` ΚΠΣ, αφού οι... «πολιτιστικές» ανάγκες του κεφαλαίου αυξήθηκαν.

Αλλωστε, η κατανομή των 205,5 δισ. του ΕΠ «Πολιτισμός» προβλέπει 78,9 δισ. (το 38% του συνολικού ποσού) για τον «Σύγχρονο Πολιτισμό», στον οποίο δραστηριοποιείται εντόνως το εγχώριο μεγάλο κεφάλαιο. Λ.χ. στις πρώτες προτεραιότητες της κατανομής για το «Σύγχρονο Πολιτισμό» είναι η χρηματοδότηση των Μεγάρων Μουσικής Αθήνας και Θεσσαλονίκης και η «ολοκλήρωση Πολιτιστικών και Συνεδριακών Κέντρων» με 38,8 δισ.! Η υπόλοιπη κατανομή έχει ως εξής: 121,6 δισ. (59% του συνολικού ποσού) στην Πολιτιστική Κληρονομιά (μουσεία, αρχαιολογικοί χώροι) και 5,6 δισ. (3% του συνόλου) για τεχνική βοήθεια.

Η συναυλία - μαμούθ του Βαγγέλη Παπαθανασίου (28/6) στο ναό του Ολυμπίου Διός (οργανώνεται από την «Επικράτεια Πολιτισμού» για την προβολή της «Πολιτιστικής Ολυμπιάδας») δεν επικρίνεται μόνο από τους αρχαιολόγους, που φοβούνται την τεράστια σιδηροκατασκευή που στήνεται στο μνημείο. Σε χτεσινή συνέντευξη Τύπου για την εβδομάδα ελληνικού τραγουδιού, που διοργανώνουν στο Θέατρο του Λυκαβηττού το «Ελληνικό Φεστιβάλ» και το «Δίφωνο», ο Μίκης Θεοδωράκης, στον οποίο αφιερώνεται μια εκδήλωση, έθεσε θέμα για το υπέρογκο κόστος της συναυλίας του Β. Παπαθανασίου και ζήτησε «εξηγήσεις» από την πολιτεία. Χαρακτηρίζοντας αξιόλογη τη «σύνοψη των ρευμάτων του ελληνικού τραγουδιού», που θα παρουσιαστεί στο Λυκαβηττό, ο συνθέτης μίλησε για «μεγάλη σοδειά που μπαίνει στο περιθώριο, καθώς δε δίνεται η δυνατότητα να παρουσιάζεται η ελληνική δημιουργία» και τόνισε ότι το «Ελληνικό Φεστιβάλ» πρέπει «να παρουσιάζει περισσότερο έργα Ελλήνων δημιουργών». Αναφερόμενος στη συναυλία του Β. Παπαθανασίου είπε πως του δίνεται 1 δισ. για «να παρουσιάσει τεχνική μουσική, με ψήγματα ελληνικότητας. Και ο Μπετόβεν να ήταν, 1 δισ. δε θα έδιναν. Οι υπόλοιποι παρακαλάμε για επιχορηγήσεις των 5, 10, 20 εκατομμυρίων. Γιατί να μην αισθανόμαστε ιθαγενείς;», αναρωτήθηκε, ζητώντας «οι αρμόδιοι να δικαιολογήσουν γιατί υπάρχουν δύο μέτρα και δύο σταθμά. Πόσο μάλλον, όταν συνολικά το "Ελληνικό Φεστιβάλ" κοστίζει 1 δισ. δρχ.». Ο Μ. Θεοδωράκης ζήτησε να γίνει έρευνα και Επερώτηση στη Βουλή για το από πού και γιατί δίνονται τόσα χρήματα.

Ο υπουργός Πολιτισμού, Ευ. Βενιζέλος, αποφεύγοντας να απαντήσει επί της ουσίας στα σχόλια του Μ. Θεοδωράκη, είπε: «Ο Μίκης Θεοδωράκης και το έργο του είναι το μεγαλύτερο και το πιο δυναμικό " μνημείο" του ελληνικού πολιτισμού. Εχει και θα έχει διακεκριμένη και ευδιάκριτη θέση στο πρόγραμμα και της "Πολιτιστικής Ολυμπιάδας" και της "Επικράτειας Πολιτισμού". Συμφωνήσαμε, το Σάββατο στους Δελφούς όπου θα τιμηθεί ως "πρόσφυγας" από την Υπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες, στο πλαίσιο της συναυλίας του Γιώργου Νταλάρα, να οριστικοποιήσουμε τη συμμετοχή του στην "Πολιτιστική Ολυμπιάδα". Μάλιστα, επειδή θέλει και εκείνος να συνδεθεί μ' ένα πλανήτη, όπως η εκδήλωση του Βαγγέλη Παπαθανασίου συνδέεται μέσω της ΝΑSΑ με τον Αρη, συμφωνήσαμε ότι ο πλανήτης που του αρμόζει είναι η "Αφροδίτη" και θα γίνει η σύνδεση αυτή».

Σχετικά με τις παρεμβάσεις στο Ολυμπιείο για τη συναυλία του Β. Παπαθανασίου, ο υπουργός ανέφερε: «Για το Ολυμπιείο εκδόθηκε Υπουργική Απόφαση για να χρησιμοποιηθεί ο χώρος για μία εκδήλωση μουσική, διεθνώς και επικοινωνιακώς, πάρα πολύ σημαντική. Η υπηρεσία, Αρχαιολογική και Τεχνική, ελέγχει την αυστηρή εφαρμογή της απόφασης. Τα μνημεία αποκτούν την πλήρη αξία τους μέσα από την ολοκληρωμένη χρήση τους. Ο κόσμος πρέπει να νιώθει ότι τα μνημεία είναι ανοιχτά σε αυτόν και όχι μόνο στην επιστημονική έρευνα» (!!!).

Στη μελωδική εβδομάδα, στο θέατρο Λυκαβηττού (16-22/7), θα συμμετέχουν τριάντα επτά δημιουργοί και ερμηνευτές. Η αυλαία θ' ανοίξει (16/7) με ελληνικό ροκ, από τους κορυφαίους του είδους, Βασίλη Παπακωνσταντίνου και τους «Σώκρατες». Στις 17/7 θα έχουμε ηλεκτρονικό ήχο με τους Μιχάλη Δέλτα, «Μίκρο», «Ονειροπαγίδα», «Μόνιτορ», ενώ η έκπληξη θα είναι ο Βιμ Μέρτενς. «Ενας συνθέτης - μια φωνή» τιτλοφορείται η βραδιά της 18/7, με τους Γιώργο Ανδρέου - Ελένη Τσαλιγοπούλου, Σταμάτη Κραουνάκη - Κώστα Μακεδόνα, Νίκο Ξυδάκη, Δημήτρη Παπαδημητρίου - Δημήτρη Μητροπάνο, Λένα Πλάτωνος - Μαρία Φαραντούρη. Στις 19/7 ο λόγος ανήκει στους Ελληνες τραγουδοποιούς: Χάρις Αλεξίου, Θανάσης Γκαϊφύλιας, Παντελής Θαλασσινός, Χρήστος Θηβαίος, Λαυρέντης Μαχαιρίτσας, Νίκος Πορτοκάλογλου, Μανώλης Φάμελλος. Χιπ χοπ θα ηχήσει στις 20/7 με παρόντες τους «Active Member», «Brigada», «Sadahzinia» και «Βαβυλώνα». Στις 21/7, στο αφιέρωμα στον Μίκη Θεοδωράκη θα παρουσιαστούν ερωτικά τραγούδια του συνθέτη από τον Γιάννη Πάριο. Η βδομάδα θα ολοκληρωθεί στις 22/7 με παραδοσιακά τραγούδια. Θα συμμετέχουν: Χρόνης Αηδονίδης, Δόμνα Σαμίου, Μπάμπης Τσέρτος, Μαριώ, Χάικ Γιαζτζιάν, Τασία Βέρα κ.ά., πλαισιωμένοι από 15 μουσικούς (Γιώργος Κόρος, Γιάννης Βασιλόπουλος, Σωκράτης Σινόπουλος κ.ά.).