«Ελιά», υδατογραφία, Εθνική Πινακοθήκη

Θα μιλήσει η Εύα Μελά, ζωγράφος - χαράκτρια, μέλος του Τμήματος Πολιτισμού της ΚΕ του Κόμματος και υπεύθυνη του χώρου πολιτισμού «Εργαστήρι Γιώργη Βαρλάμου», με θέμα «Ο χαράκτης Γιάννης Κεφαλληνός: Ο δημιουργός, ο τεχνίτης, ο δάσκαλος, ο άνθρωπος».

Θα ακολουθήσουν παρεμβάσεις από τον Τάκη Κεφαλληνό, μαθηματικό, με θέμα «Ο χαράκτης, μια προσέγγιση στη ζακυνθινή καταγωγή του», και την Κατερίνα Δεμέτη, αρχαιολόγο, διευθύντρια του Μουσείου Σολωμού και Επιφανών Ζακυνθίων, με θέμα «Το εργαστήριο του Γιάννη Κεφαλληνού: Σηματωρός για το χθες και το σήμερα».

Στην εκδήλωση θα εκτεθούν τα λευκώματα «Δέκα λευκές λήκυθοι» και «Το παγώνι», σειρές γραμματοσήμων του Γ. Κεφαλληνού, βιβλία που επιμελήθηκε, χαρακτικά του έργα από τη συλλογή του Τ. Κεφαλληνού και τρία χαρακτικά από το αρχείο του συγγραφέα Νικία Λούντζη.

«Το παγώνι και το αηδόνι»

«Αποικιοκρατία», χαρακτικό, 1924

Αφιέρωμα στον ζακυνθινής καταγωγής χαράκτη Γιάννη Κεφαλληνό (1894 - 1957) διοργανώνεται από την Τομεακή Επιτροπή Ζακύνθου του ΚΚΕ, στις 10 Μάρτη, ημέρα Κυριακή και ώρα 7 μ.μ., στο ξενοδοχείο «Παλατίνο» στην πόλη της Ζακύνθου.

Η εκδήλωση αυτή της Κομματικής μας Οργάνωσης παραμένει πρωτοπόρα, γιατί τον τιμάμε και συγχρόνως βοηθάμε να συνειδητοποιηθεί το γεγονός ότι ο πολιτισμός παραμένει - στην ουσία του - μια επαναστατική διαδικασία. Με την παρέμβασή του αυτήν το ΚΚΕ αναδομεί τον χρόνο, πλαταίνει το σήμερα και στήνει ένα σκηνικό μνήμης για τον επαναστατημένο άνθρωπο - καλλιτέχνη Γιάννη Κεφαλληνό, ιδιαίτερο Δάσκαλο, καθηγητή της έδρας Χαρακτικής στην Ανώτατη Σχολή Καλών Τεχνών, από το 1931 και διευθυντή της Σχολής από το 1954 μέχρι τον θάνατό του.

Στη δημιουργική και πρωτοπόρα στέγη του Εργαστηρίου του, ο Δάσκαλος με τις τεχνικές και ιδιαίτερες καλλιτεχνικές και ιδεολογικές του φροντίδες θα προσφέρει ένα ασφαλές, προοδευτικό περιβάλλον κατανόησης, που θα χαρίσει απλόχερα στους μαθητές του, ακόμη και σε εκείνες τις τραγικές ιστορικές συνθήκες (πολέμου, Κατοχής, Αντίστασης), την απόλυτη ελευθερία έκφρασης. Αυτό βοήθησε να απογειώσουν και οι ίδιοι τα εκφραστικά τους μέσα και να καταθέσουν στην ελληνική χαρακτική την απόλυτα δική τους σφραγίδα και ταυτότητα. Πολλοί, όντας αγωνιστές της Εθνικής Αντίστασης, όπως η Βάσω Κατράκη, ο Τάσσος (Αλεβίζος) και ο αγαπημένος μαθητής του Κεφαλληνού Γιώργης Βαρλάμος διώχτηκαν ανηλεώς από το κράτος της μισαλλοδοξίας, γιατί συμπορεύτηκαν με το ΚΚΕ και τη λαϊκή πάλη του για κοινωνική απελευθέρωση.

Με την κήρυξη του πολέμου του 1940, ο Κεφαλληνός έθεσε το Εργαστήριό του και τους μαθητές του στην υπηρεσία της μαχόμενης Ελλάδας εκδίδοντας αφίσες με πατριωτικό και αντιστασιακό περιεχόμενο. Τον Ιούλιο του 1942, οι ιταλικές αρχές κατοχής θα τον συλλάβουν μαζί με τρεις μαθητές του, επειδή σε έκθεση στο Αρχαιολογικό Μουσείο Αθηνών παρουσίασαν έργα εμπνευσμένα από την πείνα.

Μεταπολεμικά, χάραξε μερικές από τις πιο καλαίσθητες σειρές γραμματοσήμων που κυκλοφόρησαν ποτέ από τα Ελληνικά Ταχυδρομεία. Για παράδειγμα, το γραμματόσημο που είχε ως θέμα τον «Εφηβο του Μαραθώνα» βραβεύθηκε το 1950 ως το ωραιότερο σε όλο τον κόσμο γραμματόσημο της αναμνηστικής έκδοσης και αργότερα ως ένα από τα δέκα ωραιότερα γραμματόσημα της χρονιάς από τη Φιλοτελική Επιθεώρηση Stamp Collector's Annual του Λονδίνου.

Παράλληλα, στη θρυλική πρέσα του Κεφαλληνού θα τυπωθεί από τον Δάσκαλο και τους μαθητές του το μνημειώδες και πρωτοπόρο για την παγκόσμια χαρακτική λεύκωμα «Δέκα λευκές λήκυθοι» του Αρχαιολογικού Μουσείου Αθηνών. Το αριστουργηματικό αυτό έργο του θα εκτεθεί στην εκδήλωση της 10ης Μάρτη στη Ζάκυνθο, συγχρόνως με άλλα έργα της συλλογής μας, όπως το λεύκωμα «Το Παγώνι», οι σειρές γραμματοσήμων του, βιβλία που επιμελήθηκε, καθώς και επτά χαρακτικά του έργα.

Τελικά, σήμερα που ο Πολιτισμός εμπορευματοποιείται και τα αντιδραστικά - αστικά καλλιτεχνικά σκουπίδια κυριαρχούν, είναι μονόδρομος η αυτόνομη παρέμβαση του Κόμματος στον Πολιτισμό.

Συνηγορούν τα λόγια του Μπρεχτ: «Σαν διάβασα "Το Κεφάλαιο" του Μαρξ, κατάλαβα τα θεατρικά μου έργα»!

ΕΠΙΜΕΤΡΟ

-- Ο Κώστας Βάρναλης, ακριβός φίλος του χαράκτη, αναφέρει με συγκίνηση: «Το Σολωμό χωρίς μεταφυσική, τους Σκλάβους Πολιορκημένους (...) τα έγραψα στη Γαλλία, στο χωριό Σεν-Μαρ-λα-Πιλ της Τουραίνης. Εκεί είχε σπίτι ο ξυλογράφος Γιάννης Κεφαλληνός, ο οποίος με φιλοξενούσε κάθε φορά που οι ιδέες μου με τιμωρούσαν για τις αταξίες μου (...) Ποτέ μου δεν έζησα πλουσιότερη πνευματική και υλική ζωή. Το χωριό μας δίπλα στην δεξιά όχθη του Λίγηρα (...) Η Τουραίνη, "ο κήπος της Γαλλίας", η πατρίδα του Ραμπελαί και του Καρτέσιου. Διαβάζαμε τους συγγραφείς της και πίναμε τα κρασιά της».

-- Ο κ. Νίκιας Λούντζης, συγγραφέας, έχει την ευγένεια να παραχωρήσει στην εκδήλωσή μας, για να εκτεθούν, τρία έργα του υπογεγραμμένα με μολύβι, δώρο του Χαράκτη προς τον αδελφικό του φίλο, Ερμάνο Λούντζη, ο οποίος τον φιλοξένησε κατά τη μοναδική επίσκεψή του στη Ζάκυνθο.

Ο Πάολο Ταβιάνι «έφυγε» από τη ζωή την Πέμπτη σε ηλικία 92 ετών, 5 χρόνια μετά τον αδερφό του, Βιτόριο, που μαζί έγραψαν Ιστορία στον μεταπολεμικό ιταλικό κινηματογράφο, υπογράφοντας μερικά αριστουργήματα του ιταλικού κινηματογράφου, με μαρξιστική αισθητική και ματιά, χαρίζοντάς μας αξεπέραστες πολιτικές ταινίες, στρατευμένες στην πλευρά της εργατικής τάξης.

Ο Πάολο Ταβιάνι γεννήθηκε το 1931, δύο χρόνια μετά τον Βιτόριο, στο Σαν Μινιάτο, έναν μικρό δήμο στα περίχωρα της Πίζας. Παιδιά αστικής οικογένειας, διαπαιδαγωγήθηκαν άνετα. Μελέτησαν μουσική και παίζοντας διάφορα όργανα ήρθαν σε επαφή με μουσικούς κύκλους, έμαθαν να αγαπούν την ιταλική μουσική παράδοση και όχι μόνο αυτή. Σπούδασαν στο Πανεπιστήμιο της Πίζας και γρήγορα ο κινηματογράφος τούς κέρδισε. Πρώτα στην κριτική και στη δημιουργία κινηματογραφικών λεσχών στην περιοχή τους, και στη συνέχεια στη σκηνοθεσία. Ασχολήθηκαν με το σενάριο και η επιθυμία για ένα δικό τους βλέμμα στην ιταλική πραγματικότητα τους οδήγησε αρχικά σε μια σειρά ντοκιμαντέρ.

Από τη δεκαετία του '60 ξεκινούν να γυρίζουν ταινίες, ενώ η δεκαετία του '70 ήταν ίσως και η πιο γόνιμη δημιουργικά περίοδός τους, καθώς γυρίστηκαν οι ταινίες «Ο Σαν Μικέλε είχε έναν κόκορα», «Αλονζανφάν» και «Πατέρας Αφέντης», με το οποίο κέρδισαν και τον Χρυσό Φοίνικα του Φεστιβάλ Καννών το 1977. Τη δεκαετία του '80 ξεχωρίζουν «Η νύχτα του Σαν Λορέντζο», με την οποία κέρδισαν το Μεγάλο Βραβείο της Επιτροπής στις Κάννες, και το «Χάος».

Ο Πάολο σταμάτησε να δημιουργεί. Το 2012 μαζί με τον Βιτόριο απέσπασαν τη Χρυσή Αρκτο στο Βερολίνο, για την ταινία «Ο Καίσαρας πρέπει να πεθάνει». Το 2021 το «Leonora Addio» ήταν η τελευταία ταινία του Πάολο...