Παράλληλα με την πανδημία και τις πρωτοφανείς καταστάσεις που ζούμε, η κρίση στα ελληνοτουρκικά σύνορα μπορεί να φαίνεται πως προσωρινά ηρεμεί, σίγουρα όμως αφήνει πολύτιμα συμπεράσματα με τα οποία πρέπει να προβληματιστεί ο ελληνικός λαός.

Ηταν όμως κεραυνός εν αιθρία; Ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή. Και η αρχή μπορεί να πάει πολύ πίσω. Η κρίση στα ελληνοτουρκικά σύνορα δεν είναι άσχετη με τη γενικότερη κατάσταση στην ευρύτερη περιοχή, την αστάθεια που είναι αποτέλεσμα των οξυμένων ενδοϊμπεριαλιστικών αντιθέσεων, του ρόλου που επιδιώκει η αστική τάξη της Τουρκίας, αλλά και των επεμβάσεων των ΗΠΑ και του ΝΑΤΟ. Πόσο μάλλον σε μια περίοδο που η κυβέρνηση της Τουρκίας παζαρεύει τη στήριξή της από ΝΑΤΟ και ΕΕ στην επέμβαση στη Συρία.

Αλλωστε οι χιλιάδες εγκλωβισμένοι πρόσφυγες ούτε αυθόρμητα αποφάσισαν μια ωραία μέρα να κάνουν πεζοπορία προς τα σύνορα για να βρεθούν στη χώρα μας (στην οποία και δεν θέλουν να μείνουν), ούτε από μόνοι τους αποχώρησαν. Σίγουρα όλοι αυτοί οι άνθρωποι που στριμώχτηκαν σαν τα αγρίμια στο τελωνείο των Καστανέων δεν προέκυψαν από το πουθενά. Ολοι αυτοί οι πρόσφυγες και μετανάστες είναι το τραγικό αποτέλεσμα δεκάδων ιμπεριαλιστικών επεμβάσεων σε χώρες όπως το Ιράκ, το Αφγανιστάν, η Υεμένη, η Συρία, η Λιβύη και τόσες άλλες.

Η χρησιμοποίηση αμάχων ως εργαλείο, ως μοχλός πίεσης από ένα κράτος προς ένα άλλο, δεν είναι κάτι καινούργιο στην ανθρώπινη ιστορία και σίγουρα δεν είναι άγνωστο στον καπιταλισμό.

Θα ήταν όμως το ίδιο αν από την πρώτη μέρα που προέκυψαν οι προσφυγικές ροές, το 2015, ακουγόταν η θέση του ΚΚΕ για απειθαρχία στη Συνθήκη του Δουβλίνου και διευκόλυνση στη μεταφορά όλων αυτών των ταλαίπωρων στις χώρες προορισμού τους; Θα ήταν ίδια η πίεση αν δεν υπήρχαν 100.000 πρόσφυγες και μετανάστες εγκλωβισμένοι ήδη στη χώρα μας;

Μπορεί η κυβέρνηση να έβγαινε αγριεμένη στα δελτία ειδήσεων απέναντι στους εγκλωβισμένους, μπροστά όμως στους εκπροσώπους της ΕΕ και του ΝΑΤΟ δεν έδειξε τον ίδιο «τσαμπουκά». Δεν άνοιξε το στόμα της - πολύ χειρότερα, φέρεται να έβαλε πλάτη θέτοντας ως μόνο θέμα το σεβασμό από μέρους της Τουρκίας της Συμφωνίας με την ΕΕ για το Προσφυγικό - για την κατοχή εδαφών της Συρίας από την Τουρκία με την ανοχή της ευρωατλαντικής συμμαχίας.

Γι' αυτό αλλωστε δεν έβγαλε άχνα απέναντι σε ΕΕ και ΝΑΤΟ, που θεωρούν «δίκαιη» την εισβολή της Τουρκίας στο Ιντλίμπ και δίνουν άλλοθι στον Ερντογάν να χρησιμοποιεί τους πρόσφυγες και μετανάστες για τις επιδιώξεις της τουρκικής άρχουσας τάξης.

Από την πρώτη στιγμή που προέκυψε το ζήτημα, η κυβέρνηση πρόβαλε το σύνθημα «σύνορα κλειστά», λες και μέχρι τώρα μπορούσε ο καθένας να μπαίνει στη χώρα. Αρχικά μάλιστα έδειξε ανοχή στη δράση και παρουσία φασιστοειδών και αυτόκλητων υπερασπιστών των συνόρων. Προσπάθησε να αξιοποιήσει υπέρ της τη δίκαιη ανησυχία των κατοίκων της περιοχής, που πρόσφατα έζησαν τα γεγονότα με τη σύλληψη των δύο αξιωματικών. Κατοίκων σε μια περιοχή που αποτελεί αντικειμενικά «κόκκινη ζώνη» για ένα θερμό επεισόδιο, και οι οποίοι νιώθουν πιο χειροπιαστά τον κίνδυνο της απειλής από την αυξανόμενη επιθετικότητα της τουρκικής αστικής τάξης.

Οι τοποθετήσεις κυβερνητικών στελεχών - και όχι μόνο - δυνάμωναν ξενοφοβικά αισθήματα, αφού στο στόχαστρο έβαζαν τους πρόσφυγες και μετανάστες, στη συνέχεια βέβαια κατήγγειλαν «τα παιχνίδια του Ερντογάν». Οταν αποδέχεσαι τον εγκλωβισμό προσφύγων στη χώρα σου, όταν υπερασπίζεσαι τον Κανονισμό του Δουβλίνου και την Κοινή Δήλωση ΕΕ - Τουρκίας, τότε δίνεις τη δυνατότητα και στην Τουρκία να αξιοποιεί τους πρόσφυγες στα γεωπολιτικά της παιχνίδια. Η προστασία των συνόρων πρέπει να συνοδεύεται από πλαίσιο που να κατοχυρώνει τα κυριαρχικά δικαιώματα της χώρας απέναντι σε όποιον τα εποφθαλμιά, αλλά και στους ιμπεριαλιστικούς οργανισμούς όπως το ΝΑΤΟ και η ΕΕ, που με την πολιτική τους ενθαρρύνουν τις αλλαγές συνόρων, τις αμφισβητήσεις κυριαρχικών δικαιωμάτων.

Εξάλλου, τόσο η παρούσα όσο και οι προηγούμενες κυβερνήσεις συμφώνησαν με την παραβίαση συνόρων και κυριαρχικών δικαιωμάτων από ΗΠΑ και ΝΑΤΟ σε όλη την υφήλιο, με συμμετοχή και ελληνικών στρατευμάτων.

Ως Κόμμα δεχτήκαμε επίθεση πως δήθεν κυλάμε στον εθνικισμό, πως ξεχνάμε τη διεθνιστική αλληλεγγύη. Το «σύνορα ανοιχτά» είναι το αδερφάκι της θέσης «σύνορα κλειστά». Επί της ουσίας αλληλοσυμπληρώνονται.

Οσοι μιλάνε για ανοιχτά σύνορα, ουσιαστικά στηρίζουν με πλάγιο τρόπο την πολιτική εγκλωβισμού της ΕΕ, στηρίζουν το ρόλο που έχουν αναλάβει η Ελλάδα και οι κυβερνήσεις της στο ανοιγοκλείσιμο της στρόφιγγας των μεταναστευτικών ροών προς τα ισχυρότερα καπιταλιστικά κράτη της ΕΕ. Κάνουν πλάτες στην εκμετάλλευση των προσφύγων και μεταναστών από τις διάφορες ύποπτες και διαπλεκόμενες ΜΚΟ που «διαχειρίζονται» κατ' εντολή της ΕΕ το προσφυγικό ζήτημα. Νομιμοποιούν τους διάφορους μηχανισμούς της ΕΕ και του ΝΑΤΟ, τύπου Frontex, να επιδιαιτητεύουν με αφορμή το Προσφυγικό στην περιοχή.

Η γραμμή της συνδιαχείρισης είναι αλλωστε κυρίαρχη αυτήν τη στιγμή στην Ελλάδα, σπρώχνεται από την ΕΕ και το ΝΑΤΟ και ζυμώνεται συστηματικά στη χώρα από διάφορους «λαγούς».

Οχι τυχαία, η Επερώτηση του ΚΚΕ για την παρουσία της Frontex, που 14 χρόνια τώρα επιχειρεί με δικό της πλαίσιο στη χώρα και μάλιστα ενισχύεται, «θάφτηκε» κανονικά. Κουβέντα επίσης δεν γίνεται για την ενίσχυση της παρουσίας του ΝΑΤΟ, το οποίο και η ΝΔ και ο ΣΥΡΙΖΑ έχουν αναγάγει σε υπέρτατο προστάτη. Ακόμα και μέσα στο Μάρτη, σαν να μη συνέβαινε τίποτα στα σύνορα, το μάτι τους ήταν στη συνέχιση των δραστηριοτήτων για τη μετατροπή του λιμανιού της Αλεξανδρούπολης σε ΝΑΤΟική βάση.

Δεν είναι ούτε διεθνιστική ούτε φιλειρηνική στάση η αδιαφορία για τα κυριαρχικά δικαιώματα και τα σύνορα, η υποτίμηση της τουρκικής επιθετικότητας, η στήριξη των κοσμοπολίτικων θέσεων της ελληνικής αστικής τάξης, της επιλογής αναβάθμισής της εντός ΝΑΤΟ και ΕΕ. Μόνη διεθνιστική στάση είναι η κοινή πάλη των λαών ενάντια στις αλλαγές και αμφισβητήσεις συνόρων, για απεμπλοκή από τους σχεδιασμούς ΝΑΤΟ και ΕΕ, για απεγκλωβισμό των προσφύγων και μεταναστών από την Ελλάδα, την Τουρκία και άλλα κράτη.

Από την πρώτη μέρα που προέκυψε το θέμα, ως Κόμμα δουλέψαμε στη γραμμή της πραγματικής αντίθεσης στην πολιτική που οδήγησε στον εγκλωβισμό στα σύνορα αλλά και στα νησιά της χώρας, στην πολιτική είτε του εθνικισμού είτε του αστικού κοσμοπολιτισμού. Δεν είχαμε καμία εμπιστοσύνη στον αστικό Τύπο και τον τρόπο με τον οποίο παρουσίαζε τα γεγονότα («αποκρούσαμε τη λαθροεισβολή», «διαφυλάξαμε την ακεραιότητα της χώρας» κ.ο.κ), τρόπο που άφηνε χώρο για παρερμηνείες και καλλιεργούσε τον εθνικισμό, αλλά κυρίως αποπροσανατόλιζε από την ουσία του ζητήματος.

Ταυτόχρονα, καθώς απέκρυπταν τις θέσεις του Κόμματος ή τις διαστρέβλωναν συνειδητά (με λίγες εξαιρέσεις), διαμορφώσαμε δίκτυο με ανθρώπους σε όλο το μήκος του νομού, για να έχουμε όσο το δυνατόν πιο αντικειμενική ενημέρωση αλλά και να προωθούμε την άποψή μας. Φάνηκε στην πράξη η σημασία του να έχεις δεσμούς με τους ανθρώπους του μόχθου που ζούσαν όλη την κατάσταση, με τη δική τους ανησυχία. Ανησυχία πολύ μακριά από αυτό που παρουσιαζόταν ως τάση, τους φασίστες δηλαδή με τις καραμπίνες, που ναι μεν υπήρξαν, σίγουρα όμως δεν εκφράζουν τη μεγάλη πλειοψηφία.

Δεν πρέπει να ξεχνάμε τους λόγους για τους οποίους ο κόσμος αντέδρασε. Η μακροχρόνια ανεργία που μαστίζει την περιοχή, η ανησυχία για το πώς θα τραφούν τόσες χιλιάδες άνθρωποι, το πώς θα περιθάλπονται και τόσα άλλα προβλήματα που μαστίζουν την ελληνική ύπαιθρο. Σίγουρα μέσα σε αυτούς που προβληματίζονται βρίσκει χώρο να αναπτύσσεται και το φίδι του εθνικισμού, αλλά ας θυμόμαστε επίσης ότι οι κάτοικοι του Εβρου είναι εξοικειωμένοι με τις εικόνες των μεταναστών από τη δεκαετία του '90 ακόμα. Δεν είναι καινούργια η εικόνα δεκάδων ανθρώπων να διασχίζουν τα χωριά μας, ούτε ξένη εικόνα ένα ροζιασμένο χέρι αγρότη να μοιράζεται ψωμί με ανθρώπους ξένους, χωρίς κίνητρο, με μόνη σκέψη την ανθρωπιά. Δεν θα αφήσουμε κανέναν να αμαυρώσει τέτοιες εικόνες. Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι θα αδιαφορήσουμε σε ιμπεριαλιστικά παιχνίδια αμφισβήτησης συνόρων και κυριαρχικών δικαιωμάτων που παίζονται στον Εβρο.

Οι δυνάμεις του ΚΚΕ στην περιοχή προσπαθήσαμε να κάνουμε γνωστές τις θέσεις του Κόμματος, κάναμε παρεμβάσεις σε τοπικό επίπεδο σε φορείς για ουσιαστική αλλά και υπεύθυνη στάση απέναντι σε ένα πραγματικά ευαίσθητο ζήτημα. Ταυτόχρονα αναδεικνύαμε τους λόγους για τους οποίους υπάρχουν σήμερα η προσφυγιά και η μετανάστευση, απαιτώντας να δοθεί εδώ και τώρα λύση απέναντι στην πολιτική που, από τη μια, στηρίζει τους ιμπεριαλιστικούς πολέμους αυξάνοντας τα κύματα των προσφύγων και, από την άλλη, μετατρέπει την Ελλάδα σε χώρα - φυλακή για να προστατεύεται το «φρούριο» της ΕΕ. Με την παρουσία βουλευτή του Κόμματος πραγματοποιήσαμε σειρά επαφών, εκφράζοντας την ανησυχία για τις εξελίξεις αλλά και τη δυσαρέσκειά μας για την παρουσία Αμερικανών αξιωματούχων στην Αλεξανδρούπολη.

Την ίδια στιγμή, πραγματοποιήσαμε κινητοποίηση ενάντια στην επίσκεψη των Αμερικανών με την παρουσία του ίδιου του πρέσβη στην πόλη, στο πλαίσιο του ελέγχου των υποδομών και του λιμανιού για την ετοιμότητά τους προκειμένου να συμμετέχουν στα ιμπεριαλιστικά σχέδιά τους στην ευρύτερη περιοχή.

Αποδείχθηκε στην πράξη το πόσο σημαντικό είναι όταν θεριεύει ο εθνικισμός να απαντάς (φυσικά, οργανωμένα και συλλογικά, σχεδιασμένα), να ανοίγεις την κουβέντα με σθένος. Η Τομεακή Επιτροπή Εβρου με αυτόν τον γνώμονα σχεδίασε και την πανεξόρμηση του «Ριζοσπάστη» στις 7 - 8 Μάρτη. Αποφασίσαμε να απευθυνθούμε σε οπαδούς, σε ψηφοφόρους, πλατιά, να περάσουμε όλη τη βδομάδα συζητώντας την πλούσια θεματολογία του φύλλου, να «ξεκουμπώσουμε» ανθρώπους που δικαιολογημένα μούδιασαν μπροστά στον χείμαρρο των εξελίξεων. Η πλούσια αυτή συζήτηση λόγω της καραντίνας συνεχίζεται με άλλες μορφές και τρόπους.

Τη σκυτάλη πρέπει να πάρει το λαϊκό κίνημα, να προετοιμάζεται. Οι δυσοίωνες εξελίξεις μπορούν να αποτραπούν αν από τώρα παλέψουμε για να σταματήσει κάθε συμμετοχή, στήριξη και εμπλοκή στις ενέργειες και τις επιχειρήσεις του ΝΑΤΟ, των ΗΠΑ και της ΕΕ στην περιοχή της Μέσης Ανατολής, που στηρίζουν την εισβολή της Τουρκίας στη Συρία, τις επεμβάσεις στη Λιβύη, οι οποίες διαιωνίζουν τον πόλεμο και τις καταστροφές.

Το σύνθημα «καμία αλλαγή συνόρων» πρέπει να γίνει προμετωπίδα του κινήματος, απαντώντας ουσιαστικά και στην τουρκική επεκτατική πολιτική, και στις φωνές που μιλούν για συνδιαχείριση στο Αιγαίο, αλλά και στον ελληνικό εθνικισμό, που ονειρεύεται μαρμαρωμένους βασιλιάδες.